Tính an toàn của điều trị phòng ngừa tái phát tràn khí màng phổi tự phát bằng bơm talc nhũ tương qua ống dẫn lưu màng phổi: Báo cáo 75 trường hợp

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> TÍNH AN TOAØN CUÛA ÑIEÀU TRÒ PHOØNG NGÖØA TAÙI PHAÙT TRAØN KHÍ<br /> MAØNG PHOÅI TÖÏ PHAÙT BAÈNG BÔM TALC NHUÕ TÖÔNG<br /> QUA OÁNG DAÃN LÖU MAØNG PHOÅI: BAÙO CAÙO 75 TRÖÔØNG HÔÏP<br /> Nguyeãn Höõu Laân*, Nguyeãn Huy Duõng*, Traàn Ngoïc Thaïch*, Hoaøng Thò Quyù*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Muïc tieâu: Talc laø taùc nhaân hoùa hoïc thöôøng ñöôïc duøng ñeå laøm daøy dính maøng phoåi, coù hieäu quaû cao,<br /> ñöôïc dung naïp toát. Tuy coù vaøi baùo caùo veà hoäi chöùng nguy ngaäp hoâ haáp caáp tính lieân quan ñeán söï an toaøn<br /> cuûa thuû thuaät naøy, nhöng khoa chuùng toâi (khoa beänh hoâ haáp nam, beänh vieän Phaïm Ngoïc Thaïch, thaønh<br /> phoá Hoà chí Minh, Vieät Nam) ñaõ quyeát ñònh söû duïng talc nhuõ töông laøm daøy dính maøng phoåi theo khuyeán<br /> caùo ñieàu trò traøn khí maøng phoåi töï phaùt cuûa Hoäi Baùc Só Loàng ngöïc Hoa Kyø naêm 2001.<br /> Phöông phaùp: Nghieân cöùu tieàn cöùu ñöôïc thöïc hieän treân 75 tröôøng hôïp traøn khí maøng phoåi töï phaùt,<br /> ñöôïc laøm daøy dính maøng phoåi baèng talc nhuõ töông taïi khoa beänh hoâ haáp nam, beänh vieän Phaïm Ngoïc<br /> Thaïch. Muïc ñích nghieân cöùu laø ñaùnh giaù taát caû caùc bieán chöùng xaûy ra trong voøng 96 giôø sau khi bôm talc<br /> nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi.<br /> Keát quaû: Coù 75 laàn laøm daøy dính maøng phoåi baèng talc treân 75 beänh nhaân traøn khí maøng phoåi töï<br /> phaùt. Taùc duïng phuï bao goàm ñau ngöïc (n = 65; 86,67%), khoù thôû (n = 40; 53,33%), soát > 380C (n=13;<br /> 17,33%), nhòp tim nhanh > 100 laàn/phuùt (n=20; 26,67%). Khoâng coù bieán chöùng giaûm oxy maùu, giaûm<br /> huyeát aùp, hoäi chöùng nguy ngaäp hoâ haáp caáp tính vaø töû vong.<br /> Keát luaän: Keát quaû nghieân cöùu gôïi yù raèng bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi laø thuû thuaät höõu<br /> ích trong ñieàu trò traøn khí maøng phoåi töï phaùt. Khoâng coù töû vong lieân quan ñeán thuû thuaät.<br /> <br /> SUMMARY<br /> THE SAFETY OF TALC SLURRY PLEURODESIS FOR TREATMENT FOR<br /> SPONTANEOUS PNEUMOTHORAX: REPORT OF 75 CASES<br /> Nguyen Huu Lan, Nguyen Huy Dung, Tran Ngoc Thach, Hoang Thi Quy<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 113 – 119<br /> <br /> Objective: Talc is a highly efficacious and commonly employed agent for chemical pleurodesis,<br /> which has generally been felt to be well tolerated. Some reports of acute respiratory distress syndrome<br /> (ARDS) have heightened safety concerns, but our department (Department of Respiratory Medicine for<br /> men, Pham Ngoc Thach Hospital, Ho Chi Minh city, Viet Nam) made a decision to use talc slurry for<br /> pleurodesis according to an American College of Chest Physicians Delphi Consensus Statement in 2001<br /> for management of spontaneous pneumothorax.<br /> Methods: A prospective study was carried out on 75 case spontaneous pneumothorax who received<br /> talc slurry pleurodesis at Department of Respiratory Medicine for men, Pham Ngoc Thach Hospital. The<br /> purpose of the study is to evaluate all complications occurring within 96 h the procedure.<br /> Results: Seventy-five talc pleurodeses were performed on 75 patients spontaneous pneumothorax.<br /> Side effects included pain (n = 65; 86,67%), dyspnea (n = 40; 53,33%), fever > 380C (n=13; 17,33%),<br /> * Beänh vieän Phaïm Ngoïc Thaïch, thaønh phoá Hoà Chí Minh.<br /> <br /> 113<br /> <br /> tachycardia > 100 b.p.m. (n=20; 26,67%). There were no complications of hypoxemia, hypotension,<br /> ARDS and death.<br /> Conclusions: These results suggest that intrapleural administration of talc slurry is a useful<br /> treatment for spontaneous pneumothorax. There were no procedures-related death.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Do nguy cô cao bò taùi phaùt ôû cuøng moät beân phoåi<br /> cuûa traøn khí maøng phoåi töï phaùt vaø nguy cô naøy taêng<br /> leân nhieàu sau caùc laàn taùi phaùt, do nguy cô töû vong cao<br /> cuûa taùi phaùt traøn khí maøng phoåi töï phaùt thöù phaùt(2,7);<br /> naêm 2001, Hoäi Baùc Só Loàng ngöïc Hoa Kyø (American<br /> College of Chest Physicians) khuyeán caùo neân laøm daøy<br /> dính maøng phoåi ngay töø laàn traøn khí maøng phoåi töï<br /> phaùt nguyeân phaùt laàn thöù hai, vaø traøn khí maøng phoåi töï<br /> phaùt thöù phaùt thöù nhaát(1). Hieän nay, talc laø taùc nhaân<br /> hoùa hoïc coù hieäu quaû cao nhaát laøm daøy dính maøng phoåi,<br /> ngöøa taùi phaùt traøn khí maøng phoåi töï phaùt. Tuy coù moät<br /> soá ít baùo caùo trong y vaên theá giôùi cho raèng talc laø taùc<br /> nhaân khoâng an toaøn khi bôm vaøo khoang maøng phoåi<br /> do nhöõng taùc duïng phuï nhö ñau ngöïc, soát, vieâm phoåi maøng phoåi, roái loaïn nhòp tim, giaûm huyeát aùp, co thaét<br /> pheá quaûn, hoäi chöùng nguy ngaäp hoâ haáp caáp tính(3,5).<br /> Nhöng talc thöôøng ñöôïc xem laø taùc nhaân hoùa hoïc ñöôïc<br /> cô theå dung naïp toát(1,6,8,9,11), neân chuùng toâi ñaõ quyeát<br /> ñònh söû duïng talc nhuõ töông bôm vaøo khoang maøng<br /> phoåi qua oáng daãn löu ñeå laøm daøy dính maøng phoåi,<br /> ngöøa taùi phaùt traøn khí maøng phoåi töï phaùt.<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br /> Thieát keá nghieân cöùu<br /> Chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu tieàn cöùu töø<br /> thaùng 05/2002 ñeán thaùng 12/2004, treân nhöõng beänh<br /> nhaân traøn khí maøng phoåi töï phaùt nguyeân phaùt töø laàn<br /> thöù hai trôû ñi, vaø beänh nhaân traøn khí maøng phoåi töï<br /> phaùt thöù phaùt töø laàn thöù nhaát trôû ñi, taïi khoa beänh<br /> phoåi nam, beänh vieän Phaïm Ngoïc Thaïch, thaønh phoá<br /> Hoà Chí Minh. Beänh nhaân ñöôïc ñaët oáng daãn löu maøng<br /> phoåi khi theå tích phoåi bò traøn khí > 20%. Khi X quang<br /> loàng ngöïc cho thaáy phoåi ñaõ nôû hoaøn toaøn, chuùng toâi<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi qua oáng<br /> daãn löu.<br /> Chuùng toâi loaïi khoûi nhoùm nghieân cöùu nhöõng<br /> beänh nhaân ñang bò ung thö phoåi, lao phoåi, nhieãm<br /> <br /> 114<br /> <br /> truøng phoåi caáp tính khoâng phaûi lao, suy hoâ haáp maïn<br /> tính vôùi PaO2 < 60 mmHg hoaëc SaO2 < 90%,<br /> Karnofsky < 60%, beänh nhaân khoâng ñoàng yù tham gia<br /> nghieân cöùu hoaëc boû theo doõi ñieàu trò.<br /> Qui trình laøm daøy dính maøng phoåi<br /> + 33 bệnh nhaân ñầu tieân chuùng toâi cho hoï söû<br /> duïng Prodafalgan 1gram (tieâm maïch chaäm) nhöng<br /> do khoâng coøn prodafalgan treân thò tröôøng, neân 42<br /> beänh nhaân tieáp theo chuùng toâi cho hoï söû duïng<br /> paracetamol 1gram (truyeàn tónh maïch) + Atropin 0,5<br /> mg (tieâm döôùi da) + Diazepam 5 mg (uoáng) + 12ml<br /> Lidocain 2% pha trong 30 ml nöôùc muoái sinh lyù bôm<br /> vaøo khoang maøng phoåi. 30 phuùt sau, bôm vaøo khoang<br /> maøng phoåi 2 gram boät Talc y khoa ñaõ ñöôïc haáp voâ<br /> truøng, pha trong 50 ml nöôùc muoái sinh lyù. Sau khi<br /> bôm thuoác, oáng daãn löu maøng phoåi vaãn ñöôïc keïp (ñoái<br /> vôùi tröôøng hôïp oáng daãn löu maøng phoåi ñaõ ngöng hoaït<br /> ñoäng vaø ñöôïc keïp 24 giôø tröôùc ñoù), hay luoân giöõ oáng<br /> daãn löu cao hôn thaønh ngöïc trong 6 giôø ñeå löu thuoác<br /> laïi trong khoang maøng phoåi (ñoái vôùi tröôøng hôïp phoåi<br /> ñaõ nôû hoaøn toaøn nhöng oáng daãn löu coøn hoaït ñoäng).<br /> + Thôøi ñieåm ruùt oáng daãn löu: 24 giôø keå töø khi<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (ñoái vôùi<br /> tröôøng hôïp oáng daãn löu maøng phoåi ñaõ ngöng hoaït<br /> ñoäng vaø ñöôïc keïp 24 giôø tröôùc khi bôm), hay 24 giôø<br /> keå töø khi keïp oáng daãn löu maøng phoåi ñaõ ngöng hoaït<br /> ñoäng sau khi bôm talc (ñoái vôùi tröôøng hôïp phoåi ñaõ nôû<br /> hoaøn toaøn nhöng oáng daãn löu coøn hoaït ñoäng).<br /> + Chuïp X quang loàng ngöïc kieåm tra xem coù traøn<br /> khí maøng phoåi sau ruùt oáng daãn löu.<br /> Thu thaäp soá lieäu<br /> + Trong laàn khaùm ngay tröôùc khi bôm talc nhuõ<br /> töông vaøo khoang maøng phoåi qua oáng daãn löu, chuùng<br /> toâi thöïc hieän caùc ñaùnh giaù sau:<br /> 1. Möùc ñoä ñau vuøng ngöïc beân ñaët oáng daãn löu<br /> maøng phoåi baèng thang ñieåm EVA (Eùchelle Visuelle<br /> Analogique).<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> 2. Möùc ñoä khoù thôû cuûa beänh nhaân döïa vaøo thang<br /> ñeåm Borg, nhòp thôû, SpO2.<br /> 3. Maïch, huyeát aùp, thaân nhieät.<br /> 4. Trieäu chöùng ho, khaïc ñaøm (soá löôïng, tính chaát<br /> ñaøm)<br /> 5. Ño ñieän taâm ñoà neáu beänh nhaân coù bieåu hieän<br /> roái loaïn nhòp.<br /> + Taïi thôøi ñieåm beänh nhaân khoù chòu nhaát keå töø<br /> khi bôm talc vaøo khoang maøng phoåi, 24 giôø, trong<br /> voøng 24 - 96 giôø keå töø khi ruùt oáng daãn löu maøng phoåi<br /> chuùng toâi thöïc hieän caùc ñaùnh giaù sau:<br /> 1. Möùc ñoä ñau khi beänh nhaân ñau nhieàu nhaát döïa<br /> vaøo thang ñieåm EVA, ghi nhaän thôøi ñieåm xuaát hieän,<br /> khoaûng thôøi gian ñau ngöïc.<br /> 2. Möùc ñoä khoù thôû khi beänh nhaân khoù thôû nhieàu<br /> nhaát döïa vaøo thang ñeåm Borg, ghi nhaän nhòp thôû, chæ<br /> soá SpO2.<br /> 3. Maïch, huyeát aùp, thaân nhieät.<br /> 4. Trieäu chöùng ho, khaïc ñaøm (soá löôïng, tính chaát<br /> ñaøm).<br /> 5. Ño ñieän taâm ñoà neáu beänh nhaân coù bieåu hieän<br /> roái loaïn nhòp.<br /> 6. Khaû naêng gaéng söùc cuûa beänh nhaân döïa vaøo<br /> nghieäm phaùp ñi boä 6 phuùt (ghi nhaän quaõng ñöôøng<br /> beänh nhaân ñi ñöôïc, söï thay ñoåi nhòp tim, nhòp thôû,<br /> SpO2) vaø, chæ soá Sadoul sau khi ruùt oáng daãn löu<br /> maøng phoåi ñöôïc 24 giôø.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU<br /> Tham gia nghieân cöùu coù 75 beänh nhaân nam, tuoåi<br /> trung bình 45,11 ± 18,53 (nhoû nhaát 15 tuoåi, cao nhaát<br /> 77 tuoåi), goàm 33 tröôøng hôïp (44%) traøn khí maøng<br /> phoåi töï phaùt nguyeân phaùt (32 tröôøng hôïp (42,7%)<br /> traøn khí maøng phoåi töï phaùt nguyeân phaùt laàn 2, 1<br /> tröôøng hôïp (1,3%) traøn khí maøng phoåi töï phaùt<br /> nguyeân phaùt laàn 3), 42 tröôøng hôïp (56%) traøn khí<br /> maøng phoåi töï phaùt thöù phaùt (34 tröôøng hôïp (45,3%)<br /> traøn khí maøng phoåi töï phaùt thöù phaùt laàn 1, 8 tröôøng<br /> hôïp (10,7%) traøn khí maøng phoåi töï phaùt thöù phaùt taùi<br /> phaùt nhieàu laàn); 45 tröôøng hôïp (60%) traøn khí maøng<br /> phoåi phaûi, 30 tröôøng hôïp (40%) traøn khí maøng phoåi<br /> <br /> traùi; 43 tröôøng hôïp (53,7%) phoåi ñaõ nôû hoaøn toaøn<br /> nhöng oáng daãn löu coøn hoaït ñoäng tröôùc khi bôm talc<br /> vaøo khoang maøng phoåi, 32 tröôøng hôïp (42,7%) oáng<br /> daãn löu maøng phoåi ñaõ ngöng hoaït ñoäng vaø ñöôïc keïp<br /> 24 giôø tröôùc bôm talc vaøo khoang maøng phoåi; coù 62<br /> (82,7%) beänh nhaân huùt thuoác laù, trong 13 beänh nhaân<br /> khoâng huùt thuoác laù, chæ coù 02 beänh nhaân khoâng huùt<br /> thuoác laù thuoäc nhoùm traøn khí maøng phoåi töï phaùt thöù<br /> phaùt, theå tích trung bình traøn khí maøng phoåi 76,21 ±<br /> 22,47% (nhoû nhaát 20%, cao nhaát 100%).<br /> Trong 33 tröôøng hôïp traøn khí maøng phoåi töï phaùt<br /> nguyeân phaùt, beänh nhaân coù tuoåi trung bình 30,91 ±<br /> 11,93 tuoåi, theå tích trung bình traøn khí maøng phoåi<br /> 79,52 ± 21,20% (nhoû nhaát 40%, cao nhaát 100%), 22<br /> tröôøng hôïp (66,67%) huùt thuoác laù, vôùi soá bao thuoác<br /> laù/naêm laø 15,20 ± 19,32. Trong 42 tröôøng hôïp traøn<br /> khí maøng phoåi töï phaùt thöù phaùt, beänh nhaân coù tuoåi<br /> trung bình 56,26 ± 14,79 tuoåi, theå tích trung bình<br /> traøn khí maøng phoåi 73,55 ± 23,91% (nhoû nhaát 20%,<br /> cao nhaát 100%). 40 tröôøng hôïp (95,24%) huùt thuoác laù<br /> vôùi soá bao thuoác laù/naêm laø 34,28 ± 16.<br /> Baûng 1 ghi nhaän taàn suaát xuaát hieän, chæ soá ñaùnh<br /> giaù ñau ngöïc (EVA), khoù thôû (thang ñieåm Borg, nhòp<br /> thôû, SpO2) ôû caùc beänh nhaân coù trieäu chöùng naøy. Baûng<br /> 2 ghi nhaän taàn suaát ñau ngöïc, khoù thôû, caùc chæ soá<br /> EVA, Borg, nhòp thôû, SpO2, nhòp tim, huyeáp aùp, thaân<br /> nhieät, löôïng ñaøm cuûa 75 beänh nhaân ôû caùc thôøi ñieåm:<br /> (1) ngay tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang<br /> maøng phoåi, (2) taïi thôøi ñieåm beänh nhaân khoù chòu<br /> nhaát sau khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng<br /> phoåi, (3) 24 giôø sau khi ruùt oáng daãn löu maøng phoåi,<br /> (4) trong voøng 24 giôø ñeán 96 giôø sau khi ruùt oáng daãn<br /> löu maøng phoåi. Baûng 3 ghi nhaän caùc chæ soá veà quaûng<br /> ñöôøng ñi boä 6 phuùt, nhòp tim, nhòp thôû, SpO2 ño tröôùc<br /> vaø sau khi laøm nghieäm phaùp ñi boä 6 phuùt, vaø chæ soá<br /> Sadoul 24 giôø sau ruùt oáng daãn löu maøng phoåi.<br /> Baûng 1: Söï thay ñoåi trieäu chöùng ñau, khoù thôû sau<br /> bôm talc vaøo khoang maøng phoåi<br /> Tham soá nghieân<br /> (1)<br /> (2)<br /> (3)<br /> (4)<br /> cöùu<br /> Khoù thô û(soá tröôøng<br /> 40<br /> 5 (6,67%)<br /> 2 (2,67%)2 (2,67%)<br /> hôïp (%))<br /> (53,33%)<br /> 1,60 ±<br /> 6,30 ±<br /> 1,50 ±<br /> 1,50 ±<br /> Borg<br /> 0,89<br /> 2,90<br /> 0,71<br /> 0,71<br /> <br /> 115<br /> <br /> Tham soá nghieân<br /> cöùu<br /> Nhòp thôû (laàn/phuùt)<br /> SpO2 (%)<br /> Ñau ngöïc (soá<br /> tröôøng hôïp (%))<br /> EVA<br /> Soát (soá tröôøng hôïp<br /> (%))<br /> Giôø xuaát hieän ñau<br /> ngöïc (giôø)<br /> Thôøi gian ñau ngöïc<br /> (giôø)<br /> <br /> (1)<br /> <br /> (2)<br /> <br /> (3)<br /> <br /> 19,20 ±<br /> 20 ± 0,64<br /> 1,10<br /> 96,50 ±<br /> 95 ± 1,41<br /> 1,59<br /> 65<br /> 12 (16%)<br /> (86,67%)<br /> 2,75 ±<br /> 7,29 ±<br /> 1,86<br /> 2,28<br /> 13<br /> 0<br /> (17,33%)<br /> 3,93 ±<br /> 6,05<br /> 15,29 ±<br /> 16,94<br /> <br /> (4)<br /> <br /> 19 ±1,41 19 ±1,41<br /> 96 ± 1,41 96 ± 1,41<br /> 8<br /> 0 (0%)<br /> (10,67%)<br /> 2,38 ±<br /> 0<br /> 1,41<br /> 1 (1,33%)<br /> <br /> 0<br /> <br /> Baûng 2: Chæ soá EVA, Borg, nhòp thôû, SpO2, nhòp tim,<br /> huyeát aùp, thaân nhieät, soá löôïng ñaøm ño tröôùc vaø sau<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (thôøi ñieåm<br /> (1), (2), (3), (4)).<br /> Caùc tham soá nghieân cöùu<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> Toái<br /> Toái ña<br /> thieåu<br /> <br /> Giôø xuaát hieän ñau sau bôm talc<br /> 3,43 ± 5,78<br /> (giôø)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 24<br /> <br /> Thôøi gian ñau keùo daøi sau bôm<br /> 13,25 ± 16,60<br /> talc (giôø)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 72<br /> <br /> Caùc tham soá nghieân cöùu<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> Toái<br /> Toái ña<br /> thieåu<br /> <br /> Huyeát aùp toái ña (mmHg) (3) 112,13 ± 8,27<br /> <br /> 100<br /> <br /> 130<br /> <br /> Huyeát aùp toái thieåu (mmHg) (1) 66,80 ± 6,40<br /> <br /> 60<br /> <br /> 80<br /> <br /> Huyeát aùp toái thieåu (mmHg) (2) 66,67 ± 6,44<br /> <br /> 60<br /> <br /> 80<br /> <br /> Huyeát aùp toái thieåu (mmHg) (3) 66,80 ± 6,40<br /> <br /> 60<br /> <br /> 80<br /> <br /> Thaân nhieät (oC) (1)<br /> <br /> 37,05 ± 0,10<br /> <br /> 37<br /> <br /> 37,4<br /> <br /> o<br /> <br /> 37,28 ± 0,44<br /> <br /> 37<br /> <br /> 38,5<br /> <br /> o<br /> <br /> Thaân nhieät ( C) (3)<br /> <br /> 37,06 ± 0,17<br /> <br /> 37<br /> <br /> 38,2<br /> <br /> Soá löôïng ñaøm (ml/ngaøy) (1)<br /> <br /> 0,49 ± 2,50<br /> <br /> 0<br /> <br /> 20<br /> <br /> Soá löôïng ñaøm (ml/ngaøy) (2)<br /> <br /> 0,83 ± 5,82<br /> <br /> 0<br /> <br /> 50<br /> <br /> Soá löôïng ñaøm (ml/ngaøy) (3)<br /> <br /> 0,20 ± 1,73<br /> <br /> 0<br /> <br /> 15<br /> <br /> Sadoul (3)<br /> <br /> 0,20 ± 0,68<br /> <br /> 0<br /> <br /> 3<br /> <br /> Thaân nhieät ( C) (2)<br /> <br /> Baûng 3: Quaûng ñöôøng ñi boä trong 6 phuùt, nhòp tim,<br /> nhòp thôû, SpO2 ño tröôùc vaø sau bôm talc vaøo khoang<br /> maøng phoåi, vaø chæ soá Sadoul sau 24 giôø ruùt oáng daãn<br /> löu maøng phoåi.<br /> Caùc tham soá nghieân cöùu<br /> Nghieäm phaùp ñi boä 6 phuùt<br /> (m)<br /> Nhòp tim tröôùc ñi boä 6<br /> phuùt (laàn/phuùt)<br /> Nhòp tim sau ñi boä 6 phuùt<br /> (laàn/phuùt)<br /> Nhòp thôû tröôùc ñi boä 6<br /> phuùt (laàn/phuùt)<br /> Nhòp thôû sau ñi boä 6 phuùt<br /> (laàn/phuùt)<br /> SpO2 tröôùc ñi boä 6 phuùt<br /> (%)<br /> SpO2 tröôùc ñi boä 6 phuùt<br /> (%)<br /> <br /> Loaïi traøn khí maøng phoåi töï phaùt<br /> Chung hai Nguyeân<br /> Thöù phaùt<br /> nhoùm<br /> phaùt<br /> 356,85 ± 378,97 ± 339,48 ±<br /> 127,76<br /> 111,36<br /> 138,12<br /> 91,08 ±<br /> 90,06 ±<br /> 91,88 ±<br /> 13,26<br /> 14,79<br /> 12,07<br /> 100,64 ±<br /> 98,21 ± 102,55 ±<br /> 17,41<br /> 19,05<br /> 15,98<br /> 19,87 ±<br /> 19,94 ±<br /> 19,81 ±<br /> 0,66<br /> 0,35<br /> 0,83<br /> 20,01 ±<br /> 19,94 ±<br /> 20,17 ±<br /> 0,89<br /> 0,35<br /> 1,15<br /> 96,53 ±<br /> 96,97 ±<br /> 96,19 ±<br /> 1,50<br /> 1,05<br /> 1,71<br /> 95,57 ±<br /> 96,73 ±<br /> 94,67 ±<br /> 2,73<br /> 1,70<br /> 3,04<br /> 0,36 ±<br /> 0,20± 0,68<br /> 0<br /> 0,88<br /> <br /> EVA (1)<br /> <br /> 0,44 ± 1,24<br /> <br /> 0<br /> <br /> 6<br /> <br /> EVA (2)<br /> <br /> 6,32 ± 3,27<br /> <br /> 0<br /> <br /> 10<br /> <br /> EVA (3)<br /> <br /> 0,25 ± 0,86<br /> <br /> 0<br /> <br /> 5<br /> <br /> EVA (4)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Borg (1)<br /> <br /> 0,11 ± 0,45<br /> <br /> 0<br /> <br /> 3<br /> <br /> Borg (2)<br /> <br /> 3,36 ± 3,80<br /> <br /> 0<br /> <br /> 10<br /> <br /> Borg (3)<br /> <br /> 0,04 ± 0,26<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nhòp thôû (laàn/phuùt) (1)<br /> <br /> 19,84 ± 0,70<br /> <br /> 18<br /> <br /> 22<br /> <br /> Nhòp thôû (laàn/phuùt) (2)<br /> <br /> 19,97 ± 0,68<br /> <br /> 18<br /> <br /> 22<br /> <br /> Nhòp thôû (laàn/phuùt) (3)<br /> <br /> 19,87 ± 0,66<br /> <br /> 18<br /> <br /> 22<br /> <br /> SpO2 (%) (1)<br /> <br /> 96,48 ± 1,59<br /> <br /> 91<br /> <br /> 99<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> <br /> SpO2 (%) (2)<br /> <br /> 96,48 ± 1,59<br /> <br /> 91<br /> <br /> 99<br /> <br /> SpO2 (%) (3)<br /> <br /> 96,56 ± 1,1,49<br /> <br /> 92<br /> <br /> 98<br /> <br /> Nhòp tim (laàn/phuùt) (1)<br /> <br /> 91,77 ± 12,48<br /> <br /> 63<br /> <br /> 138<br /> <br /> Nhòp tim (laàn/phuùt) (2)<br /> <br /> 92,36 ± 12,79<br /> <br /> 63<br /> <br /> 138<br /> <br /> Nhòp tim (laàn/phuùt) (3)<br /> <br /> 91,15 ± 13,34<br /> <br /> 63<br /> <br /> 120<br /> <br /> Huyeát aùp toái ña (mmHg) (1) 111,87 ± 8,49<br /> <br /> 100<br /> <br /> 130<br /> <br /> Huyeát aùp toái ña (mmHg) (2) 111,87 ± 8,49<br /> <br /> 100<br /> <br /> 130<br /> <br /> Tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng<br /> phoåi, taát caû 75 beänh nhaân tham gia nghieân cöùu ñeàu<br /> coù thaân nhieät bình thöôøng (nhaèm thoûa maõn tieâu chí<br /> thu dung vaøo nghieân cöùu laø khoâng coù nhieãm truøng<br /> tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng<br /> phoåi). Sau bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng<br /> phoåi, coù 13 beänh nhaân soát > 38oC, vôùi thaân nhieät<br /> <br /> 116<br /> <br /> Sadoul<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> trung bình 38,17 ± 0,24oC, thôøi ñieåm xuaát hieän soát<br /> 3,93 ± 6,05 giôø, keùo daøi 15,29 ± 16,94 giôø. 24 giôø sau<br /> ruùt oáng daãn löu khoang maøng phoåi, chæ coøn moät beänh<br /> nhaân coøn soát 38,2oC, keùo daøi theâm 12 giôø nöõa thì<br /> thaân nhieät trôû veà bình thöôøng. Xeùt treân toaøn boä 75<br /> beänh nhaân ñöôïc bôm talc nhuõ töông qua oáng daãn löu<br /> maøng phoåi, coù hieän töôïng taêng thaân nhieät sau khi<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (37,28 ±<br /> 0,44oC) so vôùi tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo<br /> khoang maøng phoåi (37,05 ± 0,10oC) (p < 0,0001), vaø<br /> 24 giôø sau ruùt oáng daãn löu khoang maøng phoåi (37,06<br /> ± 0,17oC) (p < 0,0001), nhöng khoâng coù khaùc bieät<br /> coù yù nghóa thoáng keâ giöõa thaân nhieät tröôùc khi bôm<br /> talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi vaø 24 giôø sau<br /> ruùt oáng daãn löu khoang maøng phoåi (p > 0,5). Löôïng<br /> ñaøm sau khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng<br /> phoåi (0,83 ± 5,82 ml/ngaøy) nhieàu hôn so vôùi tröôùc<br /> khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (0,49<br /> ± 2,50 ml/ngaøy) (p > 0,4), nhieàu hôn so vôùi sau 24<br /> giôø ruùt oáng daãn löu khoang maøng phoåi (0,20 ± 1,73<br /> ml/ngaøy) (p > 0,1). Soá löôïng ñaøm sau 24 giôø ruùt oáng<br /> daãn löu khoang maøng phoåi giaûm so vôùi tröôùc khi bôm<br /> talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (p < 0,03). Coù<br /> moät beänh nhaân khaïc 50 ml ñaøm traéng trong / ngaøy<br /> sau khi bôm talc, nhöng tröôùc khi bôm talc beänh<br /> nhaân naøyï cuõng khaïc 20 ml ñaøm traéng trong / ngaøy,<br /> ñaây laø beänh nhaân bò daõn pheá quaûn sau lao phoåi. Nhö<br /> vaäy, taêng thaân nhieät cuûa beänh nhaân nhieàu khaû naêng<br /> vì hieän töông vieâm do talc. Beänh nhaân coù taêng soá<br /> löôïng ñaøm nhöng khoâng do nhieãm truøng vì soá löôïng<br /> ñaøm ít, maøu traéng trong. Söï hieän dieän oáng daãn löu<br /> trong khoang maøng phoåi coù theå laøm taêng soá löôïng<br /> ñaøm vì 24 giôø sau ruùt oáng daãn löu, löôïng ñaøm giaûm<br /> raát nhanh vaø coù yù nghóa thoáng keâ so vôùi khi coøn oáng<br /> daãn löu trong khoang maøng phoåi (tröôùc vaø sau khi<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi). Khoâng<br /> coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ giöõa trò soá maïch,<br /> huyeát aùp ño taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau (p > 0,1).<br /> Khoâng xuaát hieän theâm toån thöông phoåi, maøng phoåi<br /> sau khi bôm talc vaøo khoang maøng phoåi, khoâng ghi<br /> nhaän baát kyø moät tröôøng hôïp naøo coù bieán chöùng vieâm<br /> phoåi - maøng phoåi, hoäi chöùng nguy ngaäp hoâ haáp caáp<br /> tính. Ñaây laø nhöõng bieán chöùng naëng, coù theå gaây töû<br /> <br /> vong cho beänh nhaân, maø vì söï ghi nhaän nhöõng bieán<br /> chöùng naøy trong moät soá nhoû nghieân cöùu, ngöôøi ta ñaõ<br /> khoâng coâng nhaän talc nhö laø hoùa chaát lyù töôûng ñeå<br /> laøm daøy dính maøng phoåi, ngöøa taùi phaùt traøn khí maøng<br /> phoåi töï phaùt(3,5).<br /> Hai taùc duïng phuï thöôøng gaëp, gaây khoù chòu cho<br /> beänh nhaân laø ñau ngöïc, caûm giaùc khoù thôû. Tröôùc khi<br /> bôm talc vaøo khoang maøng phoåi, coù 12 (16%) beänh<br /> nhaân than ñau ngöïc, chæ soá EVA trung bình cuûa 12<br /> beänh nhaân naøy laø 2,75 ± 1,86. Sau khi bôm talc nhuõ<br /> töông vaøo khoang maøng phoåi, coù 65 (86,67%) beänh<br /> nhaân than ñau ngöïc, chæ soá EVA trung bình cuûa 65<br /> beänh nhaân naøy laø 7,29 ± 2,28, xuaát hieän vaøo giôø thöù<br /> 3,93 ± 6,05, thôøi gian ñau keùo daøi 15,29 ± 16,94 giôø.<br /> 24 giôø sau ruùt oáng daãn löu maøng phoåi, coù 8 (10,67%)<br /> beänh nhaân than ñau ngöïc, chæ soá EVA trung bình cuûa<br /> 8 beänh nhaân naøy laø 2,38 ± 1,41. Trieäu chöùng ñau<br /> ngöïc hoaøn toaøn bieán maát sau giôø thöù 72 keå töø khi ruùt<br /> oáng daãn löu maøng phoåi. Nhö vaäy, tyû leä beänh nhaân coù<br /> trieäu chöùng ñau ngöïc trong voøng 24 giôø sau khi bôm<br /> talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (86,67%) cao<br /> hôn so vôùi tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang<br /> maøng phoåi (16%) (p < 0,0001), vaø cao hôn so vôùi sau<br /> 24 giôø ruùt oáng daãn löu khoang maøng phoåi (10,67%) (p<br /> < 0,0001); tyû leä beänh nhaân coù trieäu chöùng ñau ngöïc<br /> tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi<br /> cao hôn so vôùi sau 24 giôø ruùt oáng daãn löu khoang<br /> maøng phoåi (p > 0,3); chæ soá EVA cuûa nhöõng beänh<br /> nhaân coù trieäu chöùng ñau ngöïc trong voøng 24 giôø sau<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi (7,29 ±<br /> 2,28) cao hôn tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo<br /> khoang maøng phoåi (2,75 ± 1,86) (p < 0,00001) vaø,<br /> cao hôn sau 24 giôø ruùt oáng daãn löu khoang maøng<br /> phoåi (2,38 ± 1,4) (p < 0,00001); chæ soá EVA cuûa<br /> nhöõng beänh nhaân coù trieäu chöùng ñau ngöïc tröôùc khi<br /> bôm talc nhuõ töông vaøo khoang maøng phoåi cao hôn<br /> nhöng coù yù nghóa thoáng keâ so vôùi sau 24 giôø ruùt oáng<br /> daãn löu khoang maøng phoåi (p > 0,6). Xeùt treân toaøn<br /> boä 75 beänh nhaân, coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ<br /> giöõa chæ soá EVA tröôùc khi bôm talc nhuõ töông vaøo<br /> khoang maøng phoåi 0,44 ± 1,24 vôùi chæ soá EVA trong<br /> voøng 24 giôø sau khi bôm talc nhuõ töông vaøo khoang<br /> maøng phoåi 6,23 ± 3,27 (p < 0,0001), vaø giöõa chæ soá<br /> <br /> 117<br /> <br />