THỐNG KÊ QUỐC TẾ VÀ HỘI NHẬP<br />
57<br />
TÍCH HỢP SẢN XUẤT, PHÂN PHỐI VÀ TIÊU THỤ CẦN SA<br />
TRONG CÁC TÀI KHOẢN KINH TẾ QUỐC GIA CANADA<br />
Những phát triển mới nhất trong tài khoản kinh tế Canada<br />
<br />
Giới thiệu không thực hiện khuyến nghị này vì nhiều lý<br />
do. Đầu tiên, do sự khác biệt trong việc đo<br />
Ngày 13 tháng 4 năm 2017, Chính phủ<br />
lường hoạt động bất hợp pháp, người ta đánh<br />
Canada đã xây dựng luật tại Hạ viện để hợp<br />
giá rằng các biện pháp đáng tin cậy không thể<br />
pháp hóa, điều chỉnh và hạn chế việc sử<br />
được phát triển và do đó, việc thêm hoạt<br />
dụng cần sa cho các mục đích phi y tế. Dự<br />
động bất hợp pháp có thể đã làm mất uy tín,<br />
thảo Luật C-45 đã được Quốc hội phê chuẩn<br />
thay vì tăng cường đo lường GDP. Thứ hai,<br />
và được sự đồng ý của Hoàng gia vào ngày<br />
các hoạt động kinh tế bất hợp pháp được coi<br />
01 tháng 6 năm 2018, có hiệu lực từ ngày 17<br />
là nhỏ và ít ảnh hưởng đến chu kỳ kinh doanh<br />
tháng 10 năm 2018.<br />
nên việc loại trừ chúng sẽ không ảnh hưởng<br />
Cơ quan Thống kê Canada (StatCan) chịu lớn đến sự hiểu biết về xu hướng kinh tế. Thứ<br />
trách nhiệm tổng hợp và phổ biến các chỉ số ba, Hoa Kỳ không đưa các hoạt động bất hợp<br />
kinh tế vĩ mô quan trọng của Canada như pháp trong ước tính GDP và do đó bằng cách<br />
Tổng sản phẩm trong nước (GDP), chi tiêu hộ loại trừ chúng khỏi thước đo của Canada, cái<br />
gia đình, đầu tư, xuất khẩu, nhập khẩu, thu sau có thể so sánh với cái trước.<br />
chi của chính phủ và sản lượng công nghiệp.<br />
Với sự chấp thuận của Dự thảo Luật C-<br />
Khi tổng hợp các chỉ số này, StatCan tuân<br />
45, góp phần đáng kể trong sản xuất và tiêu<br />
theo các khuyến nghị về tài chính kinh tế vĩ<br />
thụ cần sa đang chuyển từ bất hợp pháp<br />
mô được nêu trong Hướng dẫn quốc tế về Hệ<br />
sang thị trường hợp pháp. Hoạt động hợp<br />
thống tài khoản quốc gia 2008 (SNA 2008).<br />
pháp này hiện tại là phạm vi để đưa vào các<br />
Điều này đảm bảo rằng số liệu thống kê về<br />
ước tính của Canada về GDP giống như các<br />
hoạt động kinh tế của Canada phù hợp và có<br />
hoạt động kinh tế hợp pháp khác. Sự thay<br />
thể so sánh với các ước tính được sản xuất ở<br />
đổi về địa vị pháp lý giúp StatCan dễ dàng<br />
các quốc gia khác như Mỹ, có thước đo GDP<br />
thu thập dữ liệu đáng tin cậy hơn để đo<br />
được tính toán bởi Cục Phân tích Kinh tế.<br />
lường quy mô của thị trường. Khi Chính phủ<br />
Công việc này tương tự như một kế toán<br />
đưa ý định hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa<br />
doanh nghiệp tuân theo Chuẩn báo cáo tài<br />
cho các mục đích phi y tế, các công ty bắt<br />
chính quốc tế khi đưa ra các báo cáo tài<br />
đầu xin giấy phép và thiết lập các hoạt động<br />
chính cho một doanh nghiệp.<br />
để sản xuất và phân phối cần sa. Đầu tư<br />
SNA 2008 khuyến nghị các quốc gia bao đáng kể vào hoạt động nhà kính và nhà máy<br />
gồm cả hoạt động hợp pháp và bất hợp pháp chế biến đã được thực hiện. Cây trồng đã<br />
khi tính GDP. Trong 60 năm qua, StatCan đã được trồng và thu hoạch, hàng tồn kho đã<br />
<br />
<br />
19<br />
<br />
được tích lũy và mạng lưới phân phối đang hệ thống tích hợp các báo cáo kinh tế để đo<br />
được thiết lập. Hoạt động này đã hợp pháp lường sản xuất, tạo thu nhập, phân phối thu<br />
và hiện tại đã được Canada đưa vào ước tính nhập, chi tiêu tài chính của hoạt động này<br />
GDP. Các công ty được ủy quyền bắt đầu bán và tác động dẫn đến sự đa dạng. Thông tin<br />
sản phẩm hợp pháp mới này, mặc dù được này được ghi lại trong các tài khoản sau: Tài<br />
quy định cho người tiêu dùng trong quý IV khoản sản xuất; Tạo tài khoản thu nhập;<br />
năm 2018. Giá trị gia tăng liên quan đến việc Phân bổ tài khoản thu nhập chính; Phân<br />
sản xuất các hàng hóa này trước quý IV và phối thứ cấp của tài khoản thu nhập; Sử<br />
bất kỳ hoạt động sản xuất, phân phối và bán dụng tài khoản thu nhập khả dụng; Tài<br />
hàng hợp pháp mới thực hiện trong quý IV khoản vốn; Tài khoản tài chính; Thay đổi<br />
đều được ước tính GDP của Canada. khác trong tài khoản tài sản; Tài khoản bảng<br />
Sự thay đổi cần sa phi y tế này từ tình cân đối kế toán.<br />
trạng bất hợp pháp sang tình trạng hợp pháp Các tài khoản này đều liên quan đến<br />
có khả năng phá vỡ chuỗi thời gian trong ước nhau, dẫn đến hệ thống thuật ngữ. Mỗi tài<br />
tính GDP của Canada. Để tránh sự phá vỡ khoản cần được điều chỉnh để bao gồm hoạt<br />
này, StatCan đã quyết định tích hợp cả sản động cần sa cho cả giai đoạn trước khi hợp<br />
xuất cần sa hợp pháp và bất hợp pháp vào pháp hóa và cho các giai đoạn tiếp theo sau<br />
các ước tính chính thức về GDP. Ngoài ra, cơ khi hợp pháp hóa.<br />
quan này đã quyết định sửa đổi các ước tính<br />
Trước các ước tính có thể được tích hợp,<br />
trước đây về GDP, bao gồm các ước tính về<br />
cần phải cập nhật các hệ thống phân loại<br />
sản xuất và tiêu thụ cần sa bất hợp pháp.<br />
được sử dụng xây dựng các tài khoản này để<br />
Những thay đổi này, cho cả giai đoạn hiện tại<br />
chúng phản ánh hoạt động cần sa bất hợp<br />
và trước đó sẽ được thực hiện với việc công<br />
pháp và hợp pháp.<br />
bố ước tính GDP quý IV năm 2018.<br />
Nhiều hệ thống phân loại của Canada<br />
Bài viết này giới thiệu cách các tài khoản<br />
đang được điều chỉnh để tất cả các sản phẩm<br />
kinh tế quốc gia Canada sẽ được điều chỉnh<br />
từ cần sa, chẳng hạn như các sản phẩm để<br />
để kết hợp cả việc sản xuất và tiêu thụ bất<br />
bán lẻ và bán buôn và nông nghiệp1 . Trong<br />
hợp pháp hiện nay và tiêu thụ cần sa phi y tế<br />
5<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
các tài khoản kinh tế quốc gia hàng tháng và<br />
trong khoảng những năm 1961.<br />
hàng quý, các hệ thống phân loại quan trọng<br />
Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh bị ảnh hưởng bởi việc bao gồm cần sa bất<br />
tế quốc gia hợp pháp, bao gồm hệ thống phân loại công<br />
Năm trước, StatCan đã cập nhật hệ nghiệp, hệ thống phân loại chi tiêu tiêu dùng<br />
thống thống kê để có thể đo lường các hoạt hộ gia đình, phân loại thu thuế và hệ thống<br />
động kinh tế và xã hội liên quan đến sản phân loại thương mại quốc tế. Mặc dù trong<br />
xuất, phân phối và tiêu thụ cần sa. Công việc số này, về khái niệm đã bao gồm việc sản<br />
này bao gồm phát triển các biện pháp sản xuất, tiêu thụ và phân phối cần sa, hoạt động<br />
xuất cần sa bất hợp pháp, tổng giá trị gia này hiện được nhóm tương tự như các sản<br />
tăng và chi tiêu hộ gia đình từ cần sa. Những phẩm khác. StatCan đã mở rộng các phân<br />
dữ liệu này hiện cần được tích hợp vào các<br />
1<br />
biện pháp tài khoản kinh tế quốc gia chính Trung tâm thống kê cần sa (13-610-X) liệt kê các<br />
hệ thống phân loại liên quan đến cần sa được sử<br />
thức. Các tài khoản kinh tế quốc gia là một dụng bởi StatCan.<br />
<br />
20<br />
<br />
loại này để bao gồm các cấp chi tiết liên phối và sử dụng cần sa trong các báo cáo<br />
quan cụ thể đến cần sa hợp pháp và bất hợp thống kê về các tài khoản kinh tế quốc gia<br />
pháp. Bảng 1 cho thấy các cấp mới đã được hàng tháng và hàng quý.<br />
thêm vào để làm rõ hơn việc sản xuất, phân<br />
Bảng 1: Hệ thống phân loại tài khoản quốc gia thay đổi để bao gồm cần sa<br />
Hệ thống phân loại Mô tả<br />
Hệ thống phân ngành Bắc Mỹ (NAICS)<br />
111412 Cần sa được trồng phi pháp<br />
111995 Cần sa được trồng mở rồng trong các cánh đồng<br />
413410 Cần sa được bán buôn cho thương gia<br />
453993 Cần sa được bán ở các cửa hàng<br />
Hệ thống phân loại sản phẩm Bắc Mỹ (NAPCS)<br />
11513 Các sản phẩm trồng trọt lẫn lộn khác<br />
Phân loại xuất khẩu của Canada<br />
1211.90.10 Cây cần sa, thảo mộc và hạt, được sử dụng trong dược<br />
phẩm<br />
1301.90.10 Nhựa hoặc dầu cần sa<br />
1302.19.10 Dầu, chiết xuất và cồn cần sa<br />
Thuế hải quan (nhập khẩu)<br />
1211.90.90.50 Cây cần sa, thảo mộc và hạt, được sử dụng trong dược<br />
phẩm<br />
1301.90.00.10 Nhựa hoặc dầu cần sa<br />
1302.19.00.10 Dầu, chiết xuất và cồn cần sa<br />
Cán cân điều chỉnh thanh toán 2<br />
6<br />
• Xuất khẩu cần sa từ sản xuất bất hợp pháp (buôn lậu)<br />
• Nhập khẩu cần sa từ sản xuất bất hợp pháp (buôn lậu)<br />
Chi tiêu tiêu dùng trong gia đình 2<br />
• Chi tiêu hợp pháp từ các sản phẩm cần sa cho mục đích<br />
phi y tế<br />
• Chi tiêu bất hợp pháp từ các sản phẩm cần sa cho mục<br />
đích phi y tế<br />
• Dược phẩm và các sản phẩm thuốc khác (không bao<br />
gồm cần sa)<br />
• Chi tiêu từ các sản phẩm cần sa cho mục đích y tế<br />
Thu thuế2 • Chính phủ liên bang đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với<br />
các sản phẩm cần sa<br />
• Chính phủ thuộc tiểu bang và thuộc hạt (quận/huyện)<br />
đánh thuế đối với các sản phẩm cần sa<br />
Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada<br />
Việc phân ngành thể chế không thay đổi. Các lĩnh vực hiện được xác định trong các tài<br />
khoản kinh tế quốc gia được thể hiện trong Bảng 2.<br />
<br />
2<br />
Một số trong các phân loại này là các tài khoản kinh tế quốc gia và không được chia ra rõ ràng trong các<br />
bảng được công bố.<br />
<br />
21<br />
<br />
Bảng 2: Phân loại theo khu vực và đơn vị thể rằng không có việc sản xuất cần sa bất hợp<br />
chế của Canada pháp trong các khu vực này của nền kinh tế.<br />
Mã Mô tả Việc cơ quan hải quan thu giữ cần sa<br />
S1 Tổng nền kinh tế (trong nước) được nhập lậu vào Canada là bằng chứng<br />
S11 Các tập đoàn phi tài chính cho thấy một số cần sa được tiêu thụ ở<br />
S12 Các tập đoàn tài chính Canada có nguồn gốc từ bên ngoài quốc gia.<br />
S13 Chính phủ Những hàng nhập khẩu này đại diện cho<br />
S14 Hộ gia đình phần cần sa bất hợp pháp được sản xuất bởi<br />
S15 Tổ chức phi lợi nhuận phục vụ hộ khu vực ngoài lãnh thổ. Nguồn cung cần sa<br />
gia đình bất hợp pháp còn lại bắt nguồn từ các hộ gia<br />
S2 Khu vực ngoài nước đình và/hoặc các tập đoàn phi tài chính.<br />
Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada<br />
Các tài khoản kinh tế quốc gia định<br />
Các giả định chính nghĩa một tập đoàn phi tài chính là một thực<br />
thể pháp lý hoặc xã hội, có sự tồn tại của<br />
Trong năm 2018, StatCan đã tổng hợp pháp luật hoặc xã hội độc lập với người đó<br />
các ước tính về việc sản xuất và tiêu thụ cần hoặc các thực thể khác, có thể sở hữu hoặc<br />
sa, cả sản xuất hợp pháp và bất hợp pháp. kiểm soát nó (SNA 2008, đoạn 4.6). Nếu một<br />
Những ước tính này đã được ghi lại trong công ty như vậy sản xuất cần sa bất hợp<br />
một sản phẩm gọi là tài khoản kinh tế cần sa. pháp, nó có thể sẽ che giấu hoạt động này<br />
Những thống kê này sẽ được tích hợp trong đằng sau các hoạt động kinh doanh hợp pháp<br />
các tài khoản kinh tế quốc gia với việc công của nó. Trên thực tế, nó sẽ sử dụng các hoạt<br />
bố ước tính quý IV năm 2018. động kinh doanh hợp pháp của mình để che<br />
Đối với mục đích tích hợp này, một số đậy các hoạt động bất hợp pháp của mình.<br />
giả định hoặc mô hình đã được phát triển. Ví dụ, giả sử rằng một doanh nghiệp<br />
Các mô hình được yêu cầu do thiếu dữ liệu trong ngành trồng cà chua có nhà kính mà<br />
nguồn đáng tin cậy để tính toán các ước tính nó sử dụng trồng cà chua để bán. Ngoài việc<br />
chính xác của các hoạt động bất hợp pháp. trồng cà chua, doanh nghiệp còn sử dụng trái<br />
Giả định đầu tiên liên quan đến khu vực hoặc phép một số không gian nhà kính để trồng<br />
các khu vực sản xuất cần sa bất hợp pháp. cần sa, che giấu chính quyền. Doanh nghiệp<br />
SNA 2008 phân biệt năm khu vực trong nước sau đó bán cần sa và ghi lại các giao dịch là<br />
và một khu vực ngoài nước. Theo ghi nhận, doanh số bán cà chua. Nếu chúng ta cho<br />
khu vực trong nước là các hộ gia đình (bao rằng hoạt động của loại hình chung này đang<br />
gồm các doanh nghiệp chưa hợp nhất), các diễn ra thì việc tích hợp cần sa vào tài khoản<br />
tập đoàn tài chính, các tập đoàn phi tài kinh tế quốc gia là một sự phân bổ lại của<br />
chính, chính phủ nói chung và các tổ chức hoạt động đã được đo lường, được ghi lại<br />
phi lợi nhuận phục vụ các hộ gia đình. Rất trong các báo cáo tài chính của công ty, hơn<br />
khó có khả năng các tập đoàn tài chính, là việc bổ sung sản xuất chưa được ghi nhận<br />
chính phủ nói chung hoặc các tổ chức phi lợi vào tài khoản. Sản xuất đơn giản sẽ được<br />
nhuận phục vụ các hộ gia đình tham gia vào phân bổ lại từ ngành công nghiệp cà chua<br />
việc sản xuất cần sa bất hợp pháp ở bất kỳ sang ngành công nghiệp cần sa.<br />
mức độ đáng kể nào. Theo đó, người ta cho<br />
<br />
<br />
22<br />
<br />
Trong khi hoạt động sản xuất cần sa của hàng hóa lâu bền, xây dựng các cấu trúc để<br />
công ty có thể đang diễn ra, việc thu thập trồng cây). Người ta cũng cho rằng các hộ<br />
thông tin hoặc mô hình hóa là không khả thi. gia đình này đã chi trả theo giá thị trường<br />
Sản xuất bất hợp pháp không thể được phân cho các đầu vào này.<br />
chia giữa khu vực hộ gia đình và khu vực<br />
Những giả định này là các khối xây dựng<br />
công ty phi tài chính. Các ngành công nghiệp<br />
được sử dụng, thực hiện các tính toán cần<br />
cụ thể trong lĩnh vực tập đoàn phi tài chính<br />
thiết để tích hợp sản xuất cần sa bất hợp<br />
đang che giấu việc sản xuất cần sa bất hợp<br />
pháp vào tài khoản kinh tế quốc gia. Các quốc<br />
pháp (như, có thể hình dung, ngành công<br />
gia đặt và đưa vào các ước tính trong tài<br />
nghiệp nhà kính, công nghiệp thuốc lá, công<br />
khoản kinh tế quốc gia được minh họa trong<br />
nghiệp giặt khô và ngành bán lẻ ô tô đã qua<br />
một tập hợp các bảng. Chúng cho thấy các<br />
sử dụng chẳng hạn) có thể được xác định.<br />
ước tính tài khoản kinh tế quốc gia hiện có và<br />
Ngay cả khi có thể, phần hoạt động của họ<br />
các điều chỉnh tổng thể cần thiết để tích hợp<br />
liên quan đến việc sản xuất cần sa bất hợp<br />
các ước tính của cần sa bất hợp pháp.<br />
pháp không thể được định lượng. Theo đó,<br />
với mục đích tích hợp cần sa vào tài khoản Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh<br />
kinh tế quốc gia, giả định được đưa ra là tất tế quốc gia: Tác động đến GDP theo<br />
cả sản xuất cần sa bất hợp pháp là do các phương pháp sản xuất<br />
doanh nghiệp chưa hợp nhất trong khu vực GDP tính theo phương pháp sản xuất<br />
hộ gia đình. (thường được gọi là tổng giá trị gia tăng)<br />
Giả định đơn giản hóa này có ý nghĩa được đo bằng cách lấy giá trị đầu ra của<br />
quan trọng. Đầu tiên, do nhiều nhà sản xuất một ngành hoặc khu vực nào đó và trừ đi<br />
hộ gia đình bất hợp pháp này có thể đang chi phí trung gian của nó. Giá trị ước tính<br />
điều hành các doanh nghiệp hoàn toàn của cần sa sản xuất trong nước (cả hợp<br />
không được báo cáo bởi chính quyền, thay vì pháp và bất hợp pháp) trong năm 2017 là<br />
che giấu các hoạt động của họ đằng sau các 6,22 tỷ USD. Điều này có thể được chia nhỏ<br />
hoạt động kinh doanh hợp pháp và được báo giữa giá trị bán cho sử dụng y tế (0,51 tỷ đô<br />
cáo khác, họ cũng bị che giấu phần lớn khỏi la)3 và giá trị được bán cho sử dụng phi y tế<br />
7<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
hệ thống thống kê. Hàm ý là giá trị gia tăng (5,71 tỷ đô la). Người ta cho rằng trong năm<br />
của ngành công nghiệp hiện tại không được 2017, tất cả việc sản xuất cần sa cho mục<br />
ghi nhận này bị thiếu và phải được đưa vào đích y tế là sản xuất hợp pháp và tất cả việc<br />
mức giá trị gia tăng hiện tại của Canada. sản xuất cần sa cho mục đích phi y tế là sản<br />
xuất bất hợp pháp.<br />
Nhóm giả định thứ hai liên quan đến<br />
cách thức khu vực hộ gia đình sản xuất cần 0,51 tỷ đô la cần sa được sản xuất và<br />
sa, vì những gì cần thêm vào GDP là giá trị tiêu thụ cuối cùng cho mục đích y tế đã được<br />
của sản lượng đầu ra của ngành trừ giá trị ghi nhận trong tài khoản Canada do việc sản<br />
của các đầu vào mua được sử dụng để sản xuất này được thực hiện bởi các doanh<br />
xuất cần sa. Các hộ gia đình giả định đã sử nghiệp hợp pháp từ đó StatCan và Bộ Y tế<br />
dụng ba loại đầu vào trung gian để sản xuất<br />
cần sa: Tiền thuê (không gian để trồng cần 3<br />
Giá trị này bao gồm 30 triệu đô la sản xuất y tế<br />
sa), các tiện ích (như nước và điện) và các của tài khoản riêng, giả định là đo lường được<br />
vật dụng gia đình linh tinh (như phân bón và hoàn toàn.<br />
<br />
23<br />
<br />
Canada thu thập thông tin liên quan đến sản đòi hỏi lao động, vốn và đầu vào sản phẩm<br />
xuất, đầu vào và đầu tư. Do đó, doanh thu trung gian. Với mục đích tích hợp cần sa bất<br />
này không cần bổ sung vào tổng sản lượng hợp pháp vào tài khoản kinh tế quốc gia,<br />
toàn nền kinh tế. Thay vào đó, sẽ có sự phân StatCan cho rằng các nhà sản xuất cần sa<br />
bổ lại sản lượng từ ngành “các sản phẩm bất hợp pháp đã sử dụng bốn đầu vào trung<br />
nông nghiệp khác” sang ngành “trồng cần sa gian chính là: Tiền thuê (để trả tiền thuê<br />
phi pháp”. mặt bằng), nước, điện và nguyên vật liệu<br />
như phân bón. Để có được ước tính giá trị<br />
5,71 tỷ đô la đầu ra còn lại thể hiện giá<br />
gia tăng, chi phí trung gian này phải được<br />
trị hiện không được ghi nhận trong các tài<br />
trừ vào giá trị đầu ra. Trong năm 2017, chi<br />
khoản kinh tế quốc gia. Sản lượng này được<br />
phí trung gian ngành “trồng cần sa phi pháp”<br />
phân chia giữa hai ngành: Ngành “trồng cần<br />
là 1,55 tỷ đô la trong khi ước tính chi phí<br />
sa phi pháp” và ngành “tiêu thụ cần sa”. Sản<br />
trung gian ngành “tiêu thụ cần sa” là 0,41 tỷ<br />
lượng ước tính trước đây là 3,84 tỷ đô la<br />
đô la. Ước tính kết hợp của giá trị gia tăng là<br />
trong khi sản lượng ước tính của sau này là<br />
3,75 tỷ đô la (đầu ra ít hơn chi phí trung<br />
1,87 tỷ đô la.<br />
gian) là giá trị sẽ được thêm vào ước tính<br />
Để sản xuất 5,71 tỷ đô la tiền bán cần GDP của Canada. Các tính toán được thể hiện<br />
sa bất hợp pháp, các ngành công nghiệp này trong Bảng 3.<br />
<br />
Bảng 3: Điều chỉnh tổng giá trị gia tăng do ngành công nghiệp cần sa bất hợp pháp<br />
Chi phí trung Tổng giá trị Ước tính<br />
Đầu ra trong Điều chỉnh<br />
gian trong gia tăng trong được công Ước tính<br />
ngành công tỷ lệ phần<br />
Năm ngành công ngành công bố trước sửa đổi<br />
nghiệp cần sa trăm trên<br />
nghiệp cần sa nghiệp cần sa đây của GDP<br />
bất hợp pháp GDP<br />
bất hợp pháp bất hợp pháp GDP<br />
Tỷ đô la %<br />
2017 5,71 1,96 3,75 2,138 2,141 0,18<br />
2016 6,32 2,17 4,15 2,024 2,028 0,21<br />
2015 6,62 2,27 4,35 1,986 1,990 0,22<br />
2014 6,76 2,33 4,43 1,990 1,995 0,22<br />
2013 6,74 2,31 4,43 1,898 1,902 0,23<br />
2012 6,28 2,18 4,10 1,823 1,827 0,22<br />
Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada<br />
Ngoài tài khoản sản xuất vừa bàn luận, Khi hàng hóa được sản xuất, thu nhập<br />
các yếu tố khác trong khung tài khoản kinh chảy vào các yếu tố sản xuất. Trong khuôn<br />
tế quốc gia cũng cần được điều chỉnh để ghi khổ tài khoản kinh tế quốc gia, thu nhập có<br />
lại thu nhập từ tài khoản sản xuất này cũng thể chảy vào lao động và vốn hoặc có thể bị<br />
như chi tiêu đối với tài khoản sản xuất này. chính phủ thu thông qua đánh thuế vào sản<br />
xuất. Phần thu nhập tích lũy cho đầu vào lao<br />
Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh<br />
động được gọi là “tiền bồi thường của người<br />
tế quốc gia: Tác động đến GDP dựa trên<br />
lao động”. Phần tích lũy cho đầu vào vốn<br />
phương pháp thu nhập<br />
được gọi là tổng thặng dư hoạt động. Phần<br />
<br />
<br />
24<br />
<br />
thu của chính phủ được gọi là các loại thuế Vì người ta cho rằng tất cả cần sa bất<br />
khác đối với sản xuất. hợp pháp ở Canada được sản xuất bởi khu<br />
vực hộ gia đình, tất cả thu nhập chảy vào<br />
Khi không thể phân biệt giữa thu nhập<br />
khu vực này được phân loại là thu nhập hỗn<br />
tích lũy cho lao động và thu nhập tích lũy vào<br />
hợp. Tương tự như vậy, vì hoạt động này bị<br />
vốn, cả hai được ghi lại trong một loại thu<br />
ẩn khỏi các cơ quan chức năng nên không có<br />
nhập tổng hợp có tên là “thu nhập hỗn hợp”.<br />
thuế khác đối với sản xuất. Điều này có nghĩa<br />
Ước tính thu nhập hỗn hợp thường được tìm<br />
là toàn bộ giá trị gia tăng từ quá trình sản<br />
thấy trong khu vực hộ gia đình (doanh nghiệp<br />
xuất là thu nhập hỗn hợp.<br />
chưa hợp nhất), nơi rất khó phân chia thu<br />
nhập giữa phần tích lũy cho đầu vào lao động Các điều chỉnh đối với GDP dựa trên<br />
hộ gia đình và phần tích lũy cho đầu vào vốn. phương pháp thu nhập từ cần sa bất hợp<br />
pháp được thể hiện trong Bảng 4.<br />
Bảng 4: Điều chỉnh GDP dựa trên phương pháp thu nhập từ ngành cần sa bất hợp pháp<br />
Ước tính được Ước tính điều Ước tính Ước Điều<br />
Tổng thu nhập<br />
công bố trước chỉnh của tổng thu được công tính chỉnh tỷ<br />
hỗn hợp trong<br />
Năm đây của tổng nhập hỗn hợp bao bố trước sửa lệ phần<br />
sản xuất cần sa<br />
thu nhập hỗn gồm cả sản xuất đây của đổi trăm trên<br />
bất hợp pháp<br />
hợp cần sa GDP GDP GDP<br />
Tỷ đô la %<br />
2017 3,75 250,57 254,32 2,138 2,141 0,18<br />
2016 4,15 240,32 244,47 2,024 2,028 0,21<br />
2015 4,35 230,76 235,11 1,986 1,990 0,22<br />
2014 4,43 222,46 226,89 1,990 1,995 0,22<br />
2013 4,43 216,36 220,79 1,898 1,902 0,23<br />
2012 4,10 209,19 213,29 1,823 1,827 0,22<br />
Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada<br />
<br />
Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh Việc điều chỉnh chi tiêu hộ gia đình<br />
tế quốc gia: Tác động đến GDP dựa trên không đơn giản. Nó không chỉ đơn giản liên<br />
phương pháp tiêu dùng quan đến việc thêm 5,53 tỷ đô la vào danh<br />
mục chi tiêu cần sa mới. Đầu tiên, một phần<br />
Năm 2017, ước tính các hộ gia đình<br />
chi tiêu cần sa đã hợp pháp trong vài năm và<br />
Canada đã chi 5,53 tỷ đô la cho cần sa.<br />
những khoản chi này đã được đưa vào tài<br />
Ngoài ra, người ta ước tính rằng Canada đã<br />
khoản. Chi tiêu hợp pháp cho cần sa cho sử<br />
xuất khẩu 1,09 tỷ đô la cần sa bất hợp pháp<br />
dụng trong y tế hiện đang được ghi nhận<br />
cho phần còn lại của thế giới và nhập khẩu<br />
trong danh mục chi tiêu “các sản phẩm dược<br />
0,32 tỷ đô la cần sa bất hợp pháp từ phần<br />
phẩm và các sản phẩm dược phẩm khác<br />
còn lại của thế giới. Để kết hợp đầy đủ cần<br />
(không bao gồm cần sa)” (xem Bảng 1). Giá<br />
sa bất hợp pháp vào tài khoản kinh tế quốc<br />
trị ước tính của chi tiêu tiêu dùng cuối cùng<br />
gia, các thành phần của GDP dựa trên<br />
của hộ gia đình đối với cần sa cho sử dụng y<br />
phương pháp tiêu dùng như chi tiêu tiêu<br />
tế trong năm 2017 là 0,59 tỷ đô la. Do đó,<br />
dùng cuối cùng của hộ gia đình, xuất khẩu và<br />
điều chỉnh đầu tiên là chuyển chi tiêu từ<br />
nhập khẩu phải được điều chỉnh.<br />
danh mục “sản phẩm dược phẩm và các sản<br />
<br />
25<br />
<br />
phẩm dược phẩm khác (trừ cần sa)” sang của hộ gia đình. Các hộ gia đình đã không sử<br />
loại chi tiêu mới “chi tiêu cho các sản phẩm dụng các sản phẩm bổ sung cho tiêu dùng hộ<br />
cần sa sử dụng cho y tế”. gia đình như hiện tại được giả định, mà là sử<br />
dụng chúng làm đầu vào trung gian trong<br />
Giá trị ước tính của chi tiêu Canada cho<br />
sản xuất cần sa bất hợp pháp. Theo đó, các<br />
cần sa bất hợp pháp trong năm 2017 là 4,94<br />
khoản chi này phải được loại bỏ khỏi chi tiêu<br />
tỷ đô la. Điều này sẽ được thêm vào một<br />
tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình và được<br />
danh mục chi tiêu mới, “chi tiêu bất hợp<br />
thay vào đó là tiêu dùng trung gian trong tài<br />
pháp trên các sản phẩm cần sa cho sử dụng<br />
khoản sản xuất.<br />
phi y tế”.<br />
Cuối cùng, như đã lưu ý trước đó, một<br />
Các điều chỉnh tiếp theo liên quan đến<br />
số cần sa được các hộ gia đình tiêu thụ được<br />
chi tiêu hộ gia đình cho tiền thuê mướn,<br />
nhập khẩu bất hợp pháp từ nước ngoài và<br />
nước, điện và phân bón… trong các quy trình<br />
một số sản xuất tại Canada được xuất khẩu<br />
sản xuất cần sa bất hợp pháp. Người ta cho<br />
ra nước ngoài. Do đó, điều chỉnh là cần thiết<br />
rằng những hộ gia đình này không ăn cắp<br />
với nhập khẩu và xuất khẩu hàng hóa.<br />
các hàng hóa này mà chỉ trả theo giá thị<br />
trường. Điều này có nghĩa là những khoản Các điều chỉnh đối với GDP dựa trên<br />
chi này hiện được ghi nhận trong tài khoản phương pháp tiêu dùng từ cần sa bất hợp<br />
kinh tế quốc gia nhưng được phân bổ không pháp được trình bày trong Bảng 5.<br />
chính xác vào chi tiêu tiêu dùng cuối cùng<br />
Bảng 5: Điều chỉnh GDP dựa trên phương pháp tiêu dùng từ ngành cần sa bất hợp pháp<br />
Điều<br />
Chi tiêu Chi tiêu Cho thuê, Nhập Xuất Tổng giá trị<br />
Ước tính Ước chỉnh<br />
hộ gia hộ gia cung cấp khẩu khẩu gia tăng<br />
được tính tỷ lệ<br />
đình cho đình cho nước, điện và cần sa cần sa trong ngành<br />
Năm công bố sửa phần<br />
sử dụng sử dụng phân bón liên bất bất công nghiệp<br />
trước đây đổi trăm<br />
cần sa cần sa quan đến sản hợp hợp cần sa bất<br />
của GDP GDP trên<br />
trong y tế phi y tế xuất cần sa pháp pháp hợp pháp<br />
GDP<br />
Tỷ đô la %<br />
2017 0 4,94 -1,96 -0,32 1,09 3,75 2,138 2,141 0,18<br />
2016 0 5,46 -2,17 -0,35 1,21 4,15 2,024 2,028 0,21<br />
2015 0 5,72 -2,27 -0,37 1,27 4,35 1,986 1,990 0,22<br />
2014 0 5,84 -2,33 -0,38 1,30 4,43 1,990 1,995 0,22<br />
2013 0 5,83 -2,31 -0,38 1,29 4,43 1,898 1,902 0,23<br />
2012 0 5,51 -2,18 -0,36 1,13 4,10 1,823 1,827 0,22<br />
Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada<br />
Điều chỉnh GDP trong quá khứ để theo dõi xu hướng. Nhu cầu về chuỗi thời<br />
Các phần trước giải thích các điều chỉnh gian nhất quán có nghĩa là StatCan sẽ áp<br />
hàng năm sẽ được thực hiện cho các ước dụng các thay đổi được ghi chú trong các<br />
tính GDP của Canada do kết quả của việc sản phần trước vào toàn bộ tài khoản kinh tế<br />
xuất và tiêu thụ cần sa bất hợp pháp trước quốc gia hàng quý để tránh phá vỡ thống<br />
đây không được ghi nhận. Hầu hết người kê. Điều này liên quan đến việc phát triển<br />
dùng dựa vào các tài khoản kinh tế quốc gia các ước tính hàng tháng và hàng quý cần<br />
<br />
<br />
26<br />
<br />
thiết để thực hiện các điều chỉnh này theo thời gian. được giảm xuống trong<br />
quý IV, điều này sẽ có xu<br />
Biểu đồ 1 cho thấy Canada ước tính danh nghĩa GDP như<br />
hướng bù đắp cho việc<br />
hiện được công bố và loạt điều chỉnh cho thông tin mới nhất<br />
tăng mức tiêu thụ. Vì vậy,<br />
được ghi trong tài khoản kinh tế cần sa. Rõ ràng, việc tích hợp<br />
GDP quý IV có thể nhỏ và<br />
cần sa vào tài khoản dẫn đến sự thay đổi mức độ nhẹ trong<br />
không đáng chú ý trong<br />
GDP và không có tác động đáng kể đến xu hướng và tốc độ<br />
các ước tính, mặc dù điều<br />
tăng trưởng chung.<br />
này vẫn còn được xác<br />
Việc sửa đổi tốc độ tăng trưởng GDP năm 2017 sẽ không định.<br />
được nhìn thấy ở bất kỳ mức độ công bố nào về tốc độ tăng<br />
Kết luận<br />
trưởng. Mặc dù thị trường cần sa ở Canada rất quan trọng và<br />
tổng chi tiêu cho cần sa nằm trong khoảng 5-6 tỷ đô la, nhưng Mục đích của bài viết<br />
phần lớn hoạt động này đã được ghi lại trong các tài khoản kinh này là giúp người dùng các<br />
tế quốc gia, mặc dù được phân loại khác nhau. tài khoản kinh tế vĩ mô của<br />
Canada hiểu các điều chỉnh<br />
Biểu đồ 1: Sự khác biệt về tốc độ tăng trưởng GDP<br />
tài khoản sẽ được thực<br />
Đơn vị tính: % hiện theo ước tính trong<br />
quý IV để tích hợp việc sản<br />
xuất, phân phối và tiêu thụ<br />
cần sa bất hợp pháp.<br />
Trong khi một số điều<br />
chỉnh sẽ được thực hiện,<br />
việc mở rộng ranh giới sản<br />
xuất để bao gồm sản xuất<br />
cần sa bất hợp pháp sẽ<br />
dẫn đến sự thay đổi tối<br />
thiểu trong GDP mà không<br />
Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada có sự thay đổi nguyên liệu<br />
trong tăng trưởng.<br />
GDP quý IV năm 2018<br />
Đỗ Ngát (lược dịch)<br />
Việc điều chỉnh trong quá khứ để bao gồm sản xuất và tiêu<br />
thụ cần sa bất hợp pháp trong các tài khoản kinh tế quốc gia sẽ Nguồn: “Integrating<br />
được thực hiện với việc công bố các ước tính cho quý IV năm the production, distribution<br />
2018. Do đó, sẽ không có sự phá vỡ thống kê trong quý IV khi and consumption of<br />
cần sa trở thành hợp pháp cho mục đích phi y tế. Tuy nhiên, có cannabis in the Canadian<br />
thể có sự gia tăng trong tiêu dùng hộ gia đình do người tiêu national economic<br />
dùng mới của sản phẩm bị lôi kéo vào thị trường, bù lại ở một accounts”,<br />
mức độ nào đó mức tiêu thụ thấp hơn các sản phẩm khác. Hơn https://www150.statcan.gc<br />
nữa, trong khi tổng lượng tiêu thụ cần sa có thể cao hơn, phần .ca/n1/en/pub/13-605-<br />
lớn sản xuất và đầu tư liên quan đã diễn ra trong các quý trước x/2018001/article/54969-<br />
khi các nhà sản xuất cần sa chuẩn bị hợp pháp hóa bằng cách eng.pdf?st=YPuAImXY<br />
xây dựng nhà máy và tích lũy hàng tồn kho. Nếu hàng tồn kho<br />
<br />
<br />
<br />
27<br />