Thuốc điều trị và vacxin sử dụng trong thú y part 3

Chia sẻ: Ashfjshd Askfaj | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

157
lượt xem 40
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nếu bệnh thuyên giảm những ngày sau có thể giảm liều, liệu trình điều trị 6 - 8 ngày. * Liều uống: 10 mg/kg thể trọng, uống trong 1 ngày. * Liều bơm vào tử cung (dung dịch 3%) Ngựa cái: Trâu bò cái: 500 mg/ngày. 300 mg/ngày. * Thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi: Dung dịch 0,3% * Thuốc mỡ 0,1% chữa lở loét, đầu đinh, vết thương nhiễm trùng. Chú ý: Chó dùng Gentamycin phải thận trọng vì độc tính cao, nhất là đối với thận. Trong thú y Gentamycin thường đóng ống 1ml chứa 40 mg. 2 ml chứa...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thuốc điều trị và vacxin sử dụng trong thú y part 3

NÕu bÖnh thuyªn gi¶m nh÷ng ngµy sau cã thÓ gi¶m liÒu, liÖu tr×nh ®iÒu trÞ 6 - 8 ngµy. * LiÒu uèng: 10 mg/kg thÓ träng, uèng trong 1 ngµy. * LiÒu b¬m vµo tö cung (dung dÞch 3%) - Ngùa c¸i: 500 mg/ngµy. - Tr©u bß c¸i: 300 mg/ngµy. * Thuèc nhá m¾t, nhá mòi: Dung dÞch 0,3% * Thuèc mì 0,1% ch÷a lë loÐt, ®Çu ®inh, vÕt th−¬ng nhiÔm trïng. Chó ý: - Chã dïng Gentamycin ph¶i thËn träng v× ®éc tÝnh cao, nhÊt lµ ®èi víi thËn. - Trong thó y Gentamycin th−êng ®ãng èng 1ml chøa 40 mg. - 2 ml chøa 80 mg vµ lo¹i lä 5 ml chøa 200 mg. 37
TYLOSIN (Tylan) Tylosin ®−îc chiÕt suÊt tõ nÊm Streptomyces faradiac. Tylosin lµ kh¸ng sinh thuéc nhãm macrolit, ®−îc dïng nhiÒu trong thó y. 1. TÝnh chÊt Tylosin ®−îc dïng d−íi d¹ng muèn kiÒm, muèi tartrat hay photfat. - Tylosin kiÒm lµ thuèc cã d¹ng kÕt tinh mµu tr¾ng Ýt tan trong n−íc (5 mg/ml) ë 250C) tan nhiÒu trong aceton cån, ªte; bÒn v÷ng ë nhiÖt ®é th−êng trong vßng 1 th¸ng ë pH = 5,5 - 7,5. - Tylosin tartrat tan nhiÒu trong nuíc (600 mg/ml ë 250C). - §éc tÝnh thÊp ®èi víi gia sóc. - Tylosin kiÒm hÊp thu nhanh chãng vµo c¬ thÓ, sau khi tiªm b¾p 1 - 2 giê ®Ëm ®é thuèc trong huyÕt thanh ®¹t cao nhÊt vµ duy tr× trong 1 giê. - Tylosin tartrat sau khi tiªm d−íi da ®¹t ®Ëm ®é cao nhÊt trong huyÕt thanh sau 30 phót vµ duy tr× kho¶ng 6 giê. NÕu cho uèng ®Ëm ®é cao nhÊt trong huyÕt thanh sau 2 - 4 giê vµ duy tr× trong kho¶ng 8 - 24 giê. - Tylosin bµi tiÕt chñ yÕu qua thËn, mét Ýt qua mËt, phÇn lín bµi tiÕt hÕt sau 8 - 24 giê. 2. T¸c dông Tylosin cã t¸c dông diÖt vi khuÈn gram (+), kh«ng cã t¸c dông víi vi khuÈn g©y bÖnh ®−êng ruét. §Æc biÖt cã hiÖu lùc m¹nh víi Mycoplasma vµ Chlamydia. ChØ ®Þnh: §−îc dïng nhiÒu trong thó y ®Ó gi÷a c¸c bÖnh sau: - C¸c bÖnh do phÈy khuÈn, E. Coli, trùc khuÈn g©y thèi loÐt da thÞt, ho¹i tö, c¸c bÖnh do Corynebactenum vµ do Actinobacilis. §Æc biÖt chØ ®Þnh trong c¸c bÖnh: - BÖnh ho thë m·n tÝnh, truyÒn nhiÔm cña lîn (suyÔn lîn). - BÖnh h« hÊp m·n tÝnh cña gµ (CRD) - BÖnh viªm xoang gµ t©y. - BÖnh c¹n s÷a truyÒn nhiÔm cña dª, cõu. - C¸c bÖnh nhiÔm khuÈn ®−êng h« hÊp cña dª, cõu, bª, nghÐ vµ loµi ¨n thÞt. - BÖnh viªm ruét xuÊt huyÕt ë lîn (hång lþ) - BÖnh viªm vó do vi khuÈn gram (+) vµ do Mycoplasma - Viªm tæ chøc liªn kÕ, viªm tai ngoµi chã mÌo. - BÖnh thèi mãng gia sóc - BÖnh vµng da do xo¾n trïng Leptospira cña lîn. 38
3. LiÒu l−îng * LiÒu tiªm b¾p thÞt: Tylosin kiÒm - Tr©u, bß, ngùa: 10 - 15 mg/kg thÓ träng, Chia 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Dª, cõu, lîn: 20 - 30 mg/kg thÓ träng, Chia 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Thá: 50 - 100 mg/kg thÓ träng/ngµy. - Gµ: 25 mg/kg thÓ träng/ngµy. Tiªm d−íi da. * LiÒu cho uèng hoÆc ¨n - Lîn: Trén thøc ¨n tinh víi tû lÖ 40 - 100 ppm (4 - 10g/tÊn) - Gia cÇm: Pha 0,5g trong 1 lÝt n−íc nãng. - Uèng liªn tôc trong 3 - 5 ngµy. - Trén thøc ¨n tû lÖ 40 - 100 ppm (4 - 10 g/tÊn) . * B¬m vµo xoang gµ t©y - 025 - 12,5 mg (b¬m 1 lÇn) * Bæ sung vµo thøc ¨n ®Ó phßng bÖnh - Lîn con: 10 - 40 ppm (4 - 10 g/tÊn) - Lîn 4 - 6 th¸ng tuæi 10 - 20 ppm (10 - 20 g/tÊn) Chó ý: - VÞ trÝ tiªm thuèc cã thÓ cã ph¶n øng côc bé, s−ng ®á ho¹i tö nªn chia nhiÒu vÞ trÝ ®Ó tiªm. - Pha lo·ng tr−íc khi tiªm, kh«ng trén víi c¸c thuèc kh¸c ®Ó g©y kÕt tña. - Kh«ng nªn dïng ®Ó tiªm cho gia cÇm kh¸c, trõ gµ. - Dïng Tylosin tartrat cho gµ vµ tiªm d−íi da. Dïng Tylosin tiªm cho gia sóc cã vó vµ tiªm b¾p. Tylosin photph¸t th−êng dïng trén thøc ¨n cho gia sóc, ë lîn vµ gµ cã thÓ cã ph¶n øng nhÑ sau khi tiªm vµi giê; lîn: g©y ban ®á, ngøa, thuû thòng ë niªm m¹c trùc trµng cã thÓ dÉn ®Õn lßi dom. - Gµ: Cã thÓ mÖt l¶, buån ngñ, rèi lo¹n phèi hîp ®éng t¸c... 39
GENTA-TYLO Genta-tylo lµ mét hçn hîp kh¸ng sinh Genta-tylo vµ Tiamulin, dïng ®Ó tiªm, do XÝ nghiÖp D−îc vµ VËt t− Thó y trung −¬ng s¶n xuÊt. C«ng thøc: Gentamycin sulfat B.P 1600 mg Tylosin baz¬ 2000 mg Dung m«i vµ chÊt b¶o qu¶n v® 100 ml 1. TÝnh chÊt - Gentamycin lµ kh¸ng sinh nhãm Aminoglycosid. T¸c dông m¹nh víi c¶ vi khuÈn gram (+) vµ gram (-). - Tylosin lµ kh¸ng sinh nhãm macrolit t¸c dông m¹nh chñ yÕu víi vi khuÈn gram (+) vµ mét sè gram (-) - §Æc biÖt Tylosin t¸c dông rÊt ®Æc hiÖu víi Mycoplasma h¬n h¼n c¸c ho¸ trÞ liÖu hoÆc kh¸ng sinh kh¸c. - Genta-tylo cã t¸c dông diÖt khuÈn m¹nh víi tÊt c¶ c¸c vi khuÈn g©y bÖnh ë gia sóc, gia cÇm. NhÊt lµ nh÷ng vi khuÈn g©y bÖnh ®−êng h« hÊp, ®−êng ruét, d¹ dµy nh− Mycoplasma, cÇu trïng, Corinebacteria, trïng yÕm khÝ, ®ãng dÊu, Pasteurella, Vibrio, Leptospira, Brucella, Ricketsia, Spyrochetta. - Sau khi tiªm Genta-tylo ®−îc hÊp thu nhanh vµ ®¹t nång ®é tèi ®a trong m¸u sau 30 phót. - Thuèc khuÕch t¸n tèt trong c¬ thÓ. - Genta-tylo th¶i trõ sau 24 giê chñ yÕu qua thËn. - Thuèc bÒn v÷ng víi nhiÖt ®é, nh−ng bÞ ph©n huû nhanh d−íi ¸nh s¸ng. 2. ChØ ®Þnh Genta-tylo ®−îc dïng ®Ó phßng trÞ bÖnh sau: - C¸c bÖnh viªm nhiÔm ®−êng h« hÊp: Viªm mòi häng, viªm phÕ qu¶n, viªm phæi ë c¸c loµi gia sóc. - C¸c bÖnh viªm nhiÔm ®−êng tiªu ho¸: Viªm ruét, viªm d¹ dµy, Øa ch¶y gia sóc, ®Æc hiÖu víi bÖnh lþ ë lîn. - C¸c bÖnh g©y ra do Mycoplasma: SuyÔn lîn, CRD ë gµ - BÖnh viªm vó, d¹ con, viªm ®a khíp do Mycoplasma ë tr©u bß. - BÖnh Leptospirosis ë gia sóc. - C¸c nhiÔm khuÈn ®−êng tiÕt niÖu ë lîn, chã, tr©u, bß. - BÖnh sæ mòi truyÒn nhiÔm, viªm xoang mòi, CRD (ho thë truyÒn nhiÔm) cña gia cÇm. 40
3. LiÒu l−îng Tiªm d−íi da - Tr©u, bß 15 ml/100 kg thÓ träng - Bª, nghÐ, dª, cõu 10 ml/50 kg thÓ träng - Ngùa 10 ml/100 kg thÓ träng - Lîn 5 ml/10 kg thÓ träng - Chã, mÌo 10 ml/10 kg thÓ träng - Thá 0,3 ml/kg thÓ träng - Gµ ®Î, hËu bÞ 1 ml/kg thÓ träng - Gµ t©y (d−íi 5kg) 0,3 ml/con - Gµ t©y (trªn 5kg) 0,5 ml/con - §èi víi gµ: Trùc tiÕp tiªm vµo xoang viªm. Sau ®ã 10 ngµy tiªm nh¾c l¹i. 41
ERYTHROMYCIN (Erycin, Erytrocin, Propiocin, Pantomycin...) BiÖt d−îc Erythromycin lµ lo¹i kh¸ng sinh chiÕt suÊt tõ m«i tr−êng nu«i cÊy nÊm Streptomyces erythreus, Erythromycin thuéc nhãm kh¸ng sinh hä Macrolid. 1. TÝnh chÊt Erythromycin lµ thuèc bét tinh thÓ h×nh kim mµu tr¾ng hay ngµ vµng, kh«ng mïi, vÞ ®¾ng, Ýt tan trong n−íc (1/500), tan nhiÒu trong ªte vµ c¸c lo¹i dung m«i kh¸c nh− r−îu, aceton. BÒn v÷ng ë nhiÖt ®é b×nh th−êng nh−ng bÞ ph¸ huû mÊt t¸c dông khi ®un s«i vµ trong m«i tr−êng axit (pH < 4). Sau khi tiªm thuèc hÊp thu rÊt nhanh vµo c¬ thÓ ngay c¶ mµng nhau, mµng phæi vµ phóc m¹c. Thuèc ®−îc bµi tiÕt chñ yÕu qua thËn vµ qua mËt. 2. T¸c dông Erythromycin cã t¸c dông m¹nh víi vi khuÈn gram (+) gièng nh− Penicilin G nh−ng phæ réng h¬n. Erythromycin cßn t¸c dông víi c¶ mét sè vi khuÈn gram (-), ®Æc biÖt t¸c dông m¹nh víi cÇu khuÈn, liªn n·o m« cÇu, lËu cÇu, b¹ch hÇu, uèn v¸n, Brucella, Actinomyces. Nã cßn t¸c dông ®Õn c¶ Mycoplasma, Pneumoma vµ Clamydia, Ricketsia... Phèi hîp víi Penicilin cßn diÖt c¶ vi khuÈn Staphilococcus aureus (tô cÇu vµng). 3. ChØ ®Þnh Erythromycin ®−îc dïng ®Ó ch÷a c¸c bÖnh - C¸c bÖnh viªm nhiÔm ®−êng h« hÊp cña ®éng vËt cã vó: viªm phæi, viªm phÕ qu¶n - phæi, viªm mµng phæi. - C¸c bÖnh ®−êng sinh dôc, tiÕt niÖu cña gia sóc: Viªm ©m ®¹o, viªm tö cung, viªm niÖu ®¹o do liªn cÇu, tô cÇu khuÈn vµ c¶ Trichomonas. - BÖnh h« hÊp m¨n tÝnh cña gia sóc (CRD) - BÖnh nhiÖt th¸n tr©u bß. - BÖnh s¶y thai truyÒn nhiÔm do Brucella cña tr©u, bß, lîn. - BÖnh nhiÔm khuÈn ngoal da do tô cÇu vµ liªn cÇu ë gia sóc - BÖnh ë c¸c loµi c¸ Corynebacterium vµ Pseudomonas - BÖnh phång n¾p mang t«m. 42
4. LiÒu l−îng Thuèc dïng cho uèng, tiªm b¾p thÞt dïng ngoµi da. * Uèng: - LiÒu chung: 30 - 50 mg/kg thÓ träng chia 3 - 4 lÇn trong ngµy. - Gia cÇm: 30 - 50g pha trong 100 lÝt n−íc cho gµ uèng c¶ ®µn - C¸: 10g thuèc trén vµo thøc ¨n cho 100 kg träng l−îng c¸ cho ¨n liªn tôc 3 - 4 tuÇn. - Lîn: Trén vµo thøc ¨n víi liÒu 100 - 300 ppm. * Tiªm b¾p thÞt: - LiÒu chung: 20 - 25 mg/kg thÓ träng, chia 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Tr©u, bß, ngùa: 15 - 20 mg/kg thÓ träng, chia 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Dª, cõu, lîn: 20 - 30 mg/kg thÓ träng, chia 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Chã, mÌo: 20 - 25 mg/kg thÓ träng, chia 2 - 3 lÇn trong ngµy. * B«i ngoµi da: - Thuèc mì Erythromycin 1 - 2% b«i ngoµi da. * Ng©m, t¾m: - Dung dÞch 2,5 mg/lÝt cho c¸, t«m ng©m trong 3 ngµy. Chó ý: - Thuèc an toµn Ýt g©y ®éc. Tuy nhiªn ®èi víi chã mÌo cã thÓ bÞ nhiÔm ®éc nhÑ, biÓu hiÖn ë d¹ng: n«n möa, rèi lo¹n tiªu ho¸. - Cã thÓ phèi hîp Erythromycin víi Chloramfenicol trong ®iÒu trÞ nhÊt lµ ®èi víi gia cÇm th× hiÖu qu¶ cao h¬n - ChØ dïng thÞt gia sóc sau khi dïng thuèc ®iÒu trÞ sau 48 giê. - ChØ dïng s÷a cña gia sóc sau khi dïng thuèc ®iÒu trÞ 72 giê. - Trøng gia cÇm kh«ng dïng ®Ó Êp khi ®ang ®iÒu trÞ. - Dung dÞch thuèc cã hiÖu lùc trong 8 tuÇn. B¶o qu¶n ë tñ l¹nh. 43
TIAMULIN Tiamulin lµ kh¸ng sinh tæng hîp thu ®−îc tõ kh¸ng sinh tù nhiªn, hiÖu qu¶ cao vµ kh«ng g©y nhên thuèc. Trong thó y dïng nhiÒu d−íi d¹ng thuèc bét Tiamulin-hydrofumarat. 1. TÝnh chÊt Cã tªn ho¸ häc: 14-dexoxy 14 (2-diethyl-aminoethyl) mercaptoacetonxyl metilin - Hydrogenfurmarate. Lµ lo¹i bét, cã thÓ dïng ®Ó uèng hay tiªm, thuèc hÊp thu nhanh vµo m¸u, sau khi tiªm b¾p 1 - 2 giê nång ®é Tiamulin ®¹t cao nhÊt trong m¸u 7 - 8 mcg/ml vµ duy tr× hiÖu lùc t¸c dông 8 - 10 giê. Sau ®ã th¶i ra ngoµi 24 - 36 giê th× hÕt h¼n. Tiamulin th©m nhËp vµo c¸c tæ chøc: Phæi, biÓu m« phÕ qu¶n, ruét vµ c¸c tæ chøc kh¸c. Víi nång ®é cao h¬n liÒu øc chÕ tèi thiÓu, kh¶ n¨ng diÖt mÇm bÖnh rÊt tèt. RÊt an toµn trong liÒu sö dông ngay c¶ liÒu t¨ng gÊp ba còng khång cã ph¶n øng phô. Kh«ng g©y hiÖn t−îng kh¸ng thuèc nh− c¸c chÕ phÈm kh¸c 2. T¸c dông Tiamulin cã t¸c dông nhanh, m¹nh, hiÖu qu¶ cao. Tiamulin t¸c dông m¹nh nhÊt ®èi víi chñng Mycoplasma vµ Spyrochetta còng nh− c¸c vi khuÈn gram (+) nh− Staphylococcus, Streptococcus, Hemophulus vµ vi khuÈn gram (-) nh− E. Coli, Klebsiella. T¸c dông ®Æc biÖt cña Tiamulin lµ víi Mycoplasma, Gallisepticum; Mycoplasma synoviae, Mycoplasma hyopneumoniae, Mycoplasma hyorhinis. Mycoplasma meleagridis, Haemophylus influenza, Treponema hyodysenteriae vµ Leptospira. 3. ChØ ®Þnh Tiamulin ®−îc dïng ®Æc trÞ trong c¸c bÖnh sau: - BÖnh h« hÊp m·n tÝnh (CRD) cña gia cÇm. - BÖnh viªm xoang mòi truyÒn nhiÔm ë gia cÇm. - BÖnh viªm phæi tr−yÒn nhiÔm (suyÔn lîn) g©y ra do Mycoplasma hyopneumoniae, Haemophylus pleuropneumoniae ë lîn. - BÖnh viªm khíp truyÒn nhiÔm do Mycoplasma á tr©u, bß, lîn. - BÖnh viªm teo mòi truyÒn nhiÔm ë lîn. - BÖnh xo¾n khuÈn Leptospirosis - G©y héi chøng vµng da ë gia sóc. - BÖnh hång lþ: KÐm ¨n Øa ch¶y cã m¸u ë lîn - C¸c bÖnh béi nhiÔm ®−êng phæi, ®−êng ruét ë gia sóc, gia cÇm 44
4. LiÒu l−îng * Cho uèng, ¨n: Thuèc bét cã thÓ hoµ n−íc uèng, hay trén thøc ¨n. - Gia cÇm: 125 - 250 mg/1 lÝt n−íc uèng. Dïng 3 - 5 ngµy. - Lîn: 200 mg/1 lÝt n−íc uèng, hay trén trong 1 kg thøc ¨n. Dïng 5 ngµy liÒn. * Tiªm b¾p thÞt: - Lîn: BÖnh suyÔn hay viªm phæi béi nhiÔm: Tiªm 1,5 ml dung dÞch Tiamulin 10% cho 10 kg thÓ träng. - BÖnh hång lþ: 1 ml/10 kg thÓ träng/ngµy. Dïng liÒn trong 3 ngµy. - Gia cÇm: Tiªm d−íi da d−íi mµo: pha 0,1 ml dung dÞch Tiamulin 10% víi 0,4 lÝt Propylen-glycol cho mçi con. Dïng liªn tôc trong 3 ngµy. Ghi chó: - Tiamulin hiÖu lùc cao, hiÖu qu¶ lín: gia sóc chãng khái bÖnh, Ýt tèn kÐm. - HÊp thu nhanh h¬n c¸c kh¸ng sinh t−¬ng tù nªn c¬ thÓ ®−îc phôc håi nhanh chãng, ®ì tèn kÐm. - LiÒu dïng thÊp linh ho¹t nªn rÊt kinh tÕ vµ tiÖn lîi. - Kh«ng s¶y ra hiÖn t−îng kh¸ng thuèc. - Mïi vÞ hÊp dÉn: Gia sóc ¨n uèng ®−îc ®¶m b¶o ®óng liÒu gióp chóng håi phôc nhanh. - Thêi gian th¶i håi ng¾n nªn Ýt cã nguy c¬ tån ®äng trong m« vµ kh«ng sî hËu qu¶ cã thÓ x¶y ra cho søc khoÎ con ng−êi vµ tiªu thô s¶n phÈm cña gia sóc. - Tiamulin rÊt bÒn v÷ng trong thóc ¨n hçn hîp hay thøc ¨n viªn. - Kh«ng dïng Tiamulin ®ång thêi víi c¸c lo¹i thøc ¨n, n−íc uèng cã kh¸ng sinh nhãm Inophore nh− Monensin, Nasasin, Salinomycin vµ Maduramycin. 45
CHLORAMPHENICOL Tªn kh¸c: Chlorocid BiÖt d−îc: Levomycin, Chloramfycyn, Chlorocycetin, Chloramphenicol ®−îc ph©n lËp tõ nÊm Streptomyces veneazuelae. Ngµy nay ®−îc chÕ t¹o b»ng tæng hîp hãa häc, vµ ®−îc dïng nhiÒu trong ®iÒu trÞ thó y. 1. TÝnh chÊt Chloramphenicol lµ mét lo¹i bét kÕt tinh mµu tr¾ng vÞ ®¾ng, khã tan trong n−íc, tan trong cån vµ chÊt bÐo. RÊt bÒn v÷ng víi nhiÖt ®é. Sau khi tiªm, thuèc ®−îc hÊp thu vµo m¸u sau 2 - 4 giê nång ®é cao nhÊt trong m¸u 5 - 10 µg/ml m¸u. Sau khi uèng, thuèc còng ®−îc hÊp thu nhanh chãng vµ hoµn toµn (kho¶ng 90%). Bµi tiÕt nhanh vµ chñ yÕu qua n−íc tiÓu. Thuèc còng truyÒn qua ®−îc s÷a mÑ. 2. T¸c dông Chloramphenicol cã t¸c dông diÖt khuÈn réng h¬n c¶ Penicilin vµ Streptomycin, m¹nh víi c¶ vi khuÈn gram (+) gram (-) cßn t¸c dông víi c¶ Ricketsia, xo¾n khuÈn vµ víi nh÷ng vi khuÈn ®· kh¸ng penicilin vµ Streptomycin còng nh− c¸c Sulfamid. §Æc biÖt rÊt cã t¸c dông víi vi khuÈn tô huyÕt trïng, E. Coli, Salmonella ngay c¶ ë nång ®é thÊp. ChØ ®Þnh: Trong thó y ®−îc dïng ®Ó ®iÒu trÞ c¸c bÖnh sau: - BÖnh tô huyÕt trïng tr©u, bß, lîn, gia cÇm. - C¸c chøng b¹i huyÕt cña c¸c lo¹i gia sóc. - Héi chøng Øa ch¶y, bÖnh phã th−¬ng hµn lîn vµ gia sóc non, gia cÇm. - BÖnh b¹ch lþ gia cÇm non (do E. Coli vµ Salmonella). - BÖnh viªm d¹ dµy viªm ruét cÊp tÝnh gia sóc. - BÖnh viªm khÝ qu¶n, viªm phæi bª nghÐ. - BÖnh b¹ch hÇu bª nghÐ do vi khuÈn Fusifonnis. - BÖnh viªm vó ë c¸c loµi gia sóc. - BÖnh viªm tö cung tr©u, bß, lîn, chã. - BÖnh s¶y thai do phÈy khuÈn ë tr©u, bß. - BÖnh viªm gi¸c m¹c m¾t gia sóc. - BÖnh thèi mãng cõu. - BÖnh teo mòi lîn. - BÖnh viªm bµng quang, viªm ®uêng tiÕt niÖu ë gia sóc - BÖnh ®Ëu gµ, h« hÊp m·n tÝnh gµ, sæ mòi gµ. - BÖnh viªm h¹ch h¹nh nh©n ë chã... 46
3. LiÒu l−îng * Thuèc tiªm: M¹ch m¸u, b¾p, d−íi da, phóc m¹c. - Tr©u, bß, ngùa: 30 - 50 mg/kg thÓ träng, chia lµm 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Dª, cõu, lîn: 30 - 50 mg/kg thÓ träng, chia lµm 2 - 3 lÇn trong ngµy. - Chã: 30 - 40 mg/kg thÓ träng, chia lµm 2 - 3 lÇn trong ngµy. * Cho uèng: Viªn nÐn 250g. - Dª, Cõu, lîn: 50 - 60 mg/kg thÓ träng, chia lµm 2 lÇn trong ngµy. - Chã, mÌo: 50 - 60 mg/kg thÓ träng, chia lµm 2 lÇn trong ngµy. - Gµ: 0,5% trén lÉn thøc ¨n. - Gµ con 0,1% trong n−íc uèng. LiÒu ®iÒu trÞ tõ 7 - 10 ngµy. Uèng tr−íc khi ¨n 1 giê. B¬m vµo vó: Tr©u, bß: 100 - 300 mg hoµ n−íc b¬m vµo bÇu vó. Dung dÞch 0,4% nhá m¾t, nhá mòi. Tai biÕn Chloramphenicol cã ®éc tÝnh ®èi víi gia sóc khi dïng liÒu qu¸ cao vµ dïng thuèc qu¸ kÐo dµi; chñ yÕu lµ suy tuû x−¬ng: g©y thiÕu m¸u nhÊt lµ gia sóc non. - §«i khi xuÊt hiÖn cho¸ng vµ g©y dÞ øng toµn th©n hay côc bé. Chó ý hay x¶y ra ë chã c¶nh. - KÝch øng vïng niªm m¹c ®−êng tiªu ho¸, g©y n«n vµ g©y héi chøng lo¹n khuÈn. Chó ý: - LiÖu tr×nh ®iÒu trÞ khi tiªm 5 - 7 ngµy, cho uèng 7 - 10 ngµy. - NÕu kh«ng khái nªn thay kh¸ng sinh kh¸c. - Chó ý sù tån l−u cña thuèc trong thùc phÈm v× thuèc cã kh¶ n¨ng g©y ung th− ë ng−êi nªn cÊm dïng Chloramphenicol ®èi víi gia sóc vµ gia cÇm ë thêi kú ®Î trøng. - Kh«ng kÕt hîp Chloramphenicol víi Penicilin vµ Streptomycin v× sÏ g©y kÕt tña, háng thuèc. 47
CHLORTETRASON Chlortetrason lµ mét lo¹i kh¸ng sinh kÕt hîp Oxytetracylin chlohydrat víi Chloramphenicol vµ Corticosteroid dïng ®Ó tiªm. 1. Thµnh phÇn Prednisolon axefat 0,5g Oxytetracylin clohydrat 5g Chloramphenicol 10g Dung m«i ®Æc biÖt cã DMSO v® 100 ml. 2. T¸c dông T¸c dông m¹nh ®èi víi c¶ vi khuÈn gram (+) vµ gram (-) ®Æc biÖt lµ nhãm vi khuÈn g©y c¸c chøng viªm nhiÔm ®−êng h« hÊp vµ tiªu ho¸ ë gia sóc, ngoµi ra cßn cã thÓ trÞ bÖnh viªm ®−êng tiÕt niÖu vµ bÖnh do Ricketsia, do xo¾n khuÈn Leptospira ë gia sóc, gia cÇm. 3. ChØ ®Þnh Chlortetrason ®−îc dïng ®iÒu trÞ nh÷ng bÖnh: - BÖnh tô huyÕt trïng gia sóc, gia cÇm. - BÖnh th−¬ng hµn lîn, chã. - BÖnh viªm phæi tr©u, bß, lîn, chã. - BÖnh viªm d¹ dµy, ruét lîn, chã. - BÖnh nhiÔm khuÈn ®−êng h« hÊp, ®Æc biÖt hen suyÔn cña gµ, lîn. - BÖnh Øa ch¶y ë gia sóc non - Héi chøng nhiÔm trïng ®−êng tiÕt niÖu, sinh dôc ë gia sóc - BÖnh do xo¾n trïng vµ Riketsia ë gia sóc. 4. LiÒu l−îng Tiªm thuèc vµo b¾p thÞt, d−íi da, kh«ng tiªm m¹ch m¸u. Cã thÓ tiªm vµo bao khíp, phóc m¹c (®èi víi lîn, kh«ng tiªm vµo phóc m¹c cho bª, nghÐ...) - LiÒu chung: 0,2 ml/kg thÓ träng/mét ngµy. - §¹i gia sóc lín trªn 100 kg: 20 - 30 ml/ngµy - Gia sóc tõ 50 - 100 kg: 10 - 20 ml/ngµy. - Gia sóc nhá tõ 10 - 50 kg: 5 - 10 ml/ngµy. - Gia sóc nhá tõ 1 - 10 kg: 1 - 5 ml/ngµy. Kh«ng ®−îc tiªm v−ît qu¸ 25 ml cho mét chç tiªm ®èi víi loµi gia sóc nhá; liÒu lín nªn chia lµm 2 vÞ trÝ tiªm v× thuèc l©u tan sÏ tÝch tô n¬i tiªm. 48
Chó ý: - Kh«ng dïng cho gia sóc mang thai vµo th¸ng thø 3. - Kh«ng dïng b¬m tiªm b»ng nhùa ®Ó lÊy thuèc. CHLORTETRADEXA Dung dÞch tiªm 1. Thµnh phÇn Chloramphenicol Bp 1,0g Tetracyclin Hydrochlorid Bp 0,5g Dexamethason Acetat Bp 1,0g Dung m«i ®Æc biÖt vµ chÊt æn ®Þnh v® 10,0ml 2. T¸c dông Chlortetradexa phèi hîp tÝnh kh¸ng khuÈn m¹nh cña Chlortetradexa vµ Tetracyclin víi t¸c dông chèng viªm, chèng dÞ øng cao cña Dexamethason nªn dïng Chloltetradexa cã hiÖu qu¶ rÊt tèt trong ®iÒu trÞ cña bÖnh nhiÔm khuÈn: ChÕ phÈm cã ho¹t phæ t¸c dông réng víi c¶ vi khuÈn gram (+) vµ bTam (-) nh−: Pasteurella, Salmonella, Enterbacteri, Pyogenes, Colibacillus, Shigella, Streptococcus, Staphylococcus øc chÕ sù ph¸t triÓn cña Brucella, Clostridium, Erysiperothrie rhusiopathiae, Ricketsia, Leptospira, Mycoplasma. 3. ChØ ®Þnh TÊt c¶ c¸c bÖnh viªm nhiÔm ®−êng h« hÊp, tiªu ho¸, tiÕt niÖu vµ sinh dôc cña gia sóc. - C¸c bÖnh nhiÔm trïng m¸u, nhiÔm trïng sau khi ®Î, viªm vó, viªm ®a khíp ë gia sóc. - BÖnh viªm phæi, viªm ruét ë lîn, tr©u, bß, chã. - BÖnh th−¬ng hµn ë lîn, tr©u, bß. - BÖnh tô huyÕt trïng gia sóc. - BÖnh ®ãng dÊu lîn. - BÖnh Øa ch¶y do E. Coli - BÖnh Lepto ë gia sóc - BÖnh suyÔn lîn, hen thë cña gµ 4. LiÒu l−îng Tiªm d−íi da (tr©u, bß); tiªm b¾p, tiªm phóc m¹c (lîn) - §¹i gia sóc: trªn 400 kg: 30-40 ml/ngµy - Tõ 250 - 400 kg: 20 - 30 ml/ngµy - Tõ 100 - 250 kg: 10 - 20 ml/ngµy - Lîn, dª, cõu: tõ 50 - 100 kg: 10 - 20 ml/ngµy - Tõ 25 - 50 kg: 5 - 10 ml /ngµy. 49
Chó ý: - Kh«ng dïng qu¸ 25 ml mçi chç tiªm víi gia sóc lín vµ 10 ml ë gia sóc nhá. - Kh«ng dïng b¬m tiªm nhùa ®Ó lÊy thuèc tiªm. - L¾c ®Òu 2 - 3 phót tr−íc khi lÊy thuèc. CHLORTYLODEXA Dung dÞch tiªm 1. Thµnh phÇn Chloramphenicol Bp 10.000 mg Tylosin 3.000 mg Dexamethason acetat 30 mg Dung m«i vµ c¸c chÊt æn ®Þnh v® 100 ml 2. T¸c dông Sù phèi hîp kh¸ng sinh Chloramphenicol vµ Tylosin lµm t¨ng phæ kh¸ng khuÈn cña chÕ phÈm, ®Æc biÖt cã thªm Dexamethason, lµ mét Corticoid t¨ng kh¶ n¨ng chèng viªm nhiÔm, dÞ øng. Chlortylodexa t¸c dông chñ yÕu víi vi khuÈn g©y bÖnh ®−êng ruét, ®−êng h« hÊp. §Æc biÖt chÕ phÈm t¸c dông m¹nh víi Mycoplasma. 3. ChØ ®Þnh Chlortylodexa ®−îc dïng ®iÒu trÞ trong nh÷ng bÖnh: Nh÷ng bÖnh nhiÔm khuÈn g©y ra do vi khuÈn gram (+) gram (-) vµ Mycoplasma: - BÖnh viªm phæi, phÕ qu¶n phæi, viªm thanh qu¶n ë gia sóc. - BÖnh cóm lîn con - BÖnh viªm teo mòi truyÒn nhiÔm ë lîn. - BÖnh lþ do Vibrio vµ Spirocheta - BÖnh viªm ruét Øa ch¶y ë lîn, tr©u, bß. - BÖnh ®ãng dÊu lîn. - BÖnh hen suyÔn cña gµ (CRD) - BÖnh viªm xoang, sæ mòi gia cÇm. - BÖnh nhiÔm khuÈn m¸u ë gia sóc - BÖnh viªm d¹ con, viªm vó ë gia sóc. - BÖnh s¶y thai truyÒn nhiÔm (Brucellosis) ë lîn, tr©u, bß. 4. LiÒu l−îng 50
* Tiªm b¾p thÞt cho gia sóc - Tr©u, bß, ngùa: 30 - 40 ml/ngµy - Dª, cõu: 5 - 10 ml/ngµy - Lîn: 10 - 15 ml/ngµy - Lîn con, chã: 3 - 5 ml/10 kg thÓ träng. - Gia cÇm: Tiªm d−íi da cã thÓ tiªm th¼ng vµo xoang viªm 0,5 - 1 ml/kg thÓ träng THUèC SULFAMID Sulfamid lµ hä kh¸ng sinh ®Çu tiªn cã nguån gèc ho¸ häc. T¸c dông cña Sulfamid lµ kiÒm chÕ khuÈn, øc chÕ sù ph¸t triÓn vµ sinh s¶n cña c¸c vi khuÈn lµm vi khuÈn suy yÕu vµ cuèi cïng bÞ nh÷ng c¬ chÕ ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ tiªu diÖt. 1. TÝnh chÊt Sulfamid lµ thuèc bét mµu tr¾ng hay tr¾ng ngµ tuú tõng lo¹i, kh«ng mïi, kh«ng vÞ, Ýt tan trong n−íc, trong cån. C¸c d¹ng muèi Natri cña Sulfamid cã kh¶ n¨ng hoµ tan trong n−íc (ThÝ dô: Sulfathiazon Natri, Sulfadiazin Natri) vµ cã thÓ dïng ®Ó tiªm hay hoµ vµo n−íc uèng. Tuú theo t¸c dông cña nã mµ ng−êi ta chia ra lµm c¸c Sulfamid chËm, nöa chËm, siªu chËm, Sulfamid nhanh, Sulfamid ®−êng ruét, ®−êng niÖu, toµn th©n vµ côc bé. Khi uèng vµo c¬ thÓ phÇn lín ®−îc hÊp thô qua niªm m¹c ruét non vµ Ýt h¬n ë niªm m¹c ruét giµ. Lóc ®ãi hÊp thô cao h¬n lóc no. Sau khi thuèc vµo c¬ thÓ 3 - 4 giê, nång ®é Sulfamid ®¹t ®Ëm ®é cao nhÊt trong m¸u. Sau khi hÊp thô Sulfamid ®−îc ph©n phèi ®Òu kh¾p c¬ thÓ cßn l¹i tÝch luü mét phÇn trong gan. Thuèc bµi tiÕt qua nhiÒu ®−êng: phÇn lín qua thËn qua mËt vµ mét phÇn qua èng tiªu ho¸ vµ qua s÷a. Sulfamid níi chung Ýt ®éc, ®−îc dïng nhiÒu trong thó y : Trong khi dïng Sulfamid cÇn l−u ý hiÖn t−îng Acetyl ho¸. HiÖn t−îng nµy tiÕn hµnh phÇn lín trong n−íc tiÓu, trong m¸u Ýt h¬n vµ trong tæ chøc Ýt nhÊt. HiÖn t−îng Acetyl ho¸ ®· lµm Sulfamid kh«ng cßn t¸c dông ®iÒu trÞ n÷a, s¶n phÈm Acetyl ho¸ tÝch tô ë thËn, Ýt hoµ tan sÏ g©y nªn sái thËn, sái bµng quang, sái èng dÉn niÖu g©y ch¶y m¸u ®−êng tiÕt niÖu, bÝ ®¸i. 2. T¸c dông Sulfamid kh«ng cã t¸c dông trùc tiÕp giÕt chÕt vi khuÈn nã chØ cã t¸c dông k×m h·m sù sinh s¶n vµ ph¸t triÓn cña vi khuÈn, nÕu ®Ëm ®é cña Sulfamid kh«ng ®ñ k×m h·m vi khuÈn sÏ t¹o nªn hiÖn t−îng vi khuÈn kh¸ng Sulfamid. 3. ChØ ®Þnh C¸c Sulfamid ®−îc sö dông trong c¸c bÖnh gia sóc, gia cÇm sau: - C¸c bÖnh ®o cÇu khuÈn gram (+) vµ gram (-) 51
- C¸c bÖnh do c¸c trùc khuÈn gram (+) - C¸c vi khuÈn kh¸ng cån toan (Vi khuÈn lao) - C¸c bÖnh cÇu trïng (Coccidiosis) - C¸c bÖnh nÊm do Actynomyses. Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt khi dïng Sulfamid 1. Tai biÕn do Sulfamid Sulfamid cã t¸c dông ®iÒu trÞ tèt nh−ng còng g©y ra t¸c dông phô nh−: - Cho¸ng v¸ng, buèn n«n vµ n«n, bá ¨n, n»m mét chç. - Rèi lo¹n ho¹t ®éng tiÕt niÖu: BÝ ®¸i, ®¸i ra m¸u v× hiÖn t−îng Acetyl ho¸ - t¹o kÕt tinh kh«ng tan l¾ng ®äng trong thËn, ta vÉn gäi sái Sulfa. V× vËy trong ®iÒu trÞ b»ng Sulfamid nªn nhí cho gia sóc uèng nhiÒu n−íc hay ¨n thøc ¨n lo·ng. - G©y viªm gan, vµng da, uÓ o¶i, bá ¨n. - Næi ban, mÈn ngøa côc bé hay toµn th©n. - Dïng Sulfamid l©u ngµy: g©y chøng thiÕu m¸u, da vµ niªm m¹c nhît nh¹t, gi¶m søc ®Ò kh¸ng víi c¸c bÖnh kh¸c 2. Chó ý khi dïng Sulfamid - Dïng Sulfamid sím: Khi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn c¸c triÖu chøng nhiÔm khuÈn. - Dïng liÒu cao ngay tõ ®Çu - Dïng ®ñ liÖu tr×nh tõ 6 - 8 ngµy. Kh«ng dïng thuèc sím. - Uèng nhiÒu n−íc. - Nªn phèi hîp c¸c thuèc Sulfamid víi nhau hay phèi hîp Sulfamid víi c¸c lo¹i kh¸ng sinh kh¸c ®Ó t¨ng hiÖu lùc. - Kh«ng phèi hîp Sulfamid víi c¸c lo¹i thuèc trong cã thµnh phÇn cña muèi Asen vµ Bismuth v× lµm t¨ng ®éc tÝnh cña thuèc. - Nªn dïng Vitamin C víi Sulfamid sÏ t¨ng sù hÊp thu Sulfamid. - Cã mét sè Sulfamid cã thÓ dïng ®Ó tiªm (tÜnh m¹ch, b¾p thÞt, d−íi da) nh−ng do ®é pH cao, nång ®é cao, nªn ph¶i tiªm chËm vµ theo dâi c¸c tai biÕn cã thÓ x¶y ra nh− lo¹ng cho¹ng, co giËt ë bÖnh sóc. 52
SULFADIMETHOXIN (Isamid, Iebelan, Madribon...) Sulfadimethoxin thuéc lo¹i Sulfamid chËm, hÊp thô nhanh chãng vµo c¬ thÓ g©y nªn ®Ëm ®é cao trong m¸u, t¸c dông nµy kÐo dµi vµ ®µo th¶i chËm qua ®−êng n−íc tiÓu kho¶ng 80%. 1. TÝnh chÊt Sulfadimethoxin lµ lo¹i bét kÕt tinh tr¾ng, kh«ng mïi vÞ khã tan trong n−íc, tan trong dung dÞch kiÒm lo·ng vµ axit lo·ng. 2. T¸c dông Sulfadimethoxin cã t¸c dông k×m khuÈn gram (-) vµ gram (+), t¸c dông tèt víi Preumococcus, Streptococcus, Staphylococcus Bacilus Coli, trùc khuÈn lþ. Kh«ng t¸c dông víi nh÷ng vi khuÈn kh¸ng Sulfamid. 3. ChØ ®Þnh Sulfadimethoxin ®−îc dïng ®Ó ch÷a c¸c bÖnh sau: - C¸c bÖnh nhiÔm khuÈn toµn th©n cña gia sóc. - Lo¹i bÖnh ®−êng sinh dôc. - BÖnh viªm ruét Øa ch¶y, ph©n tr¾ng lîn con. - BÖnh viªm phæi, viªm phÕ qu¶n tr©u, bß, chã, mÌo. - BÖnh viªm bÓ thËn, viªm thËn gia sóc. - BÖnh cÇu trïng gµ vµ thá. 4. LiÒu l−îng a) Cho uèng: Dïng liÒu cao ngay tõ ®Çu, sau dïng liÒu duy tr×. - LiÒu trung- b×nh: 50 - 100 mg/kg thÓ träng uèng 1 lÇn trong ngµy. - Tr©u, bß: 50 - 80 mg/kg thÓ träng trong ngµy - Dª, cõu, lîn: 60 - 120 mg/kg thÓ träng trong ngµy. §iÒu trÞ trong 3 - 4 ngµy ®Çu sau dïng liÒu duy tr×. LiÒu duy tr× b»ng 1/2 liÒu ban ®Çu. - Gia cÇm, thá: 1g pha víi 1 lÝt n−íc uèng trong 2 ngµy, 0,5g pha víi 1 lÝt n−íc uèng trong 3 ngµy tiÕp theo. b) Tiªm: Tiªm b¾p dung dÞch 25%. Dïng liÒu cao ngay tõ ®Çu: 50 mg/kg thÓ träng, sau ®ã dïng liÒu duy tr× 25 mg/kg thÓ träng c¸c ngµy tiÕp theo. Cã thÓ tiªm ngµy 1 lÇn. 53
SULFAMERAZIN Vµ SULFADIMERAZIN 1. TÝnh chÊt Hai lo¹i Sulfamid nµy cã t¸c dông nhanh, hÊp thô nhanh ®Æc biÖt ®èi víi gia cÇm. Lµ lo¹i bét tr¾ng, Ýt tan trong n−íc. 2. T¸c dông Sulfamerazin vµ Sulfadimerazin cã t¸c dông víi vi khuÈn gram (+) vµ c¶ vi khuÈn gram (-) nh−: E. Coli, Pasteurella, Salmonella Pullorum. 3. ChØ ®Þnh Sulfamerazin vµ Sulfadimerazin ®−îc dïng ®Ó ch÷a c¸c bÖnh sau: - BÖnh nhiÔm trïng m¸u ë gia sóc. - BÖnh ®−êng h« hÊp, viªm phæi, viªm phÕ qu¶n - phæi ë vËt nu«i. - BÖnh ®−êng sinh dôc, bÖnh nhiÔm khuÈn sau khi ®Î ë lîn, tr©u, bß. - C¸c bÖnh viªm nhiÔm do tô cÇu ë vËt nu«i. - BÖnh b¹ch lþ gµ, tô huyÕt trïng gµ - BÖnh cÇu trïng ë thá vµ gµ. - BÖnh tô huyÕt trïng thá. 4. LiÒu l−îng Ýt dïng ®Ó tiªm, cã thÓ tiªm tÜnh m¹ch, b¾p dung dÞch 10% (kh«ng tiªm d−íi da). a) Cho uèng: B¾t ®Çu liÒu cao, sau gi¶m dÇn: - Tr©u, bß: 30-40g/ngµy, lo¹i 250-400kg thÓ träng - Bª, nghÐ: 8-10g/ngµy, lo¹i 60-150kg thÓ träng - Lîn, dª, cõu: 4-6g/ngµy, lo¹i 50-80kg thÓ träng - Chã lín: 3-5g/ngµy, lo¹i 5-10kg thÓ träng - Chã nhá: 1-2g/ngµy, lo¹i d−íi 5kg thÓ träng. Dïng liªn tôc 3-5 ngµy. NÕu triÖu chøng kh«ng thuyªn gi¶m th× kh«ng nªn tiÕp tôc n÷a, thay thuèc kh¸c ®iÒu trÞ. b) Trén thøc ¨n hay pha n−íc uèng: - Tr©u, bß: trén Sulfamerazin hay Sulfadimerazin vµo thøc ¨n víi tû lÖ 8-12 g/tÊn (thøc ¨n). Cho ¨n liªn tiÕp 12 ngµy. - Lîn, dª, cõu: trén vµo thøc ¨n 24-40 g/tÊn (thøc ¨n) cho ¨n liªn tiÕp 15 ngµy. 54