1<br />
M<br />
<br />
ð U<br />
<br />
1. Tính c p thi t c a ñ tài<br />
S phát tri n c a kinh t th gi i ñang bư c sang th i kỳ m i v i<br />
nh ng thành t u có tính ch t ñ t phá trên các lĩnh v c khoa h c, công<br />
ngh và các lĩnh v c khác nhau c a ñ i s ng kinh t - xã h i. Ngu n<br />
nhân l c ch t lư ng cao (NNLCLC) là nhân t ñóng vai trò quy t ñ nh<br />
s bi n ñ i v ch t, d n t i s ra ñ i c a kinh t tri th c.<br />
Trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t ngày càng sâu r ng và n n kinh<br />
t c a nhóm nư c có thu nh p trung bình thì l i th d a vào tài nguyên<br />
thiên nhiên s n có và ngu n nhân công giá r không còn là ưu th . Nư c<br />
ta xu t phát ñi m là m t nư c có n n kinh t nông nghi p l c h u, cùng<br />
v i m t th i kỳ dài th c hi n cơ ch kinh t quan liêu bao c p, nay<br />
chuy n sang cơ ch kinh t th trư ng và h i nh p kinh t qu c t . Trong<br />
quá trình CNH-HðH g n v i n n kinh t tri th c, thì vi c phát tri n<br />
NNLCLC càng c n ph i coi tr ng, ñó chính là khâu ñ t phá giúp Vi t<br />
Nam tránh ñư c nguy cơ t t h u và phát tri n theo ki u "ñi t t ñón ñ u".<br />
Phú Th là m t t nh mi n núi nghèo, ngu n l c ñ u tư phát tri n kinh<br />
t - xã h i h n ch ; ch t lư ng ngu n nhân l c th p, trình ñ cán b qu n<br />
lý khu v c công và ñ i ngũ qu n lý doanh nghi p, ñ c bi t là ñ i ngũ cán<br />
b cơ s còn nhi u h n ch , ñ i ngũ trí th c và nghiên c u khoa h c<br />
m ng và chưa ñáp ng ñòi h i c a quá trình phát tri n. Phát tri n<br />
NNLCLC là m t khái ni m m i Vi t Nam. Khái ni m này ñã xu t hi n<br />
chính th c trong các văn b n c a ð ng và Nhà nư c t i Văn ki n ð i h i<br />
ð ng toàn qu c l n th X, nhưng hi u th nào v NNLCLC và phát tri n<br />
NNLCLC hi n còn gây nhi u tranh cãi.<br />
Có th th y, h u h t các nghiên c u v phát tri n NNLCLC hi n nay<br />
m i ch là các công trình nh l , r i r c... chưa có m t nghiên c u nào<br />
ñ y ñ mang tính t ng h p v phát tri n NNLCLC. V n ñ này t o ra<br />
m t kho ng tr ng v m t lý thuy t c n hoàn thi n. V m t ng d ng,<br />
hi n chưa có m t nghiên c u t ng th nào v phát tri n NNLCLC ng<br />
d ng cho các ñ a phương. ði u ñó, ch ng t chưa th ng nh t v m t lý<br />
<br />
2<br />
thuy t như ñã ñ c p trên, m t khác th hi n s ph c t p c a v n ñ<br />
c n nghiên c u. M t nghiên c u v phát tri n NNLCLC có tác d ng b<br />
sung v m t lý lu n và tăng kh năng ng d ng c a nghiên c u này cho<br />
các ñ a phương trong c nư c.<br />
Xu t phát t nh ng lý do trên tôi l a ch n ñ tài: "Nghiên c u phát<br />
tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao c a t nh Phú Th " làm lu n án<br />
ti n sĩ c a mình.<br />
2. M c tiêu nghiên c u<br />
Khái quát hóa và làm rõ nh ng v n ñ lý lu n liên quan ñ n phát<br />
tri n NNLCLC. ðánh giá th c tr ng phát tri n, phân tích các y u t nh<br />
hư ng và ñ xu t m t s gi i pháp ch y u nh m phát tri n NNLCLC, góp<br />
ph n thúc ñ y và phát tri n b n v ng kinh t - xã h i c a t nh Phú Th .<br />
3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u<br />
Lu n án nghiên c u nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n v phát tri n<br />
NNLCLC. T p trung nghiên c u làm rõ th c tr ng phát tri n v s<br />
lư ng, ch t lư ng, t ñó tìm ra các gi i pháp cơ b n ñ phát tri n<br />
NNLCLC nh m thúc ñ y s phát tri n kinh t - xã h i c a t nh Phú Th .<br />
4. Nh ng ñóng góp m i và ý nghĩa c a lu n án<br />
4.1 V lý lu n: T nh ng quan ñi m v ngu n nhân l c, NNLCLC, phát<br />
tri n ngu n nhân l c c a các nhà khoa h c; các h c gi trong và ngoài<br />
nư c, tác gi ñã t ng h p thành khái ni m v phát tri n ngu n nhân l c<br />
ch t lư ng cao. Lu n án ñã ñưa ra tiêu chí, vai trò, ñ c ñi m, phân lo i,<br />
n i dung phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao. T th c ti n phát<br />
tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao m t s nư c trên th gi i và trong<br />
khu v c, tác gi ñã t ng k t rút ra bài h c kinh nghi m cho nư c ta nói<br />
chung và t nh Phú Th nói riêng.<br />
4.2 V th c ti n: Qua kh o sát, lu n án ñã xem xét và ñánh giá th c tr ng v<br />
tình hình phát tri n NNLCLC c a t nh Phú Th t năm 2000 ñ n năm 2010<br />
các ngành kinh t ch y u, các thành ph n kinh t ch y u và gi a các<br />
vùng mi n trong t nh. Lu n án phân tích các y u t nh hư ng t i phát tri n<br />
NNLCLC c a t nh Phú Th . Lu n án ñã ñánh giá nh ng thành công, nh ng<br />
h n ch v phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao trên ñ a bàn t nh Phú<br />
<br />
3<br />
Th , tìm ra t n t i c n gi i quy t và khuy n ngh nh ng gi i pháp nh m<br />
thúc ñ y s phát tri n NNLCLC c a t nh. K t qu nghiên c u c a lu n<br />
án s là tài li u tham kh o b ích không ch cho các ngành, các c p, các<br />
cơ quan doanh nghi p trên ñ a bàn t nh Phú Th mà nó là tài li u tham<br />
kh o b ích cho các t nh b n. Nó cũng là g i ý ñ các nhà qu n lý, ho ch<br />
ñ nh chính sách tham kh o trong vi c xây d ng các chính sách nh m thúc<br />
ñ y s phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao Vi t Nam.<br />
CHƯƠNG 1: M T S V N ð LÝ LU N VÀ TH C TI N V<br />
PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C CH T LƯ NG CAO<br />
1.1 Nh ng lý lu n cơ b n v phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao<br />
1.1.1 Khái ni m, phân lo i ngu n nhân l c ch t lư ng cao.<br />
1.1.1.1. Nh ng khái ni m cơ b n<br />
a. Ngu n nhân l c:NNL (ngu n nhân l c) ti p c n dư i góc ñ c a Kinh<br />
t phát tri n ñư c hi u là: T ng hòa th l c và trí l c t n t i trong toàn<br />
b l c lư ng lao ñ ng xã h i c a m t qu c gia, trong ñó k t tinh truy n<br />
th ng và kinh nghi m lao ñ ng sáng t o c a m t dân t c trong l ch s ,<br />
ñư c v n d ng ñ s n xu t ra c a c i v t ch t và tinh th n ph c v cho<br />
nhu c u hi n t i và tương lai c a ñ t nư c.<br />
b. Phát tri n ngu n nhân l c: Phát tri n NNL là quá trình bi n ñ i v s<br />
lư ng, ch t lư ng và cơ c u NNL ngày càng ñáp ng t t hơn yêu c u c a<br />
n n kinh t - xã h i. Quá trình ñó bao g m phát tri n th l c, trí l c, kh<br />
năng nh n th c và ti p thu ki n th c, tay ngh , k năng lao ñ ng, tính<br />
năng ñ ng xã h i và s c sáng t o c a con ngư i nh m ph c v phát tri n<br />
kinh t - xã h i c a ñ t nư c.<br />
c.Phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao: Phát tri n NNLCLC là quá<br />
trình phát tri n v s lư ng, ch t lư ng và cân ñ i v cơ c u nh ng ngư i<br />
lao ñ ng có trình ñ chuyên môn cao, có k năng làm vi c t t, ñang làm<br />
vi c trong các ngành, các thành ph n kinh t ch y u, các vùng, mi n c a<br />
ñ t nư c. ðó là quá trình phát tri n v trí l c, th l c, ñ o ñ c, l i s ng<br />
nh m phát tri n b n v ng kinh t - xã h i c a m i qu c gia.<br />
1.1.1.2 Phân lo i NNL ch t lư ng cao:<br />
- Phân lo i NNLCLC theo thành ph n kinh t g m: Thành ph n kinh<br />
t Nhà nư c; thành ph n kinh t tư nhân; thành ph n kinh t có v n ñ u<br />
<br />
4<br />
tư nư c ngoài.<br />
- Phân lo i NNLCLC theo ngành kinh t ch y u g m: ngành Nông<br />
nghi p; ngành Công nghi p - Xây d ng; ngành D ch v .<br />
- Phân lo i NNLCLC theo vùng, mi n g m: mi n núi; trung du;<br />
thành ph , th xã.<br />
1.1.1.3. Tiêu chí ñánh giá ngu n nhân l c ch t lư ng cao:<br />
(i)Trình ñ văn hóa ph i t t nghi p ph thông10/10 ho c 12/12.(ii)<br />
Qua ñào t o, có trình ñ chuyên môn th p nh t t b c th 3/7 tr lên ñ n<br />
trên ñ i h c. (iii) ð o ñ c ngh nghi p ph i trung th c, trong sáng. (iv)<br />
Kh năng thích ng công ngh m i nhanh. (v) Linh ho t cao trong công<br />
vi c. (vi) Kh năng sáng t o trong s n xu t kinh doanh. (vii) Quan tâm<br />
b o v môi trư ng.<br />
1.1.2 Vai trò, ñ c ñi m ngu n nhân l c ch t lư ng cao<br />
1.1.2.1. Vai trò c a ngu n nhân l c ch t lư ng cao:<br />
+ NNLCLC là ñi u ki n tiên quy t ñ m b o s thành công c a s<br />
nghi p CNH - HðH.<br />
+ NNLCLC t o và ng d ng khoa h c công ngh và phát tri n KT- XH<br />
+ NNLCLC tác ñ ng v m t xã h i.<br />
+ NNLCLC là ñ ng l c ch y u ti p c n và phát tri n n n kinh t tri th c<br />
1.1.2.2. ð c ñi m ngu n nhân l c ch t lư ng cao<br />
- Là m t b ph n trong NNL có trình ñ chuyên môn, tay ngh cao nh t.<br />
- K t qu ho t ñ ng c a NNLCLC không ch ph thu c vào b n thân<br />
nó còn ph thu c vào môi trư ng xã h i.<br />
- Ch t lư ng NNLCLC ph thu c vào ch t lư ng GD, ðT c a m i qu c gia.<br />
1.1.3 N i dung phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao<br />
- Phát tri n NNLCLC trong các ngành kinh t ch y u.<br />
- Phát tri n NNLCLC các vùng, mi n.<br />
- Phát tri n NNLCLC theo thành ph n kinh t ch y u.<br />
1.1.4 Các nhân t nh hư ng ñ n phát tri n NNL ch t lư ng cao<br />
Các nhân t nh hư ng ñ n phát tri n NNLCLC bao g m:<br />
- Giáo d c và ñào t o nh hư ng tr c ti p ñ n phát tri n NNLCLC.<br />
- Công tác tuy n d ng, thu hút nh ng ngư i có trình ñ cao góp<br />
ph n ñ y nhanh t c ñ phát tri n NNLCLC.<br />
<br />
5<br />
- Công tác, s d ng, ñãi ng và t o môi trư ng làm vi c.<br />
- Nhu c u c a m i các nhân trong vi c t h c, t nâng cao trình ñ<br />
chuyên môn, nghi p v .<br />
- Nh n th c c a ngư i ñ ng ñ u các ngành, các c p, các cơ quan,<br />
ñơn v , doanh nghi p v phát tri n NNLCLC.<br />
- S tác ñ ng c a chính sách vĩ mô c a nhà nư c và s v n d ng c a ñ a phương<br />
1.2 Th c ti n phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao<br />
1.2.1 Th c ti n phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao m t s nư c<br />
trên th gi i<br />
- Th c ti n phát tri n NNLCLC Nh t B n.<br />
-Th c ti n phát tri n NNLCLC Th y ði n.<br />
-Th c ti n phát tri n NNLCLC ðài Loan.<br />
-Th c ti n phát tri n NNLCLC Singapore.<br />
1.2.2. Th c ti n phát tri n ngu n nhân l c ch t lư ng cao m t s t nh<br />
thành trong nư c<br />
- M t s kinh nghi m thu hút và phát tri n NNLCLC thành ph HCM.<br />
- M t s kinh nghi m thu hút và phát tri n NNLCLC thành ph Hà N i.<br />
- M t s kinh nghi m thu hút và phát tri n NNLCLC t nh Vĩnh Phúc.<br />
T lý lu n và th c ti n v phát tri n NNLCLC c a các nư c, các t nh,<br />
thành ph trong c nư c có th rút ra nh ng bài cho Phú Th như sau:<br />
Lãnh ñ o t nh y, HðND, UBND ch ñ o các ngành, các c p nâng cao<br />
nhân th c v phát tri n NNLCLC, coi ñây là mũi ñ t phá ñ th c hi n CNH,<br />
HðH. M nh d n ñ u tư cơ s v t ch t trang thi t b hi n ñ i ñ p ng yêu<br />
c u d y và h c. Xây d ng chính sách h tr cho h c sinh h c ngh và mi n<br />
các lo i h c phí, l phí. Có chính sách khuy n khích h c t p và chính<br />
sách thu hút sinh viên t t nghi p ñ i h c lo i xu t s c v t nh công tác.<br />
CHƯƠNG2<br />
ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U<br />
<br />
2.1. ð c ñi m ñ a bàn<br />
ði u ki n t nhiên và ñi u ki n xã h i có nhi u thu n l i trong vi c<br />
phát tri n NNLCLC c a t nh.<br />
<br />