Thơ Nôm Đường luật từ Quốc âm thi tập đến Hồng Đức quốc âm thi tập theo xu hướng kế thừa, tiếp bền và sáng tạo
lượt xem 0
download
Bài viết "Thơ Nôm Đường luật từ Quốc âm thi tập đến Hồng Đức quốc âm thi tập theo xu hướng kế thừa, tiếp bền và sáng tạo" hướng tới tìm hiểu những thành tựu nổi bật về nội dung và nghệ thuật của hai tập thơ, đặng có một cái nhìn, một cách đánh giá nhất quán hơn về những đóng góp quan trọng, có tính chất tiền đề của dòng thơ tiếng Việt thế kỉ XV trong tiến trình thơ Nôm Đường luật. Mời các bạn cùng tham khảo!
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Thơ Nôm Đường luật từ Quốc âm thi tập đến Hồng Đức quốc âm thi tập theo xu hướng kế thừa, tiếp bền và sáng tạo
- JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE ◦ Social Sci., 2008, Vol. 53, N . 6, pp. 1-8 THÌ NÆM ×ÍNG LUT TØ QUÈC M THI TP N HÇNG ÙC QUÈC M THI TP THEO XU H×ÎNG K THØA, TIP BIN V SNG TO Tr¦n Quang Dông Tr÷íng ¤i håc Hçng ùc 1. Mð ¦u V«n håc vi¸t d¥n tëc (cö thº l v«n håc th nh dáng tø th¸ k¿ X) ghi nhªn sü xu§t hi»n tr÷îc ti¶n cõa v«n håc chú H¡n. ¸n nûa sau th¸ k¿ XIII xu§t hi»n dáng v«n håc chú Næm, kh¯ng ành b÷îc ph¡t triºn nh£y våt cõa qu¡ tr¼nh v«n håc d¥n tëc, çng thíi thº hi»n tinh th¦n tü lªp, tü c÷íng v· m°t v«n hâa cõa ng÷íi Vi»t. Tø ¥y, v«n håc chú Næm song h nh vîi v«n håc chú H¡n, t¤o ra sü a d¤ng v· di»n m¤o cho n·n v«n håc d¥n tëc thíi trung ¤i. Trong c¡c lo¤i h¼nh v«n håc chú Næm, thì Næm ÷íng luªt (TNL) câ và tr½ r§t quan trång. Và tr½ §y cõa TNL ÷ñc kh¯ng ành düa tr¶n qu¡ tr¼nh ph¡t triºn v li¶n töc êi mîi c£ v· ph÷ìng di»n nëi dung v ngh» thuªt qua c¡c thíi k¼; ð sè l÷ñng v ch§t l÷ñng t¡c ph©m; ð ëi ngô nh thì lîn: Nguy¹n Tr¢i, L¶ Th¡nh Tæng, Nguy¹n B¿nh Khi¶m, Hç Xu¥n H÷ìng, B huy»n Thanh Quan, Nguy¹n Cæng Trù, Nguy¹n Khuy¸n, Tó X÷ìng... m th¥n th¸ v sü nghi»p cõa hå gn li·n vîi nhúng iºm mèc v ¿nh cao cõa n·n v«n håc d¥n tëc. Nh¼n têng quan qu¡ tr¼nh ph¡t triºn cõa TNL trong 7 th¸ k¿, câ thº ph¥n chia th nh c¡c ch°ng: Tø nûa sau th¸ k¿ XIII ¸n tr÷îc Nguy¹n Tr¢i; tø Nguy¹n Tr¢i ¸n tr÷îc Nguy¹n B¿nh Khi¶m; tø Nguy¹n B¿nh Khi¶m ¸n tr÷îc Hç Xu¥n H÷ìng v tø Hç Xu¥n H÷ìng ¸n Nguy¹n Khuy¸n, Tó X÷ìng. V trong ch°ng ¦u dáng thì ca ti¸ng Vi»t, câ hai cët mèc lîn, vái våi l Quèc ¥m thi tªp (Q TT) cõa Nguy¹n Tr¢i v Hçng ùc quèc ¥m thi tªp (HQ TT) cõa L¶ Th¡nh Tæng v Hëi Tao n. Nghi¶n cùu TNL tø Q TT ¸n HQ TT, b i vi¸t h÷îng tîi t¼m hiºu nhúng th nh tüu nêi bªt v· nëi dung v ngh» thuªt cõa hai tªp thì, °ng câ mët c¡i nh¼n, mët c¡ch ¡nh gi¡ nh§t qu¡n hìn v· nhúng âng gâp quan trång, câ t½nh ch§t ti·n · cõa dáng thì ti¸ng Vi»t th¸ k¿ XV trong ti¸n tr¼nh TNL. 1
- Tr¦n Quang Dông 2. Nëi dung nghi¶n cùu 2.1. °c iºm v· nëi dung Nghi¶n cùu nëi dung TNT th¸ k¿ XV qua hai tªp Q TT v HQ TT, chóng ta th§y xu§t hi»n çng thíi hai xu h÷îng: vøa h÷îng tîi çng t¥m vîi thì luªt Trung Quèc, vøa t¤o h÷îng li t¥m º kh¯ng ành b£n sc d¥n tëc. Cö thº hìn, hai xu h÷îng tr¡i chi·u n y trong nëi dung TNL th¸ k¿ XV ÷ñc thº hi»n chõ y¸u tr¶n c¡c b¼nh di»n sau ¥y: Thù nh§t, qua kh£o s¡t, thèng k¶ v ph¥n lo¤i h» thèng · t i, chõ · Q TT v HQ TT, chóng ta nhªn th§y: tuy mùc ë câ kh¡c nhau nh÷ng c£ hai t¡c ph©m ·u h÷îng tîi sû döng mët h» thèng · t i, chõ · mang t½nh ÷îc l» cõa v«n ch÷ìng nh nho, cõa thì ÷íng luªt. Nëi dung Q TT ÷ñc thº hi»n chõ y¸u qua ba h» thèng · t i, chõ · lîn: thi¶n nhi¶n phong vªt (118/ 254 b i, chi¸m t¿ l» 46,4%); tri¸t l½ nh¥n sinh, r«n d¤y ¤o l½ (104/ 254 b i, chi¸m t¿ l» 41%); l½ t÷ðng "¡i ÷u", "trung hi¸u" v ph©m ch§t k´ s¾ qu¥n tû (69/ 254 b i, chi¸m t¿ l» 27,2%). Ð HQ TT: · t i, chõ · thi¶n nhi¶n phong vªt (141/283 b i, chi¸m t¿ l» 50%); ph©m ch§t k´ s¾ (24/283 b i, chi¸m t¿ l» 12%), v.v... H÷îng v· h» thèng · t i chõ · mang t÷ t÷ðng Nho gi¡o l °c iºm câ t½nh phê qu¡t cõa thì ÷íng luªt, nh§t l ð th¸ k¿ XV - th¸ k¿ cõa Nho gi¡o ëc thành. V¼ th¸, iºm t÷ìng çng trong sü lüa chån · t i chõ · cõa hai t¡c ph©m ÷ñc l½ gi£i b¬ng phong c¡ch thíi ¤i v quan ni»m v· chùc n«ng ngh» thuªt cõa v«n ch÷ìng nh Nho. Câ i·u, c£m hùng Nho gi¡o trong HQ TT mang n°ng t½nh thuy¸t gi¡o s¡ch vð cõa v«n ch÷ìng cung ¼nh, trong khi â ð Q TT, c£m hùng §y l¤i chõ y¸u ÷ñc thº hi»n qua t¥m tr¤ng c¡ nh¥n vîi nhúng suy t÷, chi¶m nghi»m. Nâi c¡ch kh¡c, c¡ch lüa chån · t i, chõ · l gièng nhau nh÷ng c¡ch thº hi»n l¤i câ ph¦n kh¡c nhau. Cö thº hìn, HQ TT chõ y¸u l ti¸ng nâi cëng çng cõa c¡c t¡c gi£ thíi Hçng ùc mang t½nh ch§t quan ph÷ìng, thò phöng, cán Q TT l ti¸ng thì cõa con ng÷íi - c¡ nh¥n Nguy¹n Tr¢i vîi nhúng hi vång, th§t vång tr÷îc sü lüa chån day dùt giúa c¡c t÷ t÷ðng, con ÷íng "lªp th¥n", "d÷ïng th¥n" v "b£o th¥n". Thù hai, h» thèng · t i, chõ · cõa Q TT v HQ TT ·u h÷îng tîi kh¯ng ành m¤nh m³ nëi dung d¥n tëc. Ch¯ng h¤n, ð · t i thi¶n nhi¶n, phong vªt, t½nh d¥n tëc cõa Q TT ÷ñc thº hi»n khi Nguy¹n Tr¢i th÷íng h÷îng ngái bót cõa m¼nh v o nhúng c£nh vªt nhä b², b¼nh dà gi§u m¼nh trong cuëc sèng h ng ng y quen thuëc v nh¥n vªt trú t¼nh ð ¥y trð th nh chõ thº c£m thö, chi¸m l¾nh v´ µp cõa thi¶n nhi¶n tø gâc ë con ng÷íi háa m¼nh v o qu¶ h÷ìng xù sð. Cán vîi c¡c t¡c gi£ Hçng ùc, kh¯ng ành nëi 2
- Thì næm ÷íng luªt tø Quèc ¥m thi tªp ¸n Hçng ùc quèc ¥m thi tªp... dung d¥n tëc l¤i thæng qua h¼nh thùc dàch chuyºn mët sè · t i vành · thi¶n nhi¶n (nh§t l · t i sìn thõy) th nh líi ca ngñi h o hòng v· "àa linh nh¥n ki»t", v· làch sû d¥n tëc, v· danh thng §t n÷îc. T§t nhi¶n, khæng thº khæng · cªp ¸n nhúng h¤n ch¸ cõa HQ TT ð · t i n y. N¸u trong Q TT "thi¶n nhi¶n t¤o vªt l th÷îc º o mët t¥m hçn" (Xu¥n Di»u) th¼ thi¶n nhi¶n trong HQ TT nhi·u khi l¤i l c¡i cî º c¡c nh thì t¡n töng m¾ ùc minh qu¥n hi·n th¦n nh÷: chòm thì vành T¸t Nguy¶n ¡n, vành mòa xu¥n... Cho n¶n thì §y th÷íng rìi v o ÷îc l», khuæn s¡o. Ho°c núa, x²t ð · t i tri¸t l½, gi¡o hu§n cõa hai tªp thì công câ iºm kh¡c nhau. iºm chung l : nëi dung tri¸t l½ v gi¡o hu§n trong Q TT v HQ TT ·u câ cì sð tø þ thùc h» Nho gi¡o, tø truy·n thèng d¥n tëc Vi»t Nam, tø hi»n thüc x¢ hëi v t÷ t÷ðng thíi ¤i. Nh÷ng h÷îng tîi khai th¡c ¤o l½ truy·n thèng d¥n tëc trong nëi dung tri¸t l½, r«n d¤y cõa Q TT ªm n²t v s¥u sc hìn so vîi HQ TT. ìn cû: çng b o cèt nhöc ngh¾a c ng b·n - C nh Bc, c nh Nam mët cëi n¶n... Ch¥n tay d¦u ùt b· khæn nèi - Sèng ¡o ch«ng cán mæ d¹ xin" (B£o k½nh c£nh giîi, B i 15). Thù ba, h» thèng · t i chõ · TNL tø Q TT ¸n HQ TT ¢ câ mët b÷îc ti¸n mîi: xu h÷îng a d¤ng hâa · t i chõ ·, thº hi»n mët kh£ n«ng chi¸m l¾nh hi»n thüc phong phó cõa ÷íng luªt Næm. Luªn iºm n y ÷ñc kh¯ng ành thæng qua vi»c èi chi¸u sè li»u b i thì cõa h» thèng · t i, chõ · cuëc sèng, x¢ hëi v con ng÷íi trong Q TT v HQ TT. Sè b i thì vi¸t v· · t i, chõ · cuëc sèng x¢ hëi v con ng÷íi trong Q TT l 5/254 b i, chi¸m t¿ l» 2%; trong khi â ð HQ TT l 84/283, chi¸m t¿ l» 30%). óng hìn, hi»n thüc cuëc sèng, x¢ hëi v con ng÷íi trong Q TT chõ y¸u ÷ñc nëi hâa qua t¥m tr¤ng v c£m xóc c¡ nh¥n nh thì, thæng qua c¡c h¼nh thùc: "Ngæn ch½", "M¤n thuªt", "Thuªt hùng", "Tü th¡n", "Tü thuªt", "Tùc sü"... trong khi â, xu h÷îng "h÷îng ngo¤i" cõa h» thèng · t i chõ · cuëc sèng, x¢ hëi v con ng÷íi trong HQ TT l r§t rã, thæng qua c¡c tiºu lo¤i: vành n«m canh, bèn mòa, vành tù thó, tù kho¡i, c£m kh¡i thíi th¸, °c bi»t câ ¸n 28 b i thì vành ph©m vªt, vªt döng, con vªt trong cuëc sèng íi th÷íng d¥n d¢ nh÷: con câc, con rªn, con muéi, con voi, chi¸c cèi xay, æng ¦u b¸p, chi¸c nân l¡, c¡i gªy, qu£ d÷a, rau c£i, khoai... Thù t÷, trong t÷ìng quan vîi Q TT, mët m°t HQ TT k¸ thøa v êi mîi nhúng th nh tüu ¢ câ tø Q TT, m°t kh¡c cán s¡ng t¤o ra nhúng · t i chõ · mîi l m phong phó th¶m cho h» thèng · t i TNL nh÷: · t i vành sû Nam, t¼nh y¶u æi lùa, ng÷íi phö nú gn vîi bi kàch t¼nh c£m, v· íi sèng d¥n d¢... Tø â vøa n¥ng cao t½nh d¥n tëc cõa tªp thì, vøa khai th¡c ÷ñc nguçn m¾ c£m bt r¹ s¥u trong t¥m thùc v«n hâa cõa nh¥n d¥n m¼nh, vøa mð ra mët tr÷íng th©m m¾ mîi, 3
- Tr¦n Quang Dông ½t nhi·u tho¡t khäi khuynh h÷îng töng cê m · cao nhúng m¨u ng÷íi ti¶u biºu cõa thíi ¤i, ho°c v÷ñt l¶n thâi quen coi th÷íng phö nú cõa ¤o Nho m nh¼n nhªn óng ph©m ch§t, cæng lao v c£m thæng vîi sè phªn h©m hiu cõa ng÷íi phö nú. Ho°c núa, c¡c nh thì Hçng ùc ¢ m¤nh d¤n khai thæng mët lo¤i t¼nh c£m c§m k l t¼nh y¶u æi lùa v phìi b y mët v i giång i»u l¤ nh÷ c£m hùng h÷ðng thö, kho¡i tr¡ vîi ch²n r÷ñu cuëc cí, vîi cuëc ä en... M°t kh¡c, sü xu§t hi»n v kh¯ng ành c£m hùng tr o lëng theo tinh th¦n l¤c quan cõa ng÷íi Vi»t trong HQ TT công l mët âng gâp khæng nhä cõa c¡c t¡c gia Hçng ùc v ti¸n tr¼nh TNL, l ti·n · cho nhúng th nh tüu xu§t sc cõa c£m hùng tr o lëng cõa TNL c¡c giai o¤n sau n y. ¥y l nhúng âng gâp khæng nhä cõa HQ TT trong xu h÷îng d¥n tëc hâa thº lo¤i ð ph÷ìng di»n nëi dung ph£n ¡nh. Thù n«m, trong ti¸n tr¼nh TNL, ngo i thì ng¥m vành, · vành, HQ TT l tªp thì duy nh§t câ lèi thì x÷îng håa trong khæng kh½ v÷ìng x÷îng th¦n tòy v sü l°p l¤i mët sè sì ç cæng thùc v· nëi dung v h¼nh thùc cõa c¡c c°p b i x÷îng håa l i·u khæng tr¡nh khäi. Nh÷ng khæng thº khæng thøa nhªn trong nhi·u cöm · t i x÷îng håa cõa tªp thì ¢ t¤o ra ÷ñc sü hi»u ùng ng÷ñc chi·u giúa c£m hùng cõa b i håa so vîi b i x÷îng, i ng÷ñc l¤i ¥m h÷ðng töng ca chung cõa Tao n, h² lë mët giång i»u trú t¼nh thay cho ngæn ch½, ho°c h² mð nhúng néi ni·m ri¶ng cõa ng÷íi l m thì, em ¸n cho tr÷íng thì cung ¼nh nhúng m u sc hi»n thüc íi sèng, nh¬m ph¡ vï i c¡i v´ ÷îc l» cõa khung c£nh cùng ång trong s¡ch vð, tø ch÷ìng (chòm thì x÷îng håa v· Tr«ng, v· Nng mòa h±...). 2.2. °c iºm h¼nh thùc ngh» thuªt Qua kh£o s¡t v nghi¶n cùu Q TT v HQ TT, câ thº ch¿ ra mët sè °c iºm nêi bªt v· h¼nh thùc ngh» thuªt cõa TNL th¸ k¿ XV. * V· b¼nh di»n ngæn ngú: - T½ch cüc Vi»t hâa bë phªn ngæn ngú H¡n theo tinh th¦n d¥n tëc hâa thº lo¤i. Sû döng ch§t li»u ngæn ngú H¡n l qui luªt cõa ÷íng luªt Næm, nh§t l ð giai o¤n ¦u h¼nh th nh v ph¡t triºn. Câ i·u, ti¸p nhªn ngæn ngú H¡n vîi Nguy¹n Tr¢i, L¶ Th¡nh Tæng v c¡c v«n nh¥n thíi Hçng ùc l º tøng b÷îc çng hâa, ph¡t triºn, º ti¸n l¶n th nh ngæn ngú d¥n tëc. Vîi c¡ch nh¼n §y, h» thèng ngæn ngú Q TT v HQ TT khæng ch¿ minh chùng cho b÷îc ph¡t triºn mîi cõa làch sû ngæn ngú d¥n tëc m cán th§y ÷ñc b£n l¾nh ngh» thuªt cõa c¡c nh thì. Xu h÷îng Vi»t hâa bë phªn ngæn ngú H¡n cõa Q TT v HQ TT ÷ñc thüc hi»n nhi·u h¼nh thùc: dàch v £o trªt tü tø H¡n Vi»t, Vi»t hâa bë phªn iºn cè, thi li»u H¡n... cho phò hñp vîi c£m thùc cõa ng÷íi Vi»t. Ch¯ng h¤n, tø c¥u: "Nh¥n gi£ 4
- Thì næm ÷íng luªt tø Quèc ¥m thi tªp ¸n Hçng ùc quèc ¥m thi tªp... nh¤o sìn, tr½ gi£ nh¤o thõy" trong Luªn ngú, Nguy¹n Tr¢i ¢ vi¸t: "¤o ta cªy bði ch¥n non khäe - Láng th¸ tin chi m°t n÷îc b¬ng" (M¤n thuªt). Hay tø c¥u thì é Möc: Sð ng¤n li¹u h còng, bi»t s¦u ph¥n nh÷ñc nhù ¢ ÷ñc c¡c t¡c gia Hçng ùc vi¸t l : B¸n li¹u ¥u ¥u t¼m mëng mëng (Ng÷ giang hiºu vång), v.v... - Sû döng ¡p £o v kh¯ng ành chùc n«ng biºu ¤t ngh» thuªt cõa bë phªn ngæn ngú d¥n tëc. Sè li»u chùng minh: kh£o s¡t 13.805 sè chú trong 254 b i thì cõa Q TT câ 12.341 tø Vi»t, chi¸m t¿ l» 89,4%. T¿ l» n y trong HQ TT l 92,3%. Nh÷ vªy, sè l÷ñng v và tr½ cõa tø Vi»t trong TNL th¸ k¿ XV so vîi tø H¡n Vi»t l r§t lîn. i·u â çng ngh¾a vîi vi»c kh¯ng ành chùc n«ng biºu ¤t cõa tø Vi»t l r§t phong phó v a d¤ng. Câ thº nâi, khæng mët t¼nh huèng n o cõa t¥m tr¤ng, khæng mët ho n c£nh n o cõa íi sèng, khæng mët thüc t¸ n o cõa x¢ hëi l¤i câ thº "bâ ch¥n bâ tay" nh ngh» s¾ ngæn tø khi hå câ kh£ n«ng sû döng tø thu¦n Vi»t mët c¡ch th nh th¤o. V½ dö: Con tr¥u tî b¡o cìm ng÷ìi trng, on cõi ng÷ìi nhi·u c¡ tî t÷ìi... Cp c¦m con Tuy¸t t¼nh cí ¸n, Bä nân, lòi ch¥n kh°c kh°c c÷íi. (HQ TT Tù thó t÷ìng tho¤i) v.v... - Vªn döng s¡ng t¤o ngæn ngú v«n håc d¥n gian l m phong phó th¶m cho ngæn ngú TNL. Sè li»u chùng minh: kh£o s¡t th nh ph¦n v«n håc d¥n gian trong Q TT v HQ TT, cho sè li»u sau: ð Q TT, cù 79,3 c¥u thì/ 1 c¥u thì câ th nh ngú, töc ngú. T¿ l» n y ð HQ TT l : 430 c¥u thì/ 1 c¥u thì câ th nh ngú, töc ngú. i·u c¦n kh¯ng ành l : ngæn ngú v«n håc d¥n gian trong Q TT v HQ TT ¢ ÷ñc sû döng mët c¡ch r§t nhu¦n nhà, uyºn chuyºn, ¦y m u sc d¥n tëc. Ch¯ng h¤n tø c¥u th nh ngú: "S£y n tan ngh²" v c¥u ca dao: "§t böi m n²m chim tríi - Chim th¼ bay m§t, §t rìi xuèng chòa", Nguy¹n Tr¢i ¢ vi¸t: "Chóa n n´o khäi, tan con ngh² - Hán §t h¦u l m m§t c¡i chim" (B£o k½nh c£nh giîi. B i 25). Hay tø c¥u th nh ngú: M¤t c÷a m÷îp ng, c¡c t¡c gia Hçng ùc vi¸t: M÷îp ng khen ai êi m¤t c÷a (T÷ìng phòng). - Sû döng ng y c ng thu¦n thöc v câ hi»u qu£ ngh» thuªt th nh ph¦n ngæn ngú íi sèng. Qua kh£o s¡t, chóng tæi nhªn th§y ð Q TT, cù 203,3 c¥u thì, câ 1 5
- Tr¦n Quang Dông c¥u kh©u ngú. T¿ l» n y ð HQ TT l 215,8 c¥u thì/1 c¥u kh©u ngú. Nh÷ vªy, t¿ l» dòng ngæn ngú íi sèng trong Q TT v HQ TT ch¶nh l»ch nhau khæng ¡ng kº. Nh÷ng câ iºm kh¡c nhau l HQ TT sû döng th nh ph¦n ngæn ngú íi sèng chõ y¸u º h÷îng tîi mi¶u t£ c¡c ç vªt, ph©m vªt trong cuëc sèng íi th÷íng (Muéi hïi mi sinh gi¡p tþ n o - ¶m ¶m l´n ¸n cûa pháng tao. Con muéi), trong khi â, ngæn ngú íi sèng cõa Q TT chõ y¸u mang chùc n«ng khc håa t¥m tr¤ng trú t¼nh, b y tä th¡i ë cõa nh thì tr÷îc th¸ th¡i nh¥n t¼nh: "Th¸ sü dú l nh ai häi ¸n - B£o r¬ng æng ¢ i¸c hai tai" (Ngæn ch½ - B i 5), v.v... - âng gâp nêi bªt nh§t cõa HQ TT, tr¶n b¼nh di»n ngæn ngú trong t÷ìng quan vîi Q TT l ¢ sû döng vîi t¿ l» cao lîp tø l§p l¡y v s¡ng t¤o ra nhi·u h¼nh thùc l¡y kh¡c nhau. Theo sè li»u thèng k¶, HQ TT câ kho£ng 570 tø l¡y / 2580 c¥u thì, chi¸m g¦n 30% tø / têng sè c¥u thì cõa tªp thì. °c bi»t tªp thì câ 2 b i ÷ñc s¡ng t¡c chõ y¸u düa v o tø l¡y: Håa v¦n b i vành tr«ng 10 v Ng÷ giang hiºu vång. Sü xu§t hi»n vîi t¿ l» cao lîp tø l§p l¡y ¢ ph¦n n o th§y ÷ñc vai trá cõa nâ trong tªp thì, gâp ph¦n ÷a ngæn ngú thì Næm d¦n trð v· vîi ngæn ngú thu¦n d¥n tëc. Bði, trong c¡c lîp tø Vi»t th¼ tø l¡y t¤o ra ch§t Vi»t nh§t cho h¼nh t÷ñng thì v cho ph²p nh thì di¹n t£ ¦y õ v´ µp t÷ìi nguy¶n cõa c£nh vªt, c¡i vi di»u trong c£m xóc tr÷îc di¹n bi¸n cõa thíi khc, t¤o vªt. V¼ th¸, t½nh ch§t cung ¼nh cõa thi tªp ph¦n n o bà mí hâa, cán l¤i l sü g¦n gôi trong c£m hùng, phong phó trong c£m nhªn v a d¤ng trong ph£n ¡nh hi»n thüc. ìn cû: Sæng lçng lëng, n÷îc m¶nh m¶nh, L÷ín l÷ñn ch±o qua n²p n²p m¼nh. Giâ hiu hiu, thuy·n b² b², M÷a phón phón, nân k·nh k·nh... (Ng÷ giang hiºu vång) v.v... * V· b¼nh di»n h¼nh t÷ñng ngh» thuªt. Xu§t ph¡t tø t½nh °c thò cõa thº ÷íng luªt, Q TT v HQ TT ·u h÷îng tîi sû döng lo¤i h¼nh t÷ñng vèn l nhúng ÷îc l» ngh» thuªt câ s®n, h÷îng tîi thº hi»n c¡i cao c£, sang nh¢ thuëc ph¤m trò v«n ch÷ìng nh Nho gi¡o nh÷: "phong hoa tuy¸t nguy»t", "tòng cóc tróc mai", "mªn o, sen, li¹u", "giä cìm", "b¦u n÷îc" "d°m thanh v¥n", "ba luèng cóc", v.v... Nh÷ng khæng thº khæng th§y, b¶n c¤nh 6
- Thì næm ÷íng luªt tø Quèc ¥m thi tªp ¸n Hçng ùc quèc ¥m thi tªp... mët h» thèng h¼nh t÷ñng mang t½nh ch§t ÷îc l», khuæn s¡o, Nguy¹n Tr¢i, L¶ Th¡nh Tæng v v«n th¦n Hçng ùc cán s¡ng t¤o ra ÷ñc mët h» thèng h¼nh t÷ñng bt nguçn trüc ti¸p tø hi»n thüc íi sèng, gâp ph¦n kh¯ng ành xu h÷îng d¥n tëc hâa thº lo¤i thì luªt. V½ dö, kh£o s¡t Q TT, chóng ta bt g°p h ng lo¤t nhúng h¼nh t÷ñng ngh» thuªt bt nguçn tø hi»n thüc cuëc sèng d¥n d¢ nh÷: ao b±o, b± muèng, l£ng mòng, h ng k¶, luèng c y, b¦y c¡, con lñn, con m±o... vîi HQ TT l c¡c h¼nh t÷ñng: con muéi, con voi, con rªn, æng ¦u rau, c¡i di·u gi§y, c¡i cèi xay, c¡i â, c¡i gªy, qu£ d÷a, rau c£i, khoai... * V· b¼nh di»n h» thèng k¸t c§u thº lo¤i. - Q TT ti¸p ¸n l HQ TT ¢ "thû nghi»m" mët lèi k¸t c§u mîi nh¬m cè gng "x¥y düng mët lèi thì Vi»t Nam" tr¶n cì sð sû döng vîi t¿ l» cao c¥u thì 6 chú trong b i luªt ÷íng, t¤o thº th§t ngæn xen löc ngæn. Trong Q TT, sè b i thì th§t ngæn xen löc ngæn l 183 / 254, chi¸m t¿ l» 72%. Sè c¥u thì löc ngæn l 417/ 1430 c¥u thì, chi¸m t¿ l» 29,2%. Ð HQ TT, sè b i thì th§t ngæn xen löc ngæn l 128/ 283, chi¸m t¿ l» 45%. Sè c¥u thì löc ngæn l 417/ 1430 c¥u thì, chi¸m t¿ l» 29,2%. Trong Q TT, sè b i tø 1 ¸n 2 c¥u löc ngæn chi¸m a sè (129/ 183 b i th§t ngæn xen löc ngæn) v c¥u löc ngæn dàch chuyºn tø và tr½ 1 ¸n 7 trong b i b¡t có. ¸n HQ TT ¢ xu§t hi»n b i thì to n löc ngæn Chòa Non N÷îc, c£ 8 c¥u löc ngæn) v c¥u löc ngæn dàch chuyºn tø 1 ¸n 8. Nh÷ vªy, kh£ n«ng t¤o c¥u löc ngæn v x¸p nâ v o b§t k¼ và tr½ n o trong b i ÷íng luªt ¢ t¤o ra kh£ n«ng cho nhàp thì vªn ëng, bi¸n êi câ ph¦n tü do, h¤n ch¸ sü gá bâ, ch°t ch³ cõa k¸t c§u ÷íng luªt. - Sü ph¡ c¡ch k¸t c§u ÷íng luªt cõa Q TT v HQ TT cán ÷ñc thº hi»n ð c¡ch ngt 3/3 v 4/2 v c¡c bi¸n thº chóng: 2/2/2, 1/5, 3/3 v 4/2 trong c¥u löc ngæn; ð c¡ch ngt nhàp 3/4 trong hai c¥u th§t ngæn i li·n nhau nh÷ kiºu song th§t löc b¡t v ð hi»n t÷ñng gieo v¦n l÷ng... 3. K¸t luªn - Tr¶n ph÷ìng di»n nëi dung, ngay tø thíi k¼ ¦u, TNL ¢ kh¯ng ành m¤nh m³ xu h÷îng d¥n tëc thæng qua vi»c h÷îng tîi chi¸m l¾nh hi»n thüc íi sèng trong t½nh a d¤ng, phong phó v s¡ng t¤o ra nhi·u · t i mîi, khìi mð nhúng dáng c£m hùng ªm ch§t nh¥n v«n trong íi sèng tinh th¦n d¥n tëc Vi»t, t¤o n²t khu bi»t vîi ÷íng luªt H¡n. - Tr¶n ph÷ìng di»n h¼nh thùc ngh» thuªt, Nguy¹n Tr¢i v c¡c t¡c gia Hçng ùc ¢ t½ch cüc Vi»t hâa bë phªn ngæn ngú H¡n håc, sû döng ¡p £o bë phªn ngæn 7
- Tr¦n Quang Dông ngú d¥n tëc, kh¯ng ành chùc n«ng biºu ¤t - biºu c£m cõa th nh ph¦n ngæn ngú íi sèng v vªn döng linh ho¤t, s¡ng t¤o v«n håc d¥n gian. â cán l vi»c s¡ng t¤o h» thèng h¼nh t÷ñng ngh» thuªt bt nguçn tø hi»n thüc íi sèng, gi u b£n sc d¥n tëc, kº c£ nhúng c¡ch t¥n ð ph÷ìng di»n k¸t c§u thº lo¤i, nh¬m cè gng "x¥y düng mët lèi thì Vi»t Nam". Nhúng th nh tüu n y tr÷îc h¸t thuëc v· Nguy¹n Tr¢i v ¢ ÷ñc c¡c t¡c gia Hçng ùc k¸ thøa v ti¸p töc êi mîi mët c¡ch xu§t sc. TI LIU THAM KHO [1] Tr¦n Quang Dông, 2005.Hçng ùc quèc ¥m thi tªp trong ti¸n tr¼nh thì Næm ÷íng luªt Vi»t Nam thíi trung ¤i. Nxb ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi. [2] Nhi·u t¡c gi£, 1997. V«n håc Vi»t Nam th¸ k¿ X nûa ¦u th¸ k¿ XVIII. Nxb Gi¡o döc, H Nëi. [3] Nhi·u t¡c gi£, 1998. Ho ng ¸ L¶ Th¡nh Tæng: Nh ch½nh trà t i n«ng, nh v«n hâa léi l¤c, nh thì lîn. Nxb Khoa håc X¢ hëi, H Nëi. [4] L¢ Nh¥m Th¼n, 1998. Thì Næm ÷íng luªt. Nxb Gi¡o döc, H Nëi. ABSTRACT Shino - Tang prosody poetry from National Language Poem Collection to Hong Duc National Language Poem Collection in the trend of inheritage, improvement, and creativeness During the development of Vietnamese Shino- Tang prosody poetry, National Language Poem Collection and Hong Duc National Language Poem Collection are considered as great turning points - having the most prominent position in Vietnamese poetry. Therefore, study on the process of Shino- Tang prosody poetry from National language poem collection to Hong Duc National language poem collection plays a vital significance in identifying the face of Vietnamese Shino- Tang prosody poetry from the very beginning in comparison with Han- Tang prosody poetry in the trend of heritage, improvement, and creativeness to the genre nalization oriented. On the other hand, study on the proness of Shino- Tang prosody poetry from the National Language Poem Collection ti Hong Duc National Language Poem Collection also affirms the important contributions in creating the foundation by such authors as Nguyen Trai, Le Thanh Tong and writers in the Hong Duc time towards the development history of national literature. 8
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Nguyễn Bỉnh Khiêm với Bạch Vân quốc ngữ thi tập: các hình thức diễn đạt về sự ẩn dật
10 p | 226 | 31
-
Thơ đề vịnh thiên nhiên trong Hồng Đức quốc âm thi tập
7 p | 310 | 14
-
Bức tranh thôn quê – một dấu hiệu của xu hướng dân tộc hóa thể loại Đường luật trong Hồng Đức quốc âm thi tập
7 p | 111 | 8
-
Tư tưởng Nho giáo và đạo lý dân tộc qua đề tài “Triết lý nhân sinh, răn dạy đạo lý” trong thơ Nôm Đường luật thế kỉ XV
7 p | 84 | 6
-
Biểu tượng thiên nhiên trong Quốc Âm thi tập và Bạch Vân quốc ngữ thi tập từ góc nhìn văn hóa
10 p | 46 | 6
-
Bút pháp trào lộng – Một trong những biểu hiện của xu hướng dân tộc hóa thể loại trong Hồng Đức Quốc âm Thi tập
8 p | 51 | 2
-
Chuyển dịch một số bài thơ Nôm sang tiếng Hán: Cảm nhận và chia sẻ
19 p | 71 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn