_rJoat dong cua dja phiTofng - ddn vi<br />
<br />
<br />
Tinh hinh xuf ly o nhiim moi trirdng iang nghe<br />
dNfiMDmh<br />
O KHAC NGUYEN<br />
<br />
Vffi han 90 lang nghe dang hoat<br />
ddng, gdm nhieu nhdm nganh nghe<br />
san xuat khac nhau da giiip cho bd<br />
mat ndng thdn Nam Dmh thay doi<br />
dang ke. Ben canh viec tao thu nhap,<br />
giai quyet cdng an viec lam, cac lang<br />
nghe cCia Nam Dmh cung dang bdc Id<br />
nhieu tac ddng tieu cue, gay d nhiem<br />
mdi trudng sdng. NhOng nam qua,<br />
tinh da thuc hien nhieu giai phap xir<br />
ly tinh trang d nhiem mdi trudng,<br />
nhung thuc te cho thay tinh trang d<br />
nhiim tai day chua dugc cai thien<br />
thet de.<br />
<br />
ddy diu eho kit qua dang lo ngai: trdn lan trong san xua't nhung khdng<br />
Bdc xuc vi 6 nhilm Lugng phd't-pho tdng vugt tieu chua'n cd he thd'ng xd ly trudc khi thai ra mdi<br />
Theo sd lieu dilu tra eua Sd Tdi Viet Nam (TCVN) td 1,09 lan din 7,6 trudng eung la nguyen nhdn chfnh gay<br />
nguyen vd Mdi trudng Nam Djnh, hien lan, thdng sd kem vugt TCVN td 7,7 nen tinh trang d nhilm mdi trudng hien<br />
nay 100% sd Idng nghe khdng cc he lan din 33,8 lan, ddng ehu y thdng sd nay tai eac vung ndng thdn Nam Djnh.<br />
thdng xd ly nudc thai. Nude thai lang Cr6+ vugt TCVN td 32 lan de'n gan... Theo udc tinh, Idng nghi trdng<br />
nghe dupe dd true tilp ra hd, ao, kenh ba nghin lan d tat ca ede mdu phan cay canh d Diln Xa sd dy ng binh quan<br />
rach vd chay ra san vudn ehung tfch. Khdng chi anh hudng true tilp 219,6 kg thudc trd sau/nam, lang nghe<br />
quanh hp gia dinh. Tinh hinh d nhilm din sdc khde ngudi ddn trong xa Nam may, tre dan, son mai vd tre nda ghep<br />
do ngudn nude thai sinh ra td ede lang Thanh, lang nghi Binh Yen edn xa d Yen Tie'n, Yen Ninh sd dung binh<br />
nghe rat khae nhau ea ve thdnh phan ngudn nude thai ra sdng TC25 chay quan hon 2,3 trieu lit keo/nam; gan<br />
va lupng thai, nhung anh hudng din qua xd Nam Lgi. 100 tan bpt da/nam vd 145 tan<br />
ddi sdng khu dan eu nhieu nhd't Id Phan anh thue trang mdi trudng son/nam.<br />
nhdm lang nghe san xua't co khi, chl tai ddy, Phd Chu tjch UBND xa Nam Benh tat gia tang<br />
bien gd - mdy, tre dan va Idng nghe Lgi Tran Van Thanh, than phiin: "Ky Phan Idn lang nghi dugc td chirc<br />
det, tay, nhudm, tai chl nhua. hpp HDND ndo, cd tri eung cd kiln theo hg gia dinh, tao dgng thu cdng la<br />
Ldng nghe Binh Yen, xa Nam nghj d l nghj xd ly ddt dilm viee gay d chinh cho nen hau nhu khdng may<br />
Thanh, huyen Nam True chuyen nau, nhilm mdi trudng cua lang nghe Binh ngudi quan tam, trang bi kiln thdc moi<br />
edn nhdm Id mpt thi dy diln hinh v l d Yen, tham ehi mdi ddy, ngudi dan cdn trudng vd an todn lao dgng. Hau qua<br />
nhiem mdi trudng. Ca ba thdng sd ehuan bj bao tai dat de ngan ngudn ta't ylu Id sdc khde eua ngudi dan lang<br />
phdn tfch cua Trung tdm Quan trae vd nudc dpe hai chay xudng dja ban". nghi deu bj anh hudng, nhilu nha't la<br />
Phan tfch mdi trudng tinh thdi gian gan Viec sd dyng nguyen lieu, hda chat cdc benh ve mat, ho hap, tieu hda.<br />
<br />
<br />
,34 Tdi nguyen vd Mdi tradng | Ky 1-Thang 4/2010<br />
0 nhilm mdi tardng Idng nghe ha'p, benh ngodi da vd phy khoa. Cd tdi tnrdng Nam Djnh da phd bien, khuyin<br />
chinh la nguyen nhdn gdy ra cdc benh, 4,7% sd ngudi trong Idng bj mac benh khfeh cdc co sd san xua't dp dyng cong<br />
dich benh cho ngudi dan sd'ng va Idm lao phdi, 8,3% mac benh viem phe nghe mdi it gdy P nhiem vd dp dyng<br />
viec d day. Do vay, tudi thp tmng binh quan, dae biet sd ngudi chit vi ung thu chuang trinh "San xua't sach han". Hien<br />
cua hp chl d mde 60 tudi, tha'p hon gan ngdy edng gia tang. Ldng cd tren 50% da cd 33 CO sd tren dia bdn tinh dp dung<br />
10 nam so vdi tudi thp trung binh eua lao dpng mac benh lien quan den than chuang trinh ndy, trong dd cd 15 eo sd<br />
ngudi ddn trong ca nudc, xu hudng kinh. Tudi thp trung binh cua ngudi ddn eua ba Idng nghe Tdng Xd (Y Yen),<br />
nay dang ngdy cdng gia tang trong d ddy Id 55 tudi, thap han nhieu so vdi Odng Coi vd Van Chdng (Nam Tare).<br />
nhdng nam gan day. 0 nhilm eon lam tudi thp trung binh cija ea nuPc. Cdc gi^i phap dupc cac ca sd thyc hien<br />
giam nang suit nong nghiep tai dja Hudng giai phap khac phue nhu thay ddi thie't bj, thay ddi nguyen<br />
phuang, tdc dpng true tilp tdi cdc hoat Hoat dpng san xuat ldng nghe lieu, tuan hoan tdi sddung nhien lieu da<br />
dpng phat triln kinh te, xa hpi, gdy ra thudng gan vdi tUng gia dinh, ed quy gdp phan ndng cao hieu qua kinh te,<br />
cdc tdn that kinh t l din tdi nhdng xung md san xuat nhd le, ddng thdi phy giam thai vdo mPi tardng, dac biet Id<br />
dot mdi trudng. thupc vdo nhu cau, ddi hdi tdc thdi cua chat thai ran, hda ehat, bui thai.<br />
Benh phd biln cua ngudi ddn thj trudng, do vay phdt triln mpt each Trong hai nam 2007-2008, td<br />
sdng d nhdm Idng nghe tdi c h l kim tu phdt khdng ed quy hoaeh. Chfnh ngudn vdn su nghiep mdi trudng eua<br />
loai chu ylu Id cdc benh ve hd hap, byi quyen cdc dia phuang cd nhieu Idng tinh hP trg dau tu gan 10 ty ddng de<br />
phdi vd benh ve than kinh. Nguyen nghe tnjyen tho'ng dang boat dpng nhu xdy dyng cong trinh chon lap, xd ly<br />
nhan gay benh ehu y l u do su phdt thai Xudn Trudng, Y Yen, Nam Tryc rat chat thai ran cho 10 xa, thj Iran cd Idng<br />
khi dpc, ngudn nhiet eao vd byi kim mudn lap quy hoach khu, cum Idng nghe tai cac huyen True Ninh, Xudn<br />
loai td eac Id due, nau kim loai... Cd 4 nghe san xua't tdch rieng khu ddn cu Trudng, Nam Tryc, Y Yen; dau tu 6,5<br />
loai benh ed ty le mac eao tai nhdm nhung thyc t l gap rat nhieu khd khan. ty ddng xdy dyng Tram xd ly nudc thai<br />
lang nghe tai c h l kim loai Id benh phdi Oien hinh Id cum cdng nghiep Vdn d cac cum cdng nghiep, Idng nghe tap<br />
thong thudng, benh tieu hda, benh v l Chdng trong qua trinh thyc hien da trung Yen Xd (Y Yen), Xuan Tien,<br />
mat vd phu khoa, benh ung thu phdi bien thdnh khu "gian ddn", vdi viee san Xudn Bac (Xudn Trudng), An Xa<br />
va lao phdi. Tai 7 dilm nghien edu xuat tilp tyc xen ldn sinh hoat cua (thdnh phd Nam Oinh). Tung budc cai<br />
thupc Du an quan ly chat thai nguy hai ngudi ddn. Oieu ndy cho tha'y nhan thien ve sinh moi trudng lang nghe,<br />
tinh Nam Djnh eho tha'y ede tru'dng thde cua ngudi ddn ve bao ve moi HDND tinh da ban hdnh hai nghi quye't<br />
hpp ung thu phdi, chit eao nhat la d trudng edn nhieu han c h l eho dii ve thu phi ve sinh (rac thai sinh hoat)<br />
cac lang nghe Van Chdng vd Td'ng Xd ngdnh Tdi nguyen vd Moi trudng tdtinh tren dja ban thdnh phd Nam Djnh vd<br />
(Nam Djnh). Theo sd lieu tai tram y t l din CO sd da rat coi trpng viec tuyen cdc xa, thj Iran trong tinh, ban hdnh<br />
xa Yen Xa, huyen Y Yen, tinh Nam truyen, giao dye ndng eao nhdn thde nghj quylt ve thu phi tham dinh ddnh<br />
Djnh, td nam 2000-2006, tdng sd ddn v l cdng tdc nay Phd Gidm dde Sd Tdi gia tdc dpng mdi trudng.<br />
d lang Tdng Xd da td vong Id 102 nguyen vd Mdi trudng Nam Dinh, Tran Nhdng giai phdp neu tren cho<br />
ngudi. Ngoai 27,4% ngudi chit do suy Van Phong eho bilt, khd khan nhat thay su cd gang, quye't tam cua tinh<br />
kiet tudi gid theo quy luat tu nhien, ty le hien nay Id cac cap ehinh quyen chua trong viee chap hanh phdp luat ve bao<br />
ngudi chit do ung thu phdi, gan, da ed CO chl, ehfnh sach phii hgp hd trg ve mdi trudng ldng nghe, tuy nhien dja<br />
day chilm eao nha't (25,5%), tilp d i n san xua't di chuyin dja diem. Cae ehinh phuang eung de nghi ede cap ehinh<br />
la tai biln mach mdu nao (19,6%). sdch dang dugc thuc hien nhu ho trg quyen nghien cdu ed ea chl, ehfnh<br />
Hau nhu nam ndo eung cd ngudi chit mat bang san xuat, vay vdn ngdn hdng sdch hd trg phii hpp ddi vdi san xua't<br />
vi tai nan lao dpng vd da sd tre so sinh chl phil hgp vdi ca sd san xuat Idn nhu ldng nghe, trong dd ed hP trp di ddi,<br />
bj chet do dj tat bam sinh hoac de non. edng ty, trong khi han 90% sd dan vi eho vay dau lu, ho trg xd ly moi trudng.<br />
san xuat trong lang nghe Id ea sd san Ben canh dd, can cd tieu chi eu Ihl d l<br />
Tai lang nghe co khi Vdn Chang d<br />
xuat nhd, le, quy md hp gia dinh. xdc dinh, ddnh gid, xet edng nhan Idng<br />
thj Iran Nam Giang, huyen Nam True,<br />
cd hien tupng d nhilm da't, ngudn nude Thdng qua Du dn "Quan ly chat nghi, td dd ed k l hoaeh, dinh hudng<br />
va khong khf, Idm eho phan Idn eu ddn thai nguy hai" do Thyy ST tdi trg td nam dung trong edng lae bao ve mdi trudng,<br />
trong lang mac cdc benh ve dudng hd 2003 de'n nay, Sd Tdi nguyen vd Mdi dae biet Id mdi trudng ldng nghe.B<br />
<br />
Tdi n g u y e n v d Mdi trudng | Ky 1 • Thang 4/2010 35<br />