Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Tổ chức kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hoá trong các công ty vận tải đường bộ Việt Nam

1<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Dịch vụ vận tải đường bộ có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân,<br /> góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Các công ty vận tải đường<br /> bộ Việt Nam có đặc điểm là cung cấp dịch vụ rộng khắp trên toàn quốc, cũng<br /> như các công ty kinh doanh dịch vụ khác, quá trình sản xuất của các công ty<br /> vận tải đường bộ không tập trung mà diễn ra ở khắp nơi vì vậy rất khó kiểm<br /> soát chi phí phát sinh. Hơn nữa, trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, các công<br /> ty vận tải đều chịu sự cạnh tranh gay gắt với các công ty vận tải khác trong và<br /> ngoài nước. Để tồn tại và phát triển, các công ty vận tải phải không ngừng sử<br /> dụng có hiệu quả các nguồn lực để nâng cao hiệu qủa sản xuất kinh doanh.<br /> Muốn thực hiện được mục tiêu đó, đòi hỏi các công ty vận tải đường bộ phải cải<br /> tiến, đổi mới công tác quản lý, phương thức kinh doanh cũng như hệ thống các<br /> công cụ quản lý, trong đó có kế toán. Hệ thống kế toán của các công ty vận tải<br /> đường bộ nhìn chung mới chỉ đề cập chủ yếu đến kế toán tài chính còn kế toán<br /> quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí nói riêng vẫn đang là vấn đề khá<br /> mới mẻ cả về nhận thức và tổ chức thực hiện. Vì vậy, việc nghiên cứu Tổ chức<br /> kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hoá trong các công ty vận tải đường bộ<br /> Việt Nam là cần thiết để giúp các nhà quản trị trong các doanh nghiệp vận tải<br /> đường bộ Việt Nam có được các quyết định kinh doanh đúng đắn.<br /> 2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu<br /> Các vấn đề về kế toán quản trị đã được các tác giả Việt Nam bắt đầu<br /> nghiên cứu từ những năm đầu thập kỷ 90 (thế kỷ 20). Tuy nhiên những đề xuất<br /> về kế toán quản trị trong các công trình này chỉ mang tính cơ bản nhất của hệ<br /> thống kế toán quản trị.<br /> Gần đây nhất có hai công trình nghiên cứu của tác giả Hồ Văn Nhàn<br /> nghiên cứu “Tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành dịch vụ vận<br /> chuyển hành khách trong các doanh nghiệp taxi” năm 2010 và trong năm 2010,<br /> tác giả Hoàng Văn Tưởng cũng đã nghiên cứu “Tổ chức kế toán quản trị với<br /> việc tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh trong các doanh nghiệp xây lắp<br /> Việt Nam”. Nhìn chung các công trình này cũng đã đề cập đến công tác tổ chức<br /> kế toán quản trị chi phí như lập dự toán chi phí và phân tích tình hình thực hiện<br /> dự toán chi phí hoặc nghiên cứu tổ chức kế toán quản trị theo chức năng và chu<br /> trình của thông tin kế toán, tổ chức theo nội dung công việc như tổ chức các yếu<br /> <br /> 2<br /> <br /> tố sản xuất, tổ chức kế toán trách nhiệm, tổ chức kế toán chi phí và xây dựng<br /> mô hình kế toán quản trị nói chung. Tuy nhiên, phần tổ chức kế toán quản trị<br /> chi phí chưa được tác giả đề cập sâu mà chỉ mang tính chất chung chung, hơn<br /> nữa mô hình kế toán quản trị này cũng được xây dựng cụ thể cho ngành đặc<br /> thù đó là các công ty xây lắp thuộc ngành xây dựng công nghiệp. Về lĩnh vực<br /> vận tải đường bộ cũng có tác giả nghiên cứu như trong luận văn thạc sỹ “Hoàn<br /> thiện hạch toán chi phí vận tải trong các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hàng<br /> hóa bằng ô tô trên địa bàn thành phố Hà nội” năm 2005. Trong luận văn của<br /> mình tác giả cũng mới chỉ nghiên cứu về hạch toán chi phí vận tải hàng hóa mà<br /> chưa đề cập đến tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp này. Như<br /> vậy, tất cả các công trình nghiên cứu về kế toán quản trị đã công bố trên đều<br /> chưa nghiên cứu sâu về tổ chức kế toán quản trị trong các doanh nghiệp kinh<br /> doanh dịch vụ vận tải đường bộ, trong khi ngành kinh doanh dịch vụ vận tải<br /> đường bộ đang rất cần những thông tin kế toán quản trị và việc vận dụng từ lý<br /> thuyết về tổ chức kế toán quản trị vào thực tiễn hoạt động kinh doanh của từng<br /> ngành thật không đơn giản.<br /> 3. Mục đích và phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Hệ thống hoá và phát triển những vấn đề lý luận về tổ chức kế toán quản<br /> trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ nói chung và trong các<br /> công ty vận tải đường bộ nói riêng. Đánh giá về thực trạng tổ chức kế toán quản<br /> trị chi phí trong các công ty vận tải đường bộ Việt Nam, đưa ra các ưu nhược<br /> điểm và nguyên nhân để từ đó đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức<br /> kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hoá trong các công ty vận tải đường bộ<br /> Việt Nam nhằm cung cấp thông tin hữu ích nhất cho các nhà quản trị trong việc<br /> ra quyết định kinh doanh.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Luận án nghiên cứu hoàn thiện mô hình tổ chức kế toán quản trị chi phí<br /> vận tải hàng hoá phù hợp cho các công ty kinh doanh dịch vụ vận tải đường bộ<br /> Việt Nam.<br /> 4. Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Luận án nghiên cứu cơ sở lý luận về tổ chức kế toán quản trị chi phí trong<br /> các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ nói chung cùng với kinh nghiệm của một<br /> <br /> 3<br /> <br /> số nước trên thế giới, tác giả xây dựng mô hình tổ chức kế toán quản trị chi phí<br /> vận tải hàng hóa cho các công ty vận tải đường bộ Việt Nam.<br /> 4.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử<br /> kết hợp những lý luận cơ bản của khoa học kinh tế như phương pháp phân tích,<br /> phương pháp tổng hợp, so sánh, thống kê, kiểm định để phân tích các vấn đề lý<br /> luận và thực tiễn thuộc tổ chức kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hoá tại các<br /> công ty vận tải đường bộ. Trên cơ sở đó tổng hợp, rút ra các kết luận cần thiết<br /> từ thực tế, đưa ra các giải pháp hoàn thiện phù hợp có khả năng thực hiện.<br /> 5. Câu hỏi nghiên cứu<br /> (1) Lý luận chung về tổ chức kế toán quản trị chi phí kinh doanh dịch vụ<br /> được vận dụng như thế nào trên thế giới và ở Việt Nam? (2) Thực tế tổ chức kế<br /> toán quản trị chi phí vận tải hàng hóa tại các công ty vận tải đường bộ Việt<br /> Nam ra sao? (3) Tổ chức kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hóa tại các công<br /> ty vận tải đường bộ Việt Nam nên được thực hiện như thế nào?<br /> 6. Các kết quả nghiên cứu dự kiến<br /> Về lý luận<br /> Luận án đã hệ thống hóa và nâng cao lý luận tổ chức kế toán quản trị chi<br /> phí trong các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ.<br /> Về thực tiễn<br /> Luận án phân tích những nguyên nhân chủ quan và khách quan của những<br /> hạn chế trong thực tế tổ chức kế toán quản trị chi phí của các doanh nghiệp vận<br /> tải đường bộ Việt Nam hiện nay. Từ đó, đưa ra một số quan điểm mới tổ chức<br /> kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hoá tại các công ty vận tải đường bộ Việt<br /> Nam một cách hiệu quả.<br /> 7. Bố cục của Luận án<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và các phần khác, Luận án được kết cấu<br /> thành 3 chương:<br /> - Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức kế toán quản trị chi phí trong các<br /> doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ.<br /> - Chương 2: Thực trạng tổ chức kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hóa<br /> trong các công ty vận tải đường bộ Việt Nam.<br /> - Chương 3: Hoàn thiện tổ chức kế toán quản trị chi phí vận tải hàng hóa<br /> trong các công ty vận tải đường bộ Việt Nam.<br /> <br /> 4<br /> <br /> CHƢƠNG 1<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ<br /> TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ<br /> 1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh dịch vụ ảnh hƣởng tới tổ chức kế<br /> toán quản trị chi phí<br /> 1.1.1. Đặc điểm về hoạt động kinh doanh dịch vụ<br /> Kinh doanh dịch vụ là hoạt động cung ứng lao vụ dịch vụ phục vụ nhu<br /> cầu sinh hoạt đời sống cho dân cư toàn xã hội. Hoạt động rất đa dạng phong<br /> phú, tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau. Sản phẩm dịch vụ có thể được chia<br /> thành các nhóm như: Dịch vụ du lịch, vận tải, bảo hiểm, đầu tư, tư vấn, thương<br /> mại, xuất nhập khẩu…<br /> Kinh doanh dịch vụ là ngành cung cấp những sản phẩm vô hình. Trong cơ<br /> cấu giá thành sản phẩm dịch vụ, chi phí nhân công thường chiếm tỷ trọng lớn, chi<br /> phí vật liệu thường chiếm tỷ trọng nhỏ. Chất lượng sản phẩm chịu tác động của<br /> nhiều yếu tố khách quan và chủ quan như điều kiện thời tiết, khí hậu, con người.<br /> Quá trình sản xuất và tiêu dùng sản phẩm dịch vụ thường diễn ra một cách đồng<br /> thời tại cùng một thời gian và địa điểm. Sản phẩm dịch vụ sau khi hoàn thành<br /> không có quá trình nhập kho và xuất kho. Sản phẩm kinh doanh dịch vụ khó có<br /> thể phân biệt được chi phí ở khâu sản xuất và chi phí ở khâu tiêu thụ.<br /> 1.1.2. Đặc điểm về chi phí kinh doanh và giá thành dịch vụ<br /> Trong chi phí sản xuất kinh doanh, chi phí lao động sống thường chiếm tỷ<br /> trọng lớn hơn các chi phí còn lại.<br /> Giá thành dịch vụ có các đặc điểm sau: (1) Chi phí nguyên vật liệu trực<br /> tiếp thường chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng chi phí sản xuất của doanh nghiệp<br /> như dịch vụ thiết kế, tư vấn, vận tải. (2) Chi phí khấu hao TSCĐ thường chiểm<br /> tỷ trọng cao trong tổng chi phí phát sinh. (3) Khi kết thúc quá trình sản xuất,<br /> toàn bộ chi phí sản xuất chính là tổng giá thành dịch vụ, khi dịch vụ chưa hoàn<br /> thành thì toàn bộ chi phí sản xuất coi là dịch vụ dở dang cuối kỳ. (4) Thông<br /> thường, kết thúc quá trình sản xuất, dịch vụ hoàn thành được bàn giao cho<br /> khách hàng, không có dịch vụ tồn kho. Quá trình sản xuất và tiêu thụ thường<br /> diễn ra đồng thời. (5) Giá bán của dịch vụ thông thường được xác định ngay từ<br /> ban đầu và giá thành theo dự toán là cơ sở đưa ra giá bán.<br /> 1.2. Tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp kinh doanh<br /> dịch vụ<br /> 1.2.1. Tính tất yếu, khách quan tổ chức kế toán quản trị chi phí trong<br /> doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ<br /> <br /> 5<br /> <br /> Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trong nền kinh tế thị trường phải tự<br /> chủ tài chính, được quyền tự do quyết định mọi hoạt động, được giao lưu và hội<br /> nhập quốc tế. Hệ thống kế toán tài chính của các doanh nghiệp kinh doanh dịch<br /> vụ thuộc nền kinh tế thị trường thường phù hợp với các thông lệ quốc tế, mang<br /> tính hội nhập cao, dẫn đến kế toán quản trị có sự độc lập với kế toán tài chính.<br /> 1.2.2. Kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ<br /> Kế toán quản trị chi phí kinh doanh dịch vụ là một bộ phận của hệ thống<br /> kế toán quản trị nhằm cung cấp thông tin về chi phí để mỗi đơn vị thực hiện<br /> chức năng quản trị yếu tố nguồn lực tiêu dùng cho các hoạt động dịch vụ nhằm<br /> xây dựng kế hoạch, kiểm soát, đánh giá hoạt động và ra quyết định hợp lý về<br /> các hoạt động của đơn vị.<br /> 1.2.3. Bản chất tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp<br /> kinh doanh dịch vụ<br /> Tổ chức kế toán quản trị chi phí kinh doanh dịch vụ là việc tạo ra các mối<br /> liên hệ giữa các yếu tố của kế toán quản trị chi phí nhằm thu thập, xử lý và cung<br /> cấp thông tin về tình hình chi phí của doanh nghiệp (tổ chức), giúp các nhà<br /> quản trị doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh nhằm đạt được các mục<br /> tiêu đã đặt ra một cách tốt nhất.<br /> 1.2.4. Yêu cầu tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp kinh<br /> doanh dịch vụ<br /> (1) Tổ chức phân loại chi phí, xây dựng định mức chi phí của từng dịch vụ,<br /> từng đơn đặt hàng riêng biệt. (2) Xây dựng hệ thống chỉ tiêu quản lý chi phí phù<br /> hợp thực tế, xuất phát từ yêu cầu của nhà quản trị các cấp. (3) Thường xuyên phân<br /> tích sự biến động của định mức chi phí, dự toán chi phí, từ đó xác định các nguyên<br /> nhân đưa ra các biện pháp giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm.<br /> 1.2.5. Nguyên tắc tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp<br /> kinh doanh dịch vụ<br /> Tổ chức kế toán quản trị chi phí cần quán triệt các nguyên tắc sau:<br /> Nguyên tắc thống nhất; Nguyên tắc thích ứng; Nguyên tắc tiết kiệm và hiệu<br /> quả; Nguyên tắc trọng yếu.<br /> 1.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức kế toán quản trị chi phí<br /> trong doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ<br /> Tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ<br /> chịu tác động của nhiều nhân tố.<br /> Các nhân tố bên trong doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ ảnh hưởng đến<br /> công tác tổ chức kế toán quản trị chi phí kinh doanh dịch vụ bao gồm: Nhân tố<br /> quy mô, tính chất hoạt động, lĩnh vực hoạt động và mục đích hoạt động của<br /> doanh nghiệp; nhân tố về tổ chức sản xuất kinh doanh; nhân tố về tổ chức bộ<br /> <br />