Thực trạng nhu cầu về các hình thức tư vấn hướng nghiệp của học sinh một số trường trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 15-18; 55<br /> <br /> THỰC TRẠNG NHU CẦU VỀ CÁC HÌNH THỨC TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP<br /> CỦA HỌC SINH MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG<br /> TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Lê Duy Hùng - Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh<br /> Ngày nhận bài: 23/02/2018; ngày sửa chữa: 26/02/2018; ngày duyệt đăng: 06/03/2018.<br /> Abstract: Career counselling is an important activity for high school students, helping them to<br /> identify the qualities and abilities, interests, and conditions needed in their industry to choose.<br /> However, career counselling for students in our country still focuses on introducing the schools<br /> and their curriculum. This article presents the current state of the needs of high school students in<br /> Ho Chi Minh City on the vocational counselling as well as patterns of career counselling.<br /> Keywords: Need, high school students, vocational counselling.<br /> 1. Mở đầu<br /> Tư vấn hướng nghiệp (TVHN) là các hoạt động<br /> nhằm hỗ trợ mỗi cá nhân chọn lựa và phát triển chuyên<br /> môn nghề nghiệp phù hợp nhất với khả năng của cá nhân,<br /> đồng thời thỏa mãn nhu cầu nhân lực cho tất cả các lĩnh<br /> vực nghề nghiệp (thị trường lao động) ở cấp độ địa<br /> phương và quốc gia. TVHN giúp học sinh (HS) nắm bắt<br /> được khái niệm nghề, nhu cầu của xã hội về nguồn lao<br /> động, sự phù hợp của những đặc điểm tâm lí cá nhân đối<br /> với nghề mà các em định chọn. TVHN là “chiếc cầu nối”<br /> giúp HS dễ dàng nắm bắt được vấn đề mà bản thân đang<br /> trăn trở. Tuy nhiên, ở các trường phổ thông hiện nay, hoạt<br /> động TVHN đang bị “hiểu nhầm” là giới thiệu các<br /> chương trình đào tạo của các trường đại học, cao đẳng,<br /> dạy nghề (48,8%) [1; tr 41]) chứ chưa phải là giúp HS<br /> xác định được những phẩm chất, năng lực, sở thích và<br /> điều kiện kinh tế phù hợp với nghề nghiệp mà các em sẽ<br /> chọn. Thực chất, giới thiệu trường chỉ là một hình thức<br /> được tiến hành sau khi các em đã chọn được nghề, việc<br /> còn lại chỉ là chọn trường có nghề để theo học. Việc hiểu<br /> chưa đúng về hình thức TVHN và chưa tổ chức được<br /> những cách thức TVHN đáp ứng mong muốn của HS<br /> trung học phổ thông (THPT) đã làm cho các em chưa<br /> thấy được tầm quan trọng của hoạt động này trong việc<br /> định hướng nghề cho tương lai của bản thân. Vì những lí<br /> do trên, bài viết trình bày những hình thức TVHN mà<br /> hiện nay HS có nhu cầu được tổ chức.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Tư vấn hướng nghiệp và nhu cầu về các hình thức<br /> tư vấn hướng nghiệp của học sinh phổ thông<br /> Theo chỉ thị 33/2003/CT-Bộ GD-ĐT: “Hướng nghiệp<br /> cho HS phổ thông bằng các hình thức: Tích hợp nội dung<br /> hướng nghiệp vào các môn học, lao động sản xuất và học<br /> nghề phổ thông, hoạt động sinh hoạt hướng nghiệp và các<br /> hoạt động ngoại khóa khác”. Có rất nhiều các hình thức<br /> TVHN khác nhau, mỗi hình thức có tác động tới một hoặc<br /> <br /> 15<br /> <br /> nhiều khía cạnh khác nhau trong quá trình chọn nghề của<br /> HS. Việc đáp ứng nhu cầu của HS về các hình thức TVHN<br /> sẽ giúp các em có cơ hội hiểu được nghề mà mình định<br /> chọn, khám phá khả năng, sở thích của bản thân, đồng thời<br /> đánh giá được nhu cầu lao động của xã hội hiện nay đối<br /> với các ngành nghề. Như vậy, nhu cầu của HS THPT về<br /> hình thức TVHN là những nhu cầu cần được trợ giúp bởi<br /> các hình thức TVHN trực tiếp hoặc gián tiếp để thỏa mãn<br /> nhu cầu TVHN của bản thân.<br /> Hình thức TVHN trực tiếp: - TVHN có thể tại văn<br /> phòng, trung tâm; - TVHN thông qua nhóm “Giúp HS<br /> khám phá sở thích, khả năng nghề nghiệp của bản thân;<br /> giúp HS biết liên hệ sự hiểu biết về bản thân với thông tin<br /> về thị trường tuyển dụng lao động, thông tin về ngành học<br /> hay nghề nghiệp ở các cơ sở đào tạo (trung cấp, cao đẳng,<br /> đại học...) để xác định hướng đi sau tốt nghiệp THPT...”<br /> [2; tr 9]; - TVHN thông qua các buổi sinh hoạt, lồng ghép<br /> qua học tập các môn văn hóa “Giúp HS biết được những<br /> yêu cầu về kiến thức và kĩ năng của một số ngành nghề<br /> trong các lĩnh vực liên quan đến môn học như lĩnh vực<br /> sinh học, vật lí, hóa học, nghệ thuật, công nghệ... Từ đó,<br /> HS có thông tin, cơ sở để lập kế hoạch chọn nghề tương<br /> lai...” [3; tr 56]; - Thông qua các hoạt động tham quan tại<br /> các trường cao đẳng, đại học, các cơ sở sản xuất, nghe<br /> những người đang làm các ngành nghề nói về công việc<br /> của họ... “HS có cơ hội khám phá khả năng, sở thích, cá<br /> tính và giá trị nghề nghiệp của bản thân. Việc tổ chức cho<br /> HS tham quan các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp, các<br /> cơ sở đào tạo nghề... nhằm tạo điều kiện cho HS được tận<br /> mắt quan sát cơ chế vận hành máy móc trong sản xuất,<br /> các hoạt động của người lao động. Nhờ đó, HS hiểu rõ<br /> hơn về đối tượng lao động, yêu cầu của ngành nghề mà<br /> trước đó các em mới biết qua sách vỡ” [3; tr 58]; - Thông<br /> qua việc học và thực hành một nghề nào đó trong quá trình<br /> học phổ thông “HS không những có cơ hội để thử sức<br /> mình trong một hoạt động lao động nghề nghiệp cụ thể mà<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 15-18; 55<br /> <br /> còn có điều kiện khám phá khả năng, sở thích, cá tính và<br /> giá trị nghề nghiệp của bản thân, nâng cao các kĩ năng<br /> thiết yếu, nâng cao nhận thức nghề nghiệp, từ đó đưa ra<br /> quyết định chọn nghề tương lai sao cho phù hợp” [3; tr<br /> 57-58]. Việc tổ chức cho HS đi tham quan các trường đại<br /> học, cao đẳng, cơ sở dạy nghề hoặc các nhà máy, xí<br /> nghiệp, các viện nghiên cứu, bệnh viện; tổ chức cho HS<br /> được học và thực hành một nghề nào đó trong quá trình<br /> học phổ thông; nghe những người đang làm các ngành<br /> nghề nói về công việc của họ... là cách thức phù hợp với<br /> mong muốn của các em, bởi HS mong muốn có được<br /> những thông tin về các ngành nghề khác nhau thông qua<br /> các hoạt động mang tính trực quan/hành động (quan sát<br /> trực tiếp các cơ sở đào tạo nghề, hay trực tiếp thực hành<br /> nghề) mang tính sát thực và sát với những nhu cầu cụ thể<br /> của mỗi HS (tư vấn cá nhân).<br /> Hình thức TVHN gián tiếp - tức là các em được<br /> TVHN thông qua thư, điện thoại hoặc qua Internet... bởi<br /> ở mỗi HS có những đặc điểm tâm lí cũng như hoàn cảnh<br /> khác nhau, có thể do các em ngại phải đối mặt trực tiếp<br /> với nhà tư vấn, hoặc các em muốn được bí mật về thông<br /> tin cá nhân cũng như kết quả của việc tư vấn.<br /> 2.2. Khách thể và phương pháp nghiên cứu<br /> Để tìm hiểu thực trạng nhu cầu về hình thức TVHN<br /> của HS THPT trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, chúng tôi<br /> tiến hành khảo sát trên 421 HS ở 5 trường THPT gồm có:<br /> THPT Nguyễn Khuyến, THPT Nguyễn Hữu Thọ, THPT<br /> Bình Tân, THPT Trí Đức, THPT Bình Chánh, trên<br /> những quận, huyện khác nhau với mục đích đáp ứng các<br /> tiêu chí đó là trường ở địa bàn gần trung tâm thành phố<br /> và ngoại ô với những điều kiện kinh tế xã hội khác nhau,<br /> trường chất lượng và trường phổ thông đại trà, trường<br /> công lập và dân lập, trường có phòng tư vấn và trường<br /> không có phòng tư vấn nhằm phản ánh trung thực nhất<br /> thực trạng nhu cầu của HS THPT tại TP. Hồ Chí Minh<br /> về hình thức TVHN. Thời gian thực hiện học kì 1 năm<br /> học 2016-2017. Bên cạnh đó, đề tài còn tiến hành phỏng<br /> vấn sâu giáo viên, chuyên viên TVHN, HS nhằm làm rõ<br /> những biểu hiện và mức độ nhu cầu về hình thức TVHN<br /> của HS THPT.<br /> Phương pháp được sử dụng nghiên cứu như: điều tra<br /> bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu, phương pháp thống kê toán<br /> học để xử lí số liệu... Thang đo gồm 5 mức độ: Điểm thấp<br /> nhất là 1, cao nhất là 5, chia làm 5 mức, theo đó ta có thang<br /> điểm như sau: Mức rất thấp: 1  ĐTB < 1,8; Mức thấp:<br /> 1,8  ĐTB < 2,6; Mức trung bình: 2,6  ĐTB < 3,4; Mức<br /> khá: 3,4  ĐTB < 4,2; Mức cao: 4,2  ĐTB < 5,0.<br /> 2.3. Kết quả nghiên cứu<br /> 2.3.1. Thực trạng nhu cầu về hình thức tư vấn hướng<br /> nghiệp của học sinh trung học phổ thông (xem bảng 1)<br /> <br /> 16<br /> <br /> Bảng 1. Nhu cầu của HS THPT về các hình thức TVHN<br /> STT<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Biểu hiện nhu cầu<br /> về hình thức TVHN<br /> của HS<br /> Gián tiếp qua thư,<br /> email; đài truyền<br /> hình; điện thoại<br /> Các nhà chuyên<br /> môn làm việc trực<br /> tiếp cho cá nhân<br /> hoặc nhóm HS tại<br /> phòng tư vấn<br /> Tổ chức các buổi<br /> hội thảo với HS<br /> theo quy mô nhỏ<br /> (từ 10-20 HS)<br /> Học tập, tham quan<br /> thực tế tại các<br /> trường cao đẳng,<br /> đại học, cơ sở dạy<br /> nghề hoặc nhà máy<br /> Được học và thực<br /> hành một nghề nào<br /> đó trong quá trình<br /> học phổ thông<br /> Các thầy/cô lồng<br /> ghép giáo dục nghề<br /> trong quá trình dạy<br /> môn cơ bản<br /> Tổ chức cho HS<br /> nghe những người<br /> đang làm các ngành<br /> nghề nói về công<br /> việc của họ<br /> Các nhà chuyên<br /> môn làm việc với<br /> phụ huynh HS<br /> Tổng<br /> <br /> Điểm<br /> trung<br /> bình<br /> (ĐTB)<br /> <br /> Độ<br /> lệch<br /> chuẩn<br /> (ĐLC)<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> <br /> 3,10<br /> <br /> 1,22<br /> <br /> 8<br /> <br /> 4,20<br /> <br /> 0,99<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3,90<br /> <br /> 0,98<br /> <br /> 7<br /> <br /> 4,36<br /> <br /> 0,82<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,34<br /> <br /> 0,90<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,00<br /> <br /> 0,96<br /> <br /> 6<br /> <br /> 4,05<br /> <br /> 0,87<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,02<br /> <br /> 1,05<br /> <br /> 5<br /> <br /> 3,78<br /> <br /> 0,47<br /> <br /> Bảng 1 cho thấy, những hình thức hướng nghiệp<br /> được HS lựa chọn là “Học tập, tham quan thực tế tại các<br /> trường cao đẳng, đại học, cơ sở dạy nghề hoặc nhà máy”<br /> (ĐTB = 4,36); “Được học và thực hành một nghề nào đó<br /> trong quá trình học phổ thông” (ĐTB = 4,34); “Các nhà<br /> chuyên môn làm việc trực tiếp cho cá nhân hoặc nhóm<br /> HS tại phòng tư vấn” (ĐTB = 4,20). Đây là ba hình thức<br /> TVHN được HS đánh giá ở mức “cao”, điều đó cho thấy<br /> HS mong muốn có được những thông tin về các ngành<br /> nghề khác nhau thông qua những hoạt động mang tính<br /> trực quan/hành động (tham quan thực tế tại các trường<br /> đại học, cao đẳng, cơ sở dạy nghề hoặc nhà máy, hay<br /> được học và thực hành một nghề nào đó trong quá trình<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 15-18; 55<br /> <br /> học phổ thông) hoặc mang tính sát thực (nhà chuyên môn sẽ giúp cho chúng em hiểu năng lực, sở trường của bản<br /> làm việc trực tiếp với HS). Bên cạnh đó, hình thức “Tổ thân và hiểu về ngành mà chúng em định chọn”.<br /> chức cho HS nghe những người đang làm các ngành<br /> Khi hỏi “Em có mong muốn được học một nghề nào<br /> nghề nói về công việc của họ” (ĐTB = 4,05) cũng được đó trong trường phổ thông không?”, chúng tôi nhận<br /> HS đánh giá cao, bởi thông qua hình thức này các em sẽ được phản hồi của bạn Đ.M.N (lớp 12, Trường THPT<br /> có điều kiện được tư vấn sát với những nhu cầu cụ thể Bình Chánh) “Chúng em rất muốn được học một nghề<br /> của bản thân. Em M. K (lớp 11, Trường THPT Bình Tân) mà chúng em thích trong quá trình học ở trường phổ<br /> chia sẻ: “Em có ý định học ngành cơ khí chế tạo máy, thông. Nhưng việc học nghề ở trường phổ thông hiện nay<br /> nhưng em chưa hình dung ra hết công việc của ngành nên xem lại, vì ngoài mục đích để được cộng điểm tốt<br /> đó, nếu được tham quan nhà máy và được những người nghiệp thì chẳng giúp được gì cho chúng em có thể xin<br /> làm trong nghề nói về nghề đó sẽ giúp cho chúng em hiểu việc được để làm sau khi tốt nghiệp”. Đây cũng là ý kiến<br /> hơn về nghề mà em định chọn”. Một số HS lớp 12 trường chung của các em học sinh lớp 12 C1 Trường THPT Trí<br /> THPT Trí Đức, quận Tân Phú sau khi tham dự chương Đức, quận Tân Phú. Như vậy, mặc dù học nghề trong<br /> trình tham quan, hướng nghiệp “một ngày làm sinh viên” trường phổ thông là hình thức hướng nghiệp mà HS có<br /> cho biết “với sự hỗ trợ nhiệt tình của thầy cô và các anh nhu cầu nhưng cách làm hiện nay cần phải xem xét lại,<br /> chị tình nguyện viên đã giúp em hiểu thêm rất nhiều về vì thực tế hoạt động đó chưa thể mang lại lợi ích lâu dài<br /> ngành mà em dự định học”. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho các em.<br /> tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy, không phải trường phổ<br /> Các hình thức còn lại cũng nhận được sự quan tâm<br /> thông nào cũng có thể tổ chức cho HS được học tập và của các em, tuy không ở mức cao như các hình thức nêu<br /> tham quan tại các trường đại học, cao đẳng và các nhà trên nhưng vẫn phản ánh mong muốn được tham gia<br /> máy xí nghiệp. Việc không được thỏa mãn đầy đủ các nhiều loại hình hướng nghiệp hơn nữa để có những hình<br /> hình thức TVHN sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến dung thực sự rõ nét cho việc chọn nghề. Trong đó, đặc<br /> việc hiểu về các ngành nghề mà HS THPT định chọn.<br /> biệt hình thức “Gián tiếp qua thư, email; đài truyền hình;<br /> Nói về mong muốn được làm việc với các nhà chuyên điện thoại” (ĐTB = 3,10), được HS đánh giá thấp nhất ở<br /> môn, bạn N. C. A (lớp 11, Trường THPT Bình Tân) mức “trung bình”.<br /> “TVHN của trường em chủ yếu là thầy/cô chủ nhiệm làm, 2.3.2. Thực trạng nhu cầu về hình thức tư vấn hướng<br /> em rất mong muốn được thầy/cô có chuyên môn về nghiệp của học sinh trung học phổ thông so sánh theo<br /> TVHN tư vấn cho em, vì là những người có chuyên môn khối lớp (xem bảng 2)<br /> Bảng 2. So sánh nhu cầu về hình thức TVHN của HS THPT theo khối lớp<br /> STT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> <br /> 10<br /> <br /> Nội dung<br /> Gián tiếp qua thư, email; đài truyền hình; điện<br /> thoại<br /> Các nhà chuyên môn làm việc trực tiếp cho cá<br /> nhân hoặc nhóm HS tại phòng tư vấn<br /> Tổ chức các buổi hội thảo với HS theo quy mô<br /> nhỏ (từ 10-20 HS)<br /> Học tập, tham quan thực tế tại các trường cao<br /> đẳng, đại học, cơ sở dạy nghề hoặc nhà máy<br /> Được học và thực hành một nghề nào đó trong<br /> quá trình học phổ thông<br /> Các thầy/cô lồng ghép giáo dục nghề trong quá<br /> trình dạy môn cơ bản<br /> Tổ chức cho HS nghe những người đang làm các<br /> ngành nghề nói về công việc của họ<br /> Các nhà chuyên môn làm việc với phụ huynh HS<br /> Chung<br /> <br /> 17<br /> <br /> Khối lớp<br /> 11<br /> Thứ<br /> ĐTB<br /> bậc<br /> <br /> ĐTB<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> <br /> 3,06<br /> <br /> 8<br /> <br /> 3,02<br /> <br /> 4,20<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,10<br /> <br /> 12<br /> ĐTB<br /> <br /> Thứ<br /> bậc<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2,93<br /> <br /> 8<br /> <br /> 3,78<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4,17<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 3,61<br /> <br /> 7<br /> <br /> 3,96<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4,46<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,28<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,34<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,34<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,30<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,17<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,12<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4,08<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3,79<br /> <br /> 7<br /> <br /> 4,25<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,29<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,03<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3,70<br /> 3,57<br /> <br /> 7<br /> <br /> 3,63<br /> 3,42<br /> <br /> 6<br /> <br /> 3,88<br /> 3,45<br /> <br /> 6<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 15-18; 55<br /> <br /> Bảng 2 chỉ ra nhu cầu của HS về các hình thức TVHN<br /> đều ở mức “khá”. Khi xem xét nhu cầu của HS về các<br /> hình thức TVHN cụ thể thì có những khác biệt giữa HS<br /> lớp 12 so với HS lớp 10 và 11. Chẳng hạn như: hình thức<br /> “Tổ chức cho HS nghe những người đang làm các ngành<br /> nghề nói về công việc của họ” có sự giảm đi đáng kể về<br /> nhu cầu ở khối 12, biểu hiện sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê giữa khối 11 và 12. Điều đó cho thấy, HS khối<br /> 11 có nhu cầu cao hơn khối 12. Những hình thức “Các<br /> nhà chuyên môn làm việc trực tiếp cho cá nhân hoặc<br /> nhóm HS tại phòng tư vấn” có sự khác biệt giữa khối 11<br /> với khối 10 và 12. Ở hình thức này, HS khối 10 và 12 có<br /> nhu cầu cao hơn khối 11.<br /> Tiếp đến là hình thức “Tổ chức các buổi hội thảo với<br /> HS theo quy mô nhỏ (từ 10-20 HS)”, ở hình thức này có<br /> sự khác biệt giữa khối 11 so với khối 10 và 12, HS khối<br /> 10 và 12 có nhu cầu cao hơn khối 11.<br /> Hình thức “Được học và thực hành một nghề nào đó<br /> trong quá trình học phổ thông”, mặc dù HS của cả 3 khối<br /> đều có nhu cầu ở mức “khá”. Tuy nhiên, nhu cầu của HS<br /> khối 12 giảm đi chút ít so với khối 10 và 11, thể hiện rõ<br /> sự khác biệt giữa khối 10 so với khối 12. Hình thức “Các<br /> thầy/cô lồng ghép giáo dục nghề trong quá trình dạy môn<br /> cơ bản” mặc dù HS có nhu cầu, nhưng giảm hẳn ở khối<br /> 11 và 12. Trên thực tế, đây là hình thức hướng nghiệp<br /> đang được áp dụng trong các trường phổ thông thông qua<br /> chương trình học môn nghề và hướng nghiệp của giáo<br /> viên bộ môn. Điều này cũng phản ánh về tính hiệu quả<br /> của hình thức hướng nghiệp mà lâu nay các trường phổ<br /> thông vẫn đang sử dụng.<br /> <br /> 2.3.3. Thực trạng nhu cầu về hình thức tư vấn hướng<br /> nghiệp của học sinh trung học phổ thông so sánh theo<br /> giới tính (xem bảng 3)<br /> Xét bình diện chung nhất, nhu cầu về hình thức<br /> TVHN của HS nam và nữ ở mức khá. Cả HS nam và nữ<br /> đều có nhu cầu cao về hình thức “Học tập, tham quan<br /> thực tế tại các trường cao đẳng, đại học, cơ sở dạy nghề<br /> hoặc nhà máy” và “Được học và thực hành một nghề<br /> nào đó trong quá trình học phổ thông”, điều đó cho thấy,<br /> cả HS nam và nữ đều mong muốn có những hình thức<br /> TVHN mang tính thực tế và trải nghiệm, chính điều này<br /> sẽ giúp các em thấy rõ những công việc chính của nghề,<br /> đồng thời là cơ hội để các em đánh giá năng lực, sở thích,<br /> đam mê đối với nghề mà bản thân các em có ý định chọn.<br /> Xem xét thứ bậc của từng hình thức TVHN theo giới<br /> tính, chỉ có hình thức “Các thầy/cô lồng ghép giáo dục<br /> nghề trong quá trình dạy môn cơ bản”, “Các nhà chuyên<br /> môn làm việc trực tiếp cho cá nhân hoặc nhóm học sinh<br /> tại phòng tư vấn” và “Tổ chức các buổi hội thảo với HS<br /> theo quy mô nhỏ (từ 10-20 HS)” là có sự khác biệt. Ở các<br /> hình thức này, HS nữ có nhu cầu cao hơn đối với HS<br /> nam; còn lại ở những hình thức TVHN khác thì không<br /> có sự khác biệt.<br /> 3. Kết luận<br /> Như vậy, HS THPT tại TP. Hồ Chí Minh có nhu cầu<br /> được TVHN với nhiều hình thức đa dạng và phong phú,<br /> những hình thức mà các em cần nhất là TVHN thông qua<br /> những hoạt động mang tính thực hành và quan sát (học<br /> tập, tham quan thực tế tại các trường cao đẳng, đại học,<br /> cơ sở dạy nghề hoặc nhà máy, xí nghiệp; được học và<br /> <br /> Bảng 3. So sánh nhu cầu về hình thức TVHN của HS THPT theo giới tính<br /> Giới tính<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> <br /> Nội dung<br /> Gián tiếp qua thư, email; đài truyền hình; điện thoại<br /> Các nhà chuyên môn làm việc trực tiếp cho cá nhân hoặc<br /> nhóm HS tại phòng tư vấn<br /> Tổ chức các buổi hội thảo với HS theo quy mô nhỏ (từ 10-20<br /> HS)<br /> Học tập, tham quan thực tế tại các trường cao đẳng, đại học,<br /> cơ sở dạy nghề hoặc nhà máy<br /> Được học và thực hành một nghề nào đó trong quá trình học<br /> phổ thông<br /> Các thầy/cô lồng ghép giáo dục nghề trong quá trình dạy môn<br /> cơ bản<br /> Tổ chức cho HS nghe những người đang làm các ngành nghề<br /> nói về công việc của họ<br /> Các nhà chuyên môn làm việc với phụ huynh HS<br /> Chung<br /> <br /> ĐTB<br /> 2,92<br /> <br /> Nam<br /> Thứ bậc<br /> 8<br /> <br /> Nữ<br /> ĐTB<br /> 3,08<br /> <br /> Thứ bậc<br /> 8<br /> <br /> 3,95<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,13<br /> <br /> 5<br /> <br /> 3,83<br /> <br /> 5<br /> <br /> 3,94<br /> <br /> 6<br /> <br /> 4,27<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,43<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,25<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4,41<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3,83<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4,14<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,13<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,25<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3,76<br /> 3,40<br /> <br /> 7<br /> <br /> 3,91<br /> 3,55<br /> <br /> 7<br /> <br /> (Xem tiếp trang 55)<br /> <br /> 18<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 53-55<br /> <br /> học cũng cần tiến hành lồng ghép những kiến thức thực<br /> tế tham khảo từ Internet, tivi, sách báo... để giúp cho SV<br /> liên hệ giữa bài học trên lớp với thực tiễn cuộc sống xã<br /> hội, cũng như tạo sự hứng thú hơn cho các em trong quá<br /> trình học tập. Để làm tốt nhiệm vụ này, GV phải am hiểu<br /> sâu sắc nội dung dạy học, làm chủ kiến thức, xây dựng<br /> kế hoạch bài giảng một cách khoa học, theo hướng “mở”<br /> để chủ động vận dụng linh hoạt thực hiện trong các tình<br /> huống sư phạm và truyền tải đến với SV một cách hiệu<br /> quả nhất. Trong quá trình tổ chức, hướng dẫn SV lĩnh hội<br /> tri thức cần vận dụng linh hoạt các PPDH tích cực, trình<br /> bày các nội dung, vấn đề bài học một cách ngắn gọn, súc<br /> tích; cần cụ thể hóa các hoạt động dạy học một cách chi<br /> tiết, nên xây dựng kế hoạch bài dạy theo hướng giảm lí<br /> thuyết, tăng thực hành, vì đây là một yêu cầu cần thiết,<br /> cho quá trình áp dụng PPDH tiếng Anh phù hợp với yêu<br /> cầu của việc đào tạo theo HCTC.<br /> 3. Kết luận<br /> Việc đổi mới PPDH theo HCTC và khung tham chiếu<br /> trình độ ngoại ngữ chung châu Âu là một việc rất cần<br /> thiết trong quá trình dạy học ngoại ngữ nói chung, dạy<br /> học tiếng Anh nói riêng ở các trường đại học Việt Nam<br /> hiện nay nhằm góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo đáp<br /> ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nguồn nhân lực cho thị<br /> trường lao động trong quá trình hội nhập. Để thực hiện<br /> có hiệu quả mục tiêu này, ngoài việc quan tâm chỉ đạo,<br /> của Đảng, Nhà nước, Bộ GD-ĐT với các chủ trương,<br /> đường lối định hướng ở cấp “vĩ mô”, mỗi trường đại học,<br /> cao đẳng, mỗi GV, SV cần nhận thức rõ vai trò và tầm<br /> quan trọng của việc đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng<br /> đào tạo trong bối cảnh hội nhập quốc tế.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Fink, Dee L. (1999). Active Learning. Reprinted<br /> with permission of Oklahoma Instructional<br /> Developmental Program.<br /> [2] Haugen, L. (1998). Teaching Tips: LearningCentered Syllabi Workshop (April 22 & April 29).<br /> http://www.cte.iastate.edu/tips/syllabi.html.<br /> [3] Johnson, D. W., et al (1994). The Nuts and Bolts of<br /> Cooperative Learning. Minnesota: Interaction<br /> BookCompany.<br /> [4] McCombs, Barbara L. (1997). The LearnerCentered Framework on Teaching and Learning As<br /> a Foundation for Electronically Networked<br /> Communities and Cultures.<br /> [5] Merlin, Arthur. Learner-Centered Versus TeacherCentered. Module 2: Adult Learning Theory.<br /> [6] Nunan, D. (1998). The learner-centered curriculum.<br /> New York: Cambridge University Press.<br /> <br /> 55<br /> <br /> MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ...<br /> (Tiếp theo trang 4)<br /> [4] Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Hồ Chí Minh<br /> Toàn tập, tập 10. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.<br /> [5] Đảng Cộng sản Việt Nam (1995). C.Mác Ph.Ăngghen toàn tập, tập 1. NXB Chính trị Quốc<br /> gia - Sự thật.<br /> [6] Đảng Cộng sản Việt Nam (1995). C.Mác Ph.Ăngghen toàn tập, tập 21. NXB Chính trị Quốc<br /> gia - Sự thật.<br /> [7] Đảng Cộng sản Việt Nam (1995). C.Mác Ph.Ăngghen toàn tập, tập 37. NXB Chính trị Quốc<br /> gia - Sự thật.<br /> [8] Đảng Cộng sản Việt Nam C.Mác - Ph.Ăngghen<br /> (1983). Bàn về thanh niên. NXB Thanh niên.<br /> [9] Lương Gia Ban - Nguyễn Thế Kiệt (2014). Giá trị<br /> truyền thống dân tộc với việc xây dựng nhân cách<br /> sinh viên Việt Nam hiện nay. NXB Chính trị Quốc<br /> gia - Sự thật.<br /> THỰC TRẠNG NHU CẦU VỀ CÁC HÌNH THỨC...<br /> (Tiếp theo trang 18)<br /> thực hành một nghề nào đó trong quá trình học phổ<br /> thông); được đánh giá năng lực, sở thích của HS (các nhà<br /> chuyên môn làm việc trực tiếp cho cá nhân hoặc nhóm<br /> HS tại phòng tư vấn) và mang tính thực tế (nhà chuyên<br /> môn làm việc trực tiếp với HS).<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Đỗ Thị Lệ Hằng (2009). Vài nét về thực trạng tư vấn<br /> hướng nghiệp tại Việt Nam. Tạp chí Tâm lí học, số<br /> 5, tr 40-49.<br /> [2] VVOB, Giáo dục vì sự phát triển (2013). Tổ chức tư<br /> vấn hướng nghiệp và tư vấn tuyển sinh cho nhóm lớn<br /> học sinh cấp trung học phổ thông. NXB Đại học<br /> Quốc gia Hà Nội.<br /> [3] Bộ GD-ĐT (2013). Tài liệu tập huấn đổi mới giáo<br /> dục hướng nghiệp trong trường trung học.<br /> [4] Claudia Crisana - Anisoara Paveleab - Oana<br /> Ghimbulutc (2014). A Need Assessment on<br /> Students’ Career Guidance. The 6th International<br /> Conference Edu World 2014 “Education Facing<br /> Contemporary World Issues”. 7th - 9th, November.<br /> [5] Phạm Tất Dong (chủ biên, 2000). Sự lựa chọn tương<br /> lai (tư vấn hướng nghiệp). NXB Thanh niên.<br /> [6] Quang Dương (2010). Tư vấn hướng nghiệp (tập 1<br /> và 2). NXB Trẻ.<br /> [7] Howard Figler - Richard Nelson Bolles (2009). The<br /> career counselor’s handbook. Ten speed press Berkeley.<br /> <br />