zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Tội vi phạm các quy định về cạnh tranh - một số vấn đề khi hình sự hóa hành vi vi phạm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

26
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dựa trên nhu cầu cần có một chế tài nghiêm khắc để hạn chế các hành vi phản cạnh tranh có thể xảy ra, Nhà nước đã quy định “Tội vi phạm các quy định về cạnh tranh” tại điều 217 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Việc chính thức hình sự hóa lĩnh vực cạnh tranh làm xuất hiện không ít các lo ngại, nghi vấn xung quanh quy định của luật cũng như tác động đối với xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tội vi phạm các quy định về cạnh tranh - một số vấn đề khi hình sự hóa hành vi vi phạm

Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH VỀ CẠNH TRANH - MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI HÌNH SỰ HÓA HÀNH VI VI PHẠM Bùi Duy Hưng* Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh *Tác giả liên lạc: buiduyhung.law@gmail.com TÓM TẮT Dựa trên nhu cầu cần có một chế tài nghiêm khắc để hạn chế các hành vi phản cạnh tranh có thể xảy ra, Nhà nước đã quy định “Tội vi phạm các quy định về cạnh tranh” tại điều 217 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Việc chính thức hình sự hóa lĩnh vực cạnh tranh làm xuất hiện không ít các lo ngại, nghi vấn xung quanh quy định của luật cũng như tác động đối với xã hội. Để làm sáng tỏ các vấn đề trên cần phải tiến hành phân tích tội danh “tội vi phạm quy định về cạnh tranh” từ các yếu tố cấu thành tội phạm và qua các tình huống cụ thể, kết hợp so sánh với các quy định của một số quốc gia phát triển trên thế giới. Kết quả của quá trình nghiên cứu là những nhận xét cụ thể về tội danh cũng như các yếu tố liên quan, trong đó tồn tại không ít những hạn chế về nội dung, cơ chế thực thi và tính hiệu quả của quy định. Từ khóa: Cạnh tranh, tội vi phạm quy định về cạnh tranh, Bộ luật Hình sự. VIOLATION OF COMPETITION REGULATIONS - SOME ISSUES WHEN CRIMINALIZING VIOLATIONS Bui Duy Hung* University of Economics Ho Chi Minh City *Corresponding Author: buiduyhung.law@gmail.com ABSTRACT Based on the need for strict sanctions to restrict possible anti-competitive behavior, the State has defined “crimes of violation of competition regulations” in Article 217 of the Penal Code 2015, renewed and supplemented in 2017. The official criminalization of the competition field has raised many concerns and doubts surrounding the law and the impact on society. In order to clarify the above issues, it is necessary to analyze the crimes of “violating the competition rules” from the elements constituting crimes and through specific situations, combining them with the regulations of some developed countries in the world. The results of the study are specific observations on the crime as well as on the factors involved, including many limitations on the content, enforcement mechanism and effectiveness of the regulation. Keywords: Competition, violation of competition regulations, Penal Code. KINH NGHIỆM LẬP PHÁP CỦA cạnh tranh bị cấm, đặc biệt cho phép áp MỘT SỐ QUỐC GIA VỀ VIỆC dụng cùng lúc cả chế tài hành chính và HÌNH SỰ HÓA TRONG LĨNH hình sự. Từ những năm 1810, Bộ luật VỰC CẠNH TRANH hình sự của Pháp đã quy định hai tội Luật cạnh tranh của Pháp quy định có danh trong lĩnh vực cạnh tranh bao thể áp dụng chế tài hành chính, dân sự gồm: Tội cạnh tranh bất hợp pháp và hoặc hình sự để xử lý các hành vi phản Tội lạm dụng thế mạnh để cạnh tranh. 386
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học Hình phạt chủ yếu được quy định trong quả và mối hoài nghi về sự hợp lý của Bộ luật hình sự là phạt tiền ở mức rất quy định hiện hành khi giao thẩm nặng và nhằm vào hai đối tượng (người quyền khởi tố hình sự đối với những vụ lãnh đạo doanh nghiệp và doanh việc trong lĩnh vực cạnh tranh cho cơ nghiệp), đây là một ngoại lệ đặc biệt quan điều tra hình sự (theo điều 94 bởi nguyên tắc của pháp luật hình sự ở Luật cạnh tranh 2004 (sau khi Luật Pháp là cụ thể hóa trách nhiệm hình sự. cạnh tranh 2018 có hiệu lực là khoản 1 Pháp luật cạnh tranh của Mỹ cho phép điều 85)). Cơ quan điều tra hình sự, các áp dụng chế tài có sức răn đe cao nhất điều tra viên của cơ này bị giới hạn về để xử lý các hành vi xâm phạm cạnh kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực tranh lành mạnh ở nước này. Đạo luật cạnh tranh, ngoài ra, việc các sai số Sherman Act – 1890 quy định chế tài không thể tránh khỏi tác động đến kết hình sự có thể được áp dụng với các quả điều tra và việc Luật cạnh tranh hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị 2018 vừa được ban hành với rất nhiều trí độc quyền và tập trung kinh tế. Hình điểm mới… là những thách thức rất lớn phạt có thể được áp dụng đối với pháp đối với cơ quan điều tra hình sự khi tiến nhân và cá nhân. hành điều tra, giải quyết các vụ việc Nhật Bản cũng là một trong số những trong lĩnh vực cạnh tranh. quốc gia trên thế giới cho phép áp dụng (ii) Các hành vi phạm tội bị xử lý hình chế tài hình sự vào xử lý các hành vi sự chưa tập trung và chưa cho thấy rõ phản cạnh tranh bị cấm. Các cá nhân tính chất của một quy định hình sự là có thể bị phạt tù với mức phạt thông xử lý đối với các hành vi gây nguy hiểm thường khoảng 3 năm; các tổ chức như cao cho xã hội, vì vậy cần sửa đổi theo công ty, hiệp hội kinh doanh... đều có hướng chỉ áp dụng hình phạt cho một thể bị áp dụng hình phạt tiền với mức số hành vi phản cạnh tranh có nguy cơ phạt lên đến 1 tỷ Yên. gây hậu quả nghiêm trọng Luật chống độc quyền tư nhân và duy Dựa vào số liệu của Báo cáo tổng kết trì cạnh tranh công bằng Nhật Bản quy 12 năm thi hành Luật Cạnh tranh, có định theo hướng tăng nặng mức phạt thể rút ra kết luận rằng (1) các dạng của đối với tái phạm của các cá nhân, tổ hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh chức và chương trình khoan hồng có mức tác động và mức độ phổ biến nhằm nhanh chóng phát hiện các hành khác nhau, (2) hành vi thỏa thuận ấn vi vi phạm, tăng hiệu quả khi điều tra định giá là hành vi dễ dàng thực hiện vụ việc và đưa ra quyết định xử phạt và có tính chất nguy hiểm cao hơn các chính xác nhất. hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh còn lại. Do việc hình sự hóa trong lĩnh NHẬN XÉT VÀ ĐỀ XUẤT, KIẾN vực cạnh tranh là lần đầu được áp NGHỊ dụng, vì vậy cấu thành cơ bản của tội (i) Hậu quả là yếu tố quyết định vụ việc danh chỉ nên áp dụng chế tài hình sự để bị xử lý hình sự hay xử lý hành chính xử lý đối với 04 dạng hành vi thỏa và việc cân nhắc trao thêm thẩm quyền thuận hạn chế cạnh tranh có mức độ về điều tra và khởi tố hình sự đối với nguy hại cao và khó phát hiện để xử lý, các vụ việc cạnh tranh có yếu tố hình cụ thể là: (a) Thỏa thuận ấn định giá sự cho cơ quan quản lý cạnh tranh hàng hóa, dịch vụ một cách trực tiếp Khi nhắc đến tầm quan trọng của hậu hoặc gián tiếp bị cấm; (b) Thỏa thuận quả, thì không thể không nhắc đến tầm phân chia thị trường tiêu thụ, nguồn quan trọng của việc xác định đúng hậu cung cấp hàng hóa, nguồn cung dịch vụ 387
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học bị cấm; (c) Thỏa thuận hạn chế hoặc phạt với số tiền tối đa đến “10% tổng kiểm sóa t số lượng, khối lượng sản doanh thu... trong năm tài chính (của xuất, mua bán hàng hóa, dịch vụ bị cấm doanh nghiệp vi phạm) liền kề trước và (d) Thông đồng để một hoặc các bên năm thực hiện hành vi vi phạm”; số của thỏa thuận thắng thầu trong việc tiền phạt “10% tổng doanh thu trong cung cấp hàng hóa, cung ứng dịch vụ. năm tài chính” này theo Luật cạnh (iii) Hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh tranh có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn số thị trường/vị trí độc quyền chưa được tiền phạt tối đa 5 tỷ đồng theo Bộ luật quy định ngưỡng để xử lý hình sự hình sự. Như vậy, vô hình chung làm Tội vi phạm quy định về cạnh tranh cho mức phạt của một chế tài hình sự được quy định tại điều 217 Bộ luật hình có thể nhẹ hơn mức phạt của một chế sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 là tội tài hành chính, điều này làm mất đi tính danh có cấu thành tội phạm vật chất, răn đe của một điều luật hình sự và hậu quả (gắn liền với hành vi phạm tội) doanh nghiệp vi phạm có thể lợi dụng là yếu tố bắt buộc để định tội và định điều này để lách luật. Chính vì lý do khung. Trong thời gian tới, có thể kỳ trên, cần phải sửa đổi hình phạt của vọng rằng Chính phủ sẽ ban hành Nghị điều 217 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, định hướng dẫn chi tiết Bộ luật hình sự bổ sung 2017 ở phần hình phạt đối với 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 có quy pháp nhân. Thêm nữa, Nhà nước cần định chi tiết về ngưỡng xử lý này giúp nghiên cứu để bổ sung thêm các quy cho việc áp dụng điều luật thuận lợi và định về chế tài xử lý hành vi tái phạm có hành lang pháp lý vững vàng hơn. để tăng tính răn đe. (iv) Hình phạt của tội phạm ở phần (v) Việc phát hiện nhằm xử lý các hành hình phạt đối với pháp nhân chưa cân vi vi phạm còn hạn chế, vì vậy cần phải xứng với nguồn lợi thu được khi thực xây dựng chương trình khoan hồng và hiện hành vi phạm tội gây ra nên cần đề xuất cân nhắc về chế định thỏa sửa đổi hình phạt nhằm tăng tính răn thuận nhận tội trong hình sự hóa lĩnh đe và phòng ngừa việc tái phạm vực cạnh tranh Đầu tiên, khi thực hiện các hành vi vi Theo Báo cáo tổng kết 12 năm thi hành phạm về thỏa thuận hạn chế cạnh tranh, Luật Cạnh tranh của Bộ Công Thương lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường/ vị năm 2017, xét riêng các hành vi thỏa trí độc quyền như quy định của điều thuận hạn chế cạnh tranh và lạm dụng luật thì theo thực tiễn ghi nhận, do thời vị trí thống lĩnh/vị trí độc quyền, trong gian vi phạm dài cộng với việc khó giai đoạn từ khi Luật cạnh tranh 2004 phát hiện nên nguồn lợi thu về của các chính thức có hiệu lực vào năm 2005 pháp nhân này có thể là rất lớn, thậm đến năm 2016, đã có 87 cuộc điều tra chí lớn hơn nhiều so với số tiền phạt tối tiền tố tụng được tiến hành; nhưng đa là 5 tỷ đồng theo quy định hiện hành trong số đó chỉ có 06 vụ việc vi phạm của điều 217. Thứ hai, theo quy định bị xử lý. Điều này cho thấy công tác tại điều 118 Luật cạnh tranh 2004 phát hiện, điều tra nhằm xử lý các hành (hoặc tương ứng là khoản 1 điều 111 vi vi phạm còn rất khó khăn. Để giải Luật cạnh tranh 2018), doanh nghiệp quyết vấn đề trên, Luật cạnh tranh nếu thực hiện hành vi vi phạm (thuộc 2018 đã quy định chính sách khoan một hoặc một số hành vi thỏa thuận hồng tại điều 112. Nhận xét về chính hạn chế cạnh tranh, lạm dụng vị trí vị sách khoan hồng lần đầu được quy trí thống lĩnh thị trường/ vị trí độc định trong Luật cạnh tranh, có thể thấy quyền, tập trung kinh tế...) sẽ bị xử một số hạn chế làm ảnh hưởng xấu đến 388
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học khả năng khuyến khích hợp tác và làm tiên tìm ra sự thật, đáp ứng nhu cầu tạo giảm khả năng phát hiện hành vi vi ra một môi trường kinh doanh lành phạm. Điển hình như (1) việc yêu cầu mạnh, đảm bảo tính cạnh tranh của thị tự nguyện khai báo trước khi có quyết trường, nâng cao khả năng phòng định điều tra là điều kiện khó khăn; (2) chống hành vi phản cạnh tranh của cơ việc quy định chỉ doanh nghiệp mới là quan chức năng nhà nước, phát huy đối tượng của chính sách khoan hồng hiệu quả điều 217 Bộ luật Hình sự là rất hạn chế bởi như vậy sẽ không thu 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 thì chế được sự hợp tác từ các cá nhân – những định “Thỏa thuận nhận tội” là một người có thể nắm trong tay nhiều bằng trong những phương pháp mang tính chứng hữu hiệu hơn. hiệu quả cao. Giả thuyết nếu chế định Chế định “Thỏa thuận nhận tội” hiện này được cho phép áp dụng tại Việt nay không được áp dụng tại Việt Nam Nam thì phải cân nhắc thật kỹ lưỡng về vì lý do vi phạm nguyên tắc xét xử các nội dung như: cơ chế áp dụng, quy công khai, tất cả các vụ án đều phải định về phạm vi áp dụng chế định, các được xét xử thông qua một phiên tòa trường hợp cần thiết áp dụng, chủ thể theo quy định của pháp luật, và một số được áp dụng… Như vậy, chế định sẽ nguyên tắc khác của tố tụng hình sự. có thể phát huy tác dụng mà không để Nhưng nếu xem xét dựa trên yếu tố ưu bị lợi dụng. TÀI LIỆU THAM KHẢO BỘ CÔNG THƯƠNG (2017). Báo cáo tổng kết 12 năm thi hành Luật Cạnh tranh. Hà Nội. CỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH (VCA) (2017). Báo cáo thường niên năm 2016. Bộ Công Thương, Hà Nội. KIM HOÀN MỸ LINH (2014). Chế tài liên quan tới hạn chế cạnh tranh ở Việt Nam. Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật Đại học quốc gia Hà Nội. QUÁCH THỊ HƯƠNG GIANG (2011). Chế tài đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo pháp luật Việt Nam. Luận văn thạc sĩ ngành Luật Kinh tế. 389

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.