Tỷ lệ tiền đái tháo đường và đái tháo đường chưa chẩn đoán ở người có yếu tố nguy cơ tại Bệnh viện Nhân Dân 115

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> <br /> TỶ LỆ TIỀN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG VÀ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG CHƯA CHẨN ĐOÁN<br /> Ở NGƯỜI CÓ YẾU TỐ NGUY CƠ TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN 115<br /> Võ Tuấn Khoa*, Trần Quang Nam**, Chu Thị Thanh Phương*, Bùi Thị Mỹ Hạnh* Nguyễn Thị Dần*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: ước tính tỷ lệ hiện hành tiền đái tháo đường (ĐTĐ) và ĐTĐ chưa chẩn đoán ở quần thể nguy cơ<br /> và xác định các yếu tố liên hệ với tình trạng ĐTĐ.<br /> Phương pháp: nghiên cứu cắt ngang năm 2016 tại Bệnh viện Nhân Dân 115 với 595 người tình nguyện.<br /> Các điều kiện tham gia thông báo qua các tờ rơi, các poster ở bệnh viện và chương trình truyền hình. Tiêu chuẩn<br /> gồm: tuổi từ 18 trở lên, ít nhất một yếu tố nguy cơ: trên 45 tuổi, chỉ số khối cơ thể (BMI) ≥ 23 kg/m2, gia đình<br /> trực hệ mắc ĐTĐ, tiền sử tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh mạch vành, ĐTĐ thai kỳ hoặc sanh con to trên<br /> 4 kg. Xét nghiệm HbA1c (không phải thường qui) được đo với đường huyết sáng đói.<br /> Kết quả: Tỷ lệ ĐTĐ chưa chẩn đoán và tiền ĐTĐ theo tiêu chuẩn của Hội ĐTĐ Hoa Kỳ năm 2016 lần lượt<br /> là 15,3% và 55,8%. Tình trạng ĐTĐ tăng theo tuổi (OR hiệu chỉnh = 1,04) và BMI ≥ 23 kg/m2 (OR hiệu<br /> chỉnh=1,94).<br /> Kết luận: ĐTĐ chưa chẩn đoán và tiền ĐTĐ chiếm tỷ lệ cao ở người Việt Nam có yếu tố nguy cơ. Tuổi cao<br /> và BMI có thể là các chỉ dấu lâm sàng xác định người có nguy cơ ĐTĐ.<br /> Từ khóa: đái tháo đường, tiền đái tháo đường<br /> ABSTRACT<br /> PREVALENCE OF UNDIAGNOSED DIABETES AND PREDIABETES AMONG ADULTS AT RISK: A<br /> CROSS-SECTIONAL STUDY AT PEOPLE’S HOSPITAL 115<br /> Vo Tuan Khoa, Tran Quang Nam, Bui Thi My Hanh, Chu Thi Thanh Phuong, Nguyen Thi Dan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 344 - 348<br /> <br /> Objectives: to determine prevalence of undiagnosed diabetes (DM) and prediabetes among population at risk<br /> and identify factors associated with the occurrence of the disease.<br /> Methods: A cross-sectional survey with a sample of 595 volunteers was conducted at People’s Hospital 115<br /> in 2016. This screening campaign was announced through leaflets, hospital postings, and television<br /> communication. We included asymptomatic participants aged 18 years or older with at least one of following risk<br /> factors: age of 45 years or older, body mass index (BMI) of 23 kg/m2 or higher, family history of DM,<br /> hypertension, dyslipidemia, history of cardiovascular disease, previous gestational diabetes and macrosomia.<br /> HbA1c level, which is not included in routine practice, was measured along with fasting blood glucose.<br /> Results: Prevalence of undiagnosed diabetes and prediabetes using American Diabetes Association 2016<br /> criteria was 15.3% and 55.8%, respectively. Diabetes status increased with age [adjusted odds ratio (aOR=1.04)<br /> and was higher among those with BMI of 23 kg/m2 or higher (aOR=1.94).<br /> Conclusions: Undiagnosed DM and prediabetes are prevalent among high risk individuals. Higher age and<br /> BMI are useful clinical indicators.<br /> Key words: diabetes, prediabetes<br /> <br /> <br /> *Khoa Nội tiết, Bệnh viện Nhân Dân 115; **Bộ môn Nội tiết, Đại học Y Dược TPHCM.<br /> Tác giả liên lạc: BS Võ Tuấn Khoa. ĐT: 09 3776 3774. Email: tkhoa.vo@gmail.com<br /> <br /> 344 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Đái tháo đường (ĐTĐ) là một trong các bệnh Đây là nghiên cứu cắt ngang, mô tả và phân<br /> lý chuyển hóa thường gặp nhất trên thế giới với tích các đối tượng tham gia chương trình sàng<br /> tần xuất ở người trưởng thành ngày càng gia lọc tại Bệnh viện Nhân Dân 115 từ 6/2016 đến<br /> tăng trong thập niên vừa qua(14,16). Quá trình đô 10/2016 thỏa tiêu chí: từ 18 tuổi trở lên, không có<br /> thị hóa đã dẫn đến những thay đổi lối sống đáng tiền sử ĐTĐ và có ít nhất một yếu tố sau: (1) tuổi<br /> kể, đặc biệt tại những nước đang phát triển. ≥ 45; (2) BMI ≥ 23 kg/m2; (3) tiền căn gia đình trực<br /> Cùng với đà chuyển dịch nhanh chóng này, các hệ bị ĐTĐ; (4) tiền căn bản thân bị tăng huyết áp<br /> yếu tố nguy cơ của các bệnh không lây như đái hay bệnh mạch vành (BMV) hay rối loạn lipid<br /> tháo đường típ 2 ngày càng tăng(9). Hơn nữa, máu; (5) tiền căn sản khoa sanh con > 4kg hay<br /> ĐTĐ là bệnh lý với khởi phát và diễn tiến âm ĐTĐ thai kỳ. Tiêu chuẩn loại trừ bao gồm ít nhất<br /> thầm, trong suốt thời gian đó tình trạng tăng một tiêu chí: (1) triệu chứng gợi ý tăng đường<br /> đường huyết không được kiểm soát trở nên trầm huyết trong 1 tháng trước; (2) dùng corticoid<br /> trọng dẫn đến sự xuất hiện các biến chứng mạch trong 1 tuần trước; (3) lâm sàng thiếu máu; (4)<br /> máu lớn và mạch máu nhỏ như biến chứng thận, mang thai.<br /> biến chứng thần kinh, bệnh võng mạc, đột quị Theo Hội ĐTĐ Hoa Kỳ năm 2016, chúng tôi<br /> não và bệnh động mạch vành(7,15). Theo ước tính xác định (1) tình trạng ĐTĐ: khi đường huyết<br /> của Liên đoàn ĐTĐ quốc tế, năm 2015 có 215 (ĐH) đói ≥ 126 mg/dL hoặc HbA1c ≥ 6,5%; (2)<br /> triệu người bị ĐTĐ trong đó khoảng 50% là tình trạng tiền ĐTĐ: khi đường huyết đói ≥ 100<br /> không được chẩn đoán (tức là ĐTĐ không có mg/dL và < 125 mg/dl hoặc HbA1c ≥ 5,7% và<br /> triệu chứng)(10).