Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành tại thành phố Đà Nẵng

Chia sẻ: Tử Tử | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

94
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn được kết cấu gồm 4 chương: Chương 1 - Cơ sở lý luận về các nhân tố ảnh hưởng đến CDCC kinh tế ngành; Chương 2 - Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu; Chương 3 - Kết quả nghiên cứu; Chương 4 - Bàn luận và hàm ý chính sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành tại thành phố Đà Nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN HỒ YẾN CHI CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ MÃ SỐ: 60 31 01 05 Đà Nẵng - Năm 2018
Công trình đƣợc hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI QUANG BÌNH Phản biện 1: TS. NINH THỊ THU THỦY Phản biện 2: TS. HOÀNG VĂN LONG Luận văn đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Kinh tế họp tại Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 27 tháng 01 năm 2018 Có thể tìm hiểu luận văn tại:  Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng  Thƣ viện trƣờng Đại học Kinh tế, ĐHĐN
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là một quá trình tất yếu của các nền kinh tế trong quá trình phát triển. Chuyển dịch cơ cấu đúng hƣớng không chỉ thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế nhanh mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững. Qua 20 năm phát triển (1997 - 2017) kể từ khi trở thành thành phố trực thuộc trung ƣơng, nền kinh tế thành phố Đà Nẵng đã đạt đƣợc những thành tựu nổi bật về phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện sự năng động và bức phá mạnh mẽ trong việc huy động và tập trung các nguồn lực cho phát triển; từng bƣớc hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, khẳng định vai trò trung tâm kinh tế - xã hội của khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Trong giai đoạn 1997-2016, Đà Nẵng đã đạt tăng trƣởng kinh tế cao với tốc độ tăng bình quân trong giai đoạn này đạt 10,47%/năm nhƣng không ổn định đặc biệt giai đoạn 2011-2015. Cùng với tốc độ tăng trƣởng kinh tế cao, cơ cấu nhóm ngành kinhtế của thành ph4JNố đã có sự chuyển dịch tích cực trong những năm qua, theo hƣớng công nghiệp hóa gắn với hiện đại hóa trong một nền kinh tế mở, phát triển mạnh công nghiệp và dịch vụ, tăng dần tỷ trọng các ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao. Những nghiên cứu về tăng trƣởng kinh tế đã chỉ ra rằng sự phát triển của một nền kinh tế gắn liền với sự phát triển của ba khu vực gồm nông nghiệp, dịch vụ và công nghiệp; trong đó sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế giữa các khu vực này chịu sự tác động của hai nhóm nhân tố từ phía cung và nhóm các nhân tố từ phía cầu. Nhóm các nhân tố từ phía cầu bao gồm: Độ co giãn của cầu đối với sản phẩm dịch vụ cuối cùng theo thu nhập; Tăng trƣởng năng suất; Sự chuyển dịch cơ cấu; Và sử dụng các nguồn lực bên ngoài. Nhóm các
2 nhân tố từ phía cung bao gồm: Sự gia tăng thƣơng mại quốc tế; vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI); và sự đổi mới về công nghệ. Tính đến thời điểm hiện tại có nhiều nghiên cứu đánh giá chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế của thành phố Đà Nẵng thông qua quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành; tuy nhiên việc đi sâu nghiên cứu các nhân tố tác động và làm ảnh hƣởng đến quá trình chuyển dịch này còn hạn chế. Do đó, việc lựa chọn đề tài nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành tại thành phố Đà Nẵng” là cần thiết. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát của luận văn là tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến CDCC kinh tế ngành tại thành phố Đà Nẵng. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là tác động của các nhân tố tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận văn nghiên cứu trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. - Thời gian nghiên cứu: số liệu thu thập về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành của thành phố từ năm 1997 đến năm 2016. - Về nội dung: Các nhân tố ảnh hƣởng đến CDCC kinh tế ngành. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu: - Phƣơng pháp phân tích thống kê - Phƣơng pháp mô tả so sánh - Phƣơng pháp định lƣợng - Phƣơng pháp tổng hợp
3 - Phƣơng pháp phỏng vấn sâu 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn đƣợc kết cấu gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về các nhân tố ảnh hƣởng đến CDCC kinh tế ngành Chƣơng 2. Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3. Kết quả nghiên cứu Chƣơng 4. Bàn luận và hàm ý chính sách 6. Tổng quan tài liệu
4 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH 1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CƠ CẤU VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH 1.1.1. Những nội dung về cơ cấu kinh tế và cơ cấu kinh tế ngành Cơ cấu kinh tế đƣợc khái niệm theo nghĩa rộng: Cơ cấu kinh tế là một tổng thể bao gồm những bộ phận cấu thành và các yếu tố liên quan nhƣ: các yếu tố đầu vào (hay các nhân tố đóng vai trò cung), các yếu tố đầu ra của quá trình sản xuất và các nhân tố tác động từ bên ngoài. Cơ cấu kinh tế đƣợc chia thành các nhóm ngành theo các cách tiếp cận khác nhau: (1) Tiếp cận theo 3 khu vực kinh tế, cơ cấu kinh tế đƣợc chia thành 3 khu vực: khu vực nông nghiệp (gồm các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản), khu vực công nghiệp (gồm công nghiệp và xây dựng), khu vực dịch vụ (gồm thƣơng mại, dịch vụ và du lịch). (2) Tiếp cận theo nhóm ngành và phƣơng thức sản xuất: khối ngành nông nghiệp (gồm nông, lâm nghiệp và thủy sản) và khối ngành phi nông nghiệp (gồm khu vực công nghiệp và dịch vụ). (3) Tiếp cận theo tính chất sản phẩm cuối cùng, cơ cấu kinh tế có thể đƣợc chia thành: nhóm ngành sản xuất sản phẩm vật chất và nhóm ngành sản xuất sản phẩm dịch vụ. 1.1.2. Những nội dung về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành là quá trình phát triển của các ngành kinh tế dẫn đến sự tăng trƣởng khác nhau giữa các ngành đó và làm thay đổi mối quan hệ tƣơng quan giữa chúng so với thời điểm trƣớc đó. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành là sự thay đổi tỷ
5 trọng của các ngành hợp thành nền kinh tế. Khi nguồn lực di chuyển đến một ngành sẽ tạo tác động đến đầu ra của ngành (nhƣ sản lƣợng năng suất lao động) dẫn đến thay đổi tỷ trọng của ngành so với trƣớc, đồng thời tác động tới tăng trƣởng năng suất của tổng thể nền kinh tế. Một kết quả nữa của quá trình di chuyển nguồn lực đó là làm thay đổi cơ cấu của chính bản thân nó (vốn, lao động) giữa các ngành. Nói cách khác, sự di chuyển một yếu tố sản xuất có thể vừa làm thay đổi cơ cấu ngành, vừa làm thay đổi cơ cấu chính nguồn lực đó. 1.1.3. Ý nghĩa CDCC ngành kinh tế Quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành là một quá trình diễn ra liên tục và gắn liền với sự phát triển kinh tế. Ngƣợc lại, nhịp độ phát triển, tính chất bền vững của quá trình tăng trƣởng lại phụ thuộc vào khả năng chuyển dịch cơ cấu ngành linh hoạt, phù hợp với những điều kiện bên trong, bên ngoài và các lợi thế tƣơng đối của nền kinh tế. Mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu ngành với sự phát triển chung của nền kinh tế có ý nghĩa hết sức quan trọng vì gắn với nó là cả một động thái về phân bố các nguồn lực hạn hẹp của một quốc gia trong những thời điểm nhất định vào những hoạt động sản xuất riêng. Sự chuyển dịch cơ cấu ngành thể hiện tính hiệu quả của việc phân bố nguồn lực. 1.2. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH 1.2.1. Điều kiện tự nhiên, địa lý Thiên nhiên vừa là điều kiện chung của sản xuất xã hội, vừa là tƣ liệu sản xuất và tƣ liệu tiêu dùng. Ảnh hƣởng của điều kiện tự nhiên đối với việc hình thành cơ cấu kinh tế mang tính trực tiếp.Tuy nhiên, trong điều kiện phát triển kinh tế hiện đại, vai trò của yếu tố
6 thiên nhiên ngày càng không phải là nhân tố có vai trò tiên quyết. Không phải khi nào thì sự dồi dào của các yếu tố “thiên nhiên” này cũng mang lại năng lực cạnh tranh tốt hơn cho địa phƣơng. Ngƣợc lại, không phải bao giờ sự nghèo nàn về tài nguyên thiên nhiên cũng đồng nghĩa với sự bất lợi trong cạnh tranh. 1.2.2. Nguồn lao động Muốn CDCC kinh tếthay đổi, điều kiện tất yếu phải thay đổi cơ cấu lao động và cơ cấu ngành nghề, việc làm.Theo đó, với tƣ cách là yếu tố sản xuất thì số lƣợng và chất lƣợng nguồn lực này sẽ quyết định đến việc lựa chọn và định hƣớng CDCC kinh tếngành.Với tƣ cách là ngƣời tiêu dùng hàng hóa dịch vụ, xu hƣớng thay đổi nhu cầu tiêu dùng của con ngƣời sẽ thay đổi cơ cấu sản xuất. 1.2.3. Nguồn vốn đầu tƣ Vốn đầu tƣ là một trong những yếu tố đóng vai trò quan trọng không kém nguồn lực lao động trong quá trình CDCC kinh tế. Để xây dựng nguồn lực có trình độ đáp ứng trong quá trình CDCC kinh tế thì cần phải có nguồn vốn đủ mạnh để đầu tƣ cho đào tạo cũng nhƣ cơ sở vật chất phục vụ quá trình đào tạo. 1.2.4. Khoa học và công nghệ Sự phát triển của khoa học và công nghệ là một trong các nhân tố chủ yếu tạo tiền đề để CDCC kinh tế ngành, mở rộng ngành nghề và tăng trƣởng các ngành sản xuất chuyên môn hóa, đẩy nhanh tốc độ phát triển một số ngành làm tăng tỷ trọng của chúng trong tổng thể nền kinh tế. Trong từng nội bộ ngành, sự phát triển của khoa học và công nghệ là một trong các nhân tố chủ yếu tạo những điều kiện tiền đề để CDCC kinh tế ngành. 1.2.5. Nhu cầu thị trƣờng
7 Khi đƣa ra quyết định sản xuất của mình thì phải bắt đầu từ nhu cầu thị trƣờng. Nếu nhà sản xuất nào không tuân theo điều này sẽ thất bại. Sản phẩm sản xuất ra nếu phù hợp với thị hiếu thì bán đƣợc và ngƣời sản xuất mới bảo đảm kinh doanh thành công.Cơ cấu thị trƣờng thay đổi buộc các nhà sản xuất phải thay đổi. 1.2.6. Cơ chế và chính sách Đây cũng là nhân tố quan trọng quyết định cơ cấu kinh tế cũng nhƣ CDCC kinh tế, là nhân tố dẫn suất cho các nhân tố khác trong sản xuất, cũng có thể bảo đảm cho phân bổ các nguồn lực vào các ngành, thành phần và vùng kinh tế một cách có hiệu quả. Cơ chế chính sách còn định hƣớng trực tiếp để chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 1.2.7. Vai trò của Nhà nƣớc Nhà nƣớc thông qua chính sách kinh tế vĩ mô của mình tác động vào nền kinh tế, tạo điều kiện để các quy luật của thị trƣờng phát huy tối đa mặt tích cực, hạn chế những ảnh hƣởng tiêu cực, nhằm tạo cho nền kinh tế tăng trƣởng và phát triển với tốc độ cao.
8 CHƢƠNG 2 ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU 2.1.1. Điều kiện tự nhiên a. Vị trí địa lý Thành phố Đà Nẵng có diện tích tự nhiên khoảng 1.283 km2; trong đó, các quận nội thành chiếm diện tích 241,51 km2, các huyện ngoại thành chiếm diện tích 1.041,91 km2. b. Khí hậu Đà Nẵng nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ cao và ít biến động. Khí hậu Đà Nẵng là nơi chuyển tiếp đan xen giữa khí hậu miền Bắc và miền Nam, với tính trội là khí hậu nhiệt đới điển hình ở phía Nam. c. Đặc điểm địa hình Địa hình thành phố Đà Nẵng khá đa dạng, vừa có đồng bằng vừa có núi, một bên là đèo Hải Vân với nhữngdãy núi cao, một bên là bán đảo Sơn Trà hoang sơ. Vùng núi cao và dốc tập trung ở phía Tây và Tây Bắc, từ đây có nhiều dãy núi chạy dài ra biển, một số đồi thấp xen kẽ vùng đồng bằng ven biển hẹp. d. Tài nguyên thiên nhiên 2.1.2. Tình hình kinh tế của thành phố Đà Nẵng Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tính theo giá hiện hành ƣớc năm 2016 thực hiện 69.758 tỷ đồng, tăng hơn 10% so với năm 2015 (sơ bộ năm 2015 đạt 63.189 tỷ đồng, tăng 9,52% so năm 2014). Năm 2016, giá trị tăng thêm (VA) tính theo giá hiện hành ƣớc đạt 61.355 tỷ đồng, tăng 10,28% so với năm 2015, trong đó: khu vực nông - lâm nghiệp, thủy sản tăng 6,22% (năm 2015 tăng 4,62%), VA
9 khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 10,51% (năm 2015 tăng 7,7%), VA dịch vụ tăng 10,29% so năm trƣớc (năm 2015 tăng 9,66%). 2.1.3. Tình hình xã hội của thành phố Đà Nẵng Dân số trung bình của thành phố Đà Nẵng năm 1997 là 672.468 ngƣời, đến năm 2007 là 807.390 ngƣời, tốc độ tăng dân số bình quân giai đoạn 1997-2007 là 1,94%/năm. Đến năm 2016, theo số liệu niên giám thống kê thì dân số Đà Nẵng đã là 1.046.252 ngƣời. Nhìn chung dân số của thành phố vẫn tăng đều qua các năm. Kết cấu hạ tầng phát triển cả về quy mô và tốc độ, tạo nền tảng phát triển các lĩnh vực khác; công tác quản lý đô thị, tài nguyên và bảo vệ môi trƣờng có chuyển biến tích cực. 2.2. GIẢ THUYẾT, KHUNG PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 2.2.1. Giả thuyết nghiên cứu Các yếu tố nguồn lực nhƣ vốn, lao động, công nghệ, độ mới của nền kinh tế, thể chế, cơ sở hạ tầng, thị trƣờng và tài nguyên …. có tác động đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. 2.2.2. Khung phân tích 2.2.3. Thiết kế nghiên cứu
10 Vấn đề nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu Cơ sở lý luận về ảnh hƣởng của các nhân tố tới CDCC kinh tế ngành Phân tích định tính Phân tích định lƣợng Kết quả phân tích Đánh giá tính phù hợp Đánh giá tác động từ các yếu tố tới CDCC ngành kinh tế Bàn luận và hàm ý chính sách
11 2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.3.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu 2.3.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu (1) Phƣơng pháp diễn dịch trong suy luận (2) Phƣơng pháp quy nạp trong suy luận (3) Phƣơng pháp phân tích thống kê mô tả Phương pháp đồ thị và bảng thống kê để tổng hợp: dựa vào những bảng thống kê số liệutheo chiều dọc, chiều ngang và sử dụng hệ thống các đồ thị mô tả các nhân tố ảnh hƣởng đến CDCC kinh tế ngành của thành phố. (4) Phƣơng pháp mô hình kinh tế lƣợng Bùi Quang Bình (2016) [6] đã tiến hành phân tích tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội, đặc biệt là biến động dân số tới CDCC kinh tế của các tỉnh Miền trung -Tây Nguyên đã sử dụng phƣơng pháp phân tích trên cơ sở từ mô hình tăng trƣởng tân cổ điển và mô hình tăng trƣởng nội sinh để hình thành mô hình có dạng: CDCCit = β0 + β1lnYit + β2X + εit (1) Trong đó: CDCCit: biến đại diện cho chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế Yit: quy mô của ngành i trong kết quả sản xuất chung là biến đại diện cho tăng trƣởng của ngành i X: biến đại diện các yếu tố tác động tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Từ phƣơng trình (1) nghiên cứu sẽ sử dụng số liệu cơ cấu ngành kinh tế theo GDP của thành phố Đà Nẵng. Số liệu về các yếu tố tác động tới CDCC ngành kinh tế bao gồm vốn đầu tƣ, lao động của các ngành kinh tế. Yếu tố công nghệ đƣợc đại diện bởi TFP của các ngành. (5) Phƣơng pháp vec tơ (6) Phƣơng pháp phỏng vấn sâu
12 CHƢƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. TÌNH HÌNH CƠ CẤU VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 3.1.1. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành thành phố Đà Nẵng Bảng 3.1. Mức CDCC ngành kinh tế cấp I của thành phố Đà Nẵng Chỉ tiêu 2000-2005 2006-2010 2011-2016 1997-2016 % chuyển dịch của Nông, lâm, -2.73 -0.75 -0.87 -7.88 thủy sản % chuyển dịch 8.93 -6.61 -2.65 -5.31 của CN-XD % chuyển dịch -6.2 1.34 3.52 13.21 của DV Cosφ 0,98 0,99 0,99 0,98 Góc CDCC - φ 9,56 5,13 3,13 11,37 (Độ) (Nguồn: Tính toán từ Niên giám thống kê thành phố Đà Nẵng) Trong 16 năm, tỷ trọng ngành nông - lâm - thủy sản giảm chậm dần, mức cao nhất là -2.73% trong giai đoạn 2000-2005 và thấp nhất là -0.87% trong giai đoạn 2011-2016. Trong giai đoạn 2000 - 2005, tỷ trọng của ngành công nghiệp – xây dựng tăng nhanh, từ mức 41.26% năm 2000 lên mức 50.19%
13 năm 2005, hay tăng lên 8.93%. Tuy nhiên, ở giai đoạn 2006 - 2010 lại giảm xuống mức 6.61%. Tỷ trọng của ngành dịch vụ trong giai đoạn 1997-2016 đã tăng từ 54.99% năm 1997 lên 68.2% năm 2016, hay tăng 13.21%. 3.1.2. Chuyển dịch cơ cấu nội bộ các ngành a. Chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành nông - lâm - thủy sản Biểu đồ 3.2. Chuyển dịch cơ cấu trong nhóm ngành nông - lâm - thủy sản. Nhìn chung, nhóm ngành nông - lâm - thủy sản đã có sự chuyển dịch cơ cấu trong nội bộ ngành theo hƣớng ngành nông nghiệp vẫn giữ vai trò chủ đạo và tạo ra nhiều sản phẩm cho thành phố. Ngành thủy sản có chiều hƣớng tăng và chiếm tỷ trọng cao. b. Chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành công nghiệp - xây dựng
14 Bảng 3.3. Mức CDCC trong nội bộ ngành công nghiệp - xây dựng của thành phố Đà Nẵng Chỉ tiêu 2000-2005 2006-2010 2011-2016 1997-2016 % chuyển dịch của CN khai 1,77 -0,21 0,08 1,20 thác % chuyển dịch của CN chế 37,12 -0,27 1,72 37,41 biến % chuyển dịch của CN SX, PP 1,36 -0,44 3,94 4,66 điện, nƣớc % chuyển dịch 18,49 0,92 -5,74 21,42 của xây dựng Cosφ 0,986 0,999 0,994 0,984 Góc CDCC - 9,47 0,98 5,98 9,97 φ (Độ) (Nguồn: Tính toán từ Niên giám thống kê thành phố Đà Nẵng) Trong ngành công nghiệp của thành phố, công nghiệp chế biến là ngành chủ yếu khi chiếm tỷ trong lớn nhất, hiện vẫn chiếm 65%. Tiếp đến là ngành công nghiệp xây dựng chiếm tỷ trọng tƣơng đối khoảng 30%,và ngành công nghiệp khai thác mỏ chiếm tỷ trọng rất nhỏ chỉ khoảng dƣới 10%. c. Chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành thương mại dịch vụ Bảng 3.4. Mức CDCC trong nội bộ ngành thƣơng mại dịch vụ của thành phố Đà Nẵng
15 2000-2005 2006-2010 2011-2016 1997-2016 % chuyển dịch -6,84 -3,22 0,54 -12,49 của thƣơng mại % chuyển dịch 6,83 3,22 -0,54 12,49 của dịch vụ Cosφ 0,992 0,998 0,999 0,980 Góc CDCC - φ 7,03 2,88 0,44 11,41 (Độ) (Nguồn: Tính toán từ Niên giám thống kê thành phố Đà Nẵng) Đà Nẵng là một trong những trung tâm thƣơng mại của khu vực miền Trung và Tây Nguyên, song trên thực tế, thƣơng mại của thành phố Đà Nẵngphát triển vẫn chƣa tƣơng xứng với tiềm năng. Mức đóng góp vào tốc độ tăng trƣởng GDP thành phố cũng hạn chế hơn. 3.1.3. Chuyển dịch cơ cấu theo nguồn lực a. Chuyển dịch cơ cấu lao động Bảng 3.5. Số lƣợng và cơ cấu lao động của TP Đà Nẵng phân theo khu vực kinh tế (1997-2016)
16 Đơn vị tính: triệu người; % Nông – Lâm – Công nghiệp – Dịch vụ Tổng số Thủy sản Xây dựng Năm Lao Tỷ Tỷ Tỷ động Số Số Số trọng trọng trọng lƣợng lƣợng lƣợng (%) (%) (%) 1997 218.031 71.952 33,0 64.963 29,8 81.116 37,20 2000 252.653 71.324 28,23 80.431 31,83 100.898 39,93 2005 302.458 58.660 19,39 112.380 37,16 131.418 43,45 2010 436.400 38.500 8,82 148.050 33,92 249.850 57,25 2011 446.780 38.000 8,50 150.830 33,76 257.950 57,73 2016 537.990 37.660 7,0 155.740 28,95 344.590 64,05 (Nguồn: Tính toán từ Niên giám thống kê thành phố Đà Nẵng) b. Chuyển dịch cơ cấu Vốn Biểu đồ 3.9. Tỷ trọng vốn đầu tƣ theo ngành của thành phố Đà Nẵng
17 3.2. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH THÀNH PHỐ 3.2.1 Kết quả phân tích định lƣợng - Thống kê mô tả các biến Bảng 3.9. Thống kê mô tả các biến trong mô hình Số quan Trung Độ lệch Giá trị Giá trị Tên biến sát bình chuẩn bé nhất lớn nhất CDCC 20 17.419 9.959 7.000 33.000 lny 20 9.908 0.6548 8.890 10.892 urban 20 36.062 3.276 31.26 40.512 bugsogdp 20 31.048 8.716 16.38 40.464 (Nguồn: Xử lý từ số liệu Niên giám thống kê của Cục Thống kê TP Đà Nẵng) - Ma trận tương quan giữa các biến Mô hình sử dụng cho phân tích Ở phần này sẽ sử dụng mô hình (1) đã trình bày trong mục 2.3.2 CDCCit = β0 + β1lnYit + β2X + εit (1) Trong đó: CDCCit biến đại diện cho chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế: đây là tỷ lệ lao động làm việc trong nông nghiệp. Yit : quy mô của ngành i trong kết quả sản xuất chung là biến đại diện cho tăng trƣởng của ngành i
18 X: biến đại diện các yếu tố tác động tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế sẽ bao gồm các biến urban – tỷ lệ độ thị hóa và tỷ lệ chi tiêu ngân sách so với GDP - bugsogdp. Biến urban là tỷ lệ diện tích đô thị của thành phố so với tổng diện tích tự nhiên của thành phố. Khi đó mô hình (1) viết lại thành mô hình (2) CDCCit = β0 + β1lnYit + β2bugsogdp + β3urban + εit (2) Tuy nhiên sử dụng mô hình này sẽ dẫn tới vấn đề nội sinh từ biến lny. Ở đây sẽ giải quyết vấn đề này bằng đƣa thêm hai mô hình Lny = β0 + β1lnK + β2lnl + εit (3) Hai phƣơng trình (2) và (3) sẽ tạo thành hệ phƣơng trình đồng thời. Ở đây biến nội sinh lny đƣợc giải quyết thông qua các biến ở trong mô hình (3). Trong giai đoạn đầu, phƣơng trình (3) đƣợc ƣớc lƣợng các giá trị dự đoán của biến nội sinh đƣợc lƣu trữ lại. Những giá trị này, sau đó, đƣợc thay thế biến nội sinh và phƣơng trình cấu trúc đƣợc ƣớc lƣợng. 3.2.2. Phân tích các nhân tố khác tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành Trên cơ sở kế thừa các lý thuyết kể trên, nghiên cứu này đƣợc thực hiện nhằm làm rõ hơn một số nhân tố khác ảnh hƣởng đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành thông qua thang đo Likert 5 mức độ với 4 nhóm yếu tố: Tài nguyên thiên nhiên; Cơ sở hạ tầng; Môi trƣờng thể chế; Thị trƣờng.