Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung của luận văn là phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội, đảm bảo công tác an sinh xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh: Quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ VÂN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 Đà Nẵng - 2019
Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THỦY Phản biện 1: GS.TS. Lê Thế Giới Phản biện 2: PGS.TS. Phạm Hảo Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 15 tháng 02 năm 2020 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm vừa qua, Đảng và Nhà nước ta luôn luôn quan tâm đến việc thực hiện chính sách an sinh xã hội để nhằm bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội. Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước. Từ khi ra đời cho đến nay, công tác BHXH đã thể hiện được vai trò đối với việc góp phần ổn định đời sống của nhân dân, thực hiện an sinh xã hội và ổn định chính trị - xã hội. Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22 tháng 11 năm 2012 của Ban Chấp Hành Trung Ương về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế giai đoạn 2012 - 2020 đã khẳng định: “BHXH, BHYT là hai chính sách xã hội quan trọng, là trụ cột chính của hệ thống ASXH, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị-xã hội và phát triển kinh tế - xã hội”. [5] Bảo hiểm xã hội Việt Nam là cơ quan nhà nước thuộc Chính phủ, có chức năng tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tổ chức thu, chi chế độ bảo hiểm thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ Bảo hiểm xã hội. Để thực hiện được chức năng, vai trò đó thì BHXH cần đảm bảo duy trì, kết dư quỹ và bảo toàn quỹ để nhằm đảm bảo vệ tài chính để chi trả các chế độ BHXH cho người tham gia BHXH. Trong đó, công tác thu là nguồn hình thành cơ bản nhất để tạo lập nên quỹ bảo hiểm xã hội. Vì vậy, để chính sách BHXH được diễn ra thuận lợi thì công tác thu BHXH có vai trò như một điều kiện cần và đủ trong quá trình tạo lập cùng thực hiện chính sách BHXH.
2 Bảo hiểm xã hội thành phố Hội An là đơn vị trực thuộc BHXH tỉnh Quảng Nam, thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo phân cấp được giao. Từ khi thành lập đến nay, BHXH Hội An đã đạt được nhiều kết quả, góp phần đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn thành phố Hội An nói riêng và cả tỉnh Quảng Nam nói chung. Trong thời gian qua, chính sách bảo hiểm xã hội được triển khai và đạt những kết quả hết sức khả quan, kết quả thu năm sau luôn cao hơn năm trước cả về số đơn vị, số người tham gia cũng như số tiền thu. Công tác thu bảo hiểm xã hội là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong công tác của ngành bảo hiểm xã hội, do vậy luôn được bảo hiểm xã hội Hội An quan tâm và thực hiện quản lý tốt góp phần ổn định kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, công tác quản lý thu BHXH ở thành phố Hội An vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Tính đến cuối năm 2018, Bảo hiểm xã hội Hội An có 796 đơn vị với 18.168 lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Tình trạng đơn vị trốn đóng và nợ BHXH, BHYT, BHTN còn nhiều, chiếm 26,5% trên tổng số đơn vị như có tới 25 đơn vị đang nợ BHXH trên 36 tháng với số tiền hơn 7,124 tỷ đồng và gần như không có khả năng thu nợ và đây được coi như là nợ khó thu; có 22 đơn vị nợ trên 3 tháng đến dưới 36 tháng với số tiền 2,033 tỷ đồng; 68 đơn vị nợ từ 1 tháng đến dưới 3 tháng với số tiền 5,456 tỷ đồng. Bên cạnh đó, theo báo cáo tổng kết qua các năm của Bảo hiểm thành phố Hội An công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội còn một số hạn chế nổi bật là một số vấn đề như: theo báo cáo tổng kết qua các năm của Bảo hiểm thành phố Hội An cho thấy tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội còn thấp, tỷ lệ tham gia Bảo hiểm xã hội (trên số lao động thuộc diện tham gia Bảo hiểm xã hội) chỉ đạt 88%; tình trạng
3 gian lận trong việc kê khai quỹ tiền lương đóng BHXH cho người lao động còn nhiều... Thực tế đó đã đặt ra yêu cầu cần có sự nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện vấn đề quản lý thu bảo hiểm xã hội trong giai đoạn hiện nay trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, nhằm tìm ra những giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố, đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong điều kiện nền kinh tế hội nhập. Với những yêu cầu trên, bản thân em chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam” cho luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát: Mục tiêu chung của luận văn là phân tích, đánh giá thực trạng và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội, đảm bảo công tác an sinh xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Mục tiêu cụ thể: Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016- 2018. Đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. 3. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng công tác quản lý thu BHXH tại BHXH thành phố Hội An trong thời gian qua như thế nào? - Những giải pháp nào để hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam?
4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về thu BHXH tại thành phố Hội An, Quảng Nam. Phạm vi nghiên cứu: Về không gian: tại BHXH thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Về thời gian: đề tài tập trung phân tích, nghiên cứu thực trạng giai đoạn 2016 đến năm 2018 và đề xuất các giải pháp định hướng trong thời gian đến. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng những phương pháp khác nhau, bổ sung cho nhau để giải quyết mục tiêu và nhiện vụ nghiên cứu đã đặt ra: - Phương pháp thu thập dữ liệu: + Số liệu thứ cấp lấy từ: * Các Báo cáo của BHXH thành phố Hội An qua các năm 2016-2018 để có cơ sở để phân tích các vấn đề cần làm sáng tỏ. * Các số liệu về kinh tế - xã hội của thành phố Hội An từ niên giám thống kê của Chi cục Thống kê thành phố Hội An. + Số liệu sơ cấp: Để thu thập dữ liệu sơ cấp phục vụ cho việc đánh giá chất lượng quản lý thu BHXH tại thành phố Hội An, tác giả xây dựng bảng câu hỏi để khỏa sát mức độ hài lòng của người lao động và đơn vị sử dụng lao động từ đó đánh giá các khía cạnh về chất lượng QLNN đối với công tác quản lý thu trên địa bàn. Quy mô mẫu điều tra là 110 người lao động và 95 đơn vị sử dụng lao động. - Phương pháp phân tích dữ liệu: * Đối với dữ liệu thứ cấp: tác giả sử dụng phương pháp phân tích, đánh giá tình trạng tham gia BHXH, thực trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH của các đơn vị tham gia BHXH trên địa bàn Hội An,
5 đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân tồn tại trong công tác quản lý thu BHXH tịa Hội An. * Đối với dữ liệu sơ cấp: Sử dụng phương pháp phân tích dưới dạng thống kê mô tả, tần suất xuất hiện - Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo: Sử dụng để đưa ra các nhận định, đánh giá và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Luận văn là công trình nghiên cứu của học viên ở cấp là thạc sỹ. Tác giả đã nghiên cứu một cách có hệ thống và tương đối thực tiễn từ thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ ít nhiều đóng góp về mặt khoa học và ý nghĩa thực tiễn trong công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn thành phố Hội An, góp phần tăng cường giải pháp phát triển và mở rộng đối tượng tham gia BHXH và đảm bảo việc thực hiện thu BHXH theo đúng quy định nhằm đáp ứng mục đích an sinh xã hội mà Đảng và Nhà nước ta đã đặt ra. Bên cạnh đó, luận văn góp phần làm rõ thêm những quy trình về quản lý thu BHXH từ thực tiễn tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam và đề ra những giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam nói riêng và trên cả nước nói chung. 7. Sơ lƣợc tài liệu nghiên cứu chính sử dụng trong nghiên cứu Từ khi thành lập cho đến nay, vai trò và vị trí của BHXH đã ngày càng nâng cao. Vì vậy, đã có nhiều tài liệu, sách đi nghiên cứu những vấn đề chung cũng như những vấn đề cụ thể về lĩnh vực BHXH. Một số đề tài được nghiên cứu có hệ thống, đó là:
6 - Phạm Thị Định (2011), Giáo trình kinh tế bảo hiểm, trường Đại học kinh tế Quốc Dân, Hà Nội. - Nguyễn Văn Định chủ biên (2012), Giáo trình bảo hiểm, Trường Đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội. - Nguyễn Viết Vượng (2006), Giáo trình kinh tế bảo hiểm, Trường Đại học Công đoàn, NXB Lao Động, Hà Nội. 8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu BHXH Việt Nam được thành lập từ năm 1995, sau 20 năm thành lập và đi vào hoạt động, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu của các nhà lãnh đạo, các nhà quản lý, từ đề tài cấp bộ, luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ. Sau đây là một số công trình tiêu biểu được nghiên cứu một cách có hệ thống về BHXH, đó là: - Nguyễn Huy Ban (2000), Chiến lược phát triển BHXH phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế xã hội đến năm 2020, đề tài khoa học cấp Bộ, Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Trong đề tài, tác giả sử dụng các số liệu về dân số, nguồn nhân lực để phân tích rồi từ đó đưa ra chiến lược và giải pháp để nhằm phát triển BHXH trong vòng 20 năm, phân tích được định hướng cần thiết để đưa BHXH trở thành một hệ thống an sinh xã hội của toàn dân, đảm bảo quyền lợi và lợi ích cho người tham gia BHXH. [4] - Nguyễn Trí Đại – Trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam (2017), “Nỗ lực thực hiện mục tiêu BHXH cho mọi người lao động và BHYT toàn dân”, Tạp chí báo bảo hiểm xã hội kỳ 02, tháng 02/2017 (số 318). Trong bài viết, tác giả đã đánh giá công tác phối hợp với các Bộ, ngành; những nỗ lực trong công tác phối hợp với các cơ quan chức năng từ Trung Ương đến địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật BHXH, BHYT, BHTN. Tác giả cũng nêu lên được những khó khăn, vướng
7 mắc về công tác quản lý thu cũng như công tác đối tượng trong thời gian đầu triển khai Luật BHXH cho đến năm 2017. Tuy nhiên bài viết chưa đi sâu vào từng nội dung của công tác quản lý thu ở BHXH cấp huyện. [5] - Trương Hùng Cường (2019), Quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng, Luận Văn thạc sỹ, Đại học kinh tế Đà Nẵng. Luận Văn đã đưa ra cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH. Đồng thời, tác giả đã nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu BHXH tại BHXH quận Sơn Trà, đánh giá những nhân tố ảnh hưởng đến công tác thu BHXH đồng thời đánh giá những thành công, hạn chế của công tác quản lý thu trên địa bàn quận Sơn Trà. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tại BHXH quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng. [8] - Phạm Trường Giang (2009), Hoàn thiện cơ chế thu BHXH ở Việt Nam, Luận án tiến sỹ, Học viện tài chính. Luận án nghiên cứu công tác phối hợp giữa các bộ phận trong hệ thống thu BHXH; từ đó tác giả phát hiện ra những tồn tại, hạn chế và bất cập của hệ thống thu BHXH. Trên cơ sở đó, luận án cũng đã đưa ra những giải pháp để nhằm hoàn thiện quy trình thu BHXH ở BHXH Việt Nam. Từ những kết quả nghiên cứu của Luận án, ta thấy được những giải pháp để hoàn thiện cơ chế quy trình thu BHXH ở Việt Nam hết sức cần thiết, hợp lý và khoa học. Tuy nhiên, Luận văn nghiên cứu giai đoạn từ năm 2009 nên những giải pháp và kiến nghị của tác giả không còn phù hợp bởi vì Luật BHXH số 58/2014/QH13 ban hành ngày 20/11/2014 có hiệu lực từ ngày 01/01/2016 thay đổi rất nhiều nội dung mới nên cần phải có những giải pháp, những đề xuất mới, phù hợp với hiện tại hơn. [9] - Trần Ngọc Hải (2019), Quản lý thu Bảo hiểm xã hội tại huyện
8 Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sỹ, Học viện khoa học xã hội. Luận văn làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về BHXH và quản lý thu bảo hiểm xã hội. Phân tích, đánh giá được thực trạng công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Quế Sơn – tỉnh Quảng Nam trong những năm 2013 đến 2017. Từ đó chỉ ra rõ những khó khăn, vướng mắc của công tác quản lý thu BHXH, phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến tác động đến hoạt động quản lý thu BHXH. Luận văn cũng đã đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn huyện Quế Sơn – tỉnh Quảng Nam. Tuy nhiên, do đặc thù huyện Quế Sơn có số lượng đơn vị tham gia BHXH và người lao động ít hơn thành phố Hội An khá nhiều, đề tài cũng chưa chỉ ra được cách tiếp cận và mở rộng đối tượng tham gia. [10] 9. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, đề tài nghiên cứu gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH. Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tại Bảo hiểm xã hội thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.
9 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1.1. Khái niệm về Bảo hiểm xã hội và quản lý thu bảo hiểm xã hội a. Khái niệm về Bảo hiểm xã hội Tại điều 3, Luật BHXH số 71/QH11 ngày 29 tháng 06 năm 2006 và Điều 3, Luật BHXH số 58/2014/QH13 ngày 20 tháng 11 năm 2014 đưa ra khái niệm về Bảo hiểm xã hội như sau: “Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội”. [15], [16] b. Khái niệm về quản lý thu BHXH Quản lý thu BHXH là một loạt quan hệ, bao gồm quan hệ giữa Nhà nước, NSDLĐ, NLĐ và cơ quan BHXH. Trong mối quan hệ đó, thì người lao động và người sử dụng lao động là đối tượng quản lý; Nhà nước giao cho cơ quan BHXH là chủ thể quản lý; Nhà nước là chủ thể duy nhất điều tiết và quản lý BHXH vì các bên tham gia có lợi ích khác nhau thậm chí trái ngược với nhau (một bên là NLĐ muốn đóng ít nhưng lại muốn được hưởng thụ quyền lợi nhiều, một bên là SDLĐ muốn đóng BHXH càng ít càng tốt để giảm chi phí sản xuất nâng cao lợi nhuận). 1.1.2. Đặc điểm của quản lý thu Bảo hiểm xã hội Quản lý thu mang tính chất tập trung, thống nhất, công bằng, công khai.
10 Quy trình quản lý thu BHXH được quy định thống nhất, nguồn thu BHXH được tập trung, quản lý tại BHXH Việt Nam theo quy định. 1.1.3. Vai trò, mục đích quản lý thu Bảo hiểm xã hội a. Vai trò của quản lý thu Bảo hiểm xã hội Thứ nhất: Quản lý thu BHXH tạo sự thống nhất trong quy trình thu BHXH. Thứ hai: Quản lý thu BHXH đảm bảo hoạt động thu BHXH bền vững, hiệu quả. Thứ ba: Quản lý thu BHXH giúp Nhà nước kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH. b. Mục đích của quản lý thu Bảo hiểm xã hội Quản lý thu BHXH giúp cho việc đảm bảo phát triển quỹ BHXH Quản lý thu BHXH giúp xác lập rõ ràng quyền và trách nhiệm của các bên tham gia BHXH Quản lý thu BHXH chống thất thoát quỹ BHXH Quản lý thu BHXH đảm bảo cho các quy định về thu BHXH được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, khắc phục được tính bình quân nhưng vẫn bảo đảm tính xã hội thông qua việc điều tiết, chia sẻ rủi ro. Quản lý thu BHXH đảm bảo An sinh xã 1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.2.1. Lập dự toán thu BHXH a. Căn cứ lập dự toán thu * Xác định đối tượng thu BHXH Việc xác định đối tượng thu là nhiệm vụ quan trọng đầu tiên trong công tác quản lý thu BHXH. * Xác định mức thu BHXH
11 * Xác định phương thức thu - Đóng hằng tháng - Đóng 03 tháng hoặc 06 tháng một lần - Đóng theo địa bàn b. Lập dự toán thu bảo hiểm xã hội Để xây dựng dự toán thu BHXH năm kế hoạch sát với những định hướng của Chính phủ, phù hợp với điều kiện quản lý của Ngành, các đơn vị lập dự toán khi xây dựng kế hoạch căn cứ vào: luật BHXH và các văn bản hướng dẫn thực hiện; các văn bản quy định hiện hành về chính sách BHXH của các cơ quan, ban ngành liên quan; tình hình thực hiện dự toán thu, chi BHXH của năm năm trước; ước thực hiện dự toán năm nay và khả năng thực hiện năm sau của đơn vị. 1.2.2. Tổ chức thực hiện thu BHXH a. Tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về BHXH Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật nói chung và Luật BHXH là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cơ quan BHXH các cấp nhằm tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức chính trị, kiến thức pháp luật, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức cho NLĐ, NSDLĐ, tôn trọng và chấp hành pháp luật BHXH. b. Tổ chức bộ máy thu BHXH BHXH Việt Nam tổ chức và quản lý theo ngành dọc, hoạt động thống nhất từ trung ương đến địa phương. Nếu phân cấp thu BHXH hợp lý thì sẽ nâng cao hiệu quả của công tác quản lý thu cũng như công tác thu. Việc phân cấp thu BHXH hợp lý sẽ giúp cho bộ máy hoạt động của tổ chức BHXH
12 được thống nhất, không bị chồng chéo. Theo quy định, công tác thu BHXH sẽ được phân cấp quản lý như sau: c. Quản lý quy trình thu BHXH Quy trình thu BHXH đã được quy định cụ thể ở Quyết định 959/QĐ-BHXH ngày 09/9/2015 về việc ban hành quy định về quản lý thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; quản lý số bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế; hiện nay đã thay thế bằng Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 về việc ban hành quy trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; quản lý sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế. 1.2.3. Quyết toán thu bảo hiểm xã hội Việc quyết toán thu Bảo hiểm xã hội phải đảm bảo các nguyên tắc: + Nguyên tắc thống nhất: + Nguyên tắc đầy đủ + Nguyên tắc cân đối + Nguyên tắc rõ ràng + Nguyên tắc công khai, minh bạch 1.2.4. Thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH Hàng năm, cơ quan BHXH tỉnh, BHXH cấp huyện tổ chức kiểm tra tình hình đóng BHXH và việc chi trả các chế độ BHXH đối với các đơn vị tham gia BHXH trên địa bàn thuộc phạm vi quản lý. Nội dung kiểm tra bao gồm: tình hình đăng ký tham gia BHXH trong đó kiểm tra số lao động, hồ sơ tham gia, tiền lương, tiền công đóng BHXH của đơn vị và đặc biệt là công tác bàn giao sổ BHXH cho người lao động tham gia BHXH để đảm bảo tất cả người tham gia đều nắm rõ quá trình và
13 mước lương tham gia BHXH của mình. Điều này nhằm tránh hành vi gian lận, chiếm dụng tiền của người lao động ở 1 số doanh nghiệp. 1.2.5. Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý thu BHXH Theo Quyết định 982/QĐ-BHXH ngày 13/7/2016 về việc ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê và chế độ báo cáo thống kê ngành BHXH, có thể liệt kê một số chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý thu BHXH như sau: Tỷ lệ lao động tham gia BHXH, tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu và tỷ lệ nợ đọng BHXH được xem là các tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá hoạt động của đơn vị BHXH trên địa bàn. 1.3. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.3.1. Đặc điểm kinh tế xã hội của địa phƣơng Điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương là một trong những nhân tố quan trọng tác động rất lớn đến công tác quản lý thu BHXH. Kinh tế tăng trưởng cao có nghĩa là nhiều người lao động có thu nhập cao qua quá trình lao động, đây là điều kiện để người lao động có cơ hội tham gia BHXH và đóng với mức thu nhập cao. 1.3.2. Nhân tố thuộc cơ quan thu bảo hiểm xã hội 1.3.3. Sự quan tâm lãnh đạo của cấp ủy Đảng và chính quyền 1.3.4. Trình độ nhận thức của ngƣời lao động và ngƣời sử dụng lao động KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
14 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM 2.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA THÀNH PHỐ HỘI AN ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỘI AN 2.1.1. Đặc điểm của thành phố Hội An a. Đặc điểm tự nhiên và dân số b. Đặc điểm về kinh tế và xã hội 2.1.2. Đặc điểm của Bảo hiểm xã hội thành phố Hội An a. Vị trí, chức năng và nhiệm vụ của Bảo hiểm xã hội thành phố Hội An b. Cơ cấu, tổ chức của Bảo hiểm xã hội thành phố Hội An 2.2. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỘI AN 2.2.1. Thực trạng công tác lập dự toán thu bảo hiểm xã hội a. Căn cứ lập dự toán thu b. Thực trạng lập dự toán thu bảo hiểm xã hội Hàng năm, vào đầu quý 3, BHXH Hội An đã lên dự toán thu cho năm sau và báo cáo về BHXH Quảng Nam căn cứ vào việc xác định số đối tượng, mức tăng lương tối thiểu vùng, lương cơ sở, mức đóng, tổng quỹ lương và tình hình thực tế số dân và số lao động tại địa phương và mục tiêu chung của ngành BHXH.
15 Bảng 2.3. Dự toán về số thu BHXH giai đoạn năm 2016-2018 ĐVT: triệu đồng Dự toán Kế hoạch Năm BHXH Hội An BHXH tỉnh Chênh lệch tự lập giao 2016 326.724 328.381 0,51% 2017 372.377 373.553 0,32% 2018 396.522 398.037 0,38% (Nguồn: Báo cáo quyết toán thu BHXH - BHXH thành phố Hội An) 2.2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện thu bảo hiểm xã hội a. Thực trạng công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về BHXH b. Tổ chức bộ máy công tác thu BHXH tại BHXH thành phố Hội An c. Thực trạng quy trình thu Quy trình thu tại BHXH Thành phố Hội An thực hiện theo quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14/04/2017của BHXH Việt Nam Bảng 2.11. Tình hình thực hiện hoạt động thu BHXH tại BHXH thành phố Hội An năm 2016 - 2018 ĐVT: Triệu đồng Số tiền thu Số tiền Tỷ lệ đạt STT Năm theo kế hoạch thực thu (%) 1 2016 328.381 324.889 98,94 2 2017 373.553 362.446 97,03 3 2018 398.037 387.562 97,37 (Nguồn: BHXH thành phố Hội An) Qua bảng số liệu trên có thể nhận thấy số tiền thu BHXH qua
16 các năm đều có sự gia tăng. Năm 2016, BHXH Hội An thu được 324.889 tỷ đồng đạt 98,94% so với số phải thu theo kế hoạch. Năm 2017, BHXH Hội An thu được 362.446 tỷ đồng, đạt 97,03% so với số phải thu theo kế hoạch. Năm 2018, số thu được thực tế là 387.562 tỷ đồng, đạt 97,37% so với số phải thu theo kế hoạch. Số thu thực tế qua các năm 2016 – 2018 tăng cao nhưng trong công tác thu vẫn còn gặp nhiều khó khăn, số thu vẫn chưa đạt được 100% kế hoạch được giao. Bảng 2.12. Tình hình nợ đọng BHXH tại BHXH thành phố Hội An năm 2016-2018 Đơn vị tính : Triệu đồng Tỷ lệ nợ Số tiền nợ Số tiền thu Số tiền đọng STT Năm đọng theo KH thực thu BHXH BHXH (%) 1 2016 328.381 324.889 12.598 3,84 2 2017 373.553 362.446 11.779 3,15 3 2018 398.037 387.562 14.613 3,67 (Nguồn: BHXH thành phố Hội An) Từ bảng 2.12 cho thấy, tỷ lệ nợ BHXH tính trên số tiền thực thu tại BHXH Hội An qua các năm còn cao. Đặc biệt tăng nhanh từ năm 2017, tỷ lệ nợ 3,15% nhưng đến năm 2018 tỷ lệ nợ tăng vọt lên 3,67%. Đây là 1 bài toán nan giải, là một khó khăn lớn nhất trong công tác quản lý thu tại BHXH Hội An. 2.2.3. Thực trạng quyết toán thu bảo hiểm xã hội Quyết toán thu BHXH được thực hiện theo số tiền đã thực thu được của các đối tượng trong năm. Định kỳ hằng quý, hằng năm cơ quan BHXH tỉnh Quảng Nam trên cơ sở số liệu BHXH thành phố Hội
17 An báo cáo sẽ lên kế hoạch và thực hiện kiểm tra, quyết toán với BHXH Hội An. Kết quả kiểm tra thẩm định sẽ là cơ sở để cơ quan BHXH tỉnh Quảng Nam thực hiện quyết toán tài chính quý, năm và là cơ sở để phát hiện sai phạm của BHXH Hội An để có hướng chấn chỉnh và hướng dẫn xử lý vi phạm. Bảng 2.19 là tình hình quyết toán thu – chi tại BHXH Hội An giai đoạn 2016 -2018. Bảng 2.19. Tình hình quyết toán thu – chi giai đoạn 2016 - 2018 ĐVT: Triệu đồng Chênh Tỷ lệ Tổng STT Năm Tổng số thu lệch (%) số chi Chi/Thu 1 2016 324.889 255.752 +69.137 79 2 2017 362.446 339.133 +23.313 94 3 2018 387.562 379.497 +8.065 98 (Nguồn: BHXH thành phố Hội An) Từ bảng số liệu 2.19 cho thấy giai đoạn năm 2016-2018 quỹ thu - chi BHXH tại Hội An đều có thặng dư, điều này chủ yếu nhờ vào chính sách thay đổi tiền lương của Nhà nước. Tỷ lệ tổng chi và thu qua các năm đều tăng rõ rệt, Tuy nhiên tỷ lệ chênh lệch giữ thu và chi qua các năm giảm dần, đáng báo động là năm 2018, số thu và số chi chênh lệch quá ít. Số liệu này cảnh báo rằng trong thời gian đến nếu BHXH Hội An không có biện pháp tăng thu, giảm chi thì sẽ là nguy cơ dẫn đến việc mất cân đối quỹ BHXH. 2.2.4. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH Thời gian qua, BHXH Hội An đã quan tâm, chỉ đạo sâu sát công tác thành tra, kiểm tra các đơn vị sử dụng lao động về việc thực hiện
18 chính sách, pháp luật về BHXH. BHXH Hội An phối hợp với Phòng Lao động – Thương Binh và Xã hội thành phố, Liên đoàn Lao động thành phố, Công an thành phố thành lập Đoàn thanh tra liên ngành kiểm tra việc thực hiện đóng BHXH, BHYT cho người lao động. Đồng thời, báo cáo, đề xuất với BHXH tỉnh Quảng Nam thành lập các đoàn Kiểm tra, Thanh tra chuyên ngành để kiểm tra, thanh tra các đơn vị trên địa bàn thành phố. Kết luận các cuộc thanh tra sẽ có biên bản kết luận, đoàn thanh tra sẽ những biện pháp xử lý các đơn vị vi phạm. Tình hình thực hiện kế hoạch kiểm tra tại BHXH thành phố Hội An giai đoạn 2016 – 2018 được thể hiện qua bảng 2.20 Bảng 2.20. Tình hình thực hiện kế hoạch kiểm tra tại BHXH thành phố Hội An giai đoạn 2016 - 2018 T Năm Năm Năm Chỉ tiêu ĐVT T 2016 2017 2018 1 Kiểm tra định kỳ Lần 12 15 16 2 Kiểm tra đột xuất Lần 11 20 21 3 Kiểm tra liên ngành Lần 9 17 20 Tổng cộng Lần 32 52 57 (Nguồn: BHXH thành phố Hội An) 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA THÀNH PHỐ HỘI AN 2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc Bảo hiểm xã hội Hội An đã thực hiện tốt các biện pháp để đạt kết quả tốt trong quản lý thu BHXH như: Phối hợp tốt với các chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể trong việc xây dựng tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa thành phố.