zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học

Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học: Khử phân kỳ hồng ngoại trong quá trình phân rã điện yếu ở gần đúng một photon µ -e +ṽₑ +vµ +ˠ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Báo xấu

11
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nghiên cứu các phương pháp khử phân kỳ hồng ngoại khác nhau (phương pháp λmin và phương pháp điều chỉnh thứ nguyên) qua quá trình phân rã điện yếu trong gần đúng một photon thực. Phương pháp điều chỉnh thứ nguyên thông thường được sử dụng để khử phân kỳ tử ngoại. Trong bản luận văn này, chúng tôi đã áp dụng vào để khử phân kỳ hồng ngoại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học: Khử phân kỳ hồng ngoại trong quá trình phân rã điện yếu ở gần đúng một photon µ -e +ṽₑ +vµ +ˠ

Luận văn thạc sĩ khoa học ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN --------------------- NGUYỄN THỊ NGỌC ANH TÊN ĐỀ TÀI KHỬ PHÂN KỲ HỒNG NGOẠI TRONG QUÁ TRÌNH PHÂN RÃ ĐIỆN YẾU Ở GẦN ĐÚNG MỘT PHOTON   e  ve     LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC HÀ NỘI - 2014 Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 1 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN --------------------- NGUYỄN THỊ NGỌC ANH TÊN ĐỀ TÀI KHỬ PHÂN KỲ HỒNG NGOẠI TRONG QUÁ TRÌNH PHÂN RÃ ĐIỆN YẾU Ở GẦN ĐÚNG MỘT PHOTON   e  ve     Chuyên ngành: Vật lý lý thuyết và vật lý toán Mã số: 60 44 0103 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC GS. TSKH. NGUYỄN XUÂN HÃN HÀ NỘI- 2014 Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 2 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại bộ môn Vật lý lý thuyết thuộc khoa Vật lý của trường Đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội, tôi đã nhận được nhiều sự giúp đỡ của các Thầy, Cô giáo, cán bộ nhà trường. Và dưới sự hướng dẫn khoa học trực tiếp của GS. TSKH. Nguyễn Xuân Hãn, tôi đã hoàn thành bản luận văn này. Trước tiên, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo, GS.TSKH. Nguyễn Xuân Hãn, người đã trực tiếp chỉ bảo, tạo mọi điều kiện, giúp đỡ tôi tận tình trong suốt thời gian học tập và hoàn thành bản luận văn. Sự hiểu biết sâu sắc về khoa học, cũng như kinh nghiệm của thầy chính là tiền đề giúp tôi đạt được những thành tựu và kinh nghiệm quý báu. Tôi cũng gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban chủ nhiệm khoa đã dành sự quan tâm cho tôi trong thời gian học tập tại trường, tới Thầy, Cô, cũng như tập thể cán bộ Bộ môn Vật lý lý thuyết, cùng toàn thể người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã trực tiếp đóng góp, trao đổi ý kiến khoa học, cổ vũ, động viên tôi để tôi có thể hoàn thành bản luận văn. Qua đây tôi cũng gửi lời cảm ơn chân thành tới các Thầy, Cô ở Khoa Vật lý đã dạy bảo, tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn ! Hà Nội ngày 10 tháng 10 năm 2014 Học viên Nguyễn Thị Ngọc Anh Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 3 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học MỤC LỤC MỞ ĐẦU……………………………………………………………….1 Chương 1: Quá trình phân rã muon   e   e    …………………………....6 1.1. Yếu tố ma trận của quá trình…………………………………………….7 1.2. Tốc độ phân rã điện yếu của qúa trình…………………………………13 Chương 2: Quá trình phân rã điện yếu muon ở gần đúng một photon   e   e      ..………………………………………………...15 2.1. Giản đồ Feynman……………………………………………………...15 2.2. Yếu tố ma trận tương ứng……………………………………………..16 Chương 3. Phân kỳ hồng ngoại và các cách loại bỏ…………………………….20 3.1. Phương pháp λmin……………………………………………………......20 3.2. Phương pháp điều chỉnh thứ nguyên……………………………………27 3.3. Sự tương thích giữa các phương pháp......................................................33 KẾT LUẬN................................................................................................36 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................38 PHỤ LỤC..................................................................................................39 Phụ lục A: Phương pháp khử phân kỳ bằng điều chỉnh thứ nguyên.........................39 Phụ lục B: Các tọa độ cầu trong không gian n – 1 thứ nguyên.................................45 Phụ lục C: Bổ chính cho biên độ tán xạ ở trường ngoài...........................................47 Phụ lục D: Tiết diện tán xạ........................................................................................60 Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 4 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học MỞ ĐẦU Trong lý thuyết trường lượng tử tồn tại hai loại phân kỳ khi tính các đại lượng quan sát dựa vào lý thuyết nhiễu loạn hiệp biến cho các quá trình vật lý cơ bản, và  thường được biểu diễn qua các tích phân  f  p d p , trong đó p là xung lượng 4 0 trong của giản đồ Feynman, còn hàm f  p  liên quan đến hàm truyền tương tác. Các cận lấy tích phân theo xung lượng được lấy từ 0 cận dưới đến  cận trên , trong một số trường hợp tích phân này phân kỳ . Phân kỳ liên quan đến cận trên người ta gọi là phân kỳ tử ngoại , còn phân kỳ liên quan đến cận dưới người ta gọi là phân kỳ hồng ngoại. Việc loại bỏ các loại phân kỳ này được tiến hành theo các phương pháp hoàn toàn khác nhau . Đối với phân kỳ tử ngoại người ta thường dùng bốn cách khác nhau để thay đổi độ tụ của tích phân: i/ Phương pháp cắt xung lượng lớn khi   tích phân  f  p d 4 p được thay bằng  f  p d 4 p , sau khi thu được kết quả cuối 0 0 cùng cho    ; ii/ Phương pháp Pauli- Villars, thay các hàm truyền trong hàm dưới dấu tích phân f  p  bằng các hàm truyền khác. Ví dụ để cho hàm truyền vô 1  1 1  hướng ta tiến hành  2  2 2  sau khi thu được kết quả cuối p m 2 2  p m 2 p M   cùng cho M   ; iii/ Phương pháp điều chỉnh thứ nguyên thay cho  f  p d 4 p 0   f  p d 4  bằng tích phân p sau khi thu được kết quả cuối cùng ta cho   0 ; iv/ 0 Phương pháp R-toán tử của Bogoliubov [11], sử dụng sự bất định trong định nghĩa T-tích , ta xác định lại các yếu tố ma trận thỏa mãn các yêu cầu vật lý như tính Unita, tính hiệp biến và tính nhân quả để tích phân kỳ là khả tích. Phân kỳ hồng ngoại xuất hiện khi các hạt tải tương tác giữa các hạt có khối lượng nghỉ bằng không. Ví dụ, hạt tải tương tác điện từ là photon trong điện động Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 5 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học lực học lượng tử, hạt tải tương tác mạnh là gluon g trong sắc động học lượng tử, hạt tải tương tác hấp dẫn là graviton trong hấp dẫn lượng tử. Phân kỳ hồng ngoại thường xuất hiện ở hàm Green và các quá trình tán xạ hay phân rã hạt có liên quan đến hạt tải tương tác có khối nghỉ bằng không. Việc loại bỏ phân kỳ hồng ngoại liên quan đến photon người ta sử dụng hai phương pháp: Phương pháp min [7; 14] và phương pháp điều chỉnh thứ nguyên. Quá trình phân rã muon   e   e    , xảy ra do tương tác yếu là một quá trình phân rã điển hình đã được thực nghiệm và lý thuyết nghiên cứu từ lâu. Việc tính thêm sự đóng góp của tương tác điện từ vào quá trình này   e   e      , có ý nghĩa xem xét quá trình phân rã với sự hấp thụ và bức xạ photon vì các hạt tham gia phân rã có mang điện tích. Bài toán này có ý nghĩa trong việc xây dựng lý thuyết thống nhất điện yếu [2; 3; 12]. Các lượng tử của trường điện từ là các photon cùng với khối lượng nghỉ bằng không, nên phân kỳ hồng ngoại [14], sẽ xuất hiện trong tất cả các quá trình vật lý mà ta xem xét. Mục đích chủ yếu của bản luận văn này là nghiên cứu các phương pháp khử phân kỳ hồng ngoại khác nhau ( phương pháp λmin và phương pháp điều chỉnh thứ nguyên ) qua quá trình phân rã điện yếu trong gần đúng một photon thực. Phương pháp điều chỉnh thứ nguyên thông thường được sử dụng để khử phân kỳ tử ngoại. Trong bản luận văn này, chúng tôi đã áp dụng vào để khử phân kỳ hồng ngoại. Nội dụng bản luận văn thạc sĩ bao gồm: Phần mở đầu, ba chương và phần kết luận, bốn phụ lục và phần tài liệu dẫn. Chƣơng 1: Quá trình phân rã muon   e   e    . Xuất phát từ Hamilton tương tác lý thuyết ( V – A ), bỏ qua tương tác điện từ và S - ma trận, chúng tôi nêu vắn tắt các yếu tố ma trận, tương ứng với quá trình phân rã muon kể trên, ở gần đúng bậc thấp nhất của lý thuyết nhiễu loạn theo hằng số tương tác yếu G và giản đồ Feynman của quá trình trong mục 1.1. Trong Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 6 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học mục 1.2. là tính tốc độ phân rã điện yếu của quá trình. Kết quả ta thu được biểu thức giải tích cho quá trình phân rã muon   e   e    Chƣơng 2: Quá trình phân rã điện yếu muon ở gần đúng một photon   e  e     Ngoài tương tác yếu, các hạt tham gia quá trình phân rã muon còn phải kể thêm tương tác điện từ. Trong bản luận văn, tương tác điện từ được chúng tôi tính toán ở bậc gần đúng thấp nhất của lý thuyết nhiễu loạn hiệp biến, có nghĩa trong gần đúng một photon. Giản đồ Feynman cho quá trình được nêu ở mục 2.1. Yếu tố ma trận tương ứng với giản đồ Feynman đã nêu được giới thiệu ở mục 2.2. Chƣơng 3. Phân kỳ hồng ngoại và các cách loại bỏ Tất cả các quá trình vật lý có hạt truyền tương tác với khối lượng nghỉ bằng không trong lý thuyết trường đều liên quan tới phân kỳ hồng ngoại. Ngày nay, để loại bỏ phân kỳ hồng ngoại người ta dùng các cách khác nhau. Trong mục 3.1. chúng tôi giới thiệu phương pháp λmin. Điều này có nghĩa, cho hạt tải tương tác một khối lượng tối thiểu λmin, phân kỳ hồng ngoại được loại bỏ. Kết quả cuối cùng, chúng tôi cho khối lượng tối thiểu đó tiến tới không. Còn việc vận dụng phương pháp điều chỉnh thứ nguyên vào loại bỏ phân kỳ hồng ngoại được chúng tôi trình bày ở mục 3.2. Mục 3.3. dành cho việc so sánh và nêu lên sự tương thích giữa hai phương pháp đã nêu. Kết luận. Tóm tắt kết quả nhận được, đồng thời tiến hành so sánh các kết quả sau khi khử phân kỳ bằng hai phương pháp khác nhau, và thảo luận hướng nghiên cứu bài toán này trong tương lai. Phần phụ lục. Phụ lục A: Qua ví dụ tương tác của trường vô hướng Lint  g 3 ta minh họa kỹ thuật điều chỉnh thứ nguyên trên ví dụ cụ thể là năng lượng riêng của hạt vô hướng. Phụ lục B: Ta dẫn các tích phân cần thiết được tính trong tọa độ cầu của không gian (n – 1) chiều. Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 7 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học Phụ lục C: Nghiên cứu bổ chính cho bài toán tán xạ trong gần đúng bậc nhất liên quan đến các photon ảo và photon thực. Phụ lục D: Tìm tiết diện tán xạ vi phân trong vùng hồng ngoại. Kết quả chứng tỏ rằng các phân kỳ hồng ngoại của các bổ chính bậc nhất cho bài toán tán xạ ở gần đúng bậc nhất của lý thuyết nhiễu loạn bị triệt tiêu lẫn nhau. Trong bản luận văn này chúng ta sử dụng hệ đơn vị nguyên tử  c 1 và metric giả Euclide (metric Feynman), tất cả bốn thành phần vector 4-chiều ta chọn là thực A  ( A0 , A) gồm một thành phần thời gian và các thành phần không gian, các chỉ số   (0,1,2,3) , và theo quy ước ta gọi là các thành phần phản biến của vector 4-chiều, ký hiệu các thành phần này với chỉ số trên. A  ( A0 , A)  ( A0 , A1, A2 , A3 )def  A Các vector phản biến là tọa độ x  ( x0  t , x1  x, x 2  y, x3  z )  (t , x ) Thì các vector tọa độ hiệp biến x  g  x   ( x0  t , x1   x, x2   y, x3   z )  (t ,  x ) Vector năng xung lượng p   ( E , px , p y , pz )  ( E , p ) Tích vô hướng của hai vector được xác định AB  g  A A  A A  A0 B0  AB Tensor metric có dạng 1 0 0 0   0 1 0 0  g   g     0 0 1 0     0 0 0 1 Chú ý: tensor metric là tensor đối xứng g   g và g  g  . Thành phần của vector hiệp biến được xác định bằng cách sau Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 8 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học A  g  A , A0  A0 , Ak   Ak Các chỉ số Hy Lạp lặp lại có ngụ ý lấy tổng từ 0 đến 3. Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 9 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học CHƢƠNG 1 QUÁ TRÌNH PHÂN RÃ MUON   e   e    Trong chương này, chúng tôi xem xét quá trình phân rã do tương tác yếu gây nên và tính tốc độ phân rã ở bậc thấp nhất của hằng số tương tác yếu G. Với góc độ phương pháp luận, ta xét cụ thể quá trình phân rã hạt muon, mà nó đã được nghiên cứu rất kỹ cả lý thuyết lẫn thực nghiệm nhiều năm, và kết quả thu được phù hợp với sơ đồ (V – A) Feynman- Gell-Man để cho tương tác yếu của các hạt tích điện [2]. Quá trình phân rã diễn ra theo sơ đồ sau đây:   e  e   (1.1) Trong đó :  - muon; e - electron;  e - phản nơtrino electron;   - nơtrino muy. Phương trình này thỏa mãn các định luật bảo toàn: xung lượng, năng lượng, điện tích, tích Baryon ( tích baryon B = 0 ), tích Lepton (tích lepton L = 1). Một số đặc trưng của các hạt:  Khối lượng: m  0,5MeV m  0,5MeV  e  e m  105, 66MeV  m  105,66MeV   m   m e  m   m e  0MeV 1  Spin: Tất cả bốn hạt trên đều có spin bằng J  2  Điên tích: điện tích của electron bằng điện tích của muon và bằng – e, còn các hạt nơtrino không tích điện.  Tích lepton L: Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 10 Khóa 2012 - 2014
Luận văn thạc sĩ khoa học TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. A. I. Akhiezer and V. B. Berestetskii, (1995), “ Quantum Electrodynamics”, New York . 2. D. Bailin, (1982) , “ Weak Interactions ”, Adam Hilger, Ltd. Brisol. 3. M. Bilenky, J. Hosek, (1982), ” Glashow-Weinberg-Salam Theory of ElectroweaksInterations and the Neutral Currents ”, Phys. Rep, 90C,73. 4. K. E. Erikson, (1961), “ Radiative Corrections to Muon-Eletron Scattering Nuovo cimento ”, 19, 1010. 5. R.Gastmans and R. Meuldermans, (1973), “ Dimensional regularization of the infrared problem ”, Nucl. Phys. B63, 277. 6. G.’t. Hoof and M.Veltman,(1972), “ Reglarization and Renomalization of Gage Fields ”, Nucl. Phys. B44 189. 7. J. M. Jauch and F. Rohrlich, (1955), “ Theory of Photons and Electrons (Addison-Wesley reading, Mass)” , Ch.16. 8. T. Kinoshita,(1962), “ Mass Singularities of Feynman Amplitudes J.Math ”, Phys, 3, 650. 9. W.Marciano and A. Sirlin, (1975),” Dimensional regularization of infrared divergences ”, Nuclear Physics, B88,86-98 10. G. Marques and N.Papanicolaou, (1974), “ Infrared Problam in Quantum Electrodynamics ”; “ Reduction of Cohenrentstates and Cross Section ” , Fromulae, NYU preprint TR17/74 and References therein. 11. N.N.Bogoliubov and D.V.Shirkov, (1984), “ Introduction to the Theory of Quantized Fiels ”, 3rd Edition, John Wiley & Sons, New York. 12. S. Weiberg, (1974), “ Recent Progress in the Gauge Theories of the Weak “ , Electromagnetic and Strong Interactions , Rev. Mod. Phys. 46, 255. 13. T-Y Wu and W-Y Pauchy Hwang, (1990), ’’Relativistic Quantum ’’, Quantum Fiels, World Sienticfic. 14. D. R. Yeine, S. Cfraustchi and H. Suura,(1961), Ann of Phys. 13, 379 and References therein. Hv: Nguyễn Thị Ngọc Anh 11 Khóa 2012 - 2014

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng

172 tài liệu

841 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.