Tìm hiểu Sức khỏe và phòng chữa bệnh thông qua 365 câu hỏi - đáp: Phần 2

Chia sẻ: Sơn Tùng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:339

Thêm vào BST

Báo xấu

111
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung của phần 1 Tài liệu 365 câu hỏi - đáp về sức khỏe và phòng chữa bệnh, phần 2 giới thiệu tới người học các câu hỏi và đáp về các bệnh xương khớp, bệnh ngũ quan, thần kinh, nội tiết, ngoài da, ung thư, tạo bệnh, thuốc men, ăn uống. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tìm hiểu Sức khỏe và phòng chữa bệnh thông qua 365 câu hỏi - đáp: Phần 2

IV. PHỤ KHOA 136. TỦCUNG NGẢ SAU H ỏi: Xin cho biết th ế nào là tử cung ngả sau ? Đáp: Tư thế của tử cung nằm trong bụng cũng có thể là nguyên nhân của một sô" triệu chứng khó chịu ỏ phụ nữ. Bình thường, tử cung ở tư thế ngả trưóc: đáy tử cung quay về phía rôn, thân tử cung nằm trên bàng quang, cổ tử cung quay ra sau. Trường hợp bị ngả sau thì tử cung có tư thê ngược lại: đáy tử cung quay ra sau, về phía xương cùng, có thê đè vào trực tràng. Nguyên nhân làm tư thế tử cung bị thay đổi có thể là do một khổĩ u trong 0 bụng chèn ép vào nó, có thể do tình trạng đầy hơi, nhưng hầu hết đó là tư thê tự nhiên của nhiều phụ nữ và không gây ra điều gì bất thường cho người đó. Tuy vậy, một số tử cung ngả sau quá mức có thê gây nên triệu chứng khó chịu như: đau lưng, thống kinh, đôi khi rong kinh. Có trường hợp bị đau ở sâu trong âm đạo mỗi khi giao hợp. Cũng có khi tư thế ngả sau của tử cung là nguyên nhân của 228
sự chậm có thai vì tư thê này không thuận lợi cho tinh trùng tiếp cận với cổ tử cung để từ đó lên cao hơn so vói tư thê ngả trưóc. Đôi khi, trong thời gian mang thai, tử cung ngả sau to ra và bị mắc kẹt trong lòng xương chậu gây nên đau đón dữ dội, thường kèm theo bí tiểu tiện, đại tiện, phải đưa đi cấp cứu vì đau đốn và khó chịu quá mức. Không có cách điểu trị để đưa tử cung về vị trí bình thường. Khi có những triệu chứng khó chịu vượt quá khả năng chịu đựng của mình thì chị nên đi khám để bác sĩ có chỉ định điều trị triệu chứng. 137. VIÊM ẢM ĐẠO H ỏi: Viêm âm đạo là gì? Đáp: Nếu đúng là bị viêm âm đạo do vi khuẩn thì có khả năng các phần bên trong bộ phận sinh dục cũng bị thương tổn. Một trong những loại vi khuẩn rất dễ lan từ dưới lên trên gây các bệnh tích cho các phần sinh dục nằm sâu bên trong là clamydia trachomatis. Loại vi khuẩn này không gây các triệu chứng viêm nhiễm rõ ràng và ồn ào như một sô" loại mầm bệnh khác, thậm chí nhiều người bị nhiễm hầu như chẳng có triệu chứng gì gây khó chịu cả. Tuy thế, hậu quả của nó nhiều khi rất nặng nề như viêm tắc ông dẫn trứng, viêm tiểu khung... Điều trị viêm nhiễm do clamydia cần được thầy thuốc lựa chọn các loại kháng sinh đặc 229
hiệu, dùng đúng liều, đủ thời gian mới hy vọng đạt kết quả. Khi người phụ nữ bị viêm nhiễm đường sinh sản, đặc biệt là các bệnh lây qua đường tình dục thì cần khám và phát hiện bệnh ỏ cả người chồng hay bạn tình nữa để nếu cần sẽ cùng được điều trị triệt để mới hy vọng không tái nhiễm. 138. NGUYÊN NHÂN VIÊM ÂM ĐẠO KÉO DÀI H ỏi: Xin cho biết nguyên nhản gây viêm ăm đạo kéo dài? Đáp: Có tói sáu thể viêm âm đạo: viêm âm đạo do nấm Candida, do loạn khuẩn, do ký sinh trùng roi, do vi khuẩn chlamydia, do virut và không do nhiễm khuẩn. Hiện tại, có nhiều bệnh viện không có đủ phương tiện để phát hiện viêm âm đạo do nấm chlamydia nên không chẩn đoán đúng bệnh. Vì vậy, việc điều trị thường không có hiệu quả. Viêm âm đạo không chỉ do bệnh tại chỗ mà đôi khi còn ảnh hưởng tới bệnh toàn thân. Những người bị bệnh tiểu đường, bị nhiễm HIV hay bị viêm âm đạo kéo dài. Vì vậy, điều trị bệnh viêm âm đạo kết hợp vói điểu trị các bệnh khác của cơ thể. Mỗi thể viêm âm đạo lại cần một phác đồ điều trị khác nhau. Vì vậy, việc không xác định đúng thê gây bệnh hay tự ý dùng thuốc sẽ dẫn tói việc điều trị không có hiệu quả. 230
Viêm âm đạo do nấm: Thể bệnh này thường được chỉ định dùng canesten, viêm nang. Nếu nhiễm lần đầu thì liệu trình 3 ngày cho nhiêm nấm canadida, đặt hai viên vào âm đạo vào buối tối trong 3 đêm liên tiếp. Nếu tái nhiễm thì đặt âm đạo 1 viên/đêm trong 6 đêm liên tiếp. Nếu cần thiết, mỗi ngày đặt 2 viên, 1 vào buổi sáng và 1 vào buổi tối trong 6-12 ngày liên tiếp. Ngoài ra, còn có các thuổc đặt khác như polygynax, tergynan; có người khuyên một liệu trình trên kéo dài 21 ngày để ức chê đủ một chu trình phát triển của nấm. Viêm âm đạo do loạn khu ẩn : Do sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn khi môi trường âm đạo bị mất cân bằng. Đây là thể viêm âm đạo hay gặp nhất ỏ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Điều trị loại này phức tạp hơn vì có nhiều loại vi khuẩn phốỉ hợp. Metronidazole là thuôc có hiệu quả nhất đổì với thể bệnh này. Cách dùng Metronidazole 2g uổng liều duy nhất hoặc Metronidazole 500mg uống 4 lần/ngày trong 7 ngày (không dùng cho phụ nữ có thai 3 tháng đầu và trong khi uống thuốc không uống rượu không quan hệ tình dục). Cũng có thể dùng ampicillin hoặc clindamycin trong 7 ngày, kết hợp vói kem clindamycine 5g bôi tại chỗ. Viêm âm đạo do ký sinh trùng roi, do chlam ydia và do virut: Dùng metronidazole cho ký sinh trùng roi; tetracycline hoặc doxycycline cho nấm chlamydia và azytrovir cho virut. Viêm âm đạo không do nhiễm khuẩn: Nguyên 231
nhân thường gặp là do dị ứng với thuốc xịt âm đạo do bơm rửa hoặc do thuốc diệt tinh trùng. Nếu do thay đổi về hocmon, dùng kem có estrogen. Viêm âm đạo là một bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Vì vậy, khi vợ bị viêm âm đạo do nấm, trùng roi, chlamydia hay virut thì cần điều trị cả chồng. Nhiều khi vợ bị tái nhiễm do chồng. Có nhiều thói quen không đúng của người bệnh làm ảnh hưởng đến việc điều trị viêm âm đạo như: thói quen rửa sâu vào âm đạo trưóc khi đi khám phụ khoa (làm mất cân bằng môi trường tự nhiên và ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm). Ngừng thuốíc khi thấy đỡ mà không theo hết đợt điều trị như chỉ dẫn của thầy thuốc. Hay sử dụng loại xà phòng, thuôt xịt, băng vệ sinh gây ngứa dị ứng ỏ vùng âm hộ, âm đạo. Đồ lót ẩm và chật đều là điều kiện thuận lợi để nấm phát triển. Cần có thói quen rửa và lau khô sau mỗi lần đi tiểu, đi đại tiện nhưng lưu ý rửa từ trước ra sau để không lây nhiễm vi khuẩn từ hậu môn sang âm đạo. Rửa âm hộ và hậu môn bằng loại xà phòng nhẹ hay thuốc rửa phụ khoa betadine 10% ít nhất là một lần trưỏc khi đi ngủ. Dùng bao cao su khi quan hệ tình dục. Dùng thuốíc bôi trơn khi quan hệ tình dục vì viêm nhiễm âm đạo dễ làm giảm sự tiết dịch nhờn ở âm đạo. Lôi sông thiếu hợp lý cũng là điều kiện cho viêm âm đạo phát triển. Vì vậy, cần tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể bằng một lôi sống lành mạnh: 232
vận động hằng ngày, chê độ ăn cân đối, ngủ đủ giấc. Dùng nhiều đưòng và cà phê cũng làm thay đổi độ pH tự nhiên của âm đạo. Viêm âm đạo là loại bệnh phổ biến, dễ chữa, nhưng cũng có thể gây ra máu bất thường. Tuy nhiên, đê điều trị viêm âm đạo có hiệu quả cần được bác sĩ khám, làm xét nghiệm phiến đồ tê bào âm đạo hay soi cổ tử cung để loại trừ nguyên nhân ung thư gây chảy máu. 139. VIÊM VÒI TRỨNG H ỏi: Bệnh viêm vòi trứng là g ì ? Đáp: Viêm cấp tính hoặc mãn tính ống dẫn trứng từ buồng trứng xuông tử cung. Thường là do khuẩn gây bệnh: lậu cầu, liên cầu khuẩn và trực khuẩn lao. Triệu chứng: Đau dữ dội một bên bụng dưới, sốt cao, dãy dụa là quy luật của viêm vòi trứng cấp tính. Chẩn đoán dựa vào khám phụ khoa đầy đủ, tìm vi khuẩn trong dịch âm đạo. Chườm lạnh, điều trị kháng sinh tích cực và sớm thì có thể khỏi; cần tránh mưng mủ và hình thành túi mủ trong vòi trứng (pyosalpinx) thì nhiều khi phải can thiệp ngoại khoa. Thường nguyên nhân do nhiễm khuẩn đường sinh dục dưói do lậu cầu khuẩn, do phá thai trong điều kiện vô trùng kém. Viên mãn tính có thể tiêp theo giai đoạn cấp tính 233
chữa không hết, hoặc có thể do diễn biến mãn tính ngay vói cơn đau trên nên đau thường xuyên âm ỉ ỏ bụng dưối, huyết trắng, chảy máu và mệt mỏi. Khuẩn gây bệnh giống trên; viêm do lao có diễn biến trường diễn và phải điều trị lao dài ngày. Biến chứng của viêm vòi trứng có thể gặp vô sinh. 140. CẢM GIÁC BỤNG PHÌNH TO KHI CÓ KINH H ỏi: Xin cho biết nguyên nhân phình to bụng khi có kinh và cách khắc phục ĩ Đáp: Cảm giác bụng phình to, thậm chí là phù nể, hoặc cảm giác mệt mỏi toàn thân là những điều mà rất nhiều phụ nữ có thể nhận thấy trong thời gian có kinh. Với đa sô" chị em, những triệu chứng này chỉ nhẹ và thoảng qua, nhưng một số người phải khô sở vì chúng. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, bụng to ra thường chỉ là cảm giác mà thôi. Nghiên cứu cho thấy, trong thời gian có kinh, rất ít phụ nữ thực sự bị tăng cân hoặc tích nhiều nưóc trong cơ thể. cảm nhận bụng to lên hoàn toàn mang tính chủ quan. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này có thể là sự gia tăng hàm lượng hoocmon nữ ở vùng não chịu trách nhiệm kiểm soát khả năng cảm nhận sự việc. Điều này cũng giải thích vì sao nhiều chị em cảm thấy mệt mỏi, buồn bực hoặc nóng nảy trong những ngày hành kinh. 234
Cách khắc phục : - Tập thể dục là phương pháp hiệu quả nhất, mặc dù đa sô" chị em rất ngại thực hiện điều này khi đang có kinh. Tốt nhất là tập mỗi ngày 30 phút, nếu không, cũng nên ra ngoài trời đi dạo chừng 30 phút. - Về chê độ ăn: Đường tinh luyện và chất béo là hai loại thực phẩm có thể khiến bạn cảm thấy bụng to và mệt mỏi. Vì vậy, hãy giảm tối đa lượng đường ăn vào và tránh các thực phẩm béo. Trên thực tế, nhiều phụ nữ có xu hưống làm những điều ngược lại ngay trước kỳ kinh nguyệt. -Vitamin B6 cũng có thể giúp làm giảm các triệu chứng khó chịu liên quan tới kỳ kinh. - Thuốc lợi tiểu tự nhiên: Theo phần lớn các chuyên gia, việc sử dụng các thuốc này để đẩy nưóc khỏi cơ thể là không cần thiết. Việc làm này không những không mang lại hiệu quả mà còn có thể gây nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu thực sự muốn, bạn có thể sử dụng một loại thuốc lợi tiểu tự nhiên là caffein trong trà và cà phê. 141. KINH NGUYỆT KHÔNG ĐỂU H ỏi: Kinh nguyệt không đều có khi 30, có khi 35 ngày điều này có ảnh hưởng đến thụ thai không? Đáp: Chu kỳ kinh của phụ nữ (khoảng thời gian từ ngày đầu có kinh lần này đến ngày trưóc 235
khi có kinh lần sau) tuỳ thuộc từng người, có người chu kỳ ngắn (22 đến 25 ngày), có người có chu kỳ •dài (33 đến 35 ngày). Như vậy chu kỳ kinh nằm trong giới hạn bình thường, chỉ có điều không cố định, nghĩa là không đều. Đây cũng là hiện tượng thường gặp ở nhiều phụ nữ, không nên quá lo ngại và không nên dùng thuốc gì. Trường hợp không thụ thai do rối loạn kinh thì thường là do những rối loạn kinh nguyệt khác chứ còn kinh không đều vẫn có thể thụ thai bình thường. 142. KHI CÓ THAI BỈ THUỶ ĐẬU Hỏù Khi có thai bị thuỷ đậu có nguy hiểm không? Đáp: Bệnh thuỷ đậu do virut Varicella zoster gây ra - là căn bệnh tuy lành tính ỏ trẻ em nhưng có thể trở nên hết sức nguy hiểm đổi với phụ nữ có thai và đứa con tương lai của họ. Nếu người mẹ mắc bệnh trong 3 tháng đầu của thai kỳ thì thai có nguy cơ bị sẩy. Nếu sống sót, đứa trẻ khi chào đời có thể mắc hội chứng thủy đậu bẩm sinh (biến dạng hoặc teo cơ ở các chi, đục thuỷ tinh thể bẩm sinh, viêm não tuỷ kèm teo não, chậm phát triển tinh thần...). Nếu bị nhiễm bệnh trong những tháng cuối của thai kỳ, người mẹ có thể bị viêm phổi nặng, thậm chí có thể tử vong. Việc tiêm phòng thủy đậu sẽ là cần thiết nếu chưa bao giờ mắc bệnh này (chưa có miễn dịch với 236
bệnh). Hiện nay, thông qua xét nghiệm máu, một sô" cơ sở y tê đã có thể xác định liệu đã từng mắc bệnh thuỷ đậu chưa. Nếu kết quả cho thấy chưa bị bệnh thì có thể tiêm chủng trưốc khi mang thai. Tuy nhiên, nên chờ 3 tháng sau khi tiêm rồi mói bắt đầu có em bé. vắc xin phòng bệnh thuỷ đậu chúa virut sống đã được bất hoạt, về lý thuyết nó không gây nguy hiểm như khi nhiễm bệnh thuỷ đậu, nhưng nên chò một thời gian để gia tăng độ an toàn. 143. ĐI TIỂU NHIỀU LẨN KHI CÓ THAI H ỏi: Có thai đi tiểu nhiều lần có làm sao không? Đáp: Đây là chuyện bình thường, nhất là khi mang thai ỏ tháng thứ 6 trỏ đi. Nguyên nhân là do sự tăng thể tích máu kịch phát khi có thai dẫn đến nhiều dịch lan khắp cơ thể, cuối cùng thải vào bàng quang khi tử cung lớn lên. Lúc này, có thể cảm giác được tử cung đang bị ép vào bàng quang. Có thể giảm bằng cách tránh các chất lợi tiểu như cà phê, trà, rượu (tất nhiên là bạn không được uổng rượu khi có thai rồi). Tránh uống nưóc sau 4 giò chiều. Một cách khác có thể áp dụng, đó là khi đi tiểu, cúi người về phía trưóc để đi thật hết, tức là phải làm rỗng bàng quang một cách triệt để. Tuy nhiên với cách này chỉ giảm phiền toái được một 237
chút thôi. Nếu đang đêm phải đi tiểu nhiều lần thì hãy coi đó là một cách luyện tập bản thân, vì khi em bé ra đời, sẽ khó có một đêm ngủ trọn vẹn! Nếu đau, buốt khi đi tiểu, hoặc mỗi lần đi tiểu chỉ được vài giọt, có thể bạn đang gặp vấn đề. Những biểu hiện đó có thể là của bệnh nhiễm trùng tiết niệu, trong đó nhiễm khuẩn tiết niệu do vi khuẩn là phổ biến. Nếu không điều trị, có thể bị nhiễm trùng thận, đẻ non hoặc cả hai. Nhiều người mắc chứng “són tiểu do càng thẳng” trong khi có thai, nghĩa là có thể bị “són” khi ho, cười, hắt hơi, khi nhấc vật nặng hoặc làm một sô" động tác thể dục... Hiện tượng này chủ yếu xảy ra ở ba tháng cuối của thai kỳ. Có thể tránh được chứng này nếu không để bàng quang quá căng, vì thê khi mót tiểu là bạn phải khẩn trương đi ngay. Tập thể dục để làm vững chắc các cơ của đáy chậu hông, tập luyện cơ tầng sinh môn sốm từ trước hoặc sau khi sinh có thể làm giảm chứng này (có thể áp dụng phương pháp này đến suốt đời). Nếu cần thiết, có thể đóng băng vệ sinh mỏng. Có thể mong chờ tình trạng tiểu tiện thường xuyên này sẽ mất đi ngay sau khi sinh bé. Tất nhiên, vài ngày sau khi sinh, vẫn còn đi tiểu nhiều, thậm chí nhiều lần hơn vì cơ thể lúc này cần thải bớt tình trạng quá nhiều dịch còn tồn tại trong cơ thể khi có thai. Sau đó, sẽ trở lại hoàn toàn bình thường như trưóc khi có thai. 238
144. HEN Ỏ THAI PHỤ H ỏi: Có thai bị hen có sao không ? Đáp: Người mang thai không chỉ phải đảm bảo hô hấp cho mình mà còn cho cả thai nhi. Do đó, điều quan trọng là người có bệnh hen mạn tính khi mang thai phải kiểm soát không để hoặc hạn chê cơn hen xảy ra. Tình trạng khó thở khi xuất hiện cơn sẽ ảnh hưởng tói sự cung cấp oxy cho bào thai. Khi bệnh nhân hen mang thai, nếu kiểm soát tốt được cơn hen thì các biến chứng thường gặp cũng chỉ tương đương vói tỷ lệ thường gặp ỏ thai phụ không mắc bệnh hen. Ngược lại, nếu không kiểm soát được cơn hen thì có thể xảy ra các biến chứng nặng cho mẹ và cho bài thai như sinh non, sinh con nhẹ cân, có những thay đổi huyết áp động mạch ở mẹ (tiền sản giật)... Cần khẳng định ngay rằng, các nguy cơ gây ra cho thai phụ và thai nhi không kiểm soát được cơn hen vượt trội rất nhiều so với các nguy cơ do sử dụng thuốc chông hen. Đê đạt mục tiêu kiểm soát cơn hen phải dựa vào mức độ tiến triển nặng nhẹ của bệnh để sử dụng liều lượng thuốc thích hợp. Mỗi lần thăm khám thai, bác sĩ có thể kiểm tra đánh giá chức năng hô hấp của người bệnh, đồng thời tìm hiểu sự tiến triển và hoạt động của thai nhi, từ đó sẽ quyết định phương thức điều trị. Trong thai kỳ, khi xuất hiện cơn hen thì việc điều trị sóm là rất quan trọng, cần sử dụng thuốc cắt cơn ngay khi các triệu chứng chóm xuất hiện. Nhưng 239
tốt hơn hết là dự phòng, ngăn ngừa cơn xuất hiện bằng phòng tránh các yếu tố và hoàn cảnh, điều kiện kích thích sự xuất hiện cơn. Các thai phụ có bênh hen không ổn định, cơn hen thường tái phát, hoặc nặng... nên được nhập viện để được theo dõi và can thiệp khi sinh nỏ cũng như sau khi sinh. 145. CÓ PHẢI HƯTHAI DO TIÊM PHÒNG DẠI ? H ỏi: Tôi có thai lại đi tiêm phòng dại sau đó hư thai. Xin hỏi có p h ải do tiêm phòng d ại ì Đáp: Văcxữi tiêm phòng dại được bào chê từ virut dại đã làm mất hoạt lực để gây miễn dịch cho cơ thể. Đây có thể coi là một cuộc chạy đua giữa văcxin chống bệnh dại và virut gây bệnh: virut dại trong văcxin sẽ tạo nên kháng thể để khi virut dại (do bị xúc vật cắn) bắt đầu có khả năng gây hại thì cơ thể đã có kháng thể tiêu diệt nó. Do đó, nếu vết cắn của chó dại càng gần trung tâm thần kinh não tuỷ (ví dụ bị cắn vào đầu hay mặt chẳng hạn) thì có khi tiêm phòng dại đơn thuần vẫn không mang lại hiệu quả, vì virut dại do súc vật cắn người đã gây bệnh trưóc khi cơ thể tạo ra đủ kháng thể sau khi tiêm văcxin. Vì thế, khi đã nghi bị chó dại cắn thì phải tiêm phòng ngay càng sóm càng tốt và nếu vùng bị cắn gần trung tâm thần kinh thì ngoài việc tiêm văcxin còn phải tiêm thêm ngay huyết thanh có kháng thể chông dại đê hạn chế sự phát triển nhanh của virut dại. 240
Cũng giống như các loại văcxin chê tạo bằng các virut sống như văcxin sỏi, bại liệt loại uông, văcxin phòng bệnh rubela...., người ta đều khuyên không nên tiêm trong lúc đang mang thai vì sẽ có nguy cơ sẩy thai, hư thai, có thể gây dị tật cho thai... Tuy nhiên vì bệnh dại nếu đã phát ra thì không thể cứu chữa được, vì thế đã bị chó dại cắn thì nhất thiết phải tiêm phòng, dù người đó đang mang thai ở tháng thứ mấy, vĩ chỉ có như thế thì mói tránh được tử vong cho người bị chó dại cắn. Không thể trả lòi dứt khoát có phải nguyên nhân khiến thai chết lưu là do tiêm phòng dại hay không, vì cũng có thể hư thai do một nguyên nhân khác hoặc không rõ nguyên nhân như nhiều trường hợp hư thai, sảy thai khác. Vối một người không may bị hư thai, sẩy thai, muôn có thai lại thì nên chờ sau 3 - 6 tháng (tuỳ tuổi thai bị hư hay sẩy) đê cơ thể người mẹ được phục hồi hoàn toàn và khi đã có thai nên đến khám tại các cơ sở sản khoa, nói rõ tình hình lần có thai trước đê bác sĩ có kê hoạch theo dõi và cho những lời khuyên cụ thể. 146. CÓ THAI GIẢ H ỏi: Xin hỏi việc mang thai tâm lý có th ể xảy ra trong thực tê không? Bản chất của hiện tượng này là gì? 241
Đáp: “Có thai giả” hay còn gọi là tình trạng “chửa tâm lý” hay “mang thai do tâm lý’ là tình trạng có thật, nhưng rất hiếm gặp ở một sô phụ nữ. Nguyên nhân loại bệnh lý này được cho răng ngưòi phụ nữ đó đã quá mong mỏi có con hoặc ngược lại do qúa sợ hãi có con. Tình trạng bất ổn về tâm lý nói trên đến một lúc nào đó sẽ gây nên hiện tượng thay đổi trên cơ thể., khiến họ và những người cung quanh tưởng rằng họ đã có thai thật sự. Cụ thể, người phụ nữ thấy mất kinh và từ đó có thay đổi trong cơ thể. Họ cũng thấy ứa nước dãi, lợm giọng, buồn nôn rồi nôn như mọi trường hợp “có nghén” khác. Tự theo dõi, họ cũng thấy hai bầu vú căng và đau, các hạt quanh quầng vú nổi rõ hơn, núm vú và quầng vú dần dần thâm lại. Tại vùng bụng dưối những người này cũng thấy mỗi ngày một to dần lên, nhưng không phải là do tử cung to ra mà là do sự tích tụ mõ ở vùng này. Sau vài ba tháng như vậy, có người còn khẳng định đã thấy “thai máy” ở trong bụng mình. Tuy nhiên, nếu được các thầy thuốc chuyên khoa thăm khám kỹ lưỡng thì tại bộ phận sinh dục trong cũng như ngoài không có dấu hiệu của thai nghén, không tìm được các dấu hiệu bập bềnh của các phần thai nhi, không thấy tim thai. Nếu thử xét nghiệm về thai nghén thì kết quả cũng không “dương tính” và nếu làm siêu âm thì bên trong tử cung cũng không có hình ảnh phôi thai hoặc túi ôi. Tóm lại, không có dấu hiệu thực thể quan trọng nào cho thấy họ đang có thai, dù các dấu hiệu cơ 242
năng của thai nghén như đã mô tả ở trên thì lại khá đầy đủ. Như vậy, mang thai tâm lý là một trường hợp mang thai giả, mang thai tưởng tượng ở một sô" người có yếu tô" tâm lý, thần kinh nhạy cảm đặc biệt. Có thể coi đây là một bệnh về tâm lý do những stress về thai nghén hoặc con cái gây ra. Những người bệnh này cần được sự cảm thông của mọi người và cần được thầy thuốc sản khoa cùng vói thầy thuốc tâm phần phối hợp điều trị, giải toả tâm lý cho họ. 147. CHỬA NGOÀI TỬCUNG H ỏi: T h ế nào là chửa ngoài tử cung1? Đáp: Chửa ngoài tử cung là trường hợp trứng được thụ tinh và làm tổ ở ngoài buồng trứng tử cung. Sở dĩ có hiện tượng này là do sau khi được thụ tinh ở 1/3 ngoài của vòi trứng, trứng được thụ tinh không di chuyển hoặc có di chuyên về hưóng tử cung nhưng bị dừng lại giữa đường hoặc bị đẩy ra ngoài vòi trứng rồi làm tô ở vòi trứng hoặc ở trong 0 bụng. Chửa ngoài tử cung nếu không được phát hiện và xử trí sớm có thể dẫn đến những biến chứng nặng nề, thậm chí tử vong trong giai đoạn cấp hoặc gây vô sinh về sau này. Nguyên n hân : Làm cho trứng không di chuyển được đến buồng tử cung thường do viêm nhiễm vòi trứng, phần phụ, viêm tiểu khung, đặc biệt là sau 243
khi nạo hút thai nhiều lần hoặc do biến chứng của các bệnh lây nhiễm truyền theo đường tình dục. Một số trường hợp do khối u ở vòi trứng, tử cung, do đặt vòng. Ngoài ra thụ tinh nhân tạo hoặc những phẫu thuật tạo hình vòi trứng cũng có thê gây chửa ngoài tử cung về sau này. Triệu chứng: Chửa ngoài tử cung có nhiều biểu hiện rất đa dạng và dễ lẫn vói các bệnh ngoại khoa ở b ụ n g h o ặ c c á c b ệ n h p h ụ k h o a . T h ô n g th ư ờ n g có hai thể bệnh nên phát hiện: T h ể bệnh đầu tiên là chửa ngoài tử cung chưa - vỡ: Dấu hiệu đầu tiên là chậm kinh hoặc rôi loạn kinh nguyệt, sau đó ít ngày bệnh nhân bị ra huyết, huyết ít, màu nâu đen, màu sôcôla với khối lượng và màu sắc không giổng hành kinh. Triệu chứng tiếp theo là bệnh nhân bị đau bụng, thường đau âm ỉ vùng hạ vị, có khi đau thành cơn, mỗi cơn đau lại ra ít huyết. Một sô bệnh nhân còn bị choáng ngất vi đau. Khi làm xét nghiệm định lượng HCG thấp hơn so với người chửa bình thường, làm siêu âm không thấy hình ảnh túi ôì trong buồng tử cung, nhưng cạnh tử cung có thể thấy một khối ranh giói rõ, kích thưóc khoảng 3-4cm, một sô ít trường hợp lại thấy hình ảnh thai nhi và tim thai đập ở ngoài tử cung. Chửa ngoài tử cung nếu không được phát hiện và xử trí sốm sẽ dẫn đến võ, gây choáng nặng hoặc thậm chí tử vong do chảy máu vào ổ bụng. - Thê bệnh thứ hai là chửa ngoài tử cung huyết tụ thành nang: Do khối thai phát triển ở vòi trứng làm cho vòi trứng bị rạn nứt dần hoặc khối thai bị 244
sẩy bong dần dần, không gây chảy máu ồ ạt trong bụng mà chỉ chảy từng tí một rồi đọng lại trong hô" chậu và ruột, mạc treo ruột đến bao bọc lại thành một khối máu tụ. Những bệnh nhân bị huyết tụ thành nang thường có biểu hiện chậm kinh,sau đó ra huyết dai dẳng, ít một, màu đen, da xanh, người mệt mỏi, gầy sút. Kèm theo đó là cảm giác đau tức vùng bụng dưối và những biểu hiện bị chèn ép như táo bón, đái khó. Khi làm xét nghiệm thử thai thường âm tính do thai đã chết, siêu âm bụng có thể thấy một vùng bất thường ở trong tiểu khung. Nang huyết tụ nếu không được xử trí sớm có thể võ ra gây chảy máu trong hoặc nhiễm trùng trong 0 tụ máu rất nguy hiểm. Xử trí: Nếu có chẩn đoán chắc chắn là chửa ngoài tử cung chưa vỡ thì nên mô sớm. Có thể mổ mỏ hay nội soi tuỳ từng bệnh nhân và điều kiện trang thiết bị, phẫu thuật viên của từng cơ sở sản khoa. Việc điểu trị nội khoa chỉ áp dụng khi thăm khám tính điểm Fernandez
Đáp: Phá thai là một phương pháp rất phổ biến hiện nay. Ngoài những trường hợp phá thai để điều trị bệnh thì đây còn là một biện pháp kê hoạch hoá gia đình. Mặc dù hầu hết các trường hợp phá thai ở nước ta hiện nay là an toàn, nhưng không phải không có các tai biến và rủi ro. Trung bình ở nước ta cứ 6-7 ngày lại có một phụ nữ chết vì phá thai, còn trên thế giới thì mỗi năm cũng có chừng 80.000 phụ nữ chết vì lý do này, không kể hàng trăm ngàn phụ nữ khác bị mang tật. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rủi ro khi phá thai, trong đó có một số nguyên nhân sau: - Quá mẫn cảm vói thuốc gây tê. Các thuốc gây tê tại chỗ (hiện dùng là lidocain) có thể gây dị ứng cho người dùng. Khi phản ứng dị ứng quá mạnh sẽ gây ra “choáng phản vệ” làm nạn nhân tử vong nhanh chóng. Vì thê trước khi dùng cho người bệnh, bác sĩ luôn hỏi bệnh nhân có dị ứng với thuốc nào không, và khi cần phải dùng test thử nghiệm trước (tuy vậy, ngay cả khi đã thử test, nhưng vối người quá mẫn cảm thì thuốc vẫn có thể gây tai biến). - Cơ địa người bệnh quá nhạy cảm vói sự tiếp xúc của dụng cụ tác động đến vùng ống cổ và eo tử cung gây ra một phản xạ tác động lên thần kinh phó giao cảm làm ngừng tim ngay khi dụng cụ vừa được đư a v ào q u a lỗ cổ tử cu n g (để đo b u ồ n g trứ n g , để nong cổ tử cung hay để hút, nạo...). Cả hai tai biến nói trên đều gây đột tử cho nạn nhân, tuy rất hiếm gặp nhưng cũng đã từng xảy ra 246
trong khoa sản phụ nưóc ta. Ngoài ra, phá thai có thể gặp các tai biến khác như thủng tử cung, thủng ruột, chảy máu nặng khi phá thai - đều có thể gây tử vong cho người bị tai biến nhưng thường không xảy ra ngay tức khắc. Có loại tai biến muộn hơn nữa là sau khi phá thai nhiễm khuẩn, ổng dẫn trứng bị tắc hoặc tử cung bị dính làm cho phụ nữ bị vô sinh. Vì vậy, đối vối bất kỳ ai, khi đã có quan hệ tình dục thì cần áp dụng các biện pháp tránh thai đê chủ động trong việc có thai, tránh lạm dụng việc phá thai. Nếu bất đắc dĩ, muôn phá thai cần đến các cơ sở y tế được pháp luật cho phép thực hiện các thủ thuật phá thai. Tại đây, trước khi thực hiện thủ thuật, cán bộ y tế nhất thiết phải tư vấn cho người đến phá thai tất cả những điều lợi và hại, kể cả các tai biến có thể gặp trong và sau khi phá thai để người muốn phá thai tự quyết định. 149. CÓ PHẢI ĐÓ LÀ NHỮNG NGUYÊN NHÂN GÂY VÔ SINH? H ỏi: Đã bôn tháng nay vợ chồng tôi không dùng biện ph áp tránh thai và mỗi tuần gặp nhau một lần mà không có thai có p h ải do chồng tôi hút thuốc lá, uống rượu hoặc trước đây tôi dùng thuốc tránh thai khản cấp gây vô sinh không? Đáp: Trưốc hết có thể nói là bạn đã lo lắng quá 247