Tiểu luận thí nghiệm ô tô P1

Chia sẻ: Thanh Liem | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:40

Thêm vào BST

Báo xấu

406
lượt xem 148
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Qúa trình đưa một loại ô tô mới vào sản xuất ổn định đều phải trải qua hai giai đoạn chính là thiết kế và thử nghiệm để rút ra những điểm cần hoàn chỉnh

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận thí nghiệm ô tô P1

WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ CHÖÔNG 1: PHAÂN LOAÏI THÖÛ NGHIEÄM OÂTOÂ Quaù trình ñöa moät loaïi oâtoâ môùi vaøo saûn xuaát oån ñònh ñeàu phaûi traûi qua hai giai ñoaïn chính laø thieát keá vaø thöû nghieäm (cheá thöû, chaïy thöû) ñeå ruùt ra nhöõng ñieåm caàn hoaøn chænh. Trong quaù trình hoaït ñoäng coù raát nhieàu nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï laøm vieäc cuûa oâtoâ. Nhöõng aûnh höôûng naøy raát phöùc taïp, khi thieát keá khoâng theå daùnh giaù ñuû. Vì vaäy vieäc thöïc nghieäm oâtoâ laø raát caàn thieát. Vieäc choïn phöông aùn thieát keá sô boä, thieát keá kyõ thuaät phaûi keát hôïp chaët cheõ vôùi quaù trình thöû nghieäm moâ hình, cheá thöû, chaïy thöû, thöû treân ñöôøng vaø ñöa vaøo khaûo nghieäm moät quaù trình khai thaùc thöïc. Thöû nghieäm oâtoâ laø moät coâng vieäc phöùc taïp, noù thay ñoåi tuøy theo muïc ñích thöû nghieäm. Tính chaát vaø nhòp ñoä thöû nghieäm hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo nhòp ñoä cuûa neàn saûn xuaát, traïng thaùi kyõ thuaät cuûa loaïi oâtoâ môùi ñoù. Ñeå vieäc thöû nghieäm ñaït chaát löôïng cao trong moät thôøi gian ngaén thì phaûi toå chöùc thöû nghieäm thaät chu ñaùo, keå töø giai ñoaïn xaây döïng noäi dung vaø ñeà cöông thöû nghieäm, trang thieát bò ño löôøng, phöông phaùp xöû lyù soá lieäu thoáng keâ thu thaäp ñöôïc qua thöïc nghieäm. Maãu thöû nghieäm ñöôïc cheá taïo trong phaân xöôûng thöû nghieäm cuûa nhaø maùy saûn xuaát oâtoâ, trong xí nghieäp cheá thöû cuûa vieän nghieân cöùu khoa hoïc hoaëc cuûa phoøng thieát keá. Tuøy theo tính chaát phöùc taïp cuûa saûn phaåm, saûn phaåm môùi hoaëc saûn phaåm caûi taïo, tuøy theo kinh nghieäm cuûa caùn boä nghieân cöùu v.v… maø quyeát ñònh noäi dung thöû nghieäm, soá löôïng maãu thöû, trình töï thöû v.v… ñeå ñaùnh giaù ñaày ñuû caùc chæ tieâu kinh teá – kyõ thuaät cuûa saûn phaåm döï kieán seõ ñöôïc saûn xuaát haøng loaït. Giai ñoaïn cheá thöû loaït khoâng (loaït 0) ñöôïc tieán haønh nhaèm kieåm tra thöïc teá (qua quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp), caùc tính naêng kinh teá kyõ thuaät cuûa saûn phaåm, thieát laäp caùc böôùc coâng ngheä, hoaøn chænh thieát keá kyõ thuaät (keát caáu vaät lieäu, dung sai kích thöôùc, tính coâng ngheä v.v…) Khi ñoù oâtoâ ñöôïc saûn xuaát treân moät daây chuyeàn hoaøn toaøn môùi, nhöng moät soá toång thaønh, boä phaän, chi tieát maùy vaãn ñöôïc cheá taïo treân cô sôû qui trình coâng ngheä, daây chuyeàn saûn xuaát coù saün; ñoàng thôøi trong quaù trình cheá thöû naøy cuõng coù theå tìm ra caùc qui trình coâng ngheä khaùc tieân tieán hôn, giaûi phaùp kyõ thuaät toái öu hôn, phöông phaùp ño, duïng cuï ño löôøng kieåm tra toát hôn ñeå laøm cô sôû cho vieäc saûn xuaát haøng loaït saûn phaåm ñoù sau naøy. Sau giai ñoaïn cheá thöû loaït soá 0, saûn phaåm theå hieän ñaày ñuû tính naêng kinh teá-kyõ thuaät, öu khuyeát ñieåm, saûn phaåm ñöôïc hoaøn chænh veà maët kinh teá vaø coâng ngheä saûn xuaát vaø ñöôïc ñöa vaøo saûn xuaát haøng loaït, trôû thaønh moät maët haøng coù ñaày ñuû giaù trò thöông phaåm treân thò tröôøng tieâu thuï. Ngoaøi vieäc thöû nghieäm gaén lieàn vôùi töøng giai ñoaïn cuûa quaù trình cho ra ñôøi moät saûn phaåm môùi, vieäc thöû nghieäm caùc xe oâtoâ nhaäp cuûa nöôùc ngoaøi vaøo cuõng coù moät yù nghóa raát quan troïng: qua thöû nghieäm coù theå phaùt hieän ra nhöõng maët maïnh, HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -1-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI maët yeáu, nhöõng kinh nghieäm cuûa nöôùc ngoaøi theå hieän treân nhöõng oâtoâ maø ta thöû nghieäm, keát quaû thöû nghieäm cho ta soá lieäu so saùnh saûn phaåm cuûa ta saûn xuaát vôùi caùc saûn phaåm nhaäp ngoaïi (thöû nghieäm ñoái chöùng). 1.1.Caùc daïng thöû nghieäm oâtoâ 1.1.1.Thöû maãu (moâ hình) oâtoâ Thöû moâ hình oâtoâ bao goàm nhöõng noäi dung sau ñaây: a. Xaùc ñònh caùc thoâng soá keát caáu vaø tính naêng vaän haønh cuûa xe môùi hoaëc xe caûi taïo, kieåm tra möùc ñoä phuø hôïp giöõa saûn phaåm vôùi thieát keá, giöõa thöïc teá vôùi nhöõng yeâu caàu ñeà ra trong thieát keá. b. Phaùt hieän nhöõng nhöôïc ñieåm veà keát caáu ñeå khaéc phuïc, ñaùnh giaù choïn vaät lieäu cheá taïo, xaùc ñònh caùc keát caáu toái öu, choïn khe hôû, cheá ñoä laép gheùp phuø hôïp. Coâng vieäc naøy giôùi haïn trong phaïm vi nghieân cöùu thieát keá, tieán haønh thöû nghieäm treân caùc thieát bò chuyeân duøng (trong nhaø maùy hoaëc xöôûng cheá thöû) vaø chaïy thöû treân ñöôøng thöû chuyeân duøng (poâligoân). 1.1.2. Thöû nghieäm oâtoâ cheá thöû loâ soá 0 Treân cô sôû keát quaû thu löôïm cuûa giai ñoaïn thöû nghieäm moâ hình, cô quan thieát keá söûa ñoåi hoaøn chænh thieát keá, sau ñoù cô sôû saûn xuaát tieán haønh saûn xuaát moät soá phöông tieän ñoù (ñöôïc goïi laø loâ soá 0). Noäi dung coâng vieäc naøy bao goàm: - Kieåm tra vieäc hoaøn chænh thieát keá - Sô boä kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm cheá thöû - Ñaùnh giaù moät caùch toaøn dieän maãu môùi bao goàm vieäc kieäm tra sô boä ñoä beàn, tuoåi thoï vaø tính choáng moøn cuûa caùc cuïm, caùc chi tieát tröôùc khi ñöa vaøo saûn xuaát chính thöùc. Trong moät soá tröôøng hôïp, ngoaøi vieäc thöû nghieäm saûn phaåm cheá thöû loâ soá 0, ngöôøi ta tieán haønh thöû nghieäm theâm moät soá saûn phaåm baèng caùch ñöa vaøo söû duïng (khai thaùc thöû) moät thôøi gian nhaát ñònh naøo ñoù ñeå xaùc ñònh theâm tính thích hôïp cuûa saûn phaåm ñoù ñoái vôùi nhu caàu vaän taûi. Chæ sau khi chaïy thöû (chaïy khaûo nghieäm) moät thôøi gian nhö vaäy cô sôû thieát keá môùi coù ñaày ñuû soá lieäu ñeå ñaùnh giaù toaøn dieän moät saûn phaåm môùi. 1.1.3.Thöû nghieäm oâtoâ trong quaù trình saûn xuaát oån ñònh Ñaây laø coâng vieäc phaûi tieán haønh trong suoát quaù trình saûn xuaát nhaèm kieåm tra moät caùch ñònh kyø chaát löôïng saûn xuaát vaø ñoä beàn (tuoåi thoï) cuûa saûn phaåm ñoù. Thöû nghieäm kieåm tra theo hai hình thöùc: thöû ngaén ngaøy vaø thöû daøi ngaøy. Coâng vieäc thöû nghieäm naøy ñöôïc thöïc hieän theo ñuùng yeâu caàu ghi trong ΓOCT 6875-54 vaø 6905-54. Vieäc thöû nghieäm naøy duøng ñeå kieåm tra oâtoâ ñoù coù ñaït moïi yeâu caàu qui ñònh trong tieâu chuaån hieän haønh khoâng, coù thoûa maõn caùc yeâu caàu kyõ thuaät HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -2-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI khoâng, ngoaøi ra coøn ñeå kieåm tra chaát löôïng saûn xuaát vaø laép raùp coù ñaït yeâu caàu khoâng. Nhieäm vuï cuûa vieäc kieåm tra daøi ngaøy laø kieåm tra ñoä beàn, tuoåi thoï, ñoä chòu moøn cuûa caùc toång thaønh vaø caùc chi tieát qua moät giai ñoaïn thöû nghieäm nhaát ñònh (20-25 nghìn km). Thöû nghieäm veà tuoåi thoï, thöïc chaát cuõng laø thöû nghieäm veà ñoä beàn, ñoä tin caäy, ñoä chòu moøn, nhaèm phaùt hieän nhöõng chæ tieâu ñònh löôïng ñaëc tröng cho tíng naênh vaän haønh cuûa oâtoâ. Ngöôøi ta thöôøng laáy caùc maãu thöû ñöôïc saûn xuaát treân daây chuyeàn saûn xuaát oån ñònh (daây chuyeàn cheá taïo haøng loaït toång thaønh, phuï tuøng v.v… cuûa xe môùi ñoù) ñeå thöû nghieäm nhaèm ñaùnh giaù chaát löôïng saûn xuaát vaät lieäu, trình ñoä toå chöùc saûn xuaát cuûa cô sôû saûn xuaát ñoù. Khi thöû nghieäm tuoåi thoï, vieäc thöû nghieäm tieán haønh vôùi caùc “taûi troïng cheát”, nghóa laø söû duïng caùc vaät daãn (balast), ñaët coá ñònh treân xe thöû nghieäm. Cho xe chaïy thöû treân maïng ñöôøng giao thoâng coâng coäng hoaëc thöû treân baõi thöû chuyeân duøng vôùi caùc ñieàu kieän moâi tröôøng (nhieät-aåm, ñòa hình v.v…) töông töï nhö thöïc teá. Maët duø ta thu thaäp ñöôïc nhieàu thoâng tin trong thöû nghieäm ñoù nhöng vaãn phaûi tieán haønh thöû nghieäm trong khai thaùc. Chaïy thöû nghieäm trong khai thaùc nhaèm ñaùnh giaù moät caùch toång quaùt chaát löôïng hoaït ñoäng thöïc teá cuûa oâtoâ trong ñieàu kieän noù ñöôïc khai thaùc ôû moät xí nghieäp vaän taûi, töø ñoù ta ñaùnh giaù möùc ñoä thích hôïp cuûa saûn phaåm môùi ñoái vôùi yeâu caàu vaän taûi. Keát quaû thöû nghieäm naøy coøn giuùp ta xaây döïng ñöôïc caùc ñònh möùc tieâu hao nhieân lieäu, phuï tuøng thay theá, chu kyø baûo döôõng söûa chöõa v.v… Caàn phaûi tieán haønh chaïy thöû nghieäm ôû nhieàu ñòa hình, nhieàu vuøng laõnh thoå (ñoàng baèng, trung du, mieàn nuùi, mieàn nam, mieàn baéc v.v…) coù nhöõng ñaëc tröng raát khaùc nhau veà ñöôøng saù, ñòa lyù, khí haäu, ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi v.v… vieäc thöû nghieäm naøy phaûi ñöôïc tieán haønh trong xí nghieäp vaän taûi thoâng thöôøng hoaëc xí nghieäp chuyeân chaïy thöû nghieäm. Caùc xí nghieäp naøy phaûi coù ñuû ñieàu kieän theo doõi, ñaùnh giaù tình traïng laøm vieäc cuûa oâtoâ: coù theå khaéc phuïc (söûa chöõa) caùc hö hoûng phaùt sinh trong quaù trình thöû nghieäm; coù ñuû nguyeân vaät lieäu vaän haønh (daàu, môõ v.v…) vaø phuï tuøng thay theá. Phaûi tieán haønh thöû nghieäm nhieàu xe, chaïy nhieàu chuyeán ñeå caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc ñuû coù theå aùp duïng toaùn xaùc suaát thoâng keâ ñeå xöû lyù caùc soá lieäu ñoù. 1.1.4.Nhöõng thöû nghieäm nghieân cöùu khoa hoïc vaø thöû nghieäm ñaëc bieät Treân ñaây laø nhöõng coâng vieäc thöû nghieäm thöôøng aùp duïng, nhöng toaøn boä nhöõng thöû nghieäm ñoù chöa phaûi laø ñaày ñuû, ngöôøi ta coøn tieán haønh chaïy thöû nhaèm muïc ñích naøo ñoù cuûa nghieân cöùu khoa hoïc kyõ thuaät. Vieäc thöû nghieäm khoa hoïc kyõ thuaät khoâng nhaát thieát tieán haønh vôùi giai ñoaïn saûn xuaát naøo ñoù (töø luùc laäp phöông aùn thieát keá ñeán luùc saûn xuaát oån ñònh), maø coù theå tieán haønh vôùi moïi quaù trình hình thaønh saûn phaåm môùi ñoù maø coøn nhaèm theå hieän moät phöông phaùp luaän môùi, moät HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -3-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI phöông phaùp tính toaùn môùi, moät trang thieát bò ño löôøng môùi,nghieân cöùu söï taùc ñoäng töông hoã cuûa oâtoâ ñoù vôùi moâi tröôøng (thí duï heä soá hieäu suaát truyeàn ñoäng cô giôùi, heä soá caûn laên, heä soá caûn khoâng khí, heä soá baùm cuûa loáp vôùi maët ñöôøng v.v…). Vieäc thöû nghieäm ñaëc bieät ñöôïc tieán haønh trong tröôøng hôïp thaät ñaëc bieät khaùc vôùi ñieàu kieän khai thaùc thöïc teá, thí duï thöû nghieäm xe hoaït ñoäng trong ñieàu kieän moâi tröôøng raát khaéc nghieät veà nhieät ñoä, ñoä cao so vôùi maët bieån, vuøng coù nhieàu buïi v.v… Muïc ñích cuûa thöû nghieäm nhaèm xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa taùc ñoäng vi khí haäu, nhieät-aåm, traïng thaùi maët ñöôøng v.v… ñeán ñoä beàn cuûa caùc cuûa caùc boä phaän cuûa oâtoâ. Trong phaàn thöû nghieäm ñaëc bieät naøy ngöôøi ta coøn tieán haønh thöû nghieäm caùc trang thieát bò ño löôøng, caùc thieát bò phuï cuûa xe vaø moät soá thöû nghieäm khaùc nhaèm giaûi quyeát töøng vaán ñeà cuï theå naøo ñoù. 1.2.Phaân loaïi caùc noäi dung thöû nghieäm oâtoâ treân ñöôøng Kinh nghieäm saûn xuaát thöïc teá cho pheùp ta phaân loaïi nhöõng noäi dung thöû nghieäm oâtoâ treân ñöôøng nhö trình baøy trong baûng 1.1. Phaân loaïi caùc noäi dung thöû xe treân ñöôøng Caùc ñaëc tröng phaân loaïi Teân thöû nghieäm Thöû maãu xe môùi hoaëc xe caûi taïo Vò trí cuûa ñoái töôïng thöû nghieäm Thöû oâtoâ trong loâ soá 0 trong chu kyø cho ra ñôøi moät Thöû oâtoâ trong saûn xuaát haøng loaït maãu oâtoâ môùi Thöû maãu oâtoâ nhaäp cuûa nöôùc ngoaøi Thöû cô baûn Thöû nghieäm thu Thöû kieåm tra (ngaén, daøi) Thöû veà tuoåi thoï (ñoä beàn, ñoä tin caäy vaø ñoä chòu Muïc ñích thöû nghieäm moøn) Thöû tính naêng vaän haønh Thöû caùc toång thaønh Thöû nghieäm veà nghieân cöùu khoa hoïc Thöû ñaëc bieät Tónh taïi (phoøng, cô sôû thí nghieäm) Treân ñöôøng giao thoâng Vò trí vaø ñieàu kieän tieán haønh Treân ñöôøng chuyeân duøng Thöû nghieäm trong phaïm vi xí nghieäp vaän taûi Thöû trong ñieàu kieän ñaëc bieät Nhaø maùy Cô quan toå chöùc thöû nghieäm Cô quan nghieân cöùu khoa hoïc: Nhaø nöôùc, Boä, Toång cuïc v.v… Loaïi oâtoâ vaø nhöõng ñaëc ñieåm veà Thöû xe con, thöû xe taûi, thöû xe vieät daõ, thöû xe keát caáu khaùch, thöû xe ñaëc chuûng v.v… HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -4-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI 1.3.Xaùc ñònh khoái löôïng coâng vieäc vaø caùc phaàn cuûa chöông trình thöû nghieäm Tuyø thuoäc vaøo muïc ñích, yeâu caàu thöû nghieäm maø chöông trình chaïy thöû coù nhieàu ñieåm raát khaùc nhau. Nhöng taát caû caùc chöông trình chaïy thöû xe treân ñöôøng ñeàu coù raát nhieàu noäi dung nhö trình baøy trong baûng 1.2, trong ñoù phaàn muïc ñích thöû nghieäm thaønh: thöû cô baûn, thöû kieåm tra, thöû nghieäm thu, thöû ñoä moøn, thöû tính naêng vaän haønh. Caàn chuù yù raèng khoái löôïng coâng vieäc trong phaïm vi moät ñieåm naøo ñoù cuûa chöông trình thöû nghieäm ñoái vôùi nhöõng daïng thöû nghieäm khaùc nhau laø raát khaùc nhau. Khoái löôïng thöû nghieäm, löôïng lao ñoäng thöû nghieäm nhieàu hay ít hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo soá löôïng: - Thoâng soá thöû nghieäm (coù löu yù ñeán ñoä phöùc taïp vaø löôïng lao ñoäng tieâu hao ñeå tieán haønh khaûo saùt thoâng soá ñoù) - Soá laàn thöû nghieäm laëp laïi - Toác ñoä thöû nghieäm - Traïng thaùi taûi troïng cuûa oâtoâ tieán haønh thöû nghieäm - “Traïng thaùi vaän haønh” cuûa oâtoâ khi thöû nghieäm (thí duï xe coù mui hay nhaác mui ra, coù kính ñaèng tröôùc, kính thaønh xe hay ñaõ haï xuoáng, coù gaøi caàu tröôùc hay khoâng v.v…) Ngoaøi ra caàn löu yù raèng trong moät soá thöû nghieäm, oâtoâ laøm vieäc vôùi moät soá loaïi nhieân lieäu daàu, môõ naøo ñoù tuøy theo noäi dung, muïc ñích thöû nghieäm maø khoái löôïng coâng vieäc laïi thay ñoåi tuøy töøng giai ñoaïn thöû nghieäm (chaïy thöû vôùi nhieàu loaïi nhieân lieäu, daàu môõ khaùc nhau tuøy traïng thaùi thôøi tieát, vuøng hoaït ñoäng v.v…) HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -5-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Thí duï veà nhöõng noäi dung thöû nghieäm Loaïi thöû nghieäm Nghieäm Ñoä chòu Noäi dung coâng vieäc Cô baûn Kieåm haønh moøn Vaän thu tra Chuaån bò xe veà chaïy thöû + + + + + Chaïy raø trôn + + + + + Kieåm tra chaát löôïng cheá taïo vaø laép raùp + + + + - Xaùc ñònh: caùc thoâng soá kích thöôùc + + + - - caùc thoâng soá khoái löôïng + + + + - Xaùc ñònh tính naêng vaän haønh: Ñaëc tính keùo + + + + - Ñaëc tính haõm + + + + + Tính kinh teá nhieân lieäu + + + + + Ñoä beàn, ñoä tin caäy, ñoä moøn + + + + + Tính naêng thoâng qua + - + - + Tính naêng laùi voøng + + + - - Chæ tieâu eâm dòu + - + - - Tính oån ñònh + - + - - Tính tieän nghi + - + - + Tính deã ñieàu khieån, deã baûo döôõng söûa chöõa + - + + + Xaùc ñònh caùc heä soá taùc ñoäng töông hoã giöõa oâtoâ vaø moâi tröôøng + - - - - Xaùc ñònh cheá ñoä nhieät (ñoäng cô vaø caùc toång thaønh) + + + + + Xaùc ñònh cheá ñoä taûi troïng caùc toång thaønh vaø + - - + - öùng suaát trong caùc chi tieát + - + - - Xaùc ñònh caùc hieän töôïng rung ñoäng vaø oàn Chuù yù: + : Caùc coâng vieäc phaûi laøm - : Caùc coâng vieäc boû qua khi kieåm tra ôû ñieàu kieän laøm vieäc ñoù HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -6-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI CHÖÔNG 2: ÑAËC TÍNH KYÕ THUAÄT CUÛA OÂTOÂ Ñeå vieäc thöû nghieäm mang ñaày ñuû tính khoa hoïc kyõ thuaät vaø coù moät phöông phaùp luaän ñuùng ñaén, ñoàng thôøi ñeå coù theå phaân tích ñaày ñuû caùc soá lieäu thu löôïm ñöôïc ñoøi hoûi phaûi bieát moät caùch caën keõ nhöõng ñaëc ñieåm keát caáu cuûa ñoái töôïng thöû nghieäm. Vì vaäy moät trong nhöõng phaàn coâng vieäc phaûi tieán haønh tröôùc khi thöû nghieäm laø moät caùch coù heä thoáng ñaëc tính kyõ thuaät cuûa xe. Ñeå heä thoáng hoaù vaø theo doõi moät caùch traät töï caùc thoâng soá thöû nghieäm, ngöôøi ta saép xeáp caùc ñaëc tính kyõ thuaät cuûa oâtoâ thaønh töøng nhoùm thoâng soá ñaëc tröng. Coù nhöõng nhoùm thoâng soá ñaëc tính kyõ thuaät cuûa oâtoâ thaønh töøng nhoùm thoâng soá ñaëc tröng. Coù nhöõng nhoùm thoâng soá ñaëc tröng cho töøng chuûng loaïi thieát bò ñaëc bieät cuûa oâtoâ ñoù (heä thoáng thuûy löïc naâng haï, thuøng ñoå haøng, oâtoâ vieät daõ, oâtoâ chaïy baèng nhieân lieäu theå khí hoaëc theå raén, loø ga vaø caùc heä thoáng daãn ga, boä hoøa troän, v.v…). Caùc thoâng soá naøy ñeàu khaù ñaày ñuû trong caùc taøi lieäu kyõ thuaät oâtoâ. 2.1.Xaùc ñònh thoâng soá kyõ thuaät cuûa xe Caùc thoâng soá kích thöôùc cuûa oâtoâ goàm coù: kích thöôùc cô sôû vaø kích thöôùc beân trong cuûa thuøng xe, cuûa buoàng laùi, baùn kính baùnh xe trong traïng thaùi töï do, baùn kính tónh vaø baùn kính laên. Caùc thoâng soá naøy ñöôïc ño treân moät maët neàn baèng phaúng, ñoä nhaáp nhoâ cuïc boä khoâng vöôït quaù ï 2mm. Caùc thöôùc ño coù ñoä chính xaùc ñuùng qui chuaån. Trong chöông trình thöû nghieäm phaûi ño thoâng soá hình hoïc cuûa xe trong hai traïng thaùi: xe khoâng taûi vaø ñaày taûi. Khi ño xe trong traïng thaùi ñaày taûi thì caùc taûi daèn phaûi boá trí sao cho taûi phaân boá leân caùc caàu xe ñuùng nhö trò soá ñaõ ghi trong taøi lieäu kyõ thuaät cuûa xe. 2.1.1.Chieàu daøi cô sôû (E) Trong xe hai truïc, chieàu daøi cô sôû laø khoaûng caùch taâm hai truïc, trong xe 3 truïc (xe ba caàu) chieàu daøi cô sôû laø khoaûng caùch töø taâm caàu tröôùc tôùi taâm cuïm caàu sau. Ño chieàu daøi cô sôû baèng thöôùc cuoän, thöôùc laù hoaëc thöôùc chuyeân duøng. Tröôùc khi xaùc ñònh chieàu daøi cô sôû caàn kieåm tra laïi (ñieàu chænh laïi khi caàn) goùc ñoä laép ñaët baùnh, ñaùnh tay laùi ñieàu chænh ñeå baùnh tröôùc naèm ñuùng vò trí chaïy thaúng. Tuyø theo keát caáu cuûa heä treo, chieàu daøi ño ôû traïng thaùi khoâng taûi seõ khaùc khi ño ôû traïng thaùi xe ñaày taûi. Caàn phaûi ghi cheùp 2 giaù trò naøy cuûa chieàu daøi cô sôû. Tieán haønh ño caû beân phaûi vaø beân traùi xe roài laáy giaù trò trung bình. Khi ñaõ ñaûm baûo veà goùc ñoä laép ñaët baùnh tröôùc (baùnh tröôùc ñaët ñuùng tö theá xe chaïy thaúng) roài maø giaù trò ño chieàu daøi cô sôû beân phaûi khaùc beân traùi thì phaûi tìm xem nguyeân nhaân naøo daãn ñeán hieän töôïng ñoù (taâm truïc tröôùc, taâm caàu sau leäch, khoâng thaúng goùc vôùi truïc ñoái xöùng doïc cuûa xe, nhíp doaõi ra khoâng ñeàu v.v…)Sai leäch trò soá beân phaûi vaø beân traùi phaûi naèm trong giôùi haïn dung sai cho pheùp. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -7-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI 2.1.2.Chieàu roäng cô sôû (b1, b2) Chieàu roäng cô sôû cuûa xe laø khoaûng caùch giöõa hai maët phaúng ñoái xöùng thaúng ñöùng cuûa hai baùnh loáp treân cuøng moät truïc, ño taïi ñieåm tieáp xuùc vôùi maët ñöôøng. Caàn phaân bieät chieàu roäng cô sôû phía truïc tröôùc vaø truïc sau (xe moät caàu thì hai trò soá naøy khaùc nhau). Ñoái vôùi xe laép loáp keùp hoaëc vôùi caùc rômooùc, sô mi rômooùc chuyeân duøng nhieàu baùnh thì phaân bieät chieàu roäng cô sôû caëp baùnh ngoaøi, caëp baùnh trong vaø chieàu roäng cô sôû ño taïi ñieåm trung bình. 2.1.3.Chieàu daøi bao cuûa oâtoâ (L) Ñoù laø chieàu daøi ño ñöôïc giöõa 2 maët phaúng thaúng goùc vôùi truïc ñoái xöùng doïc cuûa xe vaø ñi qua 2 ñieåm ngoaøi nhaát cuûa xe. Xaùc ñònh chieàu daøi bao cuûa daây xe cuõng töông töï nhö vaäy. Khi ñoù xe keùo vaø rômooùc (sô mi rômooùoc) phaûi ñöùng thaúng haøng. Cheá ñoä phuï taûi khoâng coù aûnh höôûng gì ñeán trò soá chieàu daøi bao cuûa oâtoâ. Neáu ñaàu xe, ñuoâi xe coù moät boä phaän naøo ñoù nhoâ ra, maø caùc boä phaän ñoù coù kích thöôùc hình hoïc coù theå thay ñoåi ñöôïc hoaëc trang thieát bò gì ñoù khoâng phuï thuoäc vaøo phaàn keát caáu cô baûn cuûa xe (ñeøn pha phuï, coøi, taám löôùi phuû haønh lyù v.v…) thì phaûi ño hai trò soá chieàu daøi bao, moät trò soá öùng vôùi khoaûng ño khoâng keå caû phaàn chi tieát phuï vaø trò soá öùng vôùi khoaûng ño keå caû phaàn chi tieát nhoâ ra nhieàu nhaát. Trò soá ño thöù nhaát laø cô baûn. Trong bieân baûn khaûo nghieäm caàn ghi roõ caû hai trò soá ñoù, giaù trò phuï ghi trong daáu ngoaëc ñôn. Trong luùc ño chieàu daøi bao, ta tieán haønh ño ñoàng thôøi chieàu daøi ñaàu xe vaø ñuoâi xe (töùc laø khoaûng caùch töø taâm caàu tröôùc tôùi tôùi chi tieát xa nhaát ôû phía ñaàu xe vaø töø taâm caàu sau tôùi ñieåm xa nhaát sau xe). 2.1.4.Chieàu roäng bao vaø chieàu cao bao cuûa xe (B1, B2) Caùc thoâng soá naøy cuõng ñöôïc ño töông töï nhö khi ño xaùc ñònh chieàu daøi bao. Chuù yù khi ño chieàu chieàu cao bao cuûa xe phaûi kieåm tra laïi aùp suaát hôi loáp, ño öùng vôùi traïng thaùi xe khoâng taûi vaø ñuû taûi. Trong khi ño caùc kích thöôùc naøy ngöôøi ta ñoàng thôøi ño luoân baùn kính tónh cuûa baùnh loáp, ñoä voõng cuûa nhíp. 2.1.5.Chieàu cao ñaët haøng (hsaøn) Chieàu cao ñaët haøng laø khoaûng caùch töø maët saøn thuøng xe tôùi maët ñöôøng (ño ôû meùp sau cuûa saøn thuøng xe). Tieán haønh ño kích thöôùc naøy cuøng moät luùc vôùi vieäc ño chieàu cao toång theå cuûa xe, ño laïi chính ñöôøng ñoái xöùng doïc cuûa xe. Caàn ño theâm ñoä cao maët saøn ôû phía tröôùc ñeå xaùc ñònh ñoä cheânh leäch cuûa maët saøn trong nhieàu traïng thaùi taûi troïng (khi khoâng taûi vaø ñuû taûi xeáp treân thuøng xe v.v…). Trong nhöõng oâtoâ cho pheùp taûi troïng xeáp khoâng ñoái xöùng (thí duï xe khaùch) thì ño chieàu cao sau xe taïi boán goùc thuøng xe (ñaèng tröôùc so vôùi ñaèng sau). Ngoaøi ra ñoái vôùi xe khaùch phaûi ño chieàu cao töø moãi baäc leân xuoáng ñeán maët ñöôøng. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -8-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Khi ño chieàu cao ñaët haøng, neáu xe coù moùc ñeå keùo rô mooùc thì ño luoân chieàu cao taâm moùc ñeán maët ñöôøng. 2.1.6.Caùc baùn kính cuûa baùnh loáp 1.Baùn kính töï do (R0) laø baùn kính khi loáp khoâng coù taûi. Duøng thöôùc caëp chuyeân duøng, ño taïi nhieàu ñieåm caùch nhau 90-600, laáy trò soá trung bình. Tröôùc khi ño R0 phaûi kieåm tra aùp suaát hôi loáp (ñaït ñuùng trò soá qui ñònh), ño taát caû caùc baùnh loáp (tröø baùnh döï phoøng) cuûa xe chaïy thöû. Trong bieân baûn thöû nghieäm caàn ghi: kích thöôùc loáp vaø vaønh, loaïi loáp, soá kieåu, soá nhaø maùy saûn xuaát loáp. Khi chaïy thöû ñeå xaùc ñònh chaát löôïng ñoäng löïc keùo, hieäu quaû phanh, v.v…coá gaéng choïn nhöõng loáp coøn hoa loáp, ñoä moøn giöõa caùc loáp töông ñoái ñeàu nhau. 2.Baùn kính tónh cuûa loáp (Rt) laø khoaûng caùch töø taâm baùnh loáp tôùi maët ñöôøng khi xe ñoã. Tieán haønh ño Rt khi loáp coøn nguoäi (chöa laên baùnh vaø ñuû aùp suaát hôi loáp nhö qui ñònh). Chuù yù raèng theo ΓOCT 4754-54 vaø 5513-54 Rt ñöôïc ño theo nhieàu caùch. Rt vaø chieàu roäng loáp ñöôïc ño khi xe ñuû taûi, aùp suaát loáp ñaït yeâu caàu luùc xe chôû taûi toái ña. Caùc soå tay veà loáp hoaëc soå tay oâtoâ ñeàu coù theå tra cöùu ñöôïc caùc trò soá R0, Rt vaø aùp suaát hôi loáp töông öùng vôùi nhieàu côõ, loaïi loáp. Nhöng söû duïng caùc soá lieäu naøy töông ñoái khoù khaên vì mieàn sai soá cho pheùp ghi trong ñoù khaù lôùn (ï 5mm), ngoaøi ra do khoù ñaûm baûo traïng thaùi phuï taûi vaø aùp suaát hôi loáp ñuùng nhö tieâu chuaån neân trong thöïc teá ngöôøi ta ñeàu phaûi tieán haønh ño trò soá Rt nhö ñaõ trình baøy treân ñaây. Khi nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa traïng thaùi nhieät cuûa loáp ñeán khaû naêng laøm vieäc cuûa loáp, ngöôøi ta tieán haønh ño Rt sau khi xe chaïy vôùi moät toác ñoä nhaát ñònh vaø vôùi moät cheá ñoä phuï taûi naøo ñoù. Chieàu daøi haønh trình chaïy “haâm noùng” loáp phaûi ñuû ñeå ñaûm baûo traïng thaùi caân baèng nhieät giöõa loáp vaø khoâng khí beân trong saêm. Trong quaù trình chaïy thöû caàn ñònh kyø ño nhieät ñoä thaønh loáp vaø aùp löïc hôi loáp. Ngoaøi ra trong nhaät kyù thöû xe coøn phaûi ghi nhieät ñoä ngoaøi trôøi, ñieàu kieän ñöôøng chaïy thöû, toác ñoä xe chaïy, v.v… 3.Baùn kính laên cuûa loáp (Rl) Laø moät ñaïi löôïng giaû ñònh xaùc ñònh baèng caùch tính toaùn qua quaõng ñöôøng xe ñaõ laên baùnh vaø soá voøng quay cuûa loáp öùng vôùi quaõng ñöôøng ñoù. Xaùc ñònh baùn kính laên cuûa loáp öùng vôùi hai traïng thaùi taûi troïng: xe khoâng taûi vaø xe ñaày taûi khi xe chaïy vôùi nhöõng trò soá toác ñoä nhaát ñònh. Ñoái vôùi xe taûi vaø xe buyùt ñeà nghò chaïy thöû ñeå xaùc ñònh Rt vôùi toác ñoä 40 vaø 60 km/h, ñoái vôùi xe con, xe khaùch ñöôøng daøi v = 60, 80 vaø 100 km/h. Ngoaøi ra coøn xaùc ñònh Rt cuûa loáp khi xe chaïy vôùi toác ñoä raát thaáp, thí duï khi xe chaïy vaøo ñöôøng voøng (v = 3-5 km/h). Chaïy thöû theo hai chieàu ñöôøng, maët ñöôøng baèng phaúng vaø cöùng (nhöïa ñöôøng, beâ toâng). Duy trì toác ñoä cuûa oâtoâ baèng caùch theo doõi ñoàng hoà toác ñoä hoaëc baèng thieát bò “quaõng ñöôøng - toác ño - thôøi gian”. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI -9-
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Tröôùc khi chaïy ñeå xaùc ñònh Rl phaûi cho xe chaïy vôùi toác ñoä cao ngay treân ñoaïn ñöôøng ñoù ñeå laøm loáp noùng leân. Coù theå aùp duïng moät trong hai caùch sau ñaây ñeå xaùc ñònh Rl. Phöông phaùp 1: Xaùc ñònh Rl treân ñoaïn ñöôøng ngaén. Treân maët ñöôøng baèng phaúng ta duøng phaán traéng keû moät ñöôøng thaúng goùc vôùi truïc ñöôøng, cho xe laên baùnh qua veát phaán ñoù, treân maët loáp seõ in haún veát phaán, sau ñoù veát phaán treân maët loáp laïi in trôû laïi leân maët ñöôøng. Ño khoaûng caùch hai veát phaán treân maët ñöôøng baèng thöôùc daây. Ñeå traùnh sai soá doàn do voøng laên ñaàu gaây ra ngöôøi ta ño caùc khoaûng caùch töø veát phaán ñaàu (do ta vaïch) ñeán caùc veät phaán haèn treân ñöôøng maø coøn nhìn thaáy roõ (L1, L2, L3, v.v…) Khoaûng caùch töø vaïch moác (vaïch chuaån ñaàu tieân) ñeán veät phaán thöù hai laø l1=L1 Töø veát hai ñeán veát ba l2=L2 - L1 Töø veát ba ñeán veát boán l3=L3 - L2 ………………………………………………………………… Trò soá Rl ñöôïc tính theo bieåu thöùc sau: li Li Rl = hoaëc: Rl = 2π i 2π trong ñoù: i: soá khoaûng caùch veát phaán thaáy roõ Li: Khoaûng caùch töø ñieåm (vaïch phaán) moác ñeán veát phaán thaáy roõ tieáp theo (öùng vôùi khoaûng thöù i). Phöông phaùp 2: Xaùc ñònh Rl cuûa baùnh chuû ñoäng baèng caùch cho xe chaïy moät haønh trình daøi. Phöông phaùp naøy döïa treân cô sôû moái quan heä giöõa Rl cuûa baùnh chuû ñoäng, tyû soá truyeàn cuûa boä truyeàn löïc chính, ñoàng hoà toác ñoä vaø heä soá hieäu chænh tính toaùn. Thöïc nghieäm tieán haønh treân chaëng ñöôøng coù coät caây soá. Chieàu daøi quaûng ñöôøng khoâng ngaén hôn 50 – 100 km. Tieán haønh chaïy thöû theo hai chieàu (chaïy ñi vaø chaïy veà), ghi cheùp chieàu daøi quaõng ñöôøng S (ghi theo moác caây soá) vaø quaõng ñöôøng Std theo keát quaû ñoïc ñoàng hoà toác ñoä. Xaùc ñònh Rl cuûa baùnh chuû ñoäng theo bieåu thöùc sau: 1000Si0 1000η td i0 i Rl = = = 0,255μ td 0 2πC td S td itd 2πC td itd itd trong ñoù: i0: Tyû soá truyeàn löïc chính cuûa oâtoâ itd: Tyû soá truyeàn cuûa ñoàng hoá toác ñoä HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 10 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Ctd = 624 vg/km : Haèng soá ñoàng hoà toác ñoä (soá voøng quay cuûa truïc daãn ñoäng ñoàng hoà toác ñoä öùng vôùi 1 km quaõng ñöôøng xe chaïy) ηtd: heä soá chænh boä ñeám quaõng ñöôøng laên baùnh. Khi chaïy thöû moät quaõng ñöôøng daøi 100 km, sai soá cho pheùp ñaït ≈ 0,1%. 2.1.7.Kích thöôùc boá trí trong xe Kích thöôùc boá trí trong xe bao goàm caùc kích thöôùc boá trí trong buoàng laùi (xe taûi, xe khaùch, caùc thoâng soá naøy phaûi ñöôïc kieåm tra, so saùnh keát quaû ño vôùi soá lieäu ghi trong taøi lieäu kyõ thuaät, caàn löu yù tröôùc tieân ñeán caùc thoâng soá sau ñaây: Nhöõng thoâng soá ñaëc tröng ñieàu kieän veä sinh – lao ñoäng cuûa ngöôøi laùi: chieàu cao ñeäm ngoài, chieàu cao ñeäm töïa, goùc nghieâng maët ñeäm ngoài, maët ñeäm töïa, khoaûng caùch meùp vaønh tay laùi ñeán ñeäm töïa, vaønh tay laùi ñeán phía tröôùc, meùp ñeäm ngoài ñeán baøn ñaïp ga, v.v… Ñoái vôùi haønh khaùch: böôùc gheá, chieàu roäng gheá ñôn, gheá ñoâi vaø gheá ba ngöôøi; chieàu roäng loái ñi giöõa, chieàu cao tay vòn, chieàu cao baäc leân xuoáng, chieàu cao traàn xe v.v… 2.2.Xaùc ñònh caùc thoâng soá troïng löôïng cuûa oâtoâ 2.2.1.Troïng löôïng khoâ cuûa oâtoâ Thoâng soá “troïng löôïng khoâ” ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù keát caáu oâtoâ treân cô sôû söû duïng tyû soá giöõa troïng löôïng kim loaïi vôùi troïng löôïng caùc vaät lieäu khaùc duøng ñeå cheá taïo oâtoâ. Loáp döï phoøng khoâng keå vaøo troïng löôïng khoâ cuûa oâtoâ vì moãi loaïi xe laïi coù moät soá loáp döï phoøng khaùc nhau (phaàn lôùn xe chæ coù moät loáp döï phoøng, xe 3 caàu thöôøng coù hai loáp döï phoøng, xe ben vaø xe buyùt thöôøng chæ coù moät loáp döï phoøng v.v…) Nhöõng thieát bò thu thanh (rañioâ), söôûi aám hoaëc thoâng gioù cöôõng böùc, nhöõng ñeøn chieáu saùng phuï, tín hieäu (ñeøn söông muø, coøi phuï v.v…) seõ ñöôïc tính vaøo phaàn troïng löôïng khoâ neáu nhö chuùng ñöôïc ghi trong taøi lieäu thieát keá cuûa xe ñoù. Ñeå so saùnh vôùi nhöõng xe cuøng loaïi toát nhaát ta tính rieâng troïng löôïng caùc boä phaän ñoù ra vaø ghi cheùp vaøo nhaät kyù thöû nghieäm. Söï phaân boá taûi troïng khoâ leân truïc tröôùc, truïc sau khoâng coù yù nghóa veà maët kyõ thuaät, vì vaäy thöôøng khoâng caàn ño ñaït ghi cheùp. 2.2.2.Töï naëng cuûa oâtoâ Töï naëng cuûa oâtoâ laø troïng löôïng xe ñaõ naïp ñaày ñuû nöôùc laøm maùt, daàu boâi trôn trong caùc-te ñoäng cô, hoäp soá, caàu sau, trong cô caáu naâng haï ben v.v… nhöng khoâng coù taûi höõu ích. Nhöõng trang bò cho oâtoâ bao goàm: duïng cuï ñoà ngheà, loáp döï phoøng, xích choáng laày v.v… caùc trang bò nghe nhìn (radio, tivi…) ñeàu thuoäc phaàn töï naëng cuûa oâtoâ. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 11 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Ngöôøi ta duøng phöông phaùp caân xe ñeå xaùc ñònh töï naëng cuûa xe vaø phaân boá troïng löôïng khoâng taûi naøy leân caùc caàu xe. 2.2.3.Toång troïng löôïng cuûa oâtoâ Toång troïng löôïng cuûa oâtoâ laø troïng löôïng xe khoâng taûi (töï naëng) coäng vôùi taûi höõu ích cuûa xe. Khi xaùc ñònh toång troïng löôïng cuûa xe phaûi keå caû haønh lyù, haøng hoaù cuûa haøng khaùch vaø tö trang cuûa laùi, phuï xe mang theo khi xe chaïy ñöôøng daøi. Troïng taûi cuûa xe taûi ñaõ ñöôïc qui ñònh cuï theå trong taøi lieäu kyõ thuaät, trong ñoù phaân ra caùc côõ taûi troïng khi xe chaïy treân ñöôøng ñaát, ñöôøng beâ toâng nhöïa, khoâng ñöôøng v.v… Chuù yù raèng taûi troïng höõu ích cuûa xe taûi bao goàm troïng löôïng ngöôøi laùi vaø ngöôøi phuï trong buoàng laùi. Ñoái vôùi xe con thì taûi höõu ích laø toång soá haønh khaùch keå caû ngöôøi laùi (toång quaùt laø soá ngöôøi ngoài treân xe) vaø haønh lyù. Ñoái vôùi xe khaùch thì toång troïng löôïng bao goàm caû ngöôøi laùi, phuï laùi, haønh khaùch vaø haøng hoaù. Xaùc ñònh taûi troïng cuûa xe khaùch döïa treân soá choã ngoài (soá ngoài + ñöùng), troïng löôïng ngöôøi chuaån (Vieät Nam: 50kg + 10kg haønh lyù). Theo ΓOCT 6875 – 54 vaø 6905 – 54 qui ñònh troïng löôïng moät haønh khaùch laø 75kg. Trong thöïc teá caùc nhaø maùy saûn xuaát oâtoâ cuûa Lieân xoâ ñeàu tính troïng löôïng ngöôøi laø 70kg. Troïng löôïng haønh lyù xeáp trong giaù haønh lyù ñöôïc qui ñònh trong taøi lieäu thieát keá. Nhöng phaàn lôùn xe con do Lieân xoâ saûn xuaát laïi khoâng cho cuï theå troïng löôïng haønh lyù chôû theo xe, vì vaäy vieäc xaùc ñònh toång troïng löôïng cuûa xe gaëp khoù khaên. Nhieàu nöôùc qui ñònh tính troïng löôïng haønh lyù laø 10kg cho moãi haønh khaùch (xe buyùt) vaø 20kg haønh lyù (xe lieân tænh). Baèng caùch caân toaøn xe, caân töøng caàu xe ta seõ xaùc ñònh ñöôïc toång troïng löôïng vaø phaân boá toång troïng löôïng leân caùc caàu xe. 2.2.4.Taûi daèn vaø boá trí taûi daèn leân oâtoâ Khi thöû nghieäm oâtoâ ngöôøi ta thöôøng söû duïng caùc taûi troïng daèn thay cho troïng löôïng haønh khaùch vaø haøng hoaù haønh lyù chaát treân xe. Ñoái vôùi xe con vaø xe khaùch ñeå vieäc boá trí taûi ñuùng vò trí ngöôøi ta duøng caùc bao caùt. Söû duïng caùc bao caùt coù lôïi laø ñaûm baûo ñoä luùn cuûa neäm ñuùng nhö khi coù ngöôøi ngoài treân gheá, deã xeáp vaøo vaø laáy ra, ñaûm baûo an toaøn khi chaïy thöû. Troïng löôïng moãi bao caùt laáy baèng 25kg. Ñeå chaát taûi leân giaù haønh lyù, ngöôøi ta ngöôøi ta duøng bao caùt troïng löôïng 10 – 15kg Lieân xoâ laáy tieâu chuaån ngöôøi laø 75kg, do ñoù xeáp taûi daèn leân gheá nhö sau: 2 bao ñaët doïc gheá (2 x 25 = 50kg), moät bao ñaët ñeø leân hai bao ñoù vaø töïa vaøo ñeäm töïa (50 + 25 = 75kg). Vieät nam laáy chuaån 50 kg vaø 10 kg haønh lyù, ño ñoù coù theå xeáp 2 bao (2 x 25kg) leân ñeäm ngoài, choàng theâm moät bao 10kg töïa vaøo ñeäm töïa (thay 10kg haønh lyù mang theo). HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 12 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Trong moät soá thöû nghieäm nhö thöû phanh, thöû heä thoáng treo khi xe chaïy treân ñöôøng goà gheà ñeå vaät daèn khoûi rôi, ngöôøi ta phaûi chaèng buoäc chuùng vôùi gheá. Taûi troïng daèn duøng cho thöû nghieäm xe taûi phaûi coù tính oån ñònh vaø khoâng ñöôïc thay ñoåi troïng löôïng khi bò aåm öôùt. Taûi daèn phaûi ñöôïc ñaûm baûo boác xeáp thuaän tieän. Thoâng thöôøng ngöôøi ta duøng caùc taám gang ñuùc hoaëc beâ toâng coát theùp. Ñeå vieäc nhaát haï deã daøng, vaät daèn coù troïng löôïng töøng taám laø 25kg. Neáu coù thieát bò boác xeáp thì coù theå söû duïng caùc taám vaät daèn naëng 100, 250, 500 vaø 1000kg. Nhöõng vaät daèn troïng löôïng lôùn phaûi coù khuyeân ñeå moùc caùp caåu vaø kích thöôùc phaûi phuø hôïp vôùi kích thöôùc loït loøng cuûa thuøng xe. Phaûi boá tri vaät daèn sao ñeå khi phanh gaáp, vaät daèn khoâng va ñaäp vaøo thuøng xe. Khi xeáp vaät daèn caàn löu yù ñeán chieàu cao troïng taâm cuûa khoái taûi daèn. Chieàu cao troïng taâm khoái taûi troïng daèn phaûi naèm treân giao ñieåm cuûa hai ñöôøng cheùo cuûa hình hoäp thuøng xe. Ñoái vôùi xe khaùch chieàu cao troïng taâm taûi daèn phaûi ñaûm baûo naèm ñuùng chieàu cao troïng taâm theo thieát keá. Coù theå duøng phöông phaùp caân xaùc ñònh söï phaân boá taûi treân caùc caàu xe ñeå kieåm tra ñoä chính xaùc cuûa vò trí troïng taâm khoái taûi troïng daèn treân xe thöû nghieäm. Khi thöû nghieäm xe chôû chaát loûng, thöôøng duøng nöôùc ñeå laøm taûi troïng daèn. Do nöôùc coù tyû troïng lôùn hôn moät soá chaát loûng khaùc (nhö xaêng, röôïu v.v…) neân neáu chöùa ñaày nöôùc trong xy-teùc thì xe seõ vöôït taûi, nhöng neáu chöùa ít nöôùc ñeå taûi troïng daèn töông ñöông taûi höõu ích cuûa xe ñoù thì xuaát hieän maët thoaùng töï do trong xy-teùc – ñaây laø ñieåm deã gaây ra nguy hieåm, xe deã maát oån ñònh khi vaøo ñöôøng voøng, vì vaäy khi chôû vôi ta phaûi haïn cheá toác ñoä hoaït ñoäng cuûa xe. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 13 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI CHÖÔNG 3: CHUAÅN BÒ XE ÑEÅ THÖÛ NGHIEÄM 3.1.Tieáp nhaän xe chaïy thöû Tuøy theo muïc ñích thöû nghieäm maø vieäc tieáp nhaän oâtoâ chuaån bò chaïy thöû coù nhöõng coâng vieäc phaûi laøm khaùc nhau. Neáu thöû nghieäm nhaèm muïc ñích thöû kieåm tra thì caàn tieán haønh kieåm tra, ñieàu chænh thaät ñuùng nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät ñeà ra trong thieát keá. Tröôùc tieân phaûi tieán haønh kieåm tra toång theå theo moät trình töï nhaát ñònh baét ñaàu töø vieäc quan saùt ñoäng cô keå caû heä thoáng laøm maùt vaø heä thoáng nhieân lieäu, heä thoáng ñieän vaø thieát bò ño (ñoàng hoà ñieän, daàu, nhieät ñoä, aùp suaát phanh v.v…), heä thoáng truyeàn ñoäng, hoäp soá, cô caáu laùi, heä thoáng phanh, phaàn gaàm, thuøng xe vaø caùc thieát bò trang trí, duïng cuï ñoà ngheà keøm theo xe. Vieäc quan saùt chæ tieán haønh kieåm tra, xem, nhìn v.v…khoâng thaùo rôøi caùc toång thaønh ra (tröø khi phaùt hieän thaáy coù nhöõng hoûng hoùc trong moät boä phaän naøo ñoù thì môùi thaùo ra söûa chöõa). Khi quan saùt, caàn xaùc ñònh caùc thoâng tin sau ñaây: - Möùc ñoä ñaày ñuû (ñoàng boä) cuûa xe, caùc trang thieát bò, duïng cu,… - Phaùt hieän nhöõng ñieåm hö hoûng hoaëc keùm chaát löôïng, tình traïng sôn, trang trí,… - Phaùt hieän nhöõng choå chöa ñöôïc choáng gæ, baät hoaëc thieáu gioang, … Khi nhaän moät xe ñeå thöû nghieäm trong saûn xuaát haøng loaït thì phaûi phaùt hieän nhöõng choå chöa coù daáu hieäu KCS (kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm) cuûa nhaø maùy, caùc daáu caäp chì ôû moät soá cô caáuvaø chi tieát caàn phaûi caäp chì (thí duï nhö ñoàng hoà toác ñoä, boä cheá hoaø khí, thuønh ñoà ngheà…). Ngoaøi ra caàn kieåm tra traïng thaùi ñieàu chænh caùc cô caáu cuûa oâtoâ, möùc ñoä phuø hôïp voái caùc yeâu caàu kyõ thuaät trong baûn veõ hoaëc ghi trong hoà sô höôùng daãnkyõ thuaät, qui ñònh kyõ thuaät cuûa nhaø maùy nhö: Traïng thaùi bình aéc quy (ñieän aùp, noàng ñoä dung dòch); Goùc ñoä laép ñaët ñeøn pha; Goùc ñaùnh löûa, khe hôû bugi…;Thoâng soá töï ñoäng ñieàu chænh goùc ñaùnh löûa sôùm v.v… Keát quaû khaûo saùt ñöôïc ghi vaøo nhaät kyù thöû nghieäm. 3.2.Chuaån bò xe chaïy thöû Vieäc chuaån bò xe chaïy thöû bao goàm caùc vieäc khaéc phuïc moïi hö hoûng nhoû ñeå xe laøm vieäc bình thöôøng, ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà an toaøn giao thoâng. Trong quaù trình chuaån bò xe chaïy thöû, ta tieán haønh laép ñaëc caùc thieát bò ño löôøng hoaëc chuaån bò saün nhöõng nôi gaù laép, ñoà gaù v.v… ñeå khi caàn coù theå laép raùp nhanh, tieän lôïi caùc thieát bò thöû nghieäm leân xe. Khi caàn phaûi so saùnh vôùi xe ñoái chöùng, toång thaønh ñoái chöùng thì trong giai ñoaïn chuaån bò ñeå chaïy thöû ta coøn phaûi tieán haønh thöû laïi caùc chuaån ñoái chöùng ñoù, hoaøn thieän vaø hieäu chænh laïi khi thaáy caàn. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 14 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Khi chaïy thöû ñeå khaûo nghieän veà tuoåi thoï, ñoä tin caäy, ñoä chòu moøn thì trong giai ñoaïn chuaån bò ta tieán haønh ñaùnh daáu chuaån, ño ñaït caùc kích thöôùc vaø thoâng soá ban ñaàu (taïo chuaån nhaân taïo). Khi tieán haønh moät soá daïng thöû nghieäm ñaëc bieät naøo ñoù ñeå thu thaäp ñöôïc caùc thoâng tin ñaëc bieät veà ñoä beàn, ñoä tin caäy thì caàn phaûi coù nhöõng vieäc chuaån bò ñaëc bieät nöõa. Thí duï ñeå xaùc ñònh nhöõng ñaëc tính giôùi haïn cöïc trò (giôùi haïn bieân) thì phaûi ñieàu chænh boä cheá hoaø khí ôû traïng thaùi giôùi haïn vaø phaûi thay ñoåi laïi goùc ñaùnh löûa sôùm thích hôïp. Ñeå thu ñöôïc ñaëc tính tieâu hao nhieân lieäu ñaït hieäu quaû toái ña (kinh teá nhaát) thì phaûi ñieàu chænh boä cheá hoaø khí ôû traïng thaùi hoaït ñoäng kinh teá vaø luùc ñoù laïi phaûi thay ñoåi goùc ñaùnh löûa sôùm cho thích hôïp v.v… Toùm laïi tình traïng kyõ thuaät cuûa otoâ seõ laø toái öu ñoái vôùi moät noäi dung thöû nghieän naøy nhöng khoâng coøn laø toái öu vôùi moät noâi dung thöû nghieäm khaùc. Vì vaäy coâng vieäc chuaån bò ñeå chaïy thöû khoâng chæ laø caùc vieäc phaûi tieán haønh tröôùc khi chaïy thöû maø coøn phaûi laøm ngay trong quaù trình chaïy thöû, ñieàu naøy moät phaàn phuï thuoäc vaøo tính ña daïng cuûa noäi dung thöû nghieäm vaø phuï thuoäc vaøo trình ñoä, kinh nghieäm cuûa caùc caùn boä chaïy thöû xe. 3.3.Chaïy raø xe tröôùc khi thöû nghieäm Ñeå traùnh laøm hoûng caùc toång thaønh cuûa xe khi chuùng phaûi laøm vieäc vôùi phuï taûi toái ña vaø khi xe chaïy vôùi toác ñoä cao caàn phaûi tieán haønh chaïy raø trôn xe tröí¬c khi chaïy thöû. Trong thöïc teá khai thaùc xe, haønh trình chaïy raø trôn cuûa xe ñeàu ñöôïc nhaø saûn xuaát xe ñoù qui ñònh trong taøi lieäu höôùng daãn söû duïng. Nhieàu loaïi oâtoâ do Lieân Xoâ cheá taïo, haønh trình chaïy raø qui ñònh khoaûng 1000km. trong giai ñoaïn chaïy raø phaûi haïn cheá toác ñoä, taûi troïng vaø khoâng cho pheùp söû duïng xe trong ñieàu kieän khaéc nghieät. Ñoái vôùi moät soá oâtoâ con (loaïi toác ñoä cao), ngöôøi ta coøn tieáp tuïc haïn cheá toác ñoä khai thaùc sau khi heát thôøi gian chaïy raø (thöôøng vaã tieáp tuïc haïn cheá toác ñoä trong phaïm vi 1 – 2 ngaøn km). Theo ΓOCT 6875-54 vaø 6905-54 (phöông phaùp thöû nghieäm oâtoâ), sau khi chaïy raø trôn heát haønh trình qui ñònh cuûa nhaø saûn xuaát, cô quan söû duïng xe vaãn phaûi tieáp tuïc chaïy raø theâm 800km nöõa môùi tieán haønh chaïy chaïy thöû nghieäm vôùi moïi cheá ñoä phuï taûi vaø toác ñoä. Sau ñoù tieán haønh chaïy kieåm tra vôùi moät mieàn qui ñònh toác ñoä naøo ñoù treân 1 quaõng ñöôøng 200km nhaèm muïc ñích xaùc ñònh töøng thoâng soá rieâng bieät (ñoä tieâu thuï nhieân lieäu, ñoä tieâu thuï daàu boâi trôn) ñaëc tröng cho traïng thaùi kyõ thuaät cuûa xe tröôùc khi chaïy thöû. Nhö vaäy haønh trình chaïy raø trôn tröôùc khi chaïy thöû nghieäm phaûi laø 2000km. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 15 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Thöïc teá cho thaáy haønh trình 2000km chaïy raø trôn nhö vaäy cuõng chöa ñaït yeâu caàu, vì vaäy khoâng neân chaïy thöû vôùi vôùi phuï taûi toái ña, toác ñoä toái ña ngay. Toát nhaát khi laäp keá hoaïch thöû nghieäm neân ñöa vieäc thöû ñuû taûi toác ñoä lôùn, v.v… vaøo cuoái giai ñoaïn chaïy thöû, sau khi xe chaïy ít nhaát 3 – 5 nghìn km. Ñeå xaùc ñònh moät caùch töông ñoái chính xaùc haønh trình toái öu caàn chaïy raø trôn ta phaûi tieán haønh nhöõng thöû nghieäm ñaëc bieät. Trong ñoù ta coù theå xaùc ñònh luoân cheá ñoä chaïy raø toái öu (ñoái vôùi töøng toång thaønh khaùc nhau). Ñeå ruùt ngaén giai ñoaïn chaïy raø vaø naâng cao ñoä raø moøn (laøm nhaün caùc veát xöôùc, taêng dieän tích tieáp xuùc v.v…) ngöôøi ta söû duïng loaïi daàu ñaëc bieät, chaát phuï gia ñaëc bieät trong thôøi gian chaïy raø. 3.4.Nhöõng ñieàu kieän toång quaùt trong thöû nghieäm 3.4.1.Trang thieát bò thöû nghieäm Treân xe chaïy thöû ngöôøi ta laép caùc thieát bò ño löôøng caàn thieát (ngoaøi caùc thieát bò ño coù saün treân xe): nhieät keá laép ñaët trong heä thoáng boâi trôn vaø heä thoáng laøm maùt ñoäng cô, trong hoäp soá vaø caàu chuû ñoäng, thieát bò ñeå ño ñoä tieâu thuï nhieân lieäu, thieát bò ño vaø ghi toác ñoä, gia toác cuûa xe, ñoä giaûm toác khi phanh (gia toác keá), thieát bò ghi gia toác dao ñoäng thaúng ñöùng cuûa xe, thieát bò ño cheá ñoä laøm vieäc cuûa oâtoâ vaø cuûa caùc toång thaønh v.v… Troïng löôïng taát caû caùc thieát bò ño löôøng ñoù ñeàu phaûi tính vaøo troïng taûi höõu ích cuûa xe thöû nghieäm … 3.4.2.Nhieân lieäu vaø daàu môõ Khi chaïy thöû xe phaûi söû duïng ñuùng loaïi nhieân lieäu, daàu môõ theo qui ñònh cuûa nhaø cheá taïo oâtoâ ñoù. Phaûi ñaëc bieät löu yù ñeán tính choáng kích noå cuûa nhieân lieäu (ñoái vôùi ñoäng cô xaêng). 3.4.3.Baûo döôõng kyõ thuaät Trong suoát quaù trình chaïy thöû xe caàn phaûi tieán haønh caùc coâng vieäc baûo döôõng kyõ thuaät theo ñuùng qui ñònh cuûa nhaø saûn xuaát (neáu nhö noäi dung, muïc ñích thöû nghieäm ñoù khoâng nhaèm xaùc ñònh chu kyø baûo döôõng toái öu). T61t caû moïi quaù trình baûo döôõng kyõ thuaät, söûa chöõa (neâu caàn), löôïng daàu môõ, nhieân lieäu v.v… tieâu thuï trong quaù trình chaïy thöû ñeàu phaûi ghi cheùp ñaày ñuû vaøo nhaät kyù chaïy thöû. 3.4.4.Baûo quaûn oâtoâ chaïy thöû Vieäc baûo quaûn oâtoâ trong quaù trình chaïy thöû nhaèm muïc ñích khoâng laøm cho traïng thaùi kyõ thuaät cuûa xe coù theå thay ñoåi ñi. Noäi dung baûo quaûn tuyø thuoäc vaøo nhieäm vuï chaïy thöû. Khi chaïy thöû ñeå kieåm tra theo ΓOCT 6875-54 vaø 6905-54 trong thôøi gian thôøi tieát quaù laïnh, phaûi ñeå xe trong gara. HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 16 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Ñieàu kieän baûo quaûn oâtoâ khi chaïy thöû ñeå nghieäm thu (giaùm ñònh ñeà taøi caáp Nhaø nöôùc, caáp boä…) thay ñoåi tuyø theo chöông trình thöû nghieäm, tuyø loaïi xe vaø ñaëc tính hoaït ñoäng cuûa xe ñoù trong thöïc teá khai thaùc. Trong quaù trình chaïy thöû cô baûn (thöû noäi boä nhaø maùy) thì phaûi tieán haønh baûo quaûn xe trong caû hai ñieàu kieän: xe ñeå ngoaøi trôøi vaø xe ñeå trong gara, laøm nhö vaäy nhaèm muïc ñích ñaùnh giaù ñöôïc moät caùch chính xaùc aûnh höôûng cuûa ñieàu kieän baûo quaûn ñeá traïng thaùi laøm vieäc cuûa oâtoâ. 3.4.5.Cheá ñoä nhieät Cheá ñoä nhieät cuûa oâtoâ (cuûa caùc toång thaønh) phuï thuoäc vaøo cheá ñoä taûi troïng vaø phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä moâi tröôøng. Trong quaù trình chaïy thöû, phaûi duy trì cheá ñoä nhieätñoäng cô theo yeâu caàu qui ñònh cuûa nhaø saûn xuaát xe, tröø tröôøng hôïp phaûi thöû nghieäm ñeå nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa traïng thaùi nhieät ñeán quaù trình laøm vieäc cuûa caùc toång thaønh (hieäu suaát, ñoä tieâu hao nhieân lieäu v.v…). Duøng caùc nhieät keá ñaët vaøo caùc vò trí thích hôïp cuûa töøng toång thaønh ñeå kieåm tra traïng thaùi nhieät cuûa caùc toång thaønh ñoù. Ñeå traùnh nhöõng aûnh höôûng xaáu ñeán keát quaû thöû nghieäm, phaûi chaïy ñeå haâm noùng caùc toång thaønh xe tröôùc khi chaïy thöû. Theo ΓOCT 6875-54 vaø 6905-54 qui ñònh caán phaûi chaïy haâm noùng caùc toång thaønh ít nhaát 30 phuùt. 3.4.6.Ñieàu kieän ñöôøng chaïy thöû Ñeå thöû nghieäm ñaëc tính ñoäng löïc vaø tính kinh teá cuûa oâtoâ caàn choïn ñoaïn ñöôøng baèng phaúng (cho pheùp ñoä doác cuïc boä töøng chaëng 1km khoâng lôùn hôn ï 0.5%), maët ñöôøng cöùng (beâ toâng ximaêng hoaëc beâ toâng nhöïa), chieàu roäng maët ñöôøng khoâng nhoû hôn 7.5m. Toång chieàu daøi ñoaïn ñöôøng chaïy thöû phaûi baèng 4 – 5km ñeå baûo ñaûm lkhaû naêng laáy ñaø ñaït tôùi toác ñoä toái ña, duy trì toác ñoä ñoù moät ñoaïn, giaûm toác, döøng vaø ñeå coù theå hoaøn thaønh caùc vieäc theo doõi ño ñaït. Vieäc thöû nghieäm phaûi tieán haønh theo 2 chieàu ñöôøng (chaïy ñi vaø chaïy veà). Coá gaéng choïn ñöôøng chaïy thöû ôû vuøng coù nhieàu haøng caây che ñeå giaûm bôùt aûnh höôûng cuûa gioù thoåi ngang aûnh höôûng ñeán ñoä chính xaùc cuûa keát quaû thöû nghieäm. Ñöôøng coù coät caây soá, ôû moät soá ñoaïn naøo ñoù phaûi coù nhöõng coät moác 100m. ÔÛ ñoaïn ñaàu vaø ñoaïn cuoái ñöôøng thöû nghieäm gaàn caïnh coät caây soá caàn caém them caùc coät baùo phuï ñeã nhìn thaáy deã nhaän ra ñieåm vaøo ñöôøng thöû vaø ra khoûi ñoaïn ñöôøng thöû. Khi thöû nghieäm nhöõng oâtoâ coù toác ñoä cao, ngöôøi ta söû duïng caùc thieát bò taùc ñoäng töï ñoäng (loaïi tieáp ñieåm hoaëc teá baøo quang ñieän) ñeå ñoùng môõ ñoàng hoà baám giôø ñuùng thôøi ñieåm xe baét ñaàu ñoaïn ñöôøng ño vaø thôøi ñieåm baét ñaàu vaøo ñoaïn ñöôøng ñoù. 3.4.7.Ñieàu kieän khí töôïng Ñeå coù ñöôïc keát quaû oån ñònh vaø chính xaùc, caàn tieán haønh chaïy thöû xe vaøo nhöõng ngaøy trôøi quang, khoâng gioù vaø thôøi tieát aám aùp (toác ñoä gioù doïc khoâng lôùn hôn 3m/s, gioù ngang khoâng lôùn hôn 2m/s). HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 17 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI 3.4.8.Nhöõng ñieàu kieän an toaøn vaø caàn thieát ñoái vôùi moät haønh trình chaïy thöû Khi tieán haønh chaïy thöû xe treân ñöôøng, yeâu caàu löu yù ñaàu tieân laø nhöõng bieän phaùp ñaûm baûo an toaøn cho nhaân vieân thöû nghieäm, ngöôøi ñi ñöôøng, phöông tieän vaän taûi treân ñöôøng vaø xe chaïy thöû. Tröôùc tieân caàn kieåm tra hieäu quaû phanh cuûa xe (phanh chaân, phanh tay), ñoä rô tay laùi vaø caùc khôùp caàu trong heä thoáng laùi, v.v… Ngöôøi laùi xe thöû nghieäm laø ngöôùi phaûi coù tay ngheà cao. Khi chaïy thöû vôùi toác ñoä cao chæ cho pheùp treân xe coù ngöôùi laùi vaø caùn boä ño ñaït. Khoâng duøng haønh khaùch maø chæ duøng caùc vaät daèn ñeå thöû xe khaùch khi coù taûi. Coá gaéng traùnh nhöõng ñoaïn ñöôøng coù raûnh haøo, moâ cao. Phaûi ñi kieåm tra tröôùc ñoaïn ñöôøng xaép chaïy thöû, doïn saïch caùc chöôùng ngaïi vaät treân ñöôøng traùnh nhöõng ñöôøng coù nhieàu ñöôøng caét ngang (nhieàu nga ba, ngaõ tö). HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 18 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI CHÖÔNG 4: CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑO HIEÄN ÑAÏI ÖÙNG DUÏNG TRONG CHUAÅN ÑOAÙN VAØ KIEÅM ÑÒNH OÂTOÂ 4.1.Cô sôû lyù thuyeát moät soá thieát bò hieän ñaïi duøng trong chaån ñoaùn vaø kieåm ñònh oâtoâ Ngaøy nay trong ñieàu kieän caùc loaïi oâtoâ ñang daàn tôùi hoaøn thieän theo höôùng thoaû maõn moïi nhu caàu cuûa con ngöôøi, thì caùc thieát bò duøng trong chaån ñoaùn vaø kieåm ñònh chaát löôïng cuõng khoâng ngöøng hoaøn thieän. Caùc thieát bò nhö vaäy coù theå ñaõ ñöa vaøo söû duïng treân caùc quoác gia coâng nghieäp tieân tieán haøng chuïc naêm nay. Song vôùi Vieät Nam, caùc thieát bò naøy ñöôïc coi nhö laø môùi meû. ÔÛ ñaây chæ giôùi thieäu cô sôû lyù thuyeát cuûa moät soá thieát bò lieân quan nhieàu tôùi coâng taùc chaån ñoaùn vaø kieåm ñònh ñaùnh giaù chaát löôïng oâtoâ trong lónh vöïc ñieàu khieån höôùng chuyeån ñoäng ñaõ ñöa vaøo söû duïng ôû nöôùc ta trong thôøi gian gaàn ñaây. 4.1.1. Beä ño xaùc ñònh ñoä baùm ñöôøng Chaån ñoaùn treân beä chuyeân duøng coù theå xaùc ñònh caùc ñaëc tính ñoäng löïc hoïc cuûa oâtoâ, caáu truùc cuûa beä coù theå laø beä rung ñöùng, hay beä rung kieåu con laên treân cô sôû cuûa caùc thieát bò thí nghieäm ño ñoä eâm dòu. Sô ñoà beä chaån ñoaùn vaø phöông phaùp xaùc ñònh HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 19 -
WWW.OTO-HUI.COM DIỄN ĐÀN CHIA SẺ KIẾN THỨC VỀ Ô TÔ TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: THÍ NGHIEÄM OÂTOÂ GVHD: PGS.TS. PHAÏM XUAÂN MAI Beä coù theå rung vôùi taàn soá 0,5 ÷35Hz, coù thieát bò ño ghi vaø cho pheùp xaùc ñònh caùc thoâng soá chaån ñoaùn sau: Taûi troïng tónh treân caùc baùnh xe, caàu xe, toaøn boä xe. Taûi troïng ñoäng Fzñ treân caùc baùnh xe theo thôøi gian vaø theo taàn soá rung. Ñoä cöùng ñoäng cuûa heä treo ño taïi baùnh xe (N/mm). Ñoä baùm dính cuûa baùnh xe treân ñöôøng (%). Veà maët lyù thuyeát : Khi taàn soá kích ñoäng taêng leân tôùi 20 ÷ 25 Hz thì giaù trò löïc ñoäng phuï thuoäc vaøo ñoä cöùng loáp, boä phaän ñaøn hoài, giaûm chaán. Thieát bò ño ghi cho pheùp ghi laïi quaù trình löïc ñoäng Fzñ theo thôøi gian t nhö treân hình veõ sau: Ñònh nghóa veà ñoä baùm dính (EUSAMA) Ñoä baùm dính (EUSAMA) tính theo % ñöôïc ñònh nghóa: EUSAMA = ∑ t (s) .100% = ∑ t − ∑ t bñ obñ .100% ∑ t ( s) ∑t Trong ñoù: ∑t laø toång soá thôøi gian laên cuûa baùnh xe. ∑t bñ laø toång soá thôøi gian baùnh xe laên baùm dính treân ñöôøng trong khoaûng ∑t . ∑t obñ laø toång soá thôøi gian baùnh xe khoâng baùm dính treân ñöôøng trong khoaûng ∑t . HVTH:NGUYEÃN MINH QUOÁC BAÛO-ÑAËNG DUY KHIEÂM-HUYØNH HÖÕU PHÖÔÙC-NGUYEÃN HUYØNH THI - 20 -