Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

118
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn và giải pháp nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam, nhằm góp phần hoàn thiện phẩm chất, năng lực của chính ủy trung đoàn, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

1 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Chính ủy trung đoàn là người chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị và là bí thư đảng ủy trung đoàn. Để chính ủy trung đoàn hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của mình, một trong những yêu cầu rất cơ bản là họ phải có phương pháp xem xét, giải quyết đúng đắn. Đề tài:“Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay”, là một vấn đề rất bức thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc. Đây cũng là vấn đề chưa được nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống. Luận án tập trung làm rõ quan niệm về năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và chỉ ra nhân tố cơ bản quy định việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay; làm rõ thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và phân tích những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở đó, đề xuất giải pháp cơ bản, đồng bộ, khả thi nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn, một trong những nhân tố cơ bản, nền tảng đảm bảo cho chính ủy trung đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Công trình được kết cấu gồm: phần mở đầu, 3 chương (7 tiết), kết luận, danh mục các công trình khoa học đã công bố của tác giả, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 2. Lý do lựa chọn đề tài luận án Phương pháp luận duy vật biện chứng là một bộ phận tri thức triết học đặc thù, là hạt nhân được rút ra từ toàn bộ triết học Mác Lênin, bao gồm hệ thống những quan điểm, nguyên tắc cách thức, biện pháp chỉ đạo hoạt động nhận thức và thực tiễn của chủ thể. Năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng là nhân tố cơ bản, nền tảng, định hướng, đảm bảo cho đội ngũ cán bộ quân đội nói chung, cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên nói riêng phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện. Trong
2 giai đoạn hiện nay, để thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8, khóa XI về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã khẳng định: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đủ năng lực và phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ”. Vi ệc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của đội ngũ cán bộ quân đội là yêu cầu khách quan, có ý nghĩa cấp thiết, làm cho phương pháp luận duy vật biện chứng thấm sâu vào nhận thức và hành động, quyết định đến việc hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ quân đội; đồng thời góp phần thực hiện thắng lợi m ục tiêu, phương hướng, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới. Chính ủy trung đoàn là cán bộ của Đảng và Nhà nướ c hoạt động trong lĩnh vực quân sự, là ngườ i chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị ở các trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Do đó, chính ủy trung đoàn giữ vị trí, vai trò rất quan tr ọng trong vi ệc đảm bảo sự lãnh đạ o của Đảng, nhân tố quyết định trong vi ệc xây dựng các trung đoàn trong quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưở ng và tổ chức. Để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ, chính ủy trung đoàn phải không ngừng hoàn thiện, nâng cao hệ thống tri th ức và năng lực của mình. Một trong nh ững vấn đề cơ bản, mấu chốt, có ý nghĩa quyết định là phải nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật bi ện ch ứng. Đây là cơ sở, tiền đề đảm bả o cho việc hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Bài học kinh nghiệm từ thực tiễn xây dựng quân đội cho thấy, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam là con đường, cách thức, biện pháp cơ bản để thúc đẩy hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, hiệu quả xây dựng trung đoàn về chính trị. Chính ủy trung đoàn có năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng tốt thì hiệu lực công tác đảng, công tác chính trị, hiệu quả xây dựng trung đoàn về chính trị không ngừng được tăng cường. Ngược lại, không chú ý đến việc
3 nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của đội ngũ cán bộ này thì hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, kết quả xây dựng trung đoàn về chính trị không những kém hiệu quả mà những “căn bệnh” trong tư duy của chính ủy trung đoàn, như: chủ quan, duy ý chí, giáo điều, siêu hình..., dễ có điều kiện nảy sinh và phát triển. Vì vậy, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn là giúp họ hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Đây là một việc làm có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị quân đội vững mạnh. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu: nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn và giải pháp nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam, nhằm góp phần hoàn thiện phẩm chất, năng lực của chính ủy trung đoàn, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay. * Nhiệm vụ nghiên cứu: Làm rõ thực chất và những nhân tố cơ bản quy định việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đánh giá thực trạng, chỉ ra nguyên nhân của thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật bi ện ch ứng c ủa chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hi ện nay. Đề xuất giải pháp cơ bản nhằm nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu: những vấn đề bản chất của quá trình nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
4 * Phạm vi nghiên cứu: nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn bộ binh đủ quân trong Quân đội nhân dân Việt Nam, số liệu khảo sát từ năm 2006 đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận của luận án: là hệ thống các quan điểm, nguyên tắc của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, nghị quyết của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên trong quân đội; nâng cao phẩm chất, năng lực đội ngũ cán bộ quân đội ta hiện nay. * Cơ sở thực tiễn của luận án: là tình hình thực tiễn nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn, các kết quả tổng hợp, điều tra, khảo sát của tác giả và những số liệu tổng kết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các cơ quan, đơn vị toàn quân có liên quan đến đề tài luận án. * Phương pháp nghiên cứu: đề tài vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử. Ngoài ra, luận án sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp cụ thể như: phân tích và tổng hợp, hệ thống và cấu trúc, trừu tượng hoá và khái quát hoá, lịch sử và lôgíc, điều tra xã hội học, phương pháp chuyên gia… 6. Những đóng góp mới của luận án Góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đề xuất các giải pháp cơ bản, đồng bộ, khả thi nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án * Ý nghĩa lý luận: kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm sâu sắc thêm một số vấn đề lý luận về nâng cao năng lực vận
5 dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. * Ý nghĩa thực tiễn: kết quả nghiên cứu của luận án là cơ sở khoa học giúp các cơ quan chức năng nghiên cứu, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng chính ủy trung đoàn trong quân đội hiện nay. Luận án có thể làm tài liệu tham khảo trong công tác quản lý, đào tạo giảng dạy, bồi dưỡng, học tập, nghiên cứu khoa học và tiến hành nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. 8. Kết cấu của luận án Kết cấu của luận án gồm: phần mở đầu; tổng quan vấn đề nghiên cứu có liên quan đến đề tài; 3 chương (7 tiết); kết luận; các công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1. Những công trình khoa học tiêu biểu ở nước ngoài liên quan đến phương pháp luận duy vật biện chứng Liên quan đến vấn đề này ở nước ngoài có các công trình nghiên cứu tiêu biểu như: K.M.Phataliep (1978), Chủ nghĩa duy vật biện chứng và khoa học tự nhiên Nxb Sự thật, Hà Nội; E.V. Đ.A.Vôn côgônốp (1984), Phương pháp luận công tác giáo dục tư tưởng Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội; Ilencôv (2003), Lôgic biện chứng, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội; P.V.Pôpốp chủ biên (1978), Phép biện chứng với tư cách là phương pháp luận của sự nhận thức khoa học, Nxb Đại học, Mátxcơva.v.v.. Các công trình đã khẳng định phép biện chứng duy vật với tính cách là một phương pháp thật sự khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác Lênin. Phép biện chứng duy vật có vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu về chủ nghĩa đế quốc, vạch ra chiến lược, sách lược đấu tranh cách mạng của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. 2. Những công trình khoa học tiêu biểu ở trong nước liên quan đến phương pháp luận duy vật biện chứng
6 Lý luận và thực tiễn đã khẳng định việc vận dụng sáng tạo phương pháp luận duy vật biện ch ứng để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra là chìa khóa của sự thành công. Chính vì vậy, trước và sau đổi mới có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Tiêu biểu có tác phẩm: Một số vấn đề lý luận và phương pháp luận nghiên cứu thời kỳ quá độ ở nước ta, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1985. Cuốn sách là tập hợp các bài viết tại cuộc hội thảo cùng tên do Viện Triết học tổ chức vào tháng 3 và tháng 5 năm 1983. Các tác giả khẳng định chủ nghĩa Mác Lênin là kim chỉ nam cho mỗi quốc gia, dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong đó, nắm vững phép biện chứng duy vật là cơ sở để phân tích thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay. Công trình Một số vấn đề phương pháp luận triết học Mác Lênin trong hoạt động quân sự, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2000. Đinh Tích Quân (chủ biên), (1996), Một số vấn đề phương pháp luận quân sự, (2 tập), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Các tác giả khẳng định tri thức triết học đóng vai trò là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận chung nhất đối với tri thức quân sự. Trong đó triết học Mác Lênin chỉ ra những vấn đề “có tính nguyên tắc định hướng cho tư duy quân sự, nói rộng hơn nữa là định hướng cho toàn bộ quá trình nhận thức quân sự. Các tác giả Nguyễn Trọng Chuẩn, Tô Duy Hợp, Lê Hữu Tầng chủ biên (1977), Vai trò của phương pháp luận triết học Mác Lênin đối với sự phát triển của khoa học tự nhiên, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, khẳng định: “Nắm được phương pháp biện chứng tức là phương pháp nắm sự vật và phản ánh sự vật trong tư tưởng, chủ yếu là trong sự liên hệ, ràng buộc, vận động, phát triển và tiêu vong của sự vật”. Tác giả Nguyễn Cảnh Toàn (1997), Phương pháp luận duy vật biện chứng với việc học, dạy, nghiên cứu toán, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nôi, công trình đã nêu lên tầm quan trọng của việc vận dụng phương pháp duy vật biện chứng trong nghiên cứu toán. Tác giả Trần Xuân Sầm chủ biên (2000), Tìm hiểu phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu khoa học qua một số tác phẩm kinh điển mácxit, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, khẳng định những công trình nghiên cứu của các nhà kinh điển đã đóng góp cho nhân loại một kho tàng kiến thức đồ sộ, mà một trong những đóng góp quan trọng đó là phương
7 pháp luận nghiên cứu khoa học macxít. Cho đến nay phương pháp luận macxit vẫn được xem là phương pháp luận khoa học nhất vì nó có thể áp dụng vào nghiên cứu không chỉ trong lĩnh vực tự nhiên mà cả trong xã hội và tư duy. Ngoài ra, xung quanh vấn đề này còn có các công trình tiêu biểu khác như: Phạm Như Cương (1999), Đổi mới phong cách tư duy Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Ngô Đình Xây (2004), Tiếp tục đổi mới tư duy lý luận: Một đòi hỏi bức xúc hiện nay của đất nước và thời đại, Nxb Hà Nội. Trần Trọng Tân (1993), Về phương pháp nhận thức khoa học Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trần Túy (2005), Triết học với tư cách là khoa học về phương pháp luận của y học, Nxb Phương Đông, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Những công trình khoa học tiêu biểu ở trong nước về chính ủy và bồi dưỡng phẩm chất, năng lực của đội ngũ chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam Khi bàn về người chính ủy, chính trị viên trong Quân đội ta đã có nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu về phẩm chất, năng lực của đội ngũ này. Tiêu biểu có các công trình như: Song Hào (1965) Rèn luyện trở thành người chính trị viên ưu tú của quân đội Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Song Hào (1967), Phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ người chính ủy trong lực lượng vũ trang nhân dân, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Trong đó, các tác giả đã phân tích những phẩm chất cần có của chính ủy trên các mặt đạo đức, trình độ, năng lực công tác và tác phong lãnh đạo của họ. Chu Huy Mân (2006) chủ biên, Người chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Phạm Hồng Cư (2007), Kinh nghiệm công tác chính ủy, chính trị viên, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2007. Chính ủy, chính trị viên trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam về chính trị, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2007. Nâng cao chất lượng đào tạo chính ủy, chính trị viên trong thời kỳ mới, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2008. Nhâm Cao Thành (2013), Xây dựng phong cách làm việc của chính ủy trung đoàn bộ binh trong quân đội hiện nay , Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Nguyễn Văn Dũng chủ biên (2012), Vai trò của xã hội học trong xây dựng nhân cách người chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Nguyễn Quang Phát
8 (2006), Xây dựng đội ngũ chính ủy, chính trị viên trong quân đội hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Các tác giả đã làm rõ những vấn đề cơ bản về chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội, và xác định yêu cầu về phẩm chất, năng lực và phương pháp tác phong công tác của chính ủy, chính trị viên. Chính ủy, chính trị viên phải là người tiêu biểu về phẩm chất chính trị. Mẫu mực về đạo đức, lối sống; gương mẫu về tính tổ chức, tính kỷ luật, là trung tâm đoàn kết, có tín nhiệm cao trong cấp ủy, tổ chức đảng và toàn đơn vị. 4. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố và những vấn đề luận án cần tập trung nghiên cứu, giải quyết 4.1. Khái quát kết quả nghiên cứu của công trình khoa học đã công bố Thứ nhất, các công trình nghiên cứu đã tập trung làm rõ các quan niệm về phương pháp luận, phương pháp luận duy vật biện chứng, đặc điểm của phương pháp luận duy vật biện chứng; khẳng định phép biện chứng duy vật với tính cách là một phương pháp khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác Lênin; phép biện chứng duy vật cũng là phương pháp tư duy triệt để nhất, khoa học nhất. Các công trình đã chỉ ra vai trò quan trọng của việc vận dụng và nâng cao hiệu quả vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực tiễn công tác. Thứ hai, các công trình nghiên cứu đã phân tích, chỉ ra những phẩm chất, năng lực cần có của người chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam; đó là có nhận thức chính trị cao, có lập trường tư tưởng kiên định, bản lĩnh chính trị vững vàng, có trách nhiệm chính trị cao trước nhiệm vụ, trước đơn vị; trung thực, khiêm tốn, giản dị, liêm khiết, lối sống trung thực, trong sáng, đoàn kết, yêu thương con người, sống bao dung và độ lượng. Đặc biệt họ phải là người có trình độ lý luận, có thế giới quan khoa học, có kiến thức chuyên sâu về xây dựng đảng, công tác đảng, công tác chính trị và có kiến thức quân sự vững chắc, có năng lực lãnh đạo, chỉ đạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, biết chỉ huy đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, có năng lực quản lý và có kiến thức toàn diện, ngang tầm chức trách là người chủ trì về chính trị đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị của đơn vị.
9 Thứ ba, các công trình đã chỉ ra vị trí, vai trò quan trọng của người chính ủy trong quân đội đối với việc xây dựng sức mạnh chiến đấu cho quân đội, trước hết và nền tảng, cơ sở là xây dựng quân đội về chính trị. Nên đội ngũ chính ủy trong quân đội phải có phẩm chất, năng lực tương xứng để có thể làm tròn nhiệm vụ là người chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị. Theo đó, các công trình đã khẳng định sự cần thiết phải nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực nhận thức, tư duy, tham mưu, đề xuất, lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác của của đội ngũ chính ủy trong quân đội. 4.2. Những vấn đề đặt ra để luận án tiếp tục giải quyết Một là, chưa có công trình nào tiếp cận, nghiên cứu làm rõ quan niệm, đặc điểm vận dụng và nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng duy vật của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đây là vấn đề cơ bản, cấp thiết về lý luận để tác giả đề tài luận án tập trung nghiên cứu giải quyết. Hai là, chưa có công trình nào đi sâu, tiếp cận đánh giá thực trạng nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng; những nhân tố quy định đến việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đó là vấ n đề thực tiễn c ấp thi ết để tác giả đề tài luậ n án tập trung nghiên cứu giải quy ết. Ba là, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu toàn diện, có hệ thống, chuyên sâu các giải pháp để nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đây là một trong những nội dung cơ bản, cấp thiết, có giá trị định hướng cho việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn mà tác giả đề tài luận án tập trung giải quyết. Chương 1 LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP LUẬN DUY VẬT BIỆN CHỨNG CỦA CHÍNH ỦY TRUNG ĐOÀN TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM
10 1.1. Thực chất nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam 1.1.1. Quan niệm về năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam Chính ủy trung đoàn bộ binh trong Quân đội nhân dân Việt Nam là người chủ trì về chính trị; trực tiếp chỉ đạo, tổ chức tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị; cùng với người chỉ huy chịu trách nhiệm toàn bộ mọi hoạt động của trung đoàn theo đúng đường lối quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Chức trách, nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn đòi hỏi họ phải có phong cách làm việc dân chủ, khoa học. Phong cách làm việc đó là nét đặc trưng trong hoạt động của chính ủy trung đoàn, thể hiện ở hệ thống những phương pháp, biện pháp, cách thức, lề lối làm việc mà chính ủy sử dụng hàng ngày để thực hiện chức trách, nhiệm vụ, nó phản ánh trình độ, phẩm chất, năng lực, đồng thời tạo nên những giá trị của người chính ủy. Xuất phát từ yêu cầu đó đòi hỏi chính ủy trung đoàn phải có năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng tương xứng để giải quyết tốt nhiệm vụ được giao. Phương pháp luận là hệ thống những quan điểm, những nguyên tắc xuất phát, những cách thức chung để thực hiện hoạt động nhận thức và thực tiễn cùng với bản thân học thuyết về hệ thống đó. Phương pháp luận chung nhất là phương pháp luận triết học. Nó khái quát những quan điểm, nguyên tắc chung nhất làm xuất phát điểm cho việc xác định các phương pháp luận khoa học chung, phương pháp luận bộ môn và các phương pháp hoạt động cụ thể của nhận thức và thực tiễn. Với tư cách là lý luận về phương pháp chung nhất của triết học Mác Lênin, có thể quan niệm: Phương pháp luận duy vật biện chứng là một bộ phận tri thức triết học đặc thù, được rút ra từ toàn bộ triết học Mác Lênin nói chung, tập trung là từ chủ nghĩa duy vật biện chứng, trực tiếp là từ những nguyên lý của phép biện chứng duy vật; bao gồm hệ thống những quan điểm,
11 nguyên tắc cách thức, biện pháp chỉ đạo hoạt động nhận thức và thực tiễn của chủ thể. Xét về mặt cấu trúc thì phương pháp luận duy vật biện chứng bao gồm các nguyên tắc phương pháp luận chủ yếu: khách quan, toàn diện, lịch sử cụ thể, phát triển và thực tiễn. Phương pháp luận duy vật biện chứng có những đặc trưng cơ bản: một là, sự thống nhất giữa lý luận và phương pháp; hai là, phương pháp luận duy vật biện chứng là sự thống nhất giữa tính nguyên tắc và tính mềm dẻo, tính mở trong nhận thức và thực tiễn; ba là, phương pháp luận duy vật biện chứng là sự thống nhất giữa tính phổ quát và tính lịch sử cụ thể; bốn là, phương pháp luận duy vật biện chứng phát huy tác dụng trong mối quan hệ hữu cơ với phương pháp luận của các khoa học cụ thể. Theo đó, có thể quan niệm: Năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam là khả năng quán triệt và cụ thể hoá những yêu cầu có tính nguyên tắc của phương pháp luận duy vật biện chứng thành hệ thống các phương pháp, cách thức tổ chức thực hiện chức trách, nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn trong từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Quan niệm về năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam thể hiện trên ba khía cạnh chủ yếu. Thứ nhất, năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn thể hiện ở trình độ nắm bắt thực chất phương pháp luận duy vật biện chứng. Thứ hai, năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn thể hiện ở sự “thông hiểu” về chức trách, nhiệm vụ của mình trong từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Thứ ba, năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn thể hiện ở kỹ năng cụ thể hoá những yêu cầu có tính nguyên tắc của phương pháp luận duy vật biện chứng thành phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện chức trách, nhiệm vụ chủ trì về chính trị và tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. 1.1.2. Quan niệm về nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam
12 Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn là quá trình làm cho việc nắm và vận dụng những nguyên tắc của chủ nghĩa duy vật biện chứng vào chức trách nhiệm vụ của người chính ủy ngày càng đáp ứng tốt với thực tiễn xây dựng trung đoàn về mọi mặt và hoạt động công tác đảng, công tác chính trị có hiệu quả tốt. Theo đó, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam là quá trình tác động hợp quy luật nhằm biến đổi năng lực của đội ngũ cán bộ này theo hướng đáp ứng với những đòi hỏi ngày càng cao về việc quán triệt, cụ thể hóa phương pháp luận duy vật biện chứng vào thực hiện chức trách, nhiệm vụ chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị ở trung đoàn trong điều kiện cụ thể của đơn vị. Mục đích nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn là nhằm giúp chính ủy trung đoàn nắm và vận dụng thành thạo các nguyên tắc phương pháp luận duy vật biện chứng vào quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn. Chủ thể nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn được xác định là các cấp, các ngành, các lực lượng. Nếu xét về tổ chức quản lý, giáo dục, rèn luyện chính ủy trung đoàn thì chủ thể là Đảng, Nhà nước, Quân đội và các tổ chức (tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, ….), cán bộ lãnh đạo, chỉ huy cấp trên, cán bộ đồng cấp và cấp dưới ở đơn vị. Chủ thể trực tiếp là nhà trường, tổ chức đảng, cơ quan chính trị sư đoàn, chính uỷ sư đoàn, sư đoàn trưởng, các phó sư đoàn trưởng và đội ngũ cán bộ chỉ huy trung đoàn, bản thân chính ủy trung đoàn trong tự học tập, tự rèn luyện. Nội dung của nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn bao gồm nâng cao trình độ lý luận, đặc biệt là lý luận triết học; vận dụng lý luận đó vào thực tiễn sinh hoạt và công tác; góp phần nâng cao khả năng quán triệt và cụ thể hoá những yêu cầu phương pháp luận duy vật biện chứng vào thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Đó là quá trình nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật
13 biện chứng bao hàm việc nâng cao trình độ hiểu biết của chính ủy trung đoàn về mức độ kiến thức tầm rộng và tầm sâu. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn chính là quá trình không ngừng làm giàu tri thức của mình về các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị; là các hoạt động của công tác tư tưởng, công tác tổ chức, công tác cán bộ, công tác dân vận, công tác bảo vệ, công tác chính sách, công tác quần chúng; là phương pháp, tác phong làm việc với con người. Sự thông hiểu chức năng, nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn. Kỹ xảo, kỹ năng vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng là một thành tố cơ bản, có ý nghĩa quyết định trong nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng đối với chính ủy trung đoàn trong quân đội. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam là một quá trình liên tục và luôn được cụ thể hóa bởi các tiêu chí phù hợp với các giai đoạn khác nhau ở các trung đoàn. Phương thức nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn được tiến hành một cách đồng bộ, có hệ thống và liên tục từ nhà trường đến đơn vị. 1.2. Những nhân tố cơ bản quy định việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam 1.2.1. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn phụ thuộc vào chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ở nhà trường và đơn vị Chất lượng đào tạo quy định kết quả quá trình nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn. Chất lượng đào tạo được tạo dựng bởi trình độ của đội ngũ giảng viên; chất lượng của người học (ở đây là các chính ủy trong tương lai, theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo); mục tiêu, yêu cầu, chương trình, nội dung đào tạo chính ủy trung đoàn và phương pháp giảng dạy của đội ngũ giảng viên. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn phụ thuộc trực tiếp, thường xuyên
14 vào nội dung và phương pháp bồi dưỡng ở đơn vị. Nội dung bồi dưỡng ở đơn vị nếu cung cấp được cho chính ủy trung đoàn những nội dung còn thiếu, còn yếu và những đơn vị kiến thức lý luận mới, cũng như những tri thức về thực tiễn trong tiến hành chủ trì về chính trị và đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị. Và năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn được nâng lên thông qua hoạt động bồi dưỡng của đảng ủy trung đoàn và ban chỉ huy trung đoàn; đặc biệt là đảng ủy sư đoàn, phòng chính trị sư đoàn và chính ủy sư đoàn, sư đoàn trưởng... 1.2.2. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn phụ thuộc vào môi trường hoạt động thực tiễn ở đơn vị Năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn sẽ được nâng lên nếu họ được công tác ở một môi trường thuận lợi cho quá trình hoàn thiện tư duy và thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Đó là cách tạo ra cơ chế làm việc, cách đánh giá, đề bạt, xem xét cán bộ trong thực hiện nhiệm vụ. Nếu ở đơn vị nào đề cao việc giải quyết và vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tế thì buộc chính ủy trung đoàn phải tập trung tự học nâng cao trình độ cũng như vận dụng kiến thức lý luận đó vào thực hiện nhiệm vụ được giao. Điều đó được duy trì nghiêm túc và khoa học thì trình độ năng lực của chính ủy trung đoàn sẽ không ngừng được hoàn thiện. 1.2.3. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn phụ thuộc vào nhân tố chủ quan của họ Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn phụ thuộc vào việc xác định mục tiêu cần phải nỗ lực cố gắng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; huy động vốn kiến thức của mình có được vào giải quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn; sự quyết tâm cao trong tự học, tự rèn nhằm hoàn thiện cả tri thức lý luận và kinh nghiệm thực tiễn; cũng như động cơ đúng đắn trong giải quyết những vấn đề gặp phải trong quá trình công tác. Kết luận chương 1
15 Phương pháp luận duy vật biện chứng chính là hệ thống lý luận về phương pháp, là phương pháp luận phổ biến, có mối quan hệ chặt chẽ với phương pháp của các khoa học cụ thể, trong đó có khoa học công tác đảng, công tác chính trị. Phương pháp luận duy vật biện chứng là cơ sở, nền tảng giúp cho đội ngũ cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên nhận thức và cải tạo hiện thực; được biểu hiện thông qua năng lực vận dụng để lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, điều hành xây dựng các đơn vị quân đội về chính trị và tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam là quá trình tác động hợp quy luật nhằm biến đổi năng lực của đội ngũ cán bộ này theo hướng đáp ứng với những yêu cầu ngày càng cao về việc quán triệt, cụ thể hóa phương pháp luận duy vật biện chứng vào thực tiễn của họ trong các giai đoạn khác nhau trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn phụ thuộc trực tiếp vào chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ở nhà trường và đơn vị; phụ thuộc vào môi trường thực tiễn ở đơn vị và nhân tố chủ quan của chính ủy trung đoàn.
16 Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI VIỆC NÂNG CAO NĂNG LỰC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP LUẬN DUY VẬT BIỆN CHỨNG CỦA CHÍNH ỦY TRUNG ĐOÀN TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY 2.1. Thực trạng nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay Đánh giá đúng thực trạng nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay , làm rõ những ưu điểm, khuyết điểm, chỉ ra những nguyên nhân của kết quả và hạn chế, đó là công việc khó khăn, phức tạp đòi hỏi phải tiến hành thận trọng, khách quan. Căn cứ vào bản chất, nhân tố quy định nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam để đánh giá thực trạng trên cả hai mặt ưu điểm và hạn chế. 2.1.1. Những ưu điểm nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay Một là, ưu điểm nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng ở nhà trường và đơn vị. Công tác đào tào ở nhà trường đã có những thành tựu quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo chính ủy cấp trung, sư đoàn binh chủng hợp thành. Cán bộ được lựa chọn về học lớp đào tạo chính ủy cấp trung, sư đoàn có chất lượng tương đối toàn diện và được lựa chọn theo các bước một cách bài bản từ các đơn vị cơ sở trong toàn quân. Mục tiêu đào tạo chính ủy trung đoàn đã kịp thời cập nhật những đơn vị kiến thức phù hợp với yêu cầu đòi hỏi đào tạo chính ủy hiện nay. Nội dung, phương pháp giảng dạy có sự cập nhật mới, đáp ứng yêu cầu đòi hỏi về chức trách, nhiệm vụ đảm nhiệm theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo, yêu cầu nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng. Công tác bồi dưỡng cho chính ủy trung đoàn ở đơn vị cũng đã đặc biệt được quan tâm và đã góp phần nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn. Công tác bồi dưỡng, rèn luyện cho chính ủy trung đoàn ngay
17 chính tại môi trường hoạt động của họ, tuy có thiếu tính bài bản nhưng có ưu thế vượt trội. Giúp cho chính ủy trung đoàn trực tiếp vận dụng nguyên tắc phương pháp luận vào xử lý tình hình thực tế; nó gắn liền với thực tiễn đơn vị; giúp chính ủy trung đoàn xử lý nhanh, linh hoạt, chính xác các vấn đề gặp phải. Trong những năm qua, các đơn vị thường xuyên duy trì và thực hiện tốt kế hoạch về công tác bồi dưỡng, học tập cho cán bộ, sĩ quan nói chung và chính ủy trung đoàn nói riêng nên kết quả thực hiện nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn từng bước được nâng lên. Hoạt động bồi dưỡng luôn được gắn với đào tạo lại, đào tạo bổ sung của nhà trường đã góp phần quan trọng nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn. Hai là, ưu điểm của việc tạo lập môi trường nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng cho chính ủy trung đoàn. Ở các đơn vị cơ sở hiện nay cơ bản có m ôi trường dân chủ, cởi mở cho các chính ủy trung đoàn nắm được các luồng thông tin, trao đổi tri thức, đánh giá, nắm chắc bản chất của sự việc, từ đó có căn cứ khoa học để xác định đúng các kế hoạch, quyết sách, quyết nghị lãnh đạo, chỉ đạo sát đúng; biết tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm trong các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, đáp ứng tốt yêu cầu của nhiệm vụ chính trị đặt ra. Nhờ đó, đã thực sự tạo điều kiện cho chính ủy trung đoàn nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng. Ba là, ưu điểm của việc phát huy nhân tố chủ quan của chính ủy trung đoàn trong nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng. Đại bộ phận chính ủy trung đoàn hiện nay có động cơ, thái độ, trách nhiệm đúng đắn và luôn gắn bó với nghề làm cán bộ chính trị của mình luôn ý thức cao việc tự học , tự rèn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao. Và lăn lộn với thực tiễn, đi sâu vào từng hoạt động, từng nhiệm vụ công tác, hòa mình với quần chúng, nắm chắc tình hình, phát hiện được những vấn đề vướng mắc cần tháo gỡ. 2.2.2. Những hạn chế nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
18 Một là, hạn chế trong công tác đào tạo bồi dưỡng ở nhà trường và đơn vị đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn. Trong đào tạo hiện nay, công tác tạo nguồn và tuyển chọn nguồn đi đào tạo chính ủy vẫn còn những hạn chế, bất cập ; chương trình, nội dung đào tạo có mặt vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng cho chính ủy trung đoàn, phương pháp dạy học việc kết hợp giữa lý luận và thực tiễn hiệu quả chưa cao. Công tác bồi dưỡng ở đơn vị cho chính ủy trung đoàn còn có những hạn chế đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng. Nội dung bồi dưỡng ở đơn vị, chưa chú trọng đúng mức việc vận dụng lý luận vào kiến giải những vấn đề thực tiễn đang diễn ra gắn với chức trách, nhiệm vụ được giao. Phương pháp bồi dưỡng cho chính ủy trung đoàn cũng chưa phát huy hết tác dụng, việc bồi dưỡng đó vẫn mang tính kế hoạch nhiều hơn. Hai là, hạn chế trong việc tạo dựng môi trường nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn. Môi trường công tác vẫn còn có những hạn chế nhất định đối với quá nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn. Như công tác cán bộ, điều kiện ăn, ở, môi trường công tác, chế độ, chính sách đối với các chính ủy trung đoàn hiện nay có mặt vẫn còn hạn chế, bất cập. Ba là, hạn chế trong việc phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo trong tự học, tự rèn của một số chính ủy trung đoàn trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Một số chính ủy trung đoàn nhận thức về tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ xảo, kỹ năng tiến hành công tác đảng, công tác chính trị chưa ngang tầm và thiếu sự chủ động, sáng tạo trong tự hoàn thiện năng lực toàn diện. Một số ít chính ủy trung đoàn còn thụ động, theo sách vở và chưa phát huy được tính chủ động, sáng tạo tìm tòi phương pháp thực sự phù hợp trong quá trình tiến hành công tác đảng, công tác chính trị ở trung đoàn.
19 2.2. Nguyên nhân ưu điểm, hạn chế và những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 2.2.1. Nguyên nhân ưu điểm, hạn chế của việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay * Nguyên nhân ưu điểm Thứ nhất, nhờ sự phát triển của tình hình kinh tế xã hội, của quá trình xây dựng quân đội những năm qua đã tạo ra những khả năng to lớn cho việc hoàn thiện phẩm chất, năng lực của đội ngũ chính ủy trung đoàn. Thứ hai, chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo chính ủy trung đoàn những năm qua đã bám sát thực tiễn. Thứ ba, đội ngũ chính ủy trung đoàn đã có sự nỗ lực cao từ việc học tập ở nhà trường, bồi dưỡng ở đơn vị và trải nghiệm thực tiễn lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, điều hành đơn vị và thực tiễn tiến hành công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị. Thứ tư, cơ chế, chính sách đối với đội ngũ cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên ngày càng được quan tâm hơn. Đối với cơ sở vật chất phục vụ sinh hoạt, làm việc của chính ủy trung đoàn được quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi giúp họ nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng vào thực tiễn công tác. * Nguyên nhân hạn chế Thứ nhất, tác động của mặt trái kinh tế thị trường, sự gia tăng các tệ nạn xã hội đã và đang làm tăng thêm những khó khăn, ảnh hưởng nhất định đến tâm tư, tình cảm của chính ủy trung đoàn. Thứ hai, việc đào tạo, bồi dưỡng chính ủy trung đoàn ở nhà trường trong những năm qua đã có nhiều đổi mới đáp ứng với yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng chính ủy trung đoàn; tuy nhiên, cũng còn một số bất cập về chương trình nội dung, phương pháp giảng dạy. Thứ ba, về môi trường trực tiếp chính ủy trung đoàn sinh hoạt, làm
20 việc, các điều kiện về tài liệu, cập nhật thông tin, cơ sở vật chất phục vụ; cơ chế chính sách bảo đảm còn những khó khăn nhất định, tác động đến động cơ, trách nhiệm tự phấn đấu, tự học tập, tự rèn luyện của chính ủy trung đoàn. Thứ tư, về nhân tố chủ quan, đội ngũ chính ủy trung đoàn hầu hết vừa trải qua cấp tiểu đoàn hoặc có một vài năm đảm nhiệm phó chủ nhiệm chính trị trung đoàn, chủ nhiệm chính trị trung đoàn, phó chính ủy trung đoàn, chưa trải nghiệm qua chiến đấu; hướng sử dụng quy hoạch, bổ nhiệm phó chính ủy sư đoàn, chính ủy sư đoàn ít, do vậy, tác động đến động cơ, trách nhiệm tự học, tự rèn của chính ủy trung đoàn. 2.2.2. Những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng đòi hỏi kiến thức cơ bản và kiến thức chuyên ngành phải cập nhật, song ở chính ủy trung đoàn những kiến thức có nội dung đã lạc hậu ít được cập nhật. Quá trình đó đòi hỏi phải có môi trường tranh luận, trao đổi thật sự dân chủ, song do cơ chế lãnh đạo, chỉ huy ở trung đoàn nên việc thực hiện dân chủ rất dễ bị vi phạm. Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng đòi hỏi phải có thời gian và tài liệu cần thiết để tự nghiên cứu, song đối với chính ủy trung đoàn những điều kiện đó có những khó khăn nhất định. Kết luận chương 2 Nhận thức và đánh giá đúng những ưu điểm cũng như hạn chế của việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn là vấn đề lý luận và thực tiễn rất quan trọng; trên cơ sở đó chỉ ra nguyên nhân của những ưu điểm và hạn chế; có cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan; giúp chính ủy trung đoàn nhận thức đúng về “tầm” lý luận, “tầm” vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng trong cuộc sống,