TÌM HIỂU HỆ THỐNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP

Chia sẻ: Phạm Thanh Thiện | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

347
lượt xem 111
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của nền kinh tế thị trường, các chủ doanh nghiệp phải luôn luôn tìm hiểu thông tin để có những quyết định kịp thời mới có thể tồn tại và phát triển được.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TÌM HIỂU HỆ THỐNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP

Đ ÁN MÔN H C: TÌM HI U V H TH NG BÁO CÁO TÀI CHÍNH TRONG CÁC DOANH NGHI P THEO CHU N M C K TOÁN VI T NAM L I NÓI Đ U Đ ñáp ng ñư c ñòi h i ngày càng cao c a n n kinh t th trư ng, các ch doanh nghi p ph i luôn luôn tìm hi u thông tin ñ có nh ng quy t ñ nh k p th i m i có th t n t i và phát tri n ñư c. M t trong nh ng ngu n thông tin quan tr ng nh t ñó là t các báo cáo tài chính (BCTC) c c a doanh nghi p mình, b n hàng và c a các ñ i th c nh tranh... Ch t lư ng thông tin trên BCTC do các k toán cung c p luôn là m i quan tâm c a b n thân các nhà qu n tr , c a cơ quan ch c năng Nhà nư c, c a các ñ i tư ng khác có quy n l i tr c ti p ho c gián ti p liên quan ñ n doanh nghi p. Qua quá trình nghiên c u h c t p v chuyên ngành k toán, ti p c n h th ng BCTC nhi u môn h c chuyên ngành, ñ c bi t là môn k toán tài chính, k toán qu n tr và lý thuy t ki m toán ñã giúp em nh n th c ñư c t m quan tr ng c a h th ng BCTC trong các doanh nghi p. Vì v y, em ch n ñ tài ñ án môn h c là: “Tìm hi u v h th ng báo cáo tài chính trong các doanh nghi p theo chu n m c k toán Vi t Nam” ñ nghiên c u. Đ án g m hai ph n chính: - Ph n 1: Lý lu n chung v h th ng BCTC - Ph n 2: Th c tr ng và ki n ngh nh m hoàn thi n h th ng BCTC. N I DUNG I. CƠ S LÝ LU N V H TH NG BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1. B n ch t và khái ni m c a h th ng BCTC 1.1. B n ch t c a h th ng BCTC: Trong h th ng BCTC doanh nghi p Vi t nam, BCTC ñư c xác ñ nh là lo i báo cáo t ng h p v tình hình tài s n ngu n v n cũng như k t qu ho t ñ ng c a doanh nghi p trong m t th i kỳ nh t ñ nh, ñư c th hi n thông qua m t s các ch tiêu có m i liên h v i nhau do Nhà nư c qui ñ nh th ng nh t và mang tính pháp l nh. Có th nói r ng b n ch t c a BCTC là s ph n ánh s k t h p c a nh ng s ki n trong quá kh v i nh ng nguyên t c k toán ñã ñư c th a nh n và nh ng ñánh giá cá nhân, nh m ch y u cung c p thông tin tài chính h u ích cho các ñ i tư ng s d ng bên ngoài doanh nghi p. C n ph i phân bi t gi a h th ng BCTC v i h th ng báo cáo qu n tr . B n ch t c a báo cáo qu n tr là h th ng thông tin ñư c so n th o và trình bày theo yêu c u c a qu n tr , ñi u hành s n xu t kinh doanh và ra quy t ñ nh c a t ng doanh nghi p nên nó có tính linh ho t nh t ñ nh không ph thu c vào nh ng nguyên t c k toán. 1.2. Khái ni m c a h th ng BCTC ♦ B ng cân ñ i k toán (BCĐKT) 1
BCĐKT là báo cáo k toán ch y u ph n ánh t ng quát tình hình tài s n c a doanh nghi p theo giá tr tài s n và ngu n hình thành tài s n t i m t th i ñi m nh t ñ nh. ♦ Báo cáo k t qu kinh doanh(BCKQKD) BCKQKD là m t lo i báo cáo tài chính t ng h p, ph n ánh t ng quát tình hình và k t qu kinh doanh trong m t kỳ k toán c a doanh nghi p, tình hình th c hi n nghĩa v ñ i v i ngân sách Nhà nư c và các kho n ph i n p khác. ♦ Thuy t minh báo cáo tài chính (TMBCTC) TMBCTC là m t b ph n h p thành h th ng BCTC c a doanh nghi p ñư c l p ñ gi i thích m t s v n ñ s n xu t kinh doanh và tình hình tài chính c a nghi p trong kì báo cáo. 2.Vai trò và m c ñích c a h th ng BCTC 2.1. Vai trò c a h th ng BCTC Báo cáo tài chính là ngu n cung c p thông tin quan tr ng không ch ñ i v i doanh nghi p mà còn ph c v ñ i tư ng bên ngoài doanh nghi p. Chúng ta có th xem xét vai trò c a báo cáo tài chính thông qua m t s ñ i tư ng sau: ♦ Đ i v i Nhà nư c: BCTC cung c p thông tin c n thi t giúp cho vi c th c hi n ch c năng qu n lý vĩ mô c a Nhà nư c ñ i v i n n kinh t , giúp cho các cơ quan tài chính Nhà nư c th c hi n vi c ki m tra ñ nh kỳ ho c ñ t xu t ñ i v i ho t ñ ng c a doanh nghi p, ñ ng th i làm cơ s cho vi c tính thu và các kho n n p khác c a doanh nghi p ñ i v i ngân sách Nhà nư c. ♦ Đ i v i nhà qu n lý doanh nghi p : Các nhà qu n lý thư ng c nh tranh v i nhau ñ tìm ki m ngu n v n, và c g ng thuy t ph c v i các nhà ñ u tư và các ch n r ng h s ñem l i m c l i nhu n cao nh t v i m c ñ r i ro th p nh t. Đ th c hi n ñư c ñi u này, các nhà qu n lý ph i công b công khai trên các BCTC ñ nh kỳ v ho t ñ ng c a doanh nghi p. Ngoài ra, nhà qu n lý còn s d ng BCTC ñ ti n hành qu n lý, ñi u hành ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p mình. ♦ Đ i v i các nhà ñ u tư, các ch n : Nhìn chung các nhà ñ u tư và các ch n ñòi h i BCTC vì hai lý do: h c n thông tin tài chính ñ giám sát và b t bu c các nhà qu n lý ph i th c hi n ñúng h p ñ ng ñã ký k t, và h c n các thông tin tài chính ñ th c hi n các quy t ñ nh ñ u tư và cho vay c a mình. ♦ Đ i v i các ki m toán viên ñ c l p: Các nhà ñ u tư và cung c p tín d ng có lý do ñ mà lo l ng r ng các nhà qu n lý có th bóp méo các BCTC do h cung c p nh m m c ñích ki m ngu n v n ho t ñ ng. Vì v y, các nhà ñ u tư và tín d ng ñòi h i các nhà qu n lý ph i b ti n ra thuê các ki m toán viên ñ c l p ñ ki m toán BCTC. Như v y, BCTC ñóng vai trò như là ñ i tư ng c a ki m toán ñ c l p. 2.2. M c ñích c a h th ng BCTC M c ñích BCTC là cung c p thông tin v tình hình tài chính, k t qu kinh doanh c a doanh nghi p, ñ giúp ngư i s d ng ra các quy t ñ nh kinh t m t cách k p th i. ♦ Thông tin v tình hình tài chính ch y u ñư c cung c p qua BCĐKT. 2
Vì v y, khi nghiên c u các thông tin v tình hình tài chính s giúp cho ngư i s d ng: - Đánh giá năng l c c a doanh nghi p trong vi c t o ra các ngu n ti n và các kho n tương ñương ti n trong tương lai. - D ñoán nhu c u ñi vay trong tương lai và phương th c phân ph i l i t c. - D ñoán kh năng thành công c a doanh nghi p trong vi c huy ñ ng các ngu n tài chính. - Đánh giá kh năng c a doanh nghi p trong vi c th c hi n các cam k t tài chính khi ñ n h n. ♦ Thông tin v k t qu kinh doanh ñư c cung c p qua BCKQKD. Vi c nghiên c u các thông tin v tình hình kinh doanh, ñ c bi t là kh năng sinh l i c a doanh nghi p s giúp cho ngư i s d ng: - Đánh giá các thay ñ i ti m tàng c a các ngu n l c kinh t mà doanh nghi p có th ki m soát trong tương lai. - D ñoán kh năng t o ngu n ti n c a doanh nghi p trên cơ s hi n có. - Đánh giá tính hi u qu c a các ngu n l c b sung mà doanh nghi p s d ng. ♦ Thông tin v bi n ñ ng tài chính ñư c cung c p qua BCLCTT. Vi c nghiên c u nh ng thông tin này s r t h u ích cho ngư i s d ng trong vi c: - Đánh giá xem doanh nghi p có l i t c nhưng có ti n hay không. - Đánh giá các ho t ñ ng kinh doanh, ñ u tư tài chính c a doanh nghi p trong kì báo cáo. - Đánh giá kh năng t o ra ti n và các kho n tương ñương ti n trong tương lai c a doanh nghi p, cũng như vi c s d ng các ngu n ti n này. 3. K t c u và phương pháp l p h th ng BCTC 3.1. B ng cân ñ i k toán a. K t c u c a BCĐKT BCĐKT có k t c u theo d ng b ng cân ñ i s dư c a các tài kho n k toán v i các ch tiêu ñư c phân lo i theo trình t phù h p v i yêu c u c a qu n lý. BCĐKT có hai hình th c trình bày: ♦ Trình bày theo hình th c cân ñ i hai bên: bên trái là ph n tài s n, bên ph i là ph n ngu n v n. ♦ Trình bày theo hình th c cân ñ i hai ph n liên ti p: ph n I là ph n tài s n, ph n II là ph n ngu n v n. Ph n “Tài S n” ph n ánh toàn b giá tr tài s n hi n có c a doanh nghi p ñ n cu i kỳ k toán ñang t n t i dư i các hình thái và trong t t c các giai ño n, các khâu c a quá trình kinh doanh. Các ch tiêu ph n ánh trong ph n tài s n ñư c x p x p theo n i dung kinh t c a các lo i tài s n c a doanh nghi p trong quá trình tái s n xu t. Ph n “Ngu n v n” ph n ánh ngu n hình thành các lo i tài s n c a doanh nghi p ñ n cu i kỳ h ch toán. Các ch tiêu ph n ngu n v n ñư c x p x p theo t ng ngu n hình thành tài s n c a ñơn v (ngu n v n ch s h u, ngu n v n ñi vay, ngu n v n chi m d ng…) b. Phương pháp l p BCĐKT ♦ Ngu n s li u: - BCĐKT ñư c l p vào cu i năm trư c 3
- S dư cu i kỳ c a các tài kho n t ng h p và chi ti t tương ng v i các ch tiêu ñư c quy ñ nh trong BCĐKT ♦ Trư c khi l p BCĐKT c n ph i th c hi n m t s vi c: - Ti n hành k t chuy n các tài kho n có liên quan gi a các tài kho n phù h p v i quy ñ nh. - Ki m kê tài s n và ti n hành ñi u ch nh s li u trong s k toán theo s ki m kê, ñ i chi u s li u gi a các s k toán có liên quan. - Khoá s các tài kho n t ng h p, chi ti t ñ xác ñ nh s dư cu i kỳ. ♦ Phương pháp l p C t s ñ u năm: L y s li u t c t s cu i năm c a BCĐKT ñư c l p vào cu i năm trư c ñ ghi. C t s cu i kỳ: L y s dư cu i kỳ c a các tài kho n t ng h p ho c chi ti t phù h p v i t ng ch tiêu trong BCĐKT ñ ghi. M t s lưu ý khi l p BCĐKT: - Các tài kho n d phòng (TK 129, 139, 159, 229) và hao mòn TSCĐ (TK 214) ghi âm. - Các ch tiêu chênh l ch ñánh giá l i tài s n (TK 412), chênh l ch t giá (TK 413), l i nhu n chưa phân ph i (TK 421): n u các tài kho n trên có s dư Có thì ti n hành ghi bình thư ng, còn có s dư N thì ph i ghi âm. - Kho n tr trư c cho ngư i bán và kho n ñang n ngư i bán, kho n ngư i mua ñang n và kho n ngư i mua ng trư c ti n không ñư c bù tr khi l p BCĐKT mà ph i d a vào các s chi ti t ñ ph n ánh vào t ng ch tiêu phù h p v i quy ñ nh. M u BCĐKT s d ng Vi t Nam B NG CÂN Đ I K TOÁN Ngày …tháng…năm… S ñ u n ăm S cu i k ỳ Mã s Tài s n A.TSLĐ và ñ u tư ng n h n. 100 I.Ti n 110 1.Ti n m t t i qu ( g m c ngân phi u ) 111 2.Ti n g i ngân hàng 112 3.Ti n ñang chuy n 113 II.Các kho n ñ u tư tài chính ng n h n 120 1.Đ u tư ch ng khoán ng n h n 121 2.Đ u tư ng n h n khác 128 3.D phòng gi m giá ñ u tư ng n h n (*) 129 130 III.Các kho n ph i thu 1.Ph i thu c a khách hàng 131 2.Tr trư c cho ngư i bán 132 3.Thu GTGT ñư c kh u tr 133 4.Ph i thu n i b 134 - V n kinh doanh ñơn v tr c thu c 135 - Ph i thu n i b khác 136 5.Các kho n ph i thu khác 138 6.D phòng các kho n ph i thu khó ñòi 139 140 IV.Hàng t n kho 1.Hàng mua ñang ñi trên ñư ng 141 2.Nguyên li u, v t li u t n kho 142 4
3.Công c , d ng c trong kho 143 4.Chi phí s n xu t kinh doanh d dang 144 5.Thành ph m t n kho 145 6.Hàng hoá t n kho 146 7.Hàng g i bán 147 8.D phòng gi m giá hàng t n kho (*) 149 V.Tài s n lưu ñ ng khác 150 1.T m ng 151 2.Chi phí tr trư c 152 3.Chi phí ch k t chuy n 153 4.Tài s n thi u ch x lý 154 5.Các kho n c m c , ký cư c, ký qu ng n h n 155 160 VI.Chi s nghi p 1.Chi s nghi p năm trư c 161 2. Chi s nghi p năm nay 162 B.TSCĐ và ñ u tư dài h n 200 I.TSCĐ 210 1.TSCĐ h u hình 211 - Nguyên giá 212 - Giá tr hao mòn lu k (*) 213 2.TSCĐ thuê tài chính 214 - Nguyên giá 215 - Giá tr hao mòn lu k (*) 216 3.TSCĐ vô hình 217 - Nguyên giá 218 - Giá tr hao mòn lu k (*) 219 II.Các kho n ñ u tư tài chính dài h n 220 1.Đ u tư ch ng khoán dài h n 221 2.Góp v n liên doanh 222 3.Đ u tư dài h n khác 228 4.D phòng gi m giá ñ u tư dài h n (*) 229 III.Chi phí XDCB d dang 230 IV.Các kho n ký qu , ký cư c dài h n 240 T ng c ng tài s n S ñ u n ăm S cu i k ỳ Mã s Ngu n v n 300 A.N ph i tr 310 I.N ng n h n 1.Vay ng n h n 311 2.N dài h n ñ n h n tr 312 3.Ph i tr cho ngư i bán 313 4.Ngư i mua tr ti n trư c 314 5.Thu và các kho n ph i n p Nhà nư c 315 6.Ph i tr công nhân viên 316 7.Ph i tr cho các ñơn v n i b 317 8.Các kho n ph i tr , ph i n p khác 318 320 II.N dài h n 5
1.Vay dài h n 321 2.N dài h n 322 330 III.N khác 1.Chi phí ph i tr 331 2.Tài s n th a ch x lý 332 3.Nh n ký qu , ký cư c dài h n 333 400 B.Ngu n v n ch s h u I.Ngu n v n, qu 410 1.Ngu n v n kinh doanh 411 2.Chênh l ch ñánh giá l i tài s n 412 3.Chênh l ch t giá 413 4.Qu ñ u tư phát tri n 414 5.Qu d phòng tài chính 415 6.L i nhu n chưa phân ph i 416 7.Ngu n v n ñ u tư XDCB 417 II.Ngu n kinh phí, qu khác 420 1.Qu d phòng v tr c p m t vi c làm 421 2.Qu khen thư ng và phúc l i 422 3.Qu qu n lý c a c p trên 423 4.Ngu n kinh phí s nghi p 424 - Năm trư c 425 - Năm nay 426 5.Ngu n kinh phí ñã hình thành TSCĐ 427 T ng c ng ngu n v n CÁC CH TIÊU NGOÀI BCĐKT S ñ u năm S cu i năm Ch tiêu 1.Tài s n thuê ngoài 2.V t tư, hàng hoá nh n gi h , nh n gia công 3.Hàng hoá nh n bán h , nh n ký g i 4.N khó ñòi ñã x lý 5.Ngo i t các lo i 6.H n m c kinh phí còn l i 7.Ngu n v n kh u hao cơ b n hi n có L p ngày…tháng … năm 3.2. Báo cáo k t qu kinh doanh a. K t c u BCKQKD bao g m 3 ph n chính: ♦ Ph n I: Báo cáo lãi, l : Ph n ánh tình hình k t qu ho t ñ ng kinh c a doanh nghi p bao g m ho t ñ ng kinh doanh và các ho t ñ ng khác ñó là ho t ñ ng tài chính và ho t ñ ng b t thư ng. ♦ Ph n II: Tình hình th c hi n nghĩa v v i ngân sách Nhà nư c: Ph n ánh tình hình th c hi n nghĩa v v i ngân sách Nhà nư c v thu và các kho n ph i n p khác. ♦ Ph n III: Thu GTGT ñư c kh u tr , thu GTGT ñư c hoàn l i, thu GTGT ñư c gi m, thu GTGT bán hàng n i ñ a: Ph n này ph n ánh s thu GTGT ñư c 6
kh u tr , ñã kh u tr và còn ñư c kh u tr cu i kì, thu GTGT ñư c gi m cùng v i thu GTGT hàng bán n i ñ a. b. Phương pháp l p Ph n I: - C t “kỳ trư c”: l y s li u t c t “kì này” c a BCKQKD l p kỳ trư c ñ ghi. - C t “kỳ này”: l y s li u t các tài kho n t ng h p và chi ti t tài kho n lo i V, VI, VII, VIII, IX và TK 421, 3334 thu c kỳ này ñ ghi. - C t “lu k t ñ u năm”: l y s li u c t “lu k ñ u năm” c a BCKQKD kỳ trư c và s li u c a c t “kỳ này” c a BCKQKD kỳ này. Bi u m u theo chu n m c k toán Vi t Nam: B , T NG CÔNG TY… ĐƠN V … BÁO CÁO K T QU KINH DOANH Quý…. năm…. Đơn v tính… PH N I- LÃI, L Mã Kỳ Kỳ Lũy k này trư c t ñu Ch tiêu s n ăm - Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v 01 - Các kho n gi m tr 02 +Chi t kh u thương m i 03 + Gi m giá hàng bán 04 +Hàng bán b tr l i 05 +Thu TTĐB, thu xu t kh u ph i n p, Thu 06 GTGT theo phương pháp tr c ti p 1.DT thu n v bán hàng và cung c p d ch v (10=01-02) 10 2.Giá v n hàng bán 11 3.LN g p v bán hàng và cung c p d ch v (20=10-11) 20 4.Doanh thu ho t ñ ng tài chính 21 5.Chi phí ho t ñ ng tài chính 22 Trong ñó: Lãi ti n vay 23 6.Chi phí bán hàng 24 7.Chi phí qu n lý doanh nghi p 25 8.L i nhu n t s n xu t kinh doanh: (30 =20+21-22-23) 30 9.Thu nh p khác 31 10.Chi phí khác 32 11.L i nhu n khác (40=31-32) 40 12.T ng LN trư c thu TNDN: (50 =30+40) 50 13.Thu thu nh p doanh nghi p ph i n p 51 14.L i nhu n sau thu TNDN: (70=50-60) 60 Ph n II 7
- C t “s còn ph i n p ñ u kỳ” l y t s dư ñ u kì các tài kho n chi ti t tài kho n 333. - C t “s phát sinh trong kỳ” l y t s phát sinh TK 333 (chi ti t và tài kho n c p 2) + “S ph i n p” l y t s phát sinh Có + “S ñã n p” l y t s phát sinh N - C t “lu k t ñ u năm” + C t “s ph i n p” l y t c t này c a kì trư c c ng v i s ph i n p phát sinh trong kỳ này. + C t “s ñã n p” l y s li u t c t này c a kỳ trư c c ng v i s ñã n p phát sinh trong kỳ này. - C t “s còn ph i n p cu i kỳ” l y s ñ u kỳ c ng v i s ph i n p phát sinh tr ñi s ñã n p phát sinh trong kỳ ñ ghi. Bi u m u ph n II theo chu n m c k toán Vi t Nam: PH N II- TÌNH HÌNH TH C HI N NGHĨA V V I NHÀ NƯ C Đơn v tính… Mã S S s còn S phát Lu k t còn ñ u năm ph i ph i sinh trong kỳ Ch tiêu np np ñu cu i kỳ kỳ S S S S ph i ñã ph i ñã np np np np I.Thu (10=11+12+…+20) 10 1.Thu GTGT c a hàng bán n i ñ a 11 2.Thu GTGT c a hàng nh p kh u 12 3.Thu TTĐB 13 4.Thu xu t nh p kh u 14 5.Thu TNDN 15 6.Thu trên v n 16 7.Thu tài nguyên 17 8.Thu nhà ñ t 18 9.Ti n thuê ñ t 19 10.Các kho n thu khác 20 II.Các kho n ph i n p khác 30 (30=31+32+33) 1.Các kho n ph thu 31 2.Các kho n phí, l phí 32 3.Các kho n khác 33 C ng 40 T ng s thu còn ph i n p năm trư c chuy n sang năm nay…. Trong ñó: Thu thu nh p doanh nghi p…. Ph n III “S lu k t ñ u năm” l y s li u t c t này c a báo cáo kỳ trư c c ng v i s li u c t kỳ này. Phương pháp l p các ch tiêu ghi vào c t “kỳ này” như sau: 8
Đ l p ñư c ch tiêu trong các m c này ph i l y s li u trên tài kho n 133, tài kho n 3331 và các s chi ti t v thu . PH N III - THU GTGT ĐƯ C KH U TR , THU GTGT ĐƯ C HOÀN L I, THU GTGT ĐƯ C GI M,THU GTGT HÀNG BÁN N I Đ A S ti n Ch tiêu Mã Kỳ Lu k t s này ñ u năm I.Thu GTGT ñư c kh u tr 1.Thu GTGT còn ñư c kh u tr , còn ñư c hoàn l i ñ u kỳ 10 _ 2.Thu GTGT ñư c kh u tr phát sinh trong kỳ 11 3.Thu GTGT ñã kh u tr , ñã hoàn l i, thu GTGT hàng mua tr l i và không ñư c kh u tr (12=13+14+15+16) 12 Trong ñó: - S thu GTGT ñã kh u tr 13 - S thu GTGT ñã hoàn l i 14 - S thu GTGT hàng mua tr l I, gi m giá hàng mua 15 - S thu GTGT không ñư c kh u tr 16 4.S thu GTGT còn ñư c kh u tr , còn ñư c hoàn l i cu i kỳ (17=10+11-12) 17 II.Thu GTGT ñư c hoàn l i 1.S thu GTGT còn ñư c hoàn l i ñ u kỳ 20 2.S thu GTGT ñư c hoàn l i phát sinh trong kỳ 21 3.S thu GTGT ñã hoàn l i 22 4.S thu GTGT còn ñư c hoàn l i cu i kỳ(23=20+21-22) 23 III.Thu GTGT ñư c gi m 1.S thu GTGT còn ñư c gi m ñ u kỳ 30 2.S thu GTGT ñư c gi m phát sinh trong kỳ 31 3.S thu GTGT ñã ñư c gi m 32 4.S thu GTGT còn ñư c gi m cu i kỳ(33=30+31-32) 33 IV.Thu GTGT hàng bán n i ñ a 1.Thu GTGT hàng bán n i ñ a còn ph i n p ñ u kỳ 40 2.Thu GTGT ñ u ra phát sinh 41 3.Thu GTGT ñ u vào ñã kh u tr 42 4.Thu GTGT hàng bán b tr l i, b gi m giá 43 5.Thu GTGT ñư c gi m tr vào s thu ph i n p 44 _ 6.Thu GTGT hàng bán n i ñ a ñã n p vào Ngân sách nhà nư c 45 _ 7.Thu GTGT hàng bán n i ñ a còn ph i n p cu i kỳ 46 _ ( 46 = 40 + 41- 42- 43- 44- 45 ) Ghi chú: Các ch tiêu có d u ( _ ) không có s li u 3.3. Thuy t minh báo cáo tài chính Thuy t minh BCTC trình bày khái quát ñ c ñi m c a doanh nghi p. N i dung m t s ch ñ k toán ñư c doanh nghi p l a ch n ñ áp d ng, tình hình và lý do bi n ñ ng c a m t s ñ i tư ng tài s n và ngu n v n quan tr ng, phân tích m t s ch tiêu tài chính ch y u và ki n ngh c a doanh nghi p. a. Căn c l p BCTC: 9
- S k toán kỳ báo - BCĐKT kỳ báo cáo - BCKQHĐKD - BCLCTT b. Phương pháp l p thuy t minh báo cáo tài chính - Ph n trình bày b ng l i văn ph i ng n g n, rõ ràng, d hi u. Ph n trình bày b ng s li u ph i th ng nh t v i s li u trên các BCTC khác. - Đ i v i báo cáo quý,các ch tiêu thu c ph n ch ñ k toán ph i th ng nh t trong c niên ñ k toán - Các ch tiêu ñánh giá khái quát tình hình ho t ñ ng c a doanh nghi p ch s d ng trong thuy t minh BCTC năm. Các ch tiêu trong thuy t minh BCTC ñư c th hi n trong bi u m u sau: B , T NG CÔNG TY…. ĐƠN V … THUY T MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH Quý….năm…. 1.Đ c ñi m ho t ñ ng c a doanh nghi p 1.1.Hình th c s h u v n: 1.2.Lĩnh v c kinh doanh : 1.3.T ng s công nhân viên: Trong ñó: Nhân viên qu n lý: 1.4.Nh ng nh hư ng quan tr ng ñ n tình hình kinh doanh trong năm báo cáo: 2.Ch ñ k toán áp d ng t i doanh nghi p 2.1.Niên ñ k toán( b t ñ u t ngày… k t thúc vào ngày…) 2.2.Đơn v ti n t s d ng trong ghi chép k toán và nguyên t c, phương pháp chuy n ñ i các ñ ng ti n khác 2.3.Hình th c s k toán áp d ng 2.4.Phương pháp k toán TSCĐ: - Nguyên t c ñánh giá TSCĐ - Phương pháp kh u hao áp d ng và các trư ng h p kh u hao ñ c bi t 2.5.Phương pháp k toán hàng t n kho - Nguyên t c ñánh giá hàng t n kho - Phương pháp xác ñ nh giá tr hàng t n kho cu i kỳ - Phương pháp h ch toán hàng t n kho (kê khai thư ng xuyên hay ki m kê ñ nh kỳ) 2.6.Tình hình trích l p và hoàn nh p d phòng 3. Chi ti t m t s ch tiêu trong BCTC 3.1. Chi phí s n xu t kinh doanh theo y u t : Y u t chi phí S ti n 1.Chi phí nguyên li u, v t li u 2.Chi phí nhân công 3.Chi phí kh u hao TSCĐ 4.Chi phí d ch v mua ngoài 5.Chi phí khác b ng ti n T ng c ng 10
3.2. Tình hình tăng, gi m TSCĐ: Theo t ng nhóm TSCĐ, m i lo i TSCĐ (TSCĐHH, TSCĐVH, TSCĐ thuê tài chính) trình bày trên m t bi u riêng. Nhóm TSCĐ Nhà c a, Máy móc T ng ….. v t ki n trúc thi t b c ng Ch tiêu I.Nguyên giá TSCĐ 1.S dư ñ u kỳ 2.S tăng trong kỳ Trong ñó: - Mua s m m i - Xây d ng m i 3.S gi m trong kỳ Trong ñó: - Mua s m m i - Như ng bán 4.S cu i kì Trong ñó: - Chưa s d ng - Đã kh u hao h t - Ch thanh lý II.Giá tr hao mòn 1.Đ u kỳ 2.Tăng trong kỳ 3.Gi m trong kỳ 4.S cu i kỳ III.Giá tr còn l i 1.Đ u kỳ 2.Cu i kỳ Lý do tăng, gi m: 3.3.Tình hình thu nh p c a công nhân viên: Đơn v tính: ….. Th c hi n Ch tiêu K h o ch Kỳ này K ỳ t rư c 1.T ng qu lương 2.Ti n thư ng 3.T ng thu nh p 4.Ti n lương bình quân 5.Thu nh p bình quân Lý do tăng, gi m: 11
3.4.Tình hình tăng, gi m v n ch s h u: Đ u kỳ Tăng TK Gi m TK S cu i k ỳ Ch tiêu I.Ngu n v n kinh doanh 1.Ngân sách Nhà nư c c p 2.T b sung 3.V n liên doanh 4.V n c ph n II.Các qu 1.Qu ñ u tư phát tri n 2.Qu d tr 3.Qu khen thư ng 4.Qu phúc l i III.Ngu n v n ĐT XDCB 1.Ngân sách c p 2.Ngu n khác T ng c ng Lý do tăng, gi m: 3.5.Tình hình tăng, gi m các kho n ñ u tư vào ñơn v khác Đơn v tính: Tăng TK KQ ñ u tư Ch tiêu S TK Gi m TK S CK I.Đ u tư ng n h n 1.Đ u tư vào liên doanh 2.Đ u tư vào ch ng khoán 3.Đ u tư khác II.Đ u tư dài h n 1.Đ u tư vào liên doanh 2.Đ u tư vào ch ng khoán 3.Đ u tư khác T ng c ng Lý do tăng, gi m: 3.6.Các kho n ph i thu và n ph i tr S ĐK S PS S CK T ng s trong kỳ Ch tiêu ti n tranh ch p m t T ng Trong ñó Tăng Gi m T ng Trong kh năng ñó s s s quá s thanh hn quá h n toán 1.Các kho n ph i thu Cho vay Ph i thu t KH Tr trư c cho NB Ph i thu t m ng Ph i thu n i b 12
Ph i thu khác 2.Kho n ph i tr 2.1.N dài h n Vay dài h n N dài h n 2.2.N ng n h n Vay ng n h n Ph i tr cho NB Ph i tr CNV Ngư i mua tr trư c T ng c ng Trong ñó : - S ph i thu b ng ngo i t ( qui ñ i ra USD ) - S ph i tr b ng ngo i t ( qui ñ i ra USD ) - Lý do tranh ch p m t kh năng thanh toán. 4. Gi i thích và thuy t minh m t s tình hình và k t qu ho t ñ ng s n xu t kinh doanh: Ph n trình bày c a doanh nghi p 5. M t s ch tiêu ñánh giá khái quát tình hình ho t ñ ng c a doanh nghi p. Năm trư c Năm nay Ch tiêu 1. B trí cơ c u v n - TSCĐ/ T ng s tài s n(%) - TSLĐ/ T ng s tài s n(%) 2. T su t l i nhu n - T su t l i nhu n trên doanh thu - T su t l i nhu n trên v n 3. Tình hình tài chính - T l n ph i tr so v i toàn b tài s n(%) - Kh năng thanh toán(%) + T ng quát: TSLĐ/ N ng ng h n + Thanh toán nhanh: Ti n hi n có/ N ng n h n Đánh giá t ng quát các ch tiêu: 6. Đánh giá t ng quát các ch tiêu 7. Các ki n ngh Ngày …tháng … năm K toán trư ng Giám ñ c (Kí tên) (Kí tên) 4. So sánh v i h th ng BCTC c a chu n m c k toán qu c t 4.1. V m c ñích c a BCTC Theo chu n m c k toán qu c t (IAS) BCTC ñư c l p nh m ñáp ng nhu c u c a ngư i s d ng bao g m: - Các nhà ñ u tư - Các nhà qu n lý nhân viên - Nh ng ngư i cho thuê - Các khách hàng - Chính ph 13
- Các nhà cung c p - Công chúng Theo chu n m c k toán Vi t Nam BCTC nh m cung c p thông tin tài chính và ñánh giá tình hình s n xu t kinh doanh và tình hình tài chính th c t c a doanh nghi p trong quá kh cũng như trong tương lai. M c ñích c a BCTC là công c ñ ki m soát, ngư i s d ng là các cơ quan Chính ph bao g m: - B tài chính - C c thu - C c th ng kê - B k ho ch và ñ u tư 4.2. V các thông tin trình bày trên BCTC Theo IAS (chu n m c s 5) Có 7 n i dung sau ñây ph i ñư c trình bày trên BCTC: - Tình hình thuê và mua s m tài s n trong k ho ch mua s m tài s n. - Đ nh m c ñ i v i s dư ti n. - Các kho n công n có th i h n trên m t năm. - Giá tr th trư ng c a kho n ñ u tư khi có s khác bi t gi a giá th trư ng và giá tr s sách. - Các kho n ph i thu, ph i tr n i b . - Các kho n ph i thu, ph i tr các ñơn v thành viên. So v i chu n m c k toán Qu c t , chu n m c k toán Vi t Nam yêu c u nhi u n i dung hơn, chi ti t hơn ph i ñư c th hiên trên BCTC. Tuy nhiên, BCTC c a chu n m c qu c t th hi n các thông tin t ng h p và mang tính tương lai. 4.3. V tính pháp lý Theo chu n m c qu c t , BCLCTT là m t b ph n không th tách r i c a BCTC còn theo chu n m c k toán Vi t Nam thì BCLCTT là không b t bu c. Ngoài ra BCTC c a chu n m c k toán qu c t ph i mô t và báo cáo theo khu v c ngành và theo ph m vi ñ a lý (Chu n m c s 14). Còn chu n m c k toán Vi t Nam thì không yêu c u ñi u ñó. Theo chu n m c s 29 (v l p báo cáo tài chính trong m t n n kinh t có l m phát cao) IAS có hư ng d n chi ti t v vi c l p BCTC trong m t n n kinh t có l m phát cao còn trong chu n m c k toán Vi t Nam thì không có hư ng d n c th . Theo chu n m c s 30 chu n m c qu c t có qui ñ nh riêng cho vi c l p BCTC Ngân hàng, Vi t Nam chưa có chu n m c quy ñ nh riêng cho vi c l p BCTC cho ngành Ngân hàng. II. TH C TR NG VÀ KI N NGH NH M HOÀN THI N H TH NG BCTC 1. Th c tr ng v h th ng BCTC hi n nay 1.1. V công khai báo cáo tài chính: H th ng báo cáo tài chính doanh nghi p ph n ánh m t cách khách quan và ñ y ñ v tình hình và k t qu s n xu t, kinh doanh. Đó là nh ng thông tin kinh t , tài chính không ch c n cho b n thân doanh nghi p mà cho t t c nh ng ai có l i ích liên quan ñ n doanh nghi p. Do ñó các thông tin trên các báo cáo tài chính ph i trung th c chính xác, khách quan, ph n ánh ñúng năng l c tài chính doanh 14
nghi p”. Nhưng th c t hi n nay v n còn m t s v n ñ gian l n và thi u rõ ràng trong vi c công khai báo cáo tài chính. Đi u 36 Ngh ñ nh 59/CP c a Chính ph ngày 03/10/1996 v ban hành quy ch qu n lý tài chính và h ch toán kinh doanh ñ i v i doanh nghi p nhà nư c, ñã qui ñ nh rõ: “K t thúc năm tài chính, doanh nghi p Nhà nư c ph i công b công khai k t qu kinh doanh tài s n, v n công n c a doanh nghi p. Nhưng th c t hi n nay các doanh nghi p cách th c công khai v n chưa th c s ñem l i hi u qu mong mu n. M t m t, các doanh nghi p, k c các doanh nghi p s n xu t kinh doanh có hi u qu chưa th c s quán tri t ñư c tác d ng và yêu c u c a công khai báo cáo tài chính. Th c hi n công khai báo cáo tài chính ch là s ch p hành qui ñ nh ch chưa ñư c coi là vì l i ích c a doanh nghi p. M t khác, nh ng ñ i tư ng c n s d ng thông tin bên ngoài doanh nghi p v n chưa th c s tin vào s chính xác c a nh ng thông tin trên báo cáo tài chính c a doanh nghi p. Có không ít ñ i tư ng c n thông tin nhưng l i không ñ kh năng chuyên môn và trình ñ hi u bi t ñ ñ c, hi u và phân tích báo cáo tài chính c a doanh nghi p. Do v y, cũng không mu n quan tâm ñ n vi c doanh nghi p có công khai báo cáo tài chính hay không. 1.2. V các thông tin trên h th ng báo cáo tài chính ♦ V i nh ng qui ñ nh trong ch ñ hoá ñơn ch ng t các doanh nghi p ñ c bi t nh ng doanh nghi p tính thu giá tr gia tăng theo phương pháp tr c ti p s d ng hoá ñơn ch ng t chưa có s bóc tách ph n giá tr th c là ph n thu ph i n p vì v y có th d n ñ n s gian l n trong vi c tính n p thu . Do ñó trong báo cáo k t qu ho t ñ ng kinh doanh ph n II. Tình hình th c hi n nghĩa v v i Nhà nư c, ph n n p thu c a doanh nghi p có th có s gian l n, thi u chính xác. ♦ Đ i v i doanh nghi p s n xu t hàng hoá ñ c bi t như hàng xa x , hàng hoá có h i cho s c kho mà Chính ph không khuy n khích s d ng thì nh ng doanh nghi p này ph i n p thu tiêu th ñ c bi t. Nhưng cho ñ n nay h th ng hoá ñơn ch ng t s d ng cho vi c tiêu th hàng hoá này v n ch là hoá ñơn thông thư ng không có s rõ ràng v ph n thu ph i n p d n ñ n không chính xác trong vi c l p các báo cáo tài chính ph n thu . ♦ Đ i v i các doanh nghi p xu t nh p kh u, do chúng ta chưa có ñ ñi u ki n ñ ki m tra lư ng hàng hoá th c t xu t nh p kh u nên các ch hàng ch doanh nghi p hàng xu t nh p kh u có th l i d ng ñ khai man lư ng hàng th c t . Cho nên ph n thu c a hàng hoá xu t nh p kh u không ñư c ph n ánh ñúng d n ñ n ph n thông tin trên báo cáo k t qu kinh doanh chưa ph n ánh ñúng th c tr ng ho t ñ ng c a doanh nghi p ñó. ♦ Kho n m c “thu trên v n s n xu t” trong ph n II c a báo cáo k t qu doanh, trư c ñây các doanh nghi p h ch toán lo i thu này vào chi phí h p lý h p l và nó n m trong giá v n hàng bán khi n cho ngư i tiêu dùng t nhiên l i ph i ch u lo i thu này trong khi ñó thu trên v n nh m nâng cao tính hi u qu trong vi c s d ng v n ngân sách, tránh tình tr ng lãng phí và ñòi h i các doanh nghi p ph i trích ph n l i nhu n còn l i ñ n p kho n thu này. Ngày nay, Chính ph qui ñ nh bu c các doanh nghi p ph i tính vào ph n l i nhu n còn l i c a doanh nghi p mình. ♦ Theo qui ñ nh c a Nhà nư c ta hi n nay, các doanh nghi p Nhà nư c ph i l p 4 báo cáo trong khi ñó ñ i v i các doanh nghi p này h u như không quan tâm ñ n báo cáo lưu chuy n ti n t m c dù Nhà nư c v n khuy n khích h l p và s d ng 15
báo cáo này. Thi u báo cáo lưu chuy n ti n t là thi u m t công c phân tích v n b ng ti n, khi n cho nh ng ngư i ñ u tư quan tâm ñ n tình hình tài chính c a doanh nghi p không có m t cơ s nào ñ phân tích tình hình s d ng v n c a doanh nghi p ñó. M t khác, báo cáo lưu chuy n ti n t là m t trong các báo cáo tài chính không th thi u ñ i v i nh ng doanh nghi p trong các nư c có n n kinh t th trư ng. Cùng v i quá trình hoàn thi n d n h th ng k toán cho phù h p v i các thông l k toán chung trên th gi i, chúng ta cũng ñã quan tâm nhi u hơn ñ n báo cáo tài chính quan tr ng này. Tuy nhiên trong th c t , có r t ít doanh nghi p quan tâm do khó l p ho c chưa nh n th c ñư c t m quan tr ng c a báo cáo lưu chuy n ti n t trong h th ng các báo cáo tài chính nói chung và c th là trong công tác qu n lý doanh nghi p. ♦ Hi n nay, v n còn nhi u doanh nghi p thu c t ng công ty ñ c bi t là các doanh nghi p Nhà nư c h ch toán ph thu c t ng công ty nên ch ñ h ch toán k toán v n ph thu c không hình thành m t ñơn v h ch toán ñ c l p, gây nên s l i, trông ch vào ñơn v c p trên và v n ñ h ch toán, l p các báo cáo tài chính cũng tr nên khó khăn và các doanh nghi p này thư ng ch m ch p trong vi c l p và n p báo cáo tài chính. Nên chăng Nhà nư c c n qui ñ nh ch t ch , th ng nh t v vi c t ng công ty mu n thành l p công ty ph i áp d ng ch ñ h ch toán ñ c l p nh m nâng cao tính t ch v tình hình ho t ñ ng kinh doanh cũng như tình hình tài chính c a doanh nghi p. ♦ 1.3. V n ñ h p nh t các báo cáo tài chính H p nh t báo cáo tài chính là m t chu n m c k toán Qu c t ñưa ra nh m áp d ng vào vi c l p các báo cáo tài chính h p nh t trong các t p ñoàn ñư c hình thành b i các công ty có m i liên h liên k t v i nhau v kinh t tài chính. Hi n nay vi c l p báo cáo tài chính h p nh t c a t ng công ty chưa ñư c ch ñ k toán qui ñ nh m t cách rõ ràng nên th c t m t s ch tiêu ph n ánh trên báo cáo tài chính h p nh t c a t ng công ty không ñ m b o ñ tin c y. 2. M t s v n ñ thay ñ i trong chu n m c k toán m i liên quan ñ n h th ng BCTC Theo chu n m c k toán m i ban hành vào ngày 31/12/2002 có thay ñ i v m t s ch tiêu có liên quan ñ n BCTC. 2.1. Các ch tiêu v tài s n ♦ Hàng t n kho Theo chu n m c m i này có m t s thay ñ i liên quan ñ n vi c xác ñ nh giá tr hàng t n kho: ñó là chi phí ch bi n hàng t n kho có thay ñ i v chi phí s n xu t chung. Trong chi phí s n xu t chung ñư c chia ra thành chi phí s n xu t chung c ñ nh và chi phí s n xu t chung bi n ñ i. Đ i v i chi phí s n xu t chung c ñ nh có s thay ñ i v ñ nh m c phân b . Theo chu n m c k toán m i ph n chi phí s n xu t chung c ñ nh ñư c xác ñ nh riêng ph n trong m c bình thư ng và vư t m c bình thư ng, ph n vư t m c bình thư ng ñư c phân b vào giá v n hàng bán. S thay ñ i này có ưu ñi m là chính xác hơn nhưng v n ñ khó khăn ch xác ñ nh ñư c chi phí vư t ñ nh m c. ♦ TSCĐ vô hình và TSCĐ h u hình: S thay ñ i này nh hư ng l n ñ n các ch tiêu TSCĐ trên BCĐKT, ñó là cách phân lo i TSCĐ vô hình so v i trư c ñã chi ti t hơn, tăng thêm m t s lo i như: 16
TSCĐVH ñang tri n khai, ph n m m máy vi tính, …. Đ nhanh chóng ñáp ng ñư c theo chu n m c k toán m i, k toán doanh nghi p c n ph i xác ñ nh tiêu th c phân lo i m t cách h p lý. 2.2. Chu n m c v doanh thu và chi phí Theo chu n m c m i có nh ng s thay ñ i sau: ♦ V tên g i tài kho n và ch tiêu V v n ñ này ñã ñư c th hi n trên các bi u m u báo cáo trên. Tăng thêm tài kho n v doanh thu ñó là: TK3387 “ Doanh thu ghi nh n trư c” ♦ V n i dung các ch tiêu - Thay ñ i trong phân b chi phí s n xu t chung như ñã trình bày trên. - B sung thêm n i dung trong giá v n hàng bán 3. Ki n ngh 3.1. V so n th o và trình bày BCTC Trong cơ ch th trư ng, các BCTC ñư c so n th o và trình bày nh m ñáp ng nhu c u s d ng khác nhau c a ngư i s d ng. Có nhi u nhân t nh hư ng ñ n vi c so n th o và trình bày BCTC, ñ ñáp ng ñư c ñi u ñó ph i tr l i các câu h i sau: - Các BCTC nh m vào ngư i s d ng là ñ i tư ng nào? Đ i tư ng ñó quan tâm ñ n ch tiêu nào nh t? - T m quan tr ng v vi c b o v các ch n và tính th n tr ng ñư c ñ t ra như th nào? - Công ty l a ch n hình th c c a BCTC theo ph m vi nào? Ch t lư ng chung v thông tin khai báo trên BCTC ra sao? - M c ñích c a BCTC là gì? Đ tr l i cho các câu h i trên, có các quan ñi m sau v so n trình bày báo cáo tài chính như sau: ♦ Quan ñi m tuân th lu t pháp Theo quan ñi m này, các BCTC ñư c so n th o theo m t qui ñ nh s n c a pháp lu t m c dù có ñi ngư c l i v i l i ích kinh doanh. Quan ñi m này chú tr ng nhi u hơn ñ n các ch n và nh ng ngư i cho vay hơn nh ng nhà ñ u tư. Quan tâm hơn ñ n vi c tuân th pháp lu t v thu hơn là ñ n l i ích c a doanh nghi p. ♦ Quan ñi m thương m i h p lý: Theo quan ñi m này, h th ng BCTC ch c n không vi ph m nguyên t c là: BCTC ph i ñưa ra m t b c tranh rõ ràng, hi n th c v k t qu ho t ñ ng và tình hình tài chính c a công ty. V i quan ñi m này h th ng BCTC có th linh ho t hơn ph c v ñúng m c ñích c a các ch ñ u tư, tuy nhiên, nó cũng gây khó khăn cho công tác ki m tra báo cáo v m c ñ trung th c c a thông tin. Quan ñi m này ñư c th hi n rõ trong h th ng BCTC phương Tây. Trong n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN, h th ng BCTC c a Vi t Nam ph i ñ m b o chi ti t hơn ñ ñ cung c p thông tin cho các cơ quan tài chính nhưng cũng ñ m b o nguyên t c t ch c a doanh nghi p. Xu t phát t quan ñi m nói trên, m c tiêu hoàn thi n h th ng BCTC là: Xây d ng m t h th ng BCTC phù h p v i môi trư ng kinh t c a Vi t Nam, ñ ng th i có tính ñ n s phù h p v i thông l qu c t . Nh ng thông tin trên BCTC v a chính xác v a ñáp ng ñư c nhu c u thông tin c a ngư i quan tâm. 17
3.2. Các ñi u ki n c n thi t cho vi c hoàn thi n h th ng BCTC a. Hoàn thi n khuôn kh pháp lý v k toán Đ h th ng BCTC có th ñ t ñư c ñúng m c ñích c a nó c n ph i có m t khuôn kh pháp lý th ng nh t cho h th ng BCTC. - C n ph i có h th ng chu n m c k toán ñ m b o tính th ng nh t, d hi u, thích h p, ñáng tin c y và so sánh ñư c c a các thông tin. - Đ có th h i nh p v i k toán Qu c t , Vi t Nam nên b t bu c các doanh nghi p l p và g i ñ i v i BCLCTT. M c dù trong s 10 chu n m c ñã ban hành có riêng m t chu n m c s 24 v BCLCTT, tuy nhiên hi n nay các doanh nghi p Vi t Nam chưa b t bu c ph i l p và g i báo cáo này. - C n x ph t nghiêm minh ñ i v i nh ng sai ph m trong h th ng BCTC, nh t là ñ i v i nh ng sai ph m có tính ch t nghiêm tr ng. b. C n phân ñ nh rõ h th ng BCTC v i BCQT trong doanh nghi p Vi t Nam: Vì hai báo cáo này nh m vào ñ i tư ng khác nhau, m c ñích khác nhau nên c n phân ñ nh rõ hai h th ng báo cáo k toán này. C n ph i có văn b n hư ng d n vi c l p báo cáo k toán qu n tr , không nên ñ doanh nghi p thích l p th nào cũng ñư c, nh t là ñ i v i doanh nghi p Nhà nư c. V a có th ñ m b o tính th ng nh t c a BCTC v a ñ m b o tính linh ho t, t ch c a báo cáo k toán qu n tr . Quá trình xác l p nh ng qui ñ nh hư ng d n v k toán qu n tr cũng chính là quá trình phân ñ nh gi a k toán tài chính và k toán qu n tr . B Tài chính nên có nh ng qui ñ nh mang tính hư ng d n như sau: Các qui ñ nh có tính hư ng d n v k toán qu n tr : - Ch ng t : K toán qu n tr s s d ng chung ch ng t ban ñ u c a k toán tài chính, vì: K toán qu n tr là quá trình thu th p, ghi chép và phân tích s li u ñ cung c p thông tin h u ích cho nhà qu n tr , vì v y k toán qu n tr luôn th c hi n công vi c ghi nh n s li u th c phát sinh. - Tài kho n: không c n thi t k riêng m t h th ng tài kho n dùng cho k toán qu n tr . Ch c n qui ñ nh riêng các tài kho n chi ti t ph n ánh chi phí ñã phát sinh theo cách phân lo i ng x c a chi phí nh m ph n ánh thông tin ph c v cho quá trình phân tích chi phí. - S sách k toán chi ti t: không c n thi t k riêng h th ng s chi ti t cho k toán qu n tr , hi n nay h th ng s chi ti t mang tính hư ng d n r t c th . Cũng như h th ng tài kho n ch c n có thêm m u s chi ti t chi phí bao g m: chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t chung phân theo các ch tiêu chi phí kh bi n, chi phí b t bi n, chi phí k ho ch, chi phí ñ nh m c... - Báo cáo k toán qu n tr : ch y u l p ph c v cho ch c năng l p k ho ch, nên các báo cáo qu n tr ch y u là các d toán, các d toán này c n ph i sát th c t và có ý nghĩa cho s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ngoài ra còn các báo cáo b ph n (xây d ng theo chu n m c IAS14) và báo cáo ph c v cho các quy t ñ nh qu n tr . Các qui ñ nh v t ch c b máy k toán qu n tr B máy k toán qu n tr không c n thi t ph i tách kh i b máy k toán tài chính. Đ i v i nh ng doanh nghi p có qui mô l n như mô hình t ng công ty ho c công ty c ph n thì nên có k toán toán riêng. c. V ki m toán BCTC 18
Công tác ki m tra BCTC góp ph n quan tr ng trong vi c nâng cao ch t lư ng thông tin, làm cho thông tin BCTC tr nên ñáng tin c y hơn, ph c v ñ c l c trong vi c ra quy t ñ nh kinh t . Hi n nay, báo cáo tài chính c a doanh nghi p có th ñư c ki m toán b i ba lo i hình ki m toán: Ki m toán Nhà nư c, ki m toán n i b và ki m toán ñ c l p. Tuy nhiên, cũng còn r t nhi u v n ñ c n gi i quy t trong công tác ki m toán này: ♦ Các doanh nghi p nhà nư c hi n nay ch u quá nhi u s qu n lý c a các cơ quan nhà nư c c c qu n lý v n, c c thu , … l i thêm ki m toán b t bu c c a ki m toán Nhà nư c d n ñ n s qu n lý ch ng chéo gi m hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p nh t là trong th c tr ng còn nhi u hi n tư ng sách nhi u, gây không ít khó d cho các doanh nghi p Nhà nư c. Đó cũng là m t trong nh ng nguyên nhân t i sao các doanh nghi p nhà nư c hi n nay kém hi u qu . Như v y, có th th ng nh t ki m toán ñ c l p cho t t c các doanh nghi p Nhà nư c t o s công b ng, còn qu n lý v n ñã có c c qu n lý v n. Còn ki m toán Nhà nư c s th c hi n ki m toán cho các ñơn v hành chính s nghi p. ♦ Tuy nhiên, ñ i v i ki m toán ñ c l p cũng còn khó khăn ñó là do h th ng chu n m c ki m toán Vi t Nam ñang trong quá trình xây d ng và hoàn thi n, nên các ki m toán viên ñ c l p ph i áp d ng chu n m c ki m toán Qu c t ñ ti n hành ki m toán. d. Hoàn thi n theo chu n m c k toán Qu c t Đ ñáp ng nhu c u phát tri n kinh t , h i nh p Qu c t h th ng BCTC c n ñư c xây d ng d a trên các chu n m c k toán Qu c t . Nh ng ñi m khác bi t gi a h th ng BCTC và các chu n m c k toán qu c t ñã ñư c trình bày trên. S khác bi t l n nh t ñây là s linh ho t c a chu n m c k toán Qu c t . Trong ñi u ki n chưa cho phép có th ñưa ra các chu n m c k toán cho t ng ngành m t nhưng chúng ta có th ñưa ra m t hư ng d n chung cho t ng ngành. B i vì trong th c t trong các doanh nghi p Vi t Nam vi c th c hi n công tác k toán không ñ ng nh t và tuân theo ñúng như chu n m c k toán ñã ban hành. Như v y s làm gi m hi u l c c a h th ng chu n m c k toán. Trong khi ñó h th ng chu n m c ki m toán thì chưa th tương x ng ñ ñáp ng nhu c u ki m toán trong nư c. C th : ñ i v i m i lo i BCTC ch c n ñưa ra m t s ch tiêu b t bu c, phương th c trình bày th ng nh t, n i dung c a các ch tiêu này. Còn các ch tiêu khác ch c n hư ng d n cách l p tuỳ theo t ng lo i hình doanh nghi p mà áp d ng. 19
K T LU N Tình hình tài chính c a doanh nghi p t t hay không, doanh nghi p có kh năng c nh tranh t t hay không, v th c a doanh nghi p trên th c t như th nào? T t c ñ u ñư c th hi n trên h th ng BCTC. Tuy nhiên trên th c t các thông tin trên h th ng BCTC c a các doanh nghi p ñư c công khai l i không ñúng v i th c t . H u h t nh ng thông tin ñó ch mang tính hình th c nh t là ñ i v i doanh nghi p Nhà nư c. Còn h th ng báo cáo qu n tr h u h t ch ph c v cho các quy t ñ nh qu n tr có ch t lư ng thông tin t t nhưng l i chưa có m t hư ng d n c th nào ñ i v i h th ng báo cáo này. Đ có ñư c h th ng BCTC hi u qu trách nhi m không ch ph thu c vào các nhà làm k toán, ñi u quan tr ng là ph i có ñư c n n t ng t t là h th ng chu n m c k toán phù h p. D a trên cơ s ñó các k toán có th phát huy năng l c sáng t o c a mình. Qua quá trình nghiên c u v h th ng BCTC cho em th y ñư c t m quan tr ng c a h th ng BCTC trong công tác k toán và cũng th y ñư c nh ng t n t i nh t ñ nh v vi c l p các báo cáo tài chính trong các doanh nghi p Vi t Nam. Trên cơ s ñó em xin ñưa ra m t s ñ xu t nh m nâng cao ch t lư ng c a h th ng BCTC. Tuy nhiên, do s h n ch v th c t và ph m vi c a bài vi t nên ñ án s còn nh ng thi u xót không tránh kh i. 20