Từ làng Sen đến bến Nhà Rồng: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

84
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Từ làng Sen đến bến Nhà Rồng của Trình Quang Phú có thể nói là Tài liệu đầu tiên nói về Bác Hồ đối với miền Nam và ngược lại. Tác phẩm để lại ấn tượng sâu đậm trong độc giả chính nhờ những cảm xúc dào dạt mà tác giả đã truyền tới độc giả. Tài liệu gồm 2 phần, mời bạn đọc tham khảo phần 2 sau đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Từ làng Sen đến bến Nhà Rồng: Phần 2

PHẦN II MIỀĨỈ1VÄM ÌÌỈOĨỈG TÌỈÁI TIM ĨỈGƯỜI
// ÔM HÔN ẢNH BÁC • •• MÀ NGỜ BÁC H Ô N ..." S a u Đ ạ i hội M ặ t trậ n D án tộc G iả i p h ó n g m iền N a m ít lâu, m iề n N a m cử đ o à n đ ạ i biểu đ ầ u tiên ra th ă m m iề n Bắc. Đ oàn do G iáo sư N g u yễn Văn H iếu - ủ y vièn đ oà n C hủ tịch k iế m T ổ n g th ư ký ủ y ban T W M ậ t trậ n D â n tộc G iải p h ó n g m iề n N a m d ẫ n đầu. T ron g đ o à n có m ộ t th à n h viên d u y n h ấ t là nhà thơ T h a n h Hải. Đ oàn từ m iền N a m ra, nhưng p h ả i đi vòn g g ầ n 2 0 .0 0 0 k ilôm ét, nửa chu vi đ ịa cầu, qua n h iều nước đ ể từ biên g iớ i T ru n g Quốc đ i xe lử a vào H à Nội... T ô i g ậ p Thanh H ả i lầ n đ ầ u từ n g à y đó. K h i m iền N a m chưa g iả i p h ó n g, tô i có d ịp vào là m việc với kh u ủy T hừ a Thiên-H uế. K h i đó, kh u ủy n ằm tron g vỉa rừ n g gần. đư àng Trường Sơn Đông. Trong không k h í n gày xuân tôi g ặ p lạ i T h a n h H ải, lúc này an h đ a n g th a m g ia ban lã n h đ ạ o H ộ i vă n nghệ của khu. T rụ sở H ội văn nghệ kh u T h ừ a T h iên lúc đó là m ộ t căn nhả lá n ằ m bén con th á c của d ò n g 3U Ổ Ì nhỏ, g iữ a kh u rừ n g đ ạ i ngàn, đ ầ y h o a lan đ a i châu nở hương thơĩn ngan ngát... C ù n g với Tò N h u ậ n Vỹ, H oàng Phủ N gọc Tường, Q uang H à, ch ủ n g tô i cùng cắ t rừng, cù n g h á i hoa p h o n g lan g iắ t trên ba lô vượt Trường Sơn Đ ô n g đ ầ y bụi đỏ, cù n g tắ m sôn g Đắc- 115
T RỈN H QƯANG PHÚ krông, cùng xuôi Đ ường 9... C húng tôi cù n g ôn lại nh ữ n g k ỷ n iệm về B á c Hồ. T h an h H ả i nói: “L à nhà thơ, nhưng m in h vẫ n th ấ y v iết đ ến m ấ y că n g không th ỏ a tấ m lò n g đ ố i với B ác”. A n h đ ă vu i lò n g cho tôi gh i lạ i m ẩ u hồi ký này. * * h án g 10 năm 1962, hai năm sau khi M ặt trậ n T D ân tộc G iải p h óng m iền N am thàn h lập, Đoàn Chủ tịch ủ y ban Trung ương M ặt trận cử m ột đoàn đại biểu chín h thức ra th ăm m iền l ắ c . Tôi được cử làm th àn h v iên . Lần đó, vin h dự vô cù-ig to lớn đối với chúng tô i là được gặp Bác. Cũng nhii t ế t cả đồng bào, ch iến s ĩ, cán bộ ở m iền Nam - nhữrg người làm côn g tác vàn nghệ chúng tô i đều m ong díợc gặp Bác và n iềm khao k h á t vô bờ b ến ấy th ậ t là :h iên g liên g. Sau hai n g à y đ ến m iền Bắc, sán g ngày 21 th á n g 10 năm 1962 chúng tô i được vô th ăm Bác. Griờ phút đó b iế t bao hồi hộp. Được tin sẽ gặp Bác từ iô m đầu, vậy m à tô i vẫn th ấ y b ất ngờ. Đ ồng chí Xuén T hủy đưa chúng tôi đ ến Phủ Chủ tịch. X e vừa dừrg, chúng tôi đã th ấ y Thủ tướng P h ạm V ăn Đ ồng c lờ sẵ n . Thủ tướng vồn và đưa chúng tôi về m ột góc vưín có bộ bàn g h ế m ây lịch sự đã b ày sẵ n bánh kẹo, hoí quả. C húng tô i vừa ngồi vào bàn th ì Bác đến. Bác ô n h ô n chúng tô i và hỏi ngay sức k h ỏe của mỗi người. ĩ ầ ẹ hổi thãm sức khỏe luật sư N guyễn Hữu Thọ và các v í lã n h đạo khác đang côn g tác ỏ chiến trường. A nh 'ỉg u y ễn Vàn H iếu trân trọn g thưa với Bác nỗi xúc độig„ n iề m vui sướng được gặp Bác và Thủ tướng. A nh ch u y ển đến B ác và Thủ tướng lời k ín h th ăm sức khỏe củ a L uật sư 116
T ừ LÀNG S E n ĐỂn n t ĩ i HHA KÒ'NQ N gu yễn Hữu Thọ và cùa U y ban Trung uíơng M ặt trận D ân tộ c G iải phóng. Anh nói: - Đ ồng bào m iền Nam luôn luôn nhắ.c tới Hồ Chủ T ịch với tấ m lò n g kính yêu vò hạn. B ác xúc động, nhưng h''C nào Bác cũ ng chủ động. B ác h òi v à nghe anh H iếu kể chuyện đi th ăm các nước. Thủ tướng Phạm Vãn Đ ồng chỉ vào tôi và giới thiệu với B ác tô i là n h à thơ. Bác g ậ t đầu: - Có, b iết, Bác có đọc rồi. Râ”t th â n th iế t quay san g tôi, Bác hỏi: - Cháu có gặp Giang Nam không? ■ Thưa Bác, vì anh ấy ở xa cháu chưa gập. B ác khen G iang N am v iế t có tình và Bác hỏi thăm m ộ t s ố anh em ván nghệ sĩ g iả i phóng. Bác h ỏi chúng tôi nhiều về tình h ìn h , về phong trào, về đời sốn g của đồng bào và chiến s ĩ m iền Nam . C húng tôi k ể ỉạ i với Bác những tội ác tà y trời của Mỹ N gụy, C húng tô i báo cáo với Bác về phong trào đấu tranh các m ặt và k ể vđi Bác những gương bất khuất k iên cường tiêu biểu cho tinh th ần đấu tranh anh dũng của n h ân dân m iền Nam , Anh Hiếu trân trọng thay m ặ t mười bô'n triệu nhân dân m iền Nam thưa với Bác: “Dù phải chịu m uôn vàn khó khăn gian khổ, n h ân dân m iền N am vẫn k iê n quyết và bền bỉ đâ'u tranh, giữ vững n iềm tin ch ói sán g vào thắng lợi cuối cùng”. Và. buổi sán g hôm đó đoàn m iền Nam vin h dự được d âng lên Bác và Thủ tướng những tặ n g phẩm của đ ồng bào, ch iến s ĩ m iền Nam . Trong tặn g phẩm dâng lè n Bác có tập th ơ chép tay của anh Trọng Tuyển. Trước khi h y sin h , anh cỏ mơ ước duy n h ấ t là được gửi k ính tặ n g Bác tậ p th ơ do tự tay anh v iết, ư ớ c m ơ đó của anh hôm nay đã thành sự th ật. Bác cầm tập thơ lặ n g đi m ột lúc - với niềm xúc động và tìn h thương bao 117
TRỈN H QƯANC, PHÚ la đô'i với m iền N am . B ác đưa tay lên ngực Igay chỗ tráL tim m ình và nói; - Bác ch ẳn g có gì tặ n g lại cả , chỉ có cái nay. N gừng m ột chút, B ác n ói tiế p giọng đầy x íc động: - H ình ản h m iền N am yêu quv luôn luôr ở trong trái tim tôi. Suốt ngày hôm đó và m ăi m ãi f»au này, mỗ: lần nhớ lạ i câu nói đó tôi cứ th ấ y bồi hồi. M iền Nam vêu quý ở trong trái tim Bác. T lnh thương của B ác đối với m iền N am quả như nước biền Đ ôn g k h ôn g bao giờ cạn. N ăm 1946, khi đi Pháp đàm p hán v ề, trong lời tuyèn bố với quốc dân, Bác đã nói với đồng bào m iền Nam: Một ngày m à TỔ quốc chưa thống n h ấ t, đ ồn g bào còn chịu khổ, là m ột ngày tôi ăn không ngon, ngủ không yên. N hư th ế đó, trong từng giấc ngủ, tron g từng bữa ăn, trong mỗi n iềm vui Bác đều dành trọn cho m iền Níun. « * « M ấy hôm sau, đ ến th ă m Quô’c hội đang họp, chúng tô i lạ i được gặp Bác. H ôm ấy, chúng tô i thấy B ác rất vui, B ác chủ tr ì p h iên h ọp đ ạ t dào tìn h nghĩa B ắc N am ấy. Sau k h i Chủ tịch Quốc h ộ i Trường C hinh đọc lời chào m ừng, anh N gu yễn V à n H iếu đọc lời đáp, các đại biểu Quốc hội ra n g h ỉ g iả i lao ở những phòng gương. T rong lúc các đại biểu quây quần hỏi thàm chún g tô i th ì B ác đến. B ác k éo tôi đ ến gần b ên Bác. B ác th â n m ậ t giới th iệu vđ i các đại biểu: - Các chú có b iết chú n à y k hôr^? Chú nay là m iền N am trọ tr ẹ đây (Ý n ói người Trị Thiên-HLế). B ác và t ấ t cả chúng tô i cưòi vui v ẻ. Bác bảo tôi: - Cháu n gâm cho B ác n gh e m ột b ài thơ. 118
TỪ LÀHQ 5t-:n ĐỂN BẾn riMẦ R¿)riiQ T hật b ất ngờ! Tòi là m ột ngưôi làm thiơ nià trong nhũĩig nàiĩi chiến đấu ở chiến trường lõi đfà v iế t những b ài về m iền N a m - Nhưng b iết ngâm bãi gì bây giờ. Tôi b ồi hồi xúc động quá. B ỗng tôi nhớ đến bài “Cháu nhớ Bác Hồ” là bài thơ tôi làm bén bến Ô Lâu (Thừa Thiên). B ài thơ n à y tôi làm với tìrửi cảm của tuẩi thơ và của n h ân dân m iền Nam nhớ thương và biết ơn Bác Hồ. Tôi n ín hơi cho xúc động lắ n g xuống và thưa với Bác: - Thưa Bác, cháu xin ngâm bài thơ “Cháu nhớ Bác Hồ”. Lúc n à y các đại biểu và các nhà báo đến vây quanh B á c rất đông. Mọi người đều vỗ tay hoan n g h ên h ý định của tôi... Mùa thu năm 1956, k h i làm bài thơ này, tô i chỉ có m ỗ i m ong ước bài th ơ được B ác dọc, qua đổ Bác sẽ hiểu th êm tìn h cảm của n h â n dân và thiếu nhi m iền Nam: Dù sôn g trong gian k h ổ, đau thưcmg nhưng n gày đêm v ẫ n hướng về Bác, về m iền Bắc thân yêu. Tôi có ngờ đâu, giờ đây tôi được ngâm bài thơ này để Bác nghe. Trong đời tôi, vin h dự n à y luôn luôn là nguồn sức m ạnh to lớn. “Đ ê m đ èm bền bến Ô Lâu C háu ngồi, ch áu nhớ chòm râu B ác Hồ...” T ôi chỉ mới ngâm được hai câu đầu đã th ấ y nghẹn n gào, tô i cố n én xúc đ ộn g để ngâm tiếp. Đ ến đoạn: “Đ êm đ ê m ch á u n h ữ n g bân g khuâng G iở xem ả n h B á c cất th ầ m bấy lâu... N h in m ắ t sáng, nh ìn chòm râu N h in vầng trán rộng, nhin đ ầ u bạc p h ơ ”. th ì tô i th ấy Bác cũng xúc động, đòi m ắt Bác cũng chớp chớp. Tôi chỉ ngâm tiếp được hai câu: “C àn g nhìn càn g lại ngẩn ngơ Ó m hôn ả n h B á c m à ngờ Bác hôn... 119
T R ỈN H QUANG PHỨ rồi n gh ẹn ngào k h ôn g ngâm tiếp được nữa- Tôi chỉ n h ìn Bác và nước m ắ t trào ra. Bác liền qu àng tay qua vai tô i và ôm hòn tô i th ắ m th iết. Bác nói: - Đấy! Hôm nay B ác hôn th ậ t đấy! Tôi sung sướng, cảm động đến n gây n g ấ t. Tất cả các đại biểu và các nhà báo có m ặt cũng đều xúc động, nhiều người lấy khăn lau nước m ắt. Và m ay sao m ột p hóng v iên nhiếp ản h đã kịp ghi lại p hút th iê n g liên g đó. Đ ến hôm nay, m ỗi lầ n mở tấm ả n h ra x em tôi vẫn th ấ y như còn ấm hơi B á c - * * * Sau đó chúng tôi còn được Bác cho gặp m ột lầ n nữa, N hữ ng n gày đó Bác tiế p chúng tô i rất đơn g iả n nhưng vô cùng ấm cúng. Lần nào gặp, Bác cũng h ỏ i hoặc dạy bảo tô i về n gh iệp vụ sá n g tác. Có khi B á c hỏi: - Cháu đang v iế t những gì? ớ m iền N a m các cháu v iế t như th ế nào? N g h e tôi k ể lạ i cuộc sông và sá n g tác của anh chị em làm công tác văn n gh ệ m iền N am , B á c g ậ t đầu: - Đứng, làm nhà văn , nhà thơ phải có thực t ế như vậy th ì tác phẩm m ới phục vụ được đồng bào, ch iến sĩ. B ác nhắc tôi phải cố gắn g v iế t cho có tìn h và Bác dặn thêm ; - Muốn v iế t cho có tìn h cháu phải số n g như người c h iê n sĩ, số n g gần với đồng bào, p h ả i h iểu th ậ t n h iều v ề họ... V à có lần, Bác nói m ộ t câu tôi nhớ m ã i, lấ y đó làm bài học cho m ình. Lúc đó, Bác tặ n g cho a n h N guyễn V ăn H iếu m ột cuốn tạp chí “Châu Âu” (Europe) s ố đặc 120
TỪ LÀNQ s e n Đ Ế n BÉri riHÀ ^6>ri
PữlủìNG NGƯỜI con ÚU TÚ CỦA QUÂIN GIẢI PHÓING MIỀIN INAM VÊ THÄM BÁC ăm 1965, sau những th ắ n g lợi van g dội đánh N tan bưởc đầu k ế hoạch “tìm d iệt” của Giônsơn, m iền Nam mở Đ ại h ội liê n hoan anh hùng, ch iến s ĩ th i đua lần th ứ n h ấ t. Sau đó, Trung ương M ặt trận D â n tộc Giải phóng m iền N am cử m ột đoàn đại biểu gồm các anh hùng, ch iế n s ĩ thi đua các lực lượng vũ tran g n h ân dân giải p h ón g ra th ăm m iền Bắc. Đ oàn gồm có năm người, đó là T ạ Thị K iều, người con g á i a n h h ù ng của đ ấ t B ến Tre đồng khởi, là Lê Chí N guyện, Huỳnh V ãn Đ ản h tiêu biểu cho lớp trẻ N am Bộ đ án h đâu th ắn g đó, là T rần Dưỡng, ngưởi con của Q uảng N am đã “th ần th ôn g b iến hóa” làm cho kẻ địch n h iều phen kinh hồn b ạ t vía, là A V ai, ch iến s ĩ của d ân tộ c P a Kô đã n h en lê n n gọn lửa ch iến đấu ở m iền T â y Thừa Thiên. M ang theo tình cảm th iế t th a của bản th ân v à đồng đội, các đồng chí m ong ước được gặp Bác. Ý nguyện đú ngay từ những n gày đầu ra B ắc đã được thực h iện . H ôm chị Hồ Thị B i (k h i đó được T ổng cục C hính trị p hân cón g phụ trách p h ần ch ín h sách đối với các anh h ùn g dũng s ĩ m iền N am ra ngh ĩ và công tác ở m iền Bắc) báo tin chiều sẽ được vào th ăm B ác, th ì cả đoàn 122
T ừ LÀriQ s m ĐỂn Rr'n m k iRÒriQ n h ảy lê n vui mừng, ai cũng như trò lạ i, nhỏ bé lạ i. Cả n ăm người chuyện trò liu lo như chim . Tạ Thị Kiều nắm tay chị Hồ Thị Bi, hồi hộp hỏi: - C hị ơi, chị đã được gặp Bác, chị n ói đi, chúng em sẽ k ể những gì để Bác nghe. - C hị ơi, Bác thường hỏi những gì trưức? - Trần D ưỡng hỏi. Chiều ngày 10 thán g 11 năm 1965, 16 giờ kém 10 phút, xe đưa đoàn vào đến Phủ Chủ tịch. M ọi người vừa bước xuống khỏi xe, thì th ấy Bác cùng Đ ại tướng Võ N guyên Giáp từ m ột phòng nhỏ gần đó bước ra. Cả n ám người cùng reo lên: - B ác, Bác! K hông ai bảo ai, m ọi người đều chạy đến bên Bác. Các đ ồn g chí H uỳnh Văn Đ ảnh, Trần Dưỡng nhanh ch ân vượt lèn trước, sực nhớ ra Mười Lý (tức Tạ Thị K iều) và A Vai là đại biểu phụ nữ và dân tộc ít người còn chạy sau, liền chạy chậm lại nhường Mười Lý và A V ai đến gần B ác trước. Mười Lý v à A Vai đều rưng riừig nước m ắt. Mỗi người m ột b ên , hai người ôm ch ặt lấ y Bác. G iọng chị Mười Lý ngập ngừng: ' B ác ơi! Chúng cháu nhớ Bác quá. Đ ồng bào m iền Nam nhớ B ác nhiều lắm! Cả năm người đều không ngân được nước m ắt vì sung sướng. M ắt Bác cùng ngấn lệ, Bác âu ỵếm n h ìn những người con ưu tú của m iền N am th àn h đồng Tổ quốc và nói giọn g ấm áp: - Bác m ong các cháu lắm , Bác cũng nhứ đồng bào m iền N am lắm! Kìa, sao các cháu lạ i khóc? B ác cháu ta gặp nhau th ì vui chứ! 123
T R ỈN H QUANG PHÚ C ác anh hùng, ch iến sĩ m iền N am n g h e lờ i nói đầy yêu thương của Bác th ì càng nức nở hơn. Đ ể tránh cơn xúc d ộn g Bác cười bảo: - Bác cháu ta đi dạo chơi m ột lúc. B ác đi giữa A V ai bám b ên trái, Mười L ý bám bên p h ải Bác. T hấy đồng chí nh iếp ảnh có ý muôn chụp ả n h , B ác tươi cười: • Các cháu đi lê n th à n h h àn g ngang đ ể chụp ảnh. M ọi người n gh e lờ i B ác dàn th ành h àn g ngang. Bác n h ìn m ọi người m ộ t lượt, th ấ y chị Hồ T h ị B i có ý lùi lạ i p h ía sau, Bác gọi: • Cô B i, sao chậm th ế , nhanh lên chứ! M ọi người cùng cười vui vẻ. Bức ảnh hôm ấ y đã ghi lạ i n h ữ n g g iâ y phút r ấ t đẹp về tìn h cảm của B ác với các cháu con m iền Nam... Vừa dạo chơi vừa trò chuyện, Bác đưa đoàn đi theo con đường rợp bóng xoài đến m ột sầ n n h ỏ, thoáng, đẹp Ồ sau Phủ Chủ tịch , ớ đó cổ bày sẵ n b àn g h ế, trên b àn có hoa h ồn g, k ẹo, tá o và chuối, B ác bảo: - B ây giờ B ác cháu ta ngồi đáy chơi. B ác chỉ chiếc g h ế b ên phải bảo: - Cháu Mười Lý n g ồ i đây! B ác n gồi vào chiếc g h ế ở dầu bàn và mời: - Các cháu ăn kẹo, uô'ng nước. B ác quay san g chị Mười Lý: - C háu có khỏe không? - Thưa B ác, được g ã p Bác cháu m ừng quá n ên người k h ỏe th êm ra... - M ỗi bữa cháu ăn được m ấy chén? - D ạ thưa B ác, bình thường mỗi bữa cháu à n được h ai chén. B ác cười: 124
T ừ LÀriQ SE h Đ Ếh BỂri HHÀ R ỏ n Q - Cháu ả n í t t h ế th ôi à? Cháu phải á n kh ỏe đ ể đánh giặc Mỹ chứ 1 Bác quay san g hỏi chị Hồ Thị Bi n gồi bên: - Cô Bi phải trôn g nom các cô, các chú ấ y ăn , ngủ cho tố t. đừng để các cô, các chú ấy ốm nhé! Chị Hồ Thị Bi đứng dậy: - Thưa B ác, v â n g ạ! Bác lạ i hỏi ch ị Mười Lý: - Chị Ú t Tịch có khỏe không? • D ạ, chị Ú t v ẫ n khỏe. Cháu xin thưa vởi B ác, cô Ba Đ ịnh, chị Ú t Tịch'^’ v à tấ t cả các cô, bác, anh chị trong M ặt trận v à bộ đội giải phóng cùng đồng bào quê hương cháu k ín h chúc Bác m ạnh khỏe số n g lâu. Bác vui vẻ hỏi: - Cháu xem B á c có khỏe không? Đ ồng chí Mười L ý ngước lên nhìn Bác: - Dạ, được gặp B ác, th ấ y Bác hống h ào, m ạnh khỏe, cháu m ừng quá. ớ trong Nam , bà con n gh e đài H à N ội, chì m ong h oài được ngh e tiến g B ác nói, nhâ't là vào đêm giao thừ a để theo dõi sức khỏe của B ác, chỉ m ong Bác m ạn h k h ỏe, sốn g lâũ. Bác cười: - M ỗi năm th êm m ột tuổi, Bác cháu ta cà n g lớn, càng m ạnh. Các cô, các chú càng đánh th ắ n g giặc Mỹ, B ác càng m ạnh kh ỏe sôn g lâu. Bác quay san g phía đồng chí Vai: • Cháu người dân tộc P a Kô phổi lchông? A Vai đứng dậy. Bác bảo A Vai ngồi xuống. A Vai nói tiến g K inh k h á thạo: (1) Từ miền Nam • ốm có nghĩa là ƠBU. (2) Ném 1965, nũanh hùng út Tịch chua hy sinh. 125
T R ÌN H QUANG PHÚ - B áo cáo với B ác, cháu đúng người d á n tộc P a Kô, thuộc dòng Tà ô i. - Đời sốn g của gia đ ìn h v à bà con quê cháu b ây giờ như t h ế nào? • D ạ thưa Bác, trước n g à y giải phóng n h â n dân rấ t cực. Từ năm 1963 đ ến nay, quê cháu được g iả i phóng, đời sônff của bà con v à g ia đ ìn h cháu đã kh ác hẳn. Ai cũng có cơm ãn, áo m ậc, k h ôn g phải ãn củ rừng và đóng k h ố bằng vỏ cây như xưa nữa. N gày giải phóng, d ân là n g họp m ít tin h , đưa ản h Bác đã cấ t giấu từ lâu ra rước, ai cũng sướng cái bụng. Đ ồng bào bảo nhau p h ả i đoàn k ế t ch ặt ch ẽ, g iế t h ế t giặc M ỹ, g iả i phóng m iền N am để có n gày được đón Bác về thăm . B ác cảm động nói: • N g à y thống n h ấ t B ác vô Nam , th ế n à o cù n g về th ă m quê hương ch áu V ai. B ác chăm chú n gh e đồng ch í Vai k ể tiếp v à B ác hỏi; - Đ ồn g bào dân tộ c ở quê cháu có nói được tiế n g K inh như cháu không? • D ạ từ ngày có cán bộ v ề , đồng bào đã có chữ phổ th ô n g , lạ i có cả chữ d â n tộ c và nhiều người đã n ói được tiế n g Kinh. - T h ế cháu có giỏi chữ dãn tộc không? - D ạ, cháu thạo lắm . Chữ dân tộc ít dấu, d ễ học, dễ v iế t lắm . • N h ư t h ế rất tốt! B ác vui vẻ nhln an h H uỳnh V ân Đ ảnh và hỏi; - C háu Đ ảnh quê ồ tỉn h nào? - Thưa Bác, cháu quê ở tỉn h Long Axi. - À , B ác nhớ ra rồi. B ác có nghe nói bà con x â cháu đoàn k ế t tôt lắm , đ án h du kích v à sả n xuất g iỏ i ỉắm . B ác nhìn tấ t cả m ọi người: 126
T ừ LÀNG S E h Đfin Bftn riMÁ n ồ ĩ i Q - Quê các cháu đánh giặc đều giói. M iền N am ta rết a n h hùng. B á c lại hỏi đồn g chí Đảnh: - Cháu bị thương trong trận nào? - D ạ thưa Bác, cháu bị thương trong m ột trận đánh b iệ t k ích ở Bình Lãng. - V ết thương cháu dã lành hẳn chưa? - Thưa Bác, nay vết thương của cháu đã ỉàn h hẳn rồi. B ác Hồ hỏi thêm đồng chí Đảnh về đời sốn g cùa đ ồn g bào và bộ đội, về vấn đề ruộng đất và cách làm ăn của bà con trong xã. N ^ e nói đồng bào trong xã đã lập tổ đổi công giúp nhau sản xuất, gia đình nghèo nhất như gia đình anh Đ ảnh nay đã đủ àn, không mắc nợ ai. B ác rất vui. Anh Đ ảnh k ể tiếp để Bác nghe về đồng bào ở quê anh có khẩu hiệu “Ra sức sản xuất nửa cho cách m ạn g, nửa cho gia đình”. N hiều bà con làm m ột mùa được 70 giạ lúa (mồi giạ 22 ki-lô-gam) đã tình nguyện ủ ng hộ 35 giạ vào quỹ đảm phụ giải phóng và bà con n ói “ủng hộ cho bộ đội ăn no, đánh thắng, sớm giải p h óng m iền N am , đặng rước Bác Hồ vô thàm ”. Bác k h en tin h thần ủng hộ cách m ạng của bà con Long An. B ác quay n h ìn Trần Dưỡng hồi lâu rồi hỏi: - Gia đình cháu Dưỡng bây giờ còn những ai? M ắ t đồng chí Dưỡng vẫn nhìn Bác k h ôn g chớp. G iọn g nói của anh nhỏ lại vì xúc động: - Thưa Bác, cha cháu bị bọn Ngô Đ ình D iệm g iết h ạ i trong vụ Vĩnh Trinh"'. Mẹ cháu và em cháu cũng bị g iặ c g iế t ch ết từ n gày cháu còn nhỏ. N h à cháu chỉ còn m ìn h cháu. (1) Ngay sau khi hòa bình lập Jai (1954), Ngô Đình Diệm ơã gây ra cuộc tàn sá t đêm mảu ồ Ngán Son - C N Thạnh (Phú Vên) và vụ Vinh Trinh (Quàng Nam) 127
T R ÌN H QUANG PHỨ M ột n é t xúc động m ạ n h h iệ n lê n trên khuôn m ặt Đác. Bác giữ bình th ả n , trìu m ến n h ìn Dư^ng và chỉ ta y vào tâ't cả mọi người chung quanh, n ó i với Trần Dưỡng: - B ây giờ không p h ải cháu chỉ có m ột m ình. Đây là anh em của cháu, là g ia đình của cháu. T rần Dưỡng cảm đ ộng n h ìn B ác m ãi m à không nói được, đôi m ắt anh n g ấ n lệ , m ôi anh m ấp m áy như m uốn thưa: “Thưa B ác, có Bác, có Đ ảng và có đồng đội cháu sẽ k hông phải m ồ côi nữa. B ác hỏi anh Lê C hí Nguyện: - Các cháu đánh g iặ c giỏi, nhưng có s ả n xuất được n h iều không? Dạo n à y bộ đội ăn có được no không? - Thưa Bác, bộ đội chúng cháu được đồng bào ủng h ộ ă n uống tạm đủ. C húng cháu vừa đ án h giặc, vừa tă n g gia tự túc được ít nhiều. - Các cháu m ặc có đủ ấm không? - Thưa Bác, chúng cháu được m ặc đủ, được phát cả áo ấ m nữa. - Đ ồng bào ô vùng g iả i phóng có được n o ấm không? - Thưa Bác, cháu th ấ y đồng bào ở v ù n g giải phóng đă khá hơn trước n h iều . Bà con được ăn no, m ặc ấm. B á c g ậ t đầu tỏ ý vu i mừng. Bác lạ i bảo dồng chí Mười Ly: - B ây giờ cháu k ể chu yện cho Bác nghe. Mưdi Lý vẫn ngồi b ên B ác từ nây giờ, n gh e B ác hỏi, ch ị liề n thưa: - Dạ thưa Bác, được gặp Bác, cháu mừng quá. C6 bao n h iêu chuyện định thưa với Bác, cháu quên hết... B á c hôi Mười Lý v ề chị em đấu tranh chính trị và đấu tranh du kích, về b à con B ến Tre quê hương đồng khởi, đặc b iệt thăm h ỏ i các cháu th iếu n h i. Mười Lý dần dần m ạnh dạn k ể được nhiều chuyện. Bác r ấ t vui 128
TỪ LÀMQ s e n ĐẾM BÉn HHÀ KỒHQ khi n gh e chuyện các em thiếu nhi dũng cảm cùng với có bác đánh giặc, lập được thành tích v ẻ vang. Bác nói: “Cuộc k háng ch iến của đồng bào m iền N am ta ch ốn g g iặ c Mỹ xâm lược là toàn dân, toàn d iện, trẻ, g ià , trai, gái đều đánh giặc giỏi, sản xuất giỏi. Đấu Iranh chín h trị và đấu tranh võ trang và công tác binh v ậ n đều g iỏ i”. M ọi người rất cảm động khi Bác hỏi th ăm các gia đình có người bị địch khủng bố. Bác nói: “Giặc Mỹ rất hung ác, song nhân á â n ta rất anh hùng, th ắ n g lợi cuô’i cùng n h ất định sẽ về ta ”. * $ * N hữ ng tìn h cảm ciía Bác dành cho những anh hùng, ch iến sĩ thi đua Quân giải phóng m iền N am là những tìn h cảm bao la của người ông đối với cháu con. Sau đó, trong suô't thời g ia n ở thăm m iền Bắc, lúc nào ránh, Bác lạ i cho đoàn vào thăm Bác. Lần nào Bác cũng hỏi thăm các an h hùng về ăn, mặc, sin h h oạt ở m iền Bắc. T hấy anh ch ị em nào àn mặc k h ôn g đủ ấm B ác tỏ ý không vừa lòn g. Có lần Bác hỏi tạ i sao Trần Dưỡng lại gầy th ế, nhưng k h i b iết Dường gầy do tạ n g người, chứ h iện tạ i a n h ă n ngủ rất tốt, Bác mới yên tâm . M ột hôm Bác h a y tin Huỳnh Văn Đ ảnh bị bệnh, Bác liền cho điện hỏi các đồng chí phụ trách lý do tại sao? Khi b iết bị số t rét, Bác cản dặn các đồng chí bên T ổng cục Chính trị phải h ế t sức chám sóc. Bác dặn: - Phải làm các m ón ăn m iền Nam thì các cháu m iền N am mới ă n được nhiều, sức khỏe mới tốt. C ác anh hùng ch iến sĩ th i đua m iền N am về thàm Bác luôn luôn xúc động và thấy m inh lớn lê n trong 129
T R ỈN H QUANG PHỨ tìn h thương yêu của B ác. Anh hùng Tạ T h ị Kiều đã từ ng nói: - C àng được gần B ác, càng h iểu tìn h thưcrng yêu cán bộ c h iê n s ĩ và dồng b ào m iền N am của B á c là vô bờ b ến. T ế t năm 1966 là T ế t đầu tiê n của anh chị em trên đ ất Bắc. H ôm đó đúng hôm m ồn g m ột T ết, Bác và Bộ C h ín h trị tiếp đoàn tro n g m ột p hòng nhố của Phủ Chủ tịch . C ác đại biểu đều vô cùng xúc động, m ỗi người được m ời phát biểu, được chúc thọ B ác v à đó chính là ước m ơ lớn n h ấ t của m ỗi người khi rời m iề n N am ra đi. T h ế nhưng khi đứng trước m ặt Bác h iề n hòa, đôn hậu th ì kh ông sao nói n ê n câu, n ên ý. H ôm đó Bác rất vui, chòm râu như cước của Bác ìuôn rung rung, Bác cười hoài - nụ cười của Bác như gió m á t trưa h è, như hoa m ùa xuân vậy. N h ìn th ấy Bác cười ai cũng th ấy m ìn h hớn hở p h ấn chấn... N ghe các an h h ù n g m iền N a m chúc T ết xong, B ác nói: Đ â y là T ết đầu tiê n các cháu về th ă m , m à các cháu đ ây là đại biểu ch iến s ĩ bộ đội ở đủ các c h iế n trường m iề n N am về ă n T ết với Bác, và các chú tro n g Bộ C h ín h trị. Bác rất là vui mừng, T ết năm n ay có nhiều ý n g h ĩa lắm . Đ ế quốc M ỹ thua to, phải đưa v à o m iền Narn hơn nửa triệu quân, nó vẫn bị đ án h tơ i bời, nó đưa tàu bay ra phá h oại m iền Bác và bị b ắn rơi rất n h iều . Các cháu b iế t đó, Thanh H óa vừa bắn rơi chiếc m á y bay Mỹ th ứ 400 ở m iền Bắc. N hư vậy là cả hai m iề n đều th ắ n g to. Tuy n h iên giậc M ỹ r ấ t x â o quyệt, còn n h iều muu m a chước quỷ, đ an g r ấ t n goan cố, ch ú n g ta đồng lò n g quyết tâm ch iến đầ'u th ì n h ấ t định 130
T ừ LÀMQ SEh ĐÉn BỂM ĩ i u k R í ò n o chúng ta sẽ thắng. Với các cháu ổác dặ;n: Các cháu trở th à n h anh hùng, đó là nhờ sự cố gắmg của các cháu, nhưng- đó cũng là do sự đào tạo của tậịp th ể, của n h ân d ân . Đ ào tạ o được m ột anh hùng đà khó, nhưng giữ vững truyền thống đó còn khó hơn. Các cháu phải k h iêm tốn, th ậ t thà học hỏi, cố gắng học tập và rèn lu yện hơn nữa. Bác cũng dặn các chiáu giữ gìn sức k h ỏe, vì kh ông có sức khỏe khôn.g làm, được gì cả. A nh hùng Huỳnh V àn Đ ảnh, trướng đoàn, đã thay m ặ t cả đoàn thưa với Bác: - D ạ, kính thưa Bác, chúng cháu từ lâu chỉ dám mơ ước chứ không th ể ngờ rằng có m ột cái T ết được về b ê n B ác, bên các chú trong Bộ Chính trị như hôm nay. N iề m vinh dự đó là lớn n h ấ t trong đời của chúng cháu. N h ữ n g lời dặn dò của B ác là m ệnh lện h tối cao, chúng cháu s ẽ k hông bao giờ quên. Hôm nay chúng cháu chỉ còn m ỗi ước m ong m iền N am sứm được rước Bác vô thăm . B ác cười, nhìn mọi người, nhìn các đồng chí trong Bộ C hính trị rồi nói; - Bác vào thăm m iền Nam được hay không là ở các cô, các chú và các cháu đó. Bác cũng m ong lắm... T ế t năm đó, các cháu con m iền N am được quây quần và ăn bữa cơm sá n g m ồng m ột T ết b ên Bác. S u ốt buổi sá n g hôm đó Bác rất vui. Bữa cơm n gày T ết của Bác cũng rất đạm bạc, chỉ hơn ngày thường chút đỉnh, đậc b iệt có th êm bánh chưng dưa h àn h và mứt n gày T ết. Cẳ đoàn vui mừng, xúc động, không m ột chút rượu mà ai cũng thấy nồng nàn hơi ấm. Bữa cơm th an h dạm trở thàn h bữa tiệc th ấ m đậm tìn h cảm của Bác với các chiến sĩ quân g iả i phóng m iền N am nói riên g và với con cháu m iền N am nói chung. Xuân 1966 131
PỈHỮING NGÀY XUẢPỈ VỀ THẢM BÁC C h ị T ạ T h ị K iều (Mười L ý), q u ê ở Mỏ Cày, B ến T re là m ộ t tro n g những a n h h ù n g đ ầ u tiề n củ a Quân g iả i p h ó n g m iề n N am . Tôi g ặ p chị lần đ ầ u tiê n khỉ chị ra th ă m m iền B ắc n ă m 19 6 5 • n h ư tôi đ ã g h i lọi trong bài k ý "Những người con ưu tú củ a Quăn G iải p h ó n g m iền N a m về th ă m B á c ” ở p h ầ n trước. Sau đó, chị M ười L ý được ở lại ch ữ a bệnh và học tậ p . Chị có vinh d ự n h iều lầ n đ ỉự c g ặ p Bác, đ ặ c b iệ t là hai d ịp T ết cu ối c ù n g củ a đ ờ i Bác. N gitòi con g á i B ế n T re anh h ù n g đ ó n ay là m ộ t n ữ đ ạ i tá của Q uân khu 7. S a u n g à y m iề n N a m được g iả i ph ón g, th á n g 8 n ăm 1975, tôi g ặ p lạ i chị g iữ a S à i Gòn và cù n g nhau ôn lại n h ữ n g k ỷ n iệm sâu sẩ c về Bác. * * * ầu xuân 1968, tô i đi chữa b ện h ở nước ngoài Đ vừa về th ì sá n g m ùng hai T ết được vào th ăm Bác. C hiếc xe đưa tôi vào Phủ Chủ tịch chạy ch ầm chậm và dừng b ên ngôi n h à sà n quen thuộc. Bác đ ang n gắm m ột cây h oa ở góc n h à, th ấ y tôi, B ác nhẹ n h à n g bước lạ i vui cười hỏi: - Cháu gái v ề dó h ả , năm mới sức khỏe cháu tố t chứ? 132