Tình hình sơ cứu và xử trí ban đầu trẻ bị rắn cắn điều trị tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 từ 7/2010 đến 7/2012

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> TÌNH HÌNH SƠ CỨU VÀ XỬ TRÍ BAN ĐẦU TRẺ BỊ RẮN CẮN  <br /> ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 TỪ 7/2010 ĐẾN 7/2012 <br /> Trần Thị Ngọc Liên* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Khảo sát tình hình sơ cứu của thân nhân bệnh nhân và xử trí ban đầu của cơ sở y tế tuyến trước <br /> đối với các trẻ bị rắn cắn nhập viện tại Bệnh Viện Nhi Đồng 2 từ tháng 7/2010 đến tháng 7/2012. <br /> Phương pháp nghiên cứu: hồi cứu, cắt ngang, mô tả 30 hồ sơ bệnh án các trẻ bị rắn cắn nhập viện tại bệnh <br /> viện Nhi Đồng 2 từ tháng 7/2010 đến tháng 7/2012. Các số liệu được thu thập và xử lý bằng Microsoft Office <br /> Excel 2007. <br /> Kết quả: Tỉ lệ thực hiện các biện pháp sơ cứu đúng (bất động, nẹp chi bị rắn cắn, rửa sạch vết thương, băng <br /> ép vùng chi bị rắn cắn) của thân nhân các trẻ bị rắn cắn là 0% và không đúng (garrot vùng bị rắn cắn, nặn máu, <br /> hút nọc, đắp nọc rắn, tự mua thuốc uống) là 0 –13,3%. Chỉ định huyết thanh kháng nọc rắn tại các cơ sở y tế <br /> tuyến trước chỉ có 6,7%, các biện pháp khác (sử dụng kháng sinh, huyết thanh kháng uốn ván, truyền plasma) <br /> chỉ thực hiện với tỉ lệ 0–20%.  <br /> Kết  luận: Tỉ  lệ  thực  hiện  các  biện  pháp  sơ  cứu  đúng  của  thân  nhân  các  trẻ  bị  rắn  cắn  và  xử  trí  ban <br /> đầu đúng  của  cơ  sở  y  tế  tuyến  trước  còn  thấp.  Cần  tuyên  truyền,  huấn  luyện  các  biện  pháp  sơ  cứu  rắn  cắn <br /> thường xuyên cho cộng đồng. Các cơ sở y tế cần trang bị huyết thanh kháng nọc rắn để việc cấp cứu được kịp <br /> thời, hiệu quả và cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ sở y tế địa phương với các chuyên gia của tuyến trung <br /> ương. <br /> Từ khóa: Rắn cắn, huyết thanh kháng nọc rắn, sơ cứu. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> STUDY OF FIRST AID AND TREATMENT FOR CHILDREN WITH SNAKE BITES  <br /> HOSPITALIZED IN CHILDREN’S HOSPITAL 2 FROM JULY 2010 TO JULY 2012 <br /> <br /> Tran Thi Ngoc Lien* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 60 ‐ 65 <br /> Objectives: To  study  first  aid  and  treatment  for  children  with  snake  bites  hospitalized  in  Children’s <br /> Hospital 2 from July 2010 to July 2012. <br /> Methods: A  retrospective,  cross‐sectional  and  descriptive  study  was  conducted  on  30  medical  records  of <br /> children with snake bites hospitalized in Children’s Hospital 2 from July 2010 to July 2012. Statistical data was <br /> collected and processed by Microsoft Office Excel 2007. <br /> Results: Ratio of right first aid (immobilization, clean the wound, negative pressure) of patients family was <br /> unfortunately  0%  and  inapproriate  first  aid  (tourniquet,  suction,  incision,  take  the  drug  without  opinion  of <br /> doctor)  was  0  –  13.3%.  Indication  of  suitable  antivenom  in  the  province  hospitals  was  only  6.7%,  the  oher <br /> measures (antibio therapy, serum antitetanos, plasma) was 0 – 20%. <br /> Conclusion: Ratio of right first aid of patient family and treatment of province hospitals were limited. There <br /> should be specific antivenom at province hospitals for an opportune and effective emergency treatment and an <br /> association between local hospitals’ health care workers and central hospitals‘ experts.  <br /> Key words: Snake bite, antivenom, first aid. <br /> * Bệnh viện Nhi Đồng 2. <br /> Tác giả liên lạc: CNĐD. Trần Thị Ngọc Liên, ĐT: 0902444425, Email: lienlolem@yahoo.com.vn <br /> <br /> 60<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Rắn cắn là nguyên nhân quan trọng trong số <br /> các trường hợp nhiễm độc do động vật. Tổ chức <br /> y tế thế giới ước tính mỗi năm có ít nhất 2,5 triệu <br /> trường  hợp  bị  rắn  cắn  với  125000  người  bị  tử <br /> vong,  đặc  biệt  là  ở  vùng  nông  thôn  và  vùng <br /> miền núi thuộc các khu vực nhiệt đới. <br /> Tại nước Mỹ, có 6000 – 8000 người bị rắn cắn <br /> mỗi  năm,  tử  vong  do  rắn  hổ  cắn  là  9%,  do  rắn <br /> lục cắn là 0,2%. <br /> Ở Việt Nam có 2 nhóm rắn chính: <br /> ‐ Rắn hổ (cạp nong, cạp nia, hổ mang): Nọc <br /> rắn hổ có tác dụng gây liệt cơ, nguy hiểm nhất là <br /> liệt cơ hô hâp, dẫn đến tử vong. <br /> ‐  Rắn  lục  (rắn  lục  hốc  má,  rắn  lục  tre):  Nọc <br /> độc của rắn lục chủ yếu gây rối loạn đông máu, <br /> tán huyết, hoại tử tổ chức.  <br /> Ngoài  ra,  vết  thương  do  rắn  cắn  có  thể  bị <br /> nhiễm khuẩn nặng do nhiễm bẩn. <br /> Triệu  chứng  thường  xuất  hiện  sớm  sau  khi <br /> bị rắn cắn khoảng 30 phút đến 4 giờ, nọc độc của <br /> rắn có thể gây tử vong hoặc gây tàn phế cho nạn <br /> nhân  nếu  không  được  sơ  cứu  và  xử  trí  đúng <br /> cách, kịp thời. <br /> Trên  thực  tế,  những  sai  lầm  trong  sơ  cứu <br /> cũng như những xử trí chưa đúng mức của các <br /> cơ sở y tế tuyến trước đã góp phần làm diễn tiến <br /> bệnh nặng và tiên lượng xấu hơn đối với các trẻ <br /> bị rắn cắn nhập viện tại BVNĐ2. Đó là lý do để <br /> chúng tôi làm nghiên cứu này. <br /> <br /> Tỉ  lệ  của  các  phương  pháp xử  trí  ban <br /> đầu đúng  và  chưa  đúng của  cơ  sở  y  tế  tuyến <br /> trước  đối  với  các  trẻ  bị  rắn  cắn  nhập  viện  tại <br /> BVNĐ2 từ tháng 7/2010 đến tháng 7/2012 <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Cắt ngang, mô tả. <br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Dân số mục tiêu: Các trẻ bị rắn cắn.  <br /> Dân  số  chọn  mẫu:  Các  trẻ  bị  rắn  cắn  nhập <br /> BVNĐ2.  <br /> Cỡ mẫu: 30. <br /> Kỹ thuật chọn mẫu: Chọn mẫu thuận tiện. <br /> <br /> Cách tiến hành <br /> ĐD  tham  gia  nghiên  cứu  hồi  cứu  bệnh  án <br /> của  các  trẻ  bị  rắn  cắn  nhập  BVNĐ2  từ  tháng <br /> 7/2010  đến  tháng  7/2012,  thu  thập  và  xử  lý  số <br /> liệu bằng Microsoft Office Excel 2007. <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Đặc điểm mẫu nghiên cứu <br /> Bảng 1. Đặc điểm dịch tễ học và lâm sàng. <br /> Đặc điểm<br /> Giới tính<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu <br /> Mục tiêu tổng quát  <br /> Khảo  sát  tình  hình  sơ  cứu  của  thân  nhân <br /> bệnh nhân và xử trí ban đầu của cơ sở y tế tuyến <br /> trước  đối  với  các  trẻ  bị  rắn  cắn  nhập  viện  tại <br /> BVNĐ2 từ tháng 7/2010 đến tháng 7/2012. <br /> Mục tiêu cụ thể <br /> Tỉ lệ của các biện pháp sơ cứu đúng và chưa <br /> đúng của thân nhân bệnh nhân đối với các trẻ bị <br /> rắn  cắn  nhập  viện  tại  BVNĐ2  từ  tháng  7/2010 <br /> đến tháng 7/2012. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Thời điểm<br /> (tháng) trong<br /> năm<br /> <br /> Hoàn cảnh xảy<br /> ra<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br />