Tỷ lệ sẩy thai, thai lưu và một số yếu tố liên quan ở Thanh Khê - Đà Nẵng và Biên Hòa

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ-2017<br /> <br /> TỶ LỆ SẨY THAI, THAI LƢU VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN<br /> THANH KHÊ - ĐÀ NẴNG VÀ BIÊN HÕA<br /> Lương Thị Lan Anh*; Trần Đức Ph n*; Phan Thanh Phương**<br /> Hoàng Thu Lan*; Nguyễn Văn Trai***; Trương Quanh Vinh****<br /> TÓM TẮT<br /> Nghiên cứu cắt ngang nhằm xác định tỷ lệ sẩy thai (ST), thai chết lưu (TCL) và một số yếu<br /> tố liên quan đến ST trên 3.051 phụ nữ 18 - 49 tuổi ở 4 phường thuộc quận Thanh Khê - Đà<br /> Nẵng và 5 phường thuộc Thành phố Biên Hòa thời điểm tháng 4 - 2013, két quả cho thấy: tại<br /> Thanh Khê - Đà Nẵng: tỷ lệ thai sảy 3,79%, tỷ lệ bà m có ST 3,92%, tỷ lệ thai lưu 1,59%, tỷ lệ bà m<br /> có TCL 1,6%. Ở Biên Hòa: tỷ lệ thai sảy 6,57%, tỷ lệ bà m có ST 8,09%, tỷ lệ thai lưu 2,38%, tỷ lệ bà<br /> m có TCL 3,1%. Tỷ lệ ST, TCL tăng theo số lần mang thai, m > 35 tuổi tỷ lệ ST, TCL tăng. Ở Biên<br /> Hòa, có mối liên quan giữa phơi nhiễm chất độc hóa học chiến tranh và bất thường thai sản (BTTS).<br /> *Từ khóa: Sẩy thai; Thai lưu; Bất thường thai sản.<br /> <br /> The Rate of Miscarriage, Stillbirth and Some Relative Factors in<br /> Thanhkhe - Danang and Bienhoa<br /> Summary<br /> Conducted cross-sectional survey about adverse pregnancy outcome in 1,500 women aged<br /> 15 - 49 years old in 4 wards (Thacgian, Chinhgian, Ankhe and Hoakhe) in Thanhkhe - Danang,<br /> 1,551 women in 5 wards (Tantien, Tanphong, Tanmai, Trungdung, Thongnhat), we found that:<br /> In Thanhkhe - Danang, the rate of spontaneous abortion was 3.79%, the rate of women had<br /> spontaneous abortion was: 3.92%, the rate of stllbirth was 1.59%, the rate of women had<br /> stillbirth was 1.6%.<br /> In Bienhoa, the rate of spontaneous abortion was 6.57%, the rate of women having<br /> spontaneous abortion was 8.09%, the rate of stllbirth was 2.38%, the rate of women having<br /> stillbirth was 3.1%.<br /> The proportion of spontaneous abortion, stillbirth increased by number of pregancy of<br /> women, the proportion of spontaneous abortion, stillbirth increased in pregnant women older<br /> than 35 years.<br /> There was correlation between adverse pregnancy outcome and exposure to agent orange<br /> dioxin in Thanhkhe - Danang.<br /> * Keywords: Spontaneous abortion; Stillbirth; Adverse pregnancy outcome.<br /> * Trường Đại học Y Hà Nội<br /> ** Trung tâm Y tế Quận Thanh Khê<br /> *** Trung tâm Y tế Biên Hòa<br /> **** Khoa Y Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Người phản hồi (Corresponding): Trần Đức Ph n (ducphan1357@yahoo.com)<br /> Ngày nhận bài: 27/07/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 28/08/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 01/09/2017<br /> <br /> 262<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ HÌNH THÁI HỌC-2017<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sẩy thai, TCL là tình trạng bất thường<br /> thai sản thường gặp. Ở Việt Nam, tỷ lệ<br /> m bị ST từ 3 - 6%, tỷ lệ TCL từ 1 - 3%<br /> [1, 2, 5, 9]. Nguyên nhân của bất thường<br /> thai sản (BTTS) là do di truyền, do tác<br /> động của các tác nhân vật lý, hóa học và<br /> sinh vật học. Ở Việt Nam, ngoài nguyên<br /> nhân như các nước, ở một số vùng còn<br /> chịu ảnh hưởng của chất độc hóa học<br /> trong chiến tranh [1, 2]. Ở Việt Nam, tỷ lệ<br /> BTSS nói chung, tỷ lệ ST, TCL nói riêng<br /> trong các nghiên cứu có thể khác nhau<br /> (do cỡ mẫu, cách chọn mẫu, phương<br /> pháp điều tra, cách đánh giá...), nhưng tất<br /> cả các tác giả đều thống nhất: tỷ lệ BTSS<br /> ở vùng đã từng nhiễm chất độc hóa học<br /> chiến tranh đều cao hơn so với vùng<br /> không bị ô nhiễm [4, 6, 8]. Có nhiều dự án<br /> can thiệp, nhưng tỷ lệ BTSS vẫn còn ở<br /> mức cao. Thanh Khê - Đà Nẵng và Biên<br /> Hòa là những nơi có sân bay trong chiến<br /> tranh, là nơi chứa và vận chuyển chất độc<br /> hóa học chiến tranh. Nghiên cứu của một<br /> số tác giả cho thấy tỷ lệ ST, TCL ở 2 địa<br /> điểm này cao hơn so với các nơi khác [4,<br /> 8]. Tuy nhiên, tình hình BTSS luôn thay<br /> đổi theo thời gian. Để có cơ sở khoa học<br /> <br /> rõ hơn, chúng tôi tiến hành nghiên cứu<br /> nhằm mục tiêu:<br /> - Xác định tỷ lệ ST, TCL ở Thanh Khê Đà Nẵng và Biên Hòa.<br /> - Xác định một số yếu tố liên quan đến<br /> ST, TCL ở Thanh Khê - Đà Nẵng và Biên<br /> Hòa.<br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tƣợng nghiên cứu.<br /> 3.051 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản<br /> (tuổi 15 - 49) và đã từng có thai hoặc<br /> đang muốn có thai sống tại 4 phường của<br /> Thanh Khê - Đà Nẵng là Chính Gián,<br /> Thạc Gián, An Khê và Hòa Khê và 5<br /> phường của Biên Hòa là Trung Dũng, Tân<br /> Mai, Tân Tiến, Tân Phong, Thống Nhất.<br /> 2. Phƣơng pháp nghiên cứu.<br /> - Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu mô<br /> tả cắt ngang.<br /> - Thời gian nghiên cứu là 4/2013.<br /> - Phương pháp thu thập thông tin: sử<br /> dụng phiếu điều tra theo hộ gia đình bằng<br /> cách hỏi đáp trực tiếp.<br /> - Xử lý số liệu: dựa vào phần mềm<br /> SPSS 16.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đặc điểm tuổi và t nh h nh BTTS.<br /> * Phân bố các nhóm tuổi phụ nữ nghiên cứu:<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố các nhóm tuổi PN nghiên cứu.<br /> 263<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ-2017<br /> Đối tượng nghiên cứu của chúng tôi có độ tuổi 25 - 29 chiếm tỷ lệ cao nhất: 42% ở<br /> Đà Nẵng, 36,11% ở Biên Hòa. Nhóm phụ nữ < 20 tuổi chiếm tỷ lệ thấp nhất ở Đà<br /> Nẵng 1,27%, ở Biên Hòa 1,23% .<br /> Bảng 1: Tỷ lệ BTTS và tỷ lệ bà m bị BTTS.<br /> Địa điểm<br /> <br /> BTTS trên số lần mang thai<br /> <br /> BTTS trên số bà mẹ mang thai<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Đà Nẵng<br /> <br /> 92<br /> <br /> 5,62<br /> <br /> 80<br /> <br /> 5,71<br /> <br /> Biên Hòa<br /> <br /> 213<br /> <br /> 9,40<br /> <br /> 162<br /> <br /> p<br /> <br /> 11,10<br /> <br /> < 0,01<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 305<br /> <br /> < 0,01<br /> <br /> 7,81<br /> <br /> 242<br /> <br /> 8,46<br /> <br /> Tần số BTTS và tần số bà m đã mang thai có BTTS ở Biên Hòa cao hơn ở Thanh<br /> Khê - Đà Nẵng với p < 0,01.<br /> Bảng 2: Tỷ lệ sảy thai.<br /> Chỉ số<br /> <br /> Đà nẵng (1)<br /> <br /> Biên Hòa (2)<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 1637<br /> <br /> 2267<br /> <br /> 3904<br /> <br /> 62<br /> <br /> 149<br /> <br /> 211<br /> <br /> % thai sảy<br /> <br /> 3,79<br /> <br /> 6,57<br /> <br /> 5,40<br /> <br /> Số cặp vợ chồng<br /> <br /> 1402<br /> <br /> 1459<br /> <br /> 2861<br /> <br /> Số cặp vợ chồng bị ST<br /> <br /> 55<br /> <br /> 118<br /> <br /> 173<br /> <br /> % cặp vợ chồng bị ST<br /> <br /> 3,92<br /> <br /> 8,09<br /> <br /> 6,05<br /> <br /> Số lần mang thai<br /> Số ST<br /> <br /> p(1-2)<br /> <br /> < 0,001<br /> <br /> < 0,001<br /> <br /> Tỷ lệ thai sẩy và tỷ lệ các bà m ST ở Biên Hòa cao hơn ở Thanh Khê - Đà Nẵng<br /> với p < 0,001.<br /> Bảng 3: Tỷ lệ thai chết lưu.<br /> Chỉ số<br /> <br /> Đà Nẵng (1)<br /> <br /> Biên Hòa (2)<br /> <br /> TTống<br /> <br /> 1.637<br /> <br /> 2.267<br /> <br /> .3904<br /> <br /> 26<br /> <br /> 54<br /> <br /> 800<br /> <br /> % thai bị lưu<br /> <br /> 1,59<br /> <br /> 2,38<br /> <br /> 2,05<br /> <br /> Số cặp vợ chồng<br /> <br /> 1.402<br /> <br /> 1.459<br /> <br /> .2861<br /> <br /> Số cặp vợ chồng bị TCL<br /> <br /> 23<br /> <br /> 45<br /> <br /> 668<br /> <br /> % cặp vợ chồng bị TCL<br /> <br /> 1,6<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 2,4<br /> <br /> Số lần mang thai<br /> Số thai lưu<br /> <br /> p(1-2)<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> < 0,05<br /> <br /> Tỷ lệ TCLvà tỷ lệ các bà m có TCL ở Biên Hòa cao hơn ở Thanh Khê - Đà Nẵng,<br /> tuy nhiên tỷ lệ phụ nữ có TCL ở Biên Hòa cao hơn Thanh Khê - Đà Nẵng với p < 0,05,<br /> còn tỷ lệ TCL so với tổng số thai khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê giữa 2 địa phương.<br /> 264<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ HÌNH THÁI HỌC-2017<br /> 2. M t số yếu tố liên quan đến t nh h nh ST, TCL.<br /> * Liên quan của tuổi phụ nữ khi mang thai với tỷ lệ ST:<br /> Bảng 4: Liên quan giữa tuổi phụ nữ khi mang thai và ST ở Thanh Khê - Đà Nẵng.<br /> Tuổi phụ nữ khi<br /> mang thai<br /> <br /> Tổng số thai<br /> <br /> < 20 tuổi (1)<br /> <br /> ST<br /> <br /> OR<br /> <br /> 95%CI<br /> <br /> 1,06<br /> <br /> 0,26<br /> <br /> 0,04 - 1,91<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1,57<br /> <br /> 0,32<br /> <br /> 0,15 - 0,66<br /> <br /> 772<br /> <br /> 39<br /> <br /> 5,05<br /> <br /> 1,95<br /> <br /> 1,15 - 3,29<br /> <br /> 30 - 34 tuổi (4)<br /> <br /> 185<br /> <br /> 7<br /> <br /> 3,78<br /> <br /> 0,99<br /> <br /> 0,45 - 2,23<br /> <br /> ≥ 35 tuổi (5)<br /> <br /> 75<br /> <br /> 7<br /> <br /> 9,33<br /> <br /> 2,82<br /> <br /> 1,24 - 6,43<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 94<br /> <br /> 1<br /> <br /> 20 - 24 tuổi (2)<br /> <br /> 511<br /> <br /> 25 - 29 tuổi (3)<br /> <br /> OR<br /> 95%CI<br /> <br /> OR1-2 = 0,68 (95%CI = 0,08 - 5,47)<br /> OR1-3 = 0,20 (95%CI = 0,03 - 1,49)<br /> OR1-4 = 0,27 (95%CI = 0,03 - 2,26)<br /> OR3-2 = 1,55 (95%CI = 0,88 - 7,22)<br /> OR4-2 = 2,47 (95%CI = 0,88 - 6,92)<br /> <br /> OR4-3 = 0,74 (95%CI = 0,32 - 1,68)<br /> OR5-1 = 9,57 (95%CI = 1,15 - 79,6)<br /> OR5-2 = 6,47 (95%CI = 2,28 - 18,4)<br /> OR5-3 = 1,93 (95%CI = 0,83 - 4,49)<br /> OR5-4 = 2,62 (95%CI = 0,88 - 7,74)<br /> <br /> Bảng 5: Liên quan giữa tuổi phụ nữ khi mang thai và ST ở Biên Hòa.<br /> Tuổi phụ nữ khi<br /> mang thai<br /> <br /> Tổng số thai<br /> <br /> < 20 tuổi (1)<br /> <br /> ST<br /> <br /> OR<br /> <br /> 95%CI<br /> <br /> 9,52<br /> <br /> 1,53<br /> <br /> 0,78 - 3,01<br /> <br /> 24<br /> <br /> 3,82<br /> <br /> 0,48<br /> <br /> 0,31 - 0,75<br /> <br /> 917<br /> <br /> 58<br /> <br /> 6,32<br /> <br /> 0,93<br /> <br /> 0,66 - 1,31<br /> <br /> 30 - 34 tuổi (4)<br /> <br /> 438<br /> <br /> 37<br /> <br /> 8,45<br /> <br /> 1,41<br /> <br /> 0,96 - 2,08<br /> <br /> ≥ 35 tuổi (5)<br /> <br /> 177<br /> <br /> 20<br /> <br /> 11,30<br /> <br /> 1,94<br /> <br /> 1,18 - 3,19<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 105<br /> <br /> 10<br /> <br /> 20 - 24 tuổi (2)<br /> <br /> 629<br /> <br /> 25 - 29 tuổi (3)<br /> <br /> OR<br /> 95%CI<br /> <br /> OR1-2<br /> OR1-3<br /> OR1-4<br /> OR3-2<br /> OR4-2<br /> <br /> =<br /> =<br /> =<br /> =<br /> =<br /> <br /> 2,65 (95% CI = 1,23 - 5,72)<br /> 1,56 (95% CI = 0,77 - 3,15)<br /> 1,14 (95% CI = 0,55 - 2,38)<br /> 1,70 (95% CI = 1,05 - 2,77)<br /> 2,33 (95% CI = 1,37 - 3,95)<br /> <br /> OR4-3 = 1,37 (95%CI = 0,89 - 2,10)<br /> OR5-1 = 1,27 (95%CI = 0,54 - 2,70)<br /> OR5-2 = 3,21 (95%CI = 1,73 - 5,96)<br /> OR5-3 = 1,89 (95%CI = 1,10 - 3,22)<br /> OR5-4 = 1,38 (95%CI = 0,78 - 2,45)<br /> <br /> Ở cả 2 địa điểm nghiên cứu, tỷ lệ ST khi phụ nữ mang thai ≥ 35 tuổi khá cao: 9,33%<br /> ở Thanh Khê - Đà Nẵng, 11,3% ở Biên Hòa. Phụ nữ mang thai ≥ 35 tuổi, nguy cơ bị<br /> ST cao hơn so với mang thai < 35 tuổi. Trong đó, ở Thanh Khê nguy cơ cao gấp 2,82<br /> lần, có ý nghĩa thống kê với 95%CI: 1,24 - 6,43. Ở Biên Hòa, nguy cơ cao gấp 1,94<br /> lần, có ý nghĩa thống kê với 95%CI: 1,01 - 3,06.<br /> Nghiên cứu cũng cho thấy phụ nữ mang thai ở độ tuổi 20 - 24, nguy cơ bị ST thấp<br /> hơn so với khi phụ nữ mang thai ngoài độ tuổi này, chỉ bằng 0,32 lần ở Thanh Khê Đà Nẵng và 0,48 lần ở Biên Hòa.<br /> 265<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ-2017<br /> 2. Liên quan của tuổi phụ nữ khi mang thai v i t lệ TCL.<br /> Bảng 6: Tỷ lệ TCL theo nhóm tuổi phụ nữ khi mang thai ở Đà Nẵng.<br /> Tuổi phụ nữ khi<br /> mang thai<br /> <br /> Tổng số thai<br /> <br /> TCL<br /> n<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> <br /> OR<br /> <br /> 95%CI<br /> <br /> < 20 tuổi (1)<br /> <br /> 94<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3,19<br /> <br /> 2,18<br /> <br /> 0,64 - 7,39<br /> <br /> 20 - 24 tuổi (2)<br /> <br /> 511<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0,39<br /> <br /> 0,18<br /> <br /> 0,04 - 0,77<br /> <br /> 25 - 29 tuổi (3)<br /> <br /> 772<br /> <br /> 13<br /> <br /> 1,68<br /> <br /> 1,12<br /> <br /> 0,52 - 2,44<br /> <br /> 30 - 34 tuổi (4)<br /> <br /> 185<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2,16<br /> <br /> 1,44<br /> <br /> 0,49 - 4,22<br /> <br /> ≥ 35 tuổi (5)<br /> <br /> 75<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5,33<br /> <br /> 3,94<br /> <br /> 1,32 - 11,75<br /> <br /> OR 95%CI<br /> <br /> OR1-2 = 8,39 (95%CI = 1,38 - 50,9)<br /> OR1-3 = 1,92 (95%CI = 0,54 - 6,88)<br /> OR1-4 = 1,49 (95%CI = 0,32 - 6,81)<br /> OR3-2 = 4,36 (95%CI = 0,98 - 19,4)<br /> OR4-2 = 5,62 (95%CI = 1,02 - 30,9)<br /> <br /> OR4-3 = 1,29 (95%CI = 0,42 - 4,0)<br /> OR5-1 = 1,71 (95%CI = 0,37 - 7,88)<br /> OR5-2 = 14,33 (95%CI = 2,6 - 79,7)<br /> OR5-3 = 3,29 (95%CI= 1,04 - 10,4)<br /> OR5-4 = 2,55 (95%CI = 0,62 - 10,4)<br /> <br /> Ở Đà Nẵng, phụ nữ mang thai ở độ tuổi 20 - 24 nguy cơ bị TCL thấp hơn, chỉ bằng<br /> 0,18 so với phụ nữ mang thai ở ngoài độ tuổi đó.<br /> Bảng 7: Tỷ lệ TCL theo nhóm tuổi phụ nữ khi mang thai ở Biên Hòa.<br /> Tuổi phụ nữ khi<br /> mang thai<br /> <br /> Tổng số thai<br /> <br /> < 20 tuổi (1)<br /> <br /> TCL<br /> <br /> OR<br /> <br /> 95%CI<br /> <br /> 1,51<br /> <br /> 0,90<br /> <br /> 0,42 - 1,93<br /> <br /> 22<br /> <br /> 2,40<br /> <br /> 2,27<br /> <br /> 1,31 - 3,93<br /> <br /> 438<br /> <br /> 13<br /> <br /> 2,96<br /> <br /> 2,55<br /> <br /> 1,35 - 4,79<br /> <br /> 177<br /> <br /> 11<br /> <br /> 6,21<br /> <br /> 5,68<br /> <br /> 3,02 - 10,68<br /> <br /> n<br /> <br /> T lệ<br /> <br /> 105<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 20 - 24 tuổi (2)<br /> <br /> 629<br /> <br /> 8<br /> <br /> 25 - 29 tuổi (3)<br /> <br /> 917<br /> <br /> 30 - 34 tuổi (4)<br /> ≥ 35 tuổi (5)<br /> OR<br /> 95%CI<br /> <br /> OR3-2 = 1,91 (95%CI = 0,84 - 4,31)<br /> OR4-2 = 2,37 (95%CI = 0,97 - 5,76)<br /> OR4-3 = 1,24 (95%CI = 0,62 - 2,49)<br /> <br /> OR5-2 = 5,14 (95%CI = 2,04 - 13,0)<br /> OR5-3 = 2,70 (95%CI = 1,46 - 4,96)<br /> OR5-4 = 2,17 (95%CI = 0,95 - 4,94)<br /> <br /> Ở Biên Hòa, không có trường hợp TCL ở nhóm phụ nữ < 20 tuổi. Ở cả 3 nhóm tuổi:<br /> 25 - 29, 30 - 35 và ≥ 35 tuổi đều có nguy cơ bị TCL cao hơn, đặc biệt ở nhóm phụ nữ<br /> ≥ 35 tuổi.<br /> Ở cả 2 địa điểm nghiên cứu, tỷ lệ TCL khi phụ nữ mang thai ≥ 35 tuổi khá cao:<br /> 5,33% ở Đà Nẵng, 6,21% Biên Hòa. Phụ nữ mang thai khi ≥ 35 tuổi, nguy cơ bị TCL<br /> cao hơn so với mang thai < 35 tuổi, trong đó ở Thanh Khê - Đà Nẵng nguy cơ bị TCL<br /> gấp 3,94 lần, có ý nghĩa thống kê với 95%CI từ 1,32 - 11,75; ở Biên Hòa nguy cơ bị<br /> TCL gấp 5,68 lần, có ý nghĩa thống kê với 95%CI 3,02 - 10,68.<br /> Phụ nữ mang thai ở độ tuổi 20 - 24, tỷ lệ bị TCL thấp hơn so với các nhóm khác, ở<br /> Đà Nẵng 0,39%, Biên Hòa 1,51%.<br /> 266<br /> <br />