Tỷ lệ, đặc điểm và nguyên nhân tai nạn thương tích trẻ em tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016<br /> <br /> TỶ LỆ, ĐẶC ĐIỂM VÀ NGUYÊN NHÂN TAI NẠN THƯƠNG TÍCH<br /> TRẺ EM TẠI THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐĂK LĂK<br /> <br /> Nguyễn Văn Hùng1, Võ Văn Thắng2<br /> (1) Nghiên cứu sinh Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế<br /> (2) Khoa Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Dược Huế - Viện Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng<br /> <br /> Tóm tắt<br /> Đặt vấn đề: Trong những năm qua, tai nạn thương tích luôn được xem là một vấn đề sức khỏe nghiêm<br /> trọng, ảnh hưởng nhiều đến gia đình và xã hội, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ<br /> em dưới 16 tuổi trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu xác định<br /> tỷ lệ, đặc điểm và nguyên nhân tai nạn thương tích ở trẻ em dưới 16 tuổi tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh<br /> Đăk Lăk. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, khảo sát tại 2.273 hộ gia đình<br /> và 4.506 trẻ dưới 16 tuổi tại 8 xã của thành phố Buôn Ma Thuột trong năm 2014. Thông tin được thu thập<br /> bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp tại hộ gia đình với bộ câu hỏi bao gồm: đặc điểm chung về hộ gia<br /> đình, nguyên nhân và đặc điểm các loại tai nạn thương tích trẻ em kết hợp quan sát các yếu tố nguy cơ trong<br /> hộ gia đình. Kết quả và bàn luận: Có 339 trẻ mắc và 353 lần mắc tai nạn thương tích, trung bình 1.04 lần/năm.<br /> Tỷ suất tai nạn thương tích chung là 75/1.000 (tỷ lệ tại các xã dao động từ 3,2% - 11,2%). Trong đó trẻ nam<br /> cao hơn nữ (62,5% - 37,5%), trẻ dân tộc Kinh thấp hơn thiểu số (6,1% - 11,2%). Năm nguyên nhân hàng đầu<br /> là: ngã 43,6%; tai nạn giao thông 23,2%; động vật/ côn trùng cắn đốt 15,9%; bỏng 6,8%, vật sắc nhọn 6,2%<br /> và các nguyên nhân còn lại chiếm 4,1%. Kết luận: Tai nạn thương tích là vấn đề sức khỏe cần được quan tâm<br /> đặc biệt tại cộng đồng. Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương do thiếu hiểu biết và cuộc sống đang còn tồn tại<br /> nhiều nguy cơ tiềm ẩn gây nên tai nạn thương tích cho trẻ. Việc xây dựng ngôi nhà, trường học và cộng đồng<br /> an toàn là các giải pháp cần phải được thực hiện để giúp phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ<br /> Từ khóa: Tai nạn thương tích, trẻ em dưới 16 tuổi, Buôn Ma Thuột<br /> Abstract<br /> <br /> PREVALENCE, CHARACTERISTICS AND CAUSES OF INJURIES<br /> AMONG CHILDRENIN BUON MA THUOT CITY, DAK LAK PROVINCE<br /> <br /> Nguyen Van Hung1, Vo Van Thang2<br /> (1) PhD student, Hue University school of Medicine and Pharmacy – Hue University<br /> (2) Faculty of Public Health - Institute for Community Health Research<br /> <br /> Background: In recently years, Accident injuries caused has been serious heatlth problem and one of the<br /> most caused of death among children under 16 in the world and Vietnam. The aims of this study to identify<br /> the prevalence, characteristics and causes of injuries among children under 16 years in Buon Ma Thuot city,<br /> Đak lak provicine. Materials and method: We conducted a cross-sectional population-weighted survey of<br /> 2.273 randomly selected households having 4.505 children aged under 16 in 8 communes, Buon Ma Thuot<br /> city, Daklak province. Interview technique with structured questionnaire and household observation method<br /> were used for data collection. The questionnaires included variables as demography informations, injury<br /> number, causes and characteristis of injuries among children under 16 years. Results and discussion: The<br /> result showed that 339 children under 16 years aged had accident injury with 353 times (1.04 times/year).<br /> The prevalence of accident injuries was 7.5% (3.2% - 11.2%); Injury in male was higher than female (62.5%;<br /> 37.5%); accident injuries were lower in Kinh children groups than minority ethic groups. (6.1% – 11.2%). Five<br /> main causes of accident injuries were falling (43.6%); traffic accidents (23.2%); animal/insect bit (15.9%);<br /> burns (6.8%); sharps objectives (6.2%) and others caused (4.1%). Conclusion: Children are vulnerable object<br /> due to lack of knowledge and exsiting potential risks accident injuries caused to children in habitats. Need for<br /> safe housing and community were important strategy to prevent from injury among children.<br /> <br /> - Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Văn Hùng email: hung.ngvan@gmail.com<br /> - Ngày nhận bài: 10/6/2016; Ngày đồng ý đăng: 15/10/2016; Ngày xuất bản: 25/10/2016<br /> <br /> JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY<br /> <br /> 111<br /> <br /> Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016<br /> <br /> Key words: accident injury, children, Buon Ma<br /> Thuot<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tai nạn thương tích (TNTT) đang là vấn đề sức<br /> khoẻ cộng đồng nghiêm trọng ở các nước trên thế<br /> giới với số mắc và tử vong ngày càng tăng, là một<br /> trong những nguyên nhân hàng đầu, đặc biệt ở trẻ<br /> em dưới 18 tuổi. Hàng năm có khoảng 5 triệu người<br /> tử vong do TNTT, chiếm 9% tổng số tử vong và 12%<br /> gánh nặng bệnh tật toàn cầu. 95% tử vong xảy ra ở<br /> các nước thu nhập thấp và trung bình[9], trong đó<br /> Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương là khu vực có<br /> số tử vong do TNTT cao nhất[8],[10].<br /> Tại Việt Nam, kết quả nghiên cứu năm 2001<br /> (VMIS)[3] trên toàn quốc đã cho thấy tỷ suất TNTT<br /> không tử vong là 5.450/100.000 dân và tỷ suất TNTT<br /> tử vong là 88,4/100.000 dân, cao gấp 3 lần so với<br /> bệnh truyền nhiễm. Tiếp đó, khảo sát tại Đà Nẵng<br /> vào năm 2008[3] và khảo sát Quốc gia về TNTT năm<br /> 2010 (VNIS)[2] đã cho thấy TNTT đang là một trong<br /> những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Việt<br /> Nam, đặc biệt là trẻ em dưới 18 tuổi.<br /> Trẻ em dưới 18 tuổi chiếm khoảng 1/3 dân số,<br /> đây là lứa tuổi phát triển mạnh về tâm sinh lý và thể<br /> lực, đòi hỏi có các kỹ năng sống cần thiết cho cuộc<br /> đời. Để đảm bảo phát triển tốt thì đối tượng này cần<br /> có môi trường sống an toàn, lành mạnh. Nghiên cứu<br /> này thực hiện với mục tiêu: mô tả tỷ lệ, đặc điểm<br /> và nguyên nhân tai nạn thương tích của trẻ em tại<br /> thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk.<br /> 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU<br /> <br /> Hộ gia đình có trẻ dưới 16 tuổi, đang sống tại 8<br /> xã của TP. Buôn Ma Thuột trong thời gian 12 tháng.<br /> Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang, cỡ mẫu<br /> được tính theo công thức ước lượng một tỷ lệ:<br /> <br /> n = Zα2 / 2 .<br /> <br /> p (1 − p )<br /> d2<br /> <br /> Phương pháp chọn mẫu: xác suất tỷ lệ với kích<br /> thước (PPS: Probability proportionate to size).<br /> Công cụ khảo sát TNTT ở trẻ dựa vào mẫu khảo<br /> sát Quốc gia về TNTT năm 2010 được điều chỉnh<br /> phù hợp với địa phương và đối tượng.<br /> Thu thập thông tin bằng cách phỏng vấn trực<br /> tiếp kết hợp quan sát tại hộ gia đình. Sử dụng phần<br /> mềm SPSS 19.0 để xử lý số liệu với các thống kê mô<br /> tả và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được tiến hành tại 99 thôn buôn của<br /> 8 xã, bao gồm 2.273 hộ gia đình và 11.134 người<br /> tham gia, trong đó có 4.506 trẻ dưới 16 tuổi (chiếm<br /> 40,5%).<br /> Tỷ lệ trẻ tham gia nghiên cứu của dân tộc Kinh so<br /> với thiểu số là 63,7% - 36,3%, tỷ lệ nam so với nữ là<br /> 106/100 (51,6% - 48,4%).<br /> 3.2. Tình hình tai nạn thương tích trẻ em<br /> 3.2.1. Tỷ suất tai nạn thương tích trẻ em tại<br /> 8 xã<br /> Khảo sát có 339 trẻ mắc, 355 lần mắc và 1 trẻ tử<br /> vong do TNTT.<br /> Tỷ suất TNTT tử vong là 0,02% và tỷ suất TNTT<br /> <br /> không tử vong là 7,5%, dao động tùy theo xã, từ 3,2% (Hòa Phú) đến 11,2% (Hòa Xuân).<br /> <br /> 12.0<br /> 10.0<br /> <br /> 11.2%<br /> 8.9%<br /> <br /> 8.0<br /> <br /> 8.4%<br /> <br /> 9.4%<br /> <br /> 8.9%<br /> 5.8%<br /> <br /> 6.0<br /> 4.0<br /> <br /> 3.2%<br /> <br /> 4.0%<br /> <br /> 7.5%<br /> <br /> 2.0<br /> 0.0<br /> Cư Bur<br /> <br /> 112<br /> <br /> Ea Kao<br /> <br /> Ea Tu<br /> <br /> JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY<br /> <br /> Hòa<br /> Khánh<br /> <br /> Hòa Phú<br /> <br /> Hòa<br /> Thắng<br /> <br /> Hòa<br /> Thuận<br /> <br /> Hòa Xuân<br /> <br /> Tỷ suất<br /> chung<br /> <br /> Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016<br /> <br /> Biểu đồ 2.1. Phân bố tỷ suất mắc tai nạn thương tích tại 8 xã<br /> 3.2.2. Phân tích tai nạn thương tích ở đối tượng nghiên cứu<br /> Bảng 2.1. Tỷ suất tai nạn thương tích theo trẻ em và hộ gia đình dân tộc<br /> Có TNTT<br /> <br /> Dân tộc<br /> <br /> Không TNTT<br /> <br /> Cộng<br /> n<br /> %<br /> n<br /> %<br /> Kinh<br /> 176<br /> 11,6<br /> 1.343<br /> 88,4<br /> 1.519<br /> Hộ gia đình<br /> OR = 0,58 (0,46 – 0,74)<br /> Thiểu số<br /> 139<br /> 18,4<br /> 615<br /> 81,6<br /> 754<br /> p