Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7* Phuï baûn cuûa Soá 1* 2003<br />
<br />
1<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7* Phuï baûn cuûa Soá 1* 2003<br />
<br />
VAI TROØ CUÛA CHUÏP CAÉT LÔÙP ÑIEÄN TOAÙN XOAÉN OÁC TRONG<br />
CHAÅN ÑOAÙN VAØ ÑAÙNH GIAÙ TÌNH TRAÏNG HEÏP KHÍ QUAÛN:<br />
BAÙO CAÙO NHAÂN 22 TRÖÔØNG HÔÏP<br />
Leâ Höõu Linh*, Phan Thanh Haûi**<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Muïc ñích: nghieân cöùu vai troø cuûa chuïp caét lôùp ñieän toaùn xoaén oác trong vieäc chaån ñoaùn vaø ñaùnh giaù<br />
tình traïng heïp khí quaûn, so saùnh vôùi noäi soi pheâ(quaûn baèng oáng soi meàm.<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu: Töø 10/99 ñeán 10/ 2001 coù 22 beänh nhaân bò heïp khí quaûn (3 do u aùc tính<br />
nguyeân phaùt ôû khí quaûn, 1 do u tuyeán giaùp xaâm laán khí quaûn, 1 do u laønh tính khí quaûn, 12 seïo heïp do<br />
lao vaø 5 seïo heïp sau ñaët noäi khí quaûn) ñöôïc chuïp CLÑT xoaén oác, coù duøng kyõ thuaät MPR vaø taùi taïo 3<br />
chieàu beà maët ñeå chaån ñoaùn vaø ñaùnh giaù tình traïng heïp khí quaûn, coù so saùnh vôùi soi khí quaûn baèng oáng<br />
meàm sau ñoù.<br />
Keát quaû vaø baøn luaän: Chuïp CLÑT xoaén oác chaån ñoaùn vaø ñaùnh giaù chính xaùc tình traïng heïp khí<br />
quaûn cho 22 beänh nhaân. Chuïp CLÑT khoâng giuùp cho chaån ñoaùn moâ hoïc nhöng laïi coù nhieàu ích lôïi khaùc<br />
giuùp ñaùnh giaù bilan tröôùc ñieàu trò khi so vôùi noäi soi khí quaûn oáng meàm.<br />
Keát luaän: CLÑTXO laø moât xeùt nghieäm boå sung can thieát cho NSPQ trong chaån ñoaùn vaø ñaùnh giaù<br />
tröôùc ñieàu trò cho beänh lyù heïp khí quaûn.<br />
<br />
SUMARY<br />
ROLE OF SPIRAL CT IN DIAGNOSIS AND EVALUATION<br />
OF TRACHEAL STENOSIS: APROPOS OF 22 CASES.<br />
<br />
Le Huu Linh, Phan Thanh Hai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 *<br />
Supplement of No 1 * 2003: 19 - 24<br />
<br />
Purpose: study of the role of spiral CT in diagnosis and evaluation of tracheal stenosis compared<br />
with fiberbronchoscopy.<br />
Patients and methods: Retrospective study of 22 tracheal stenose cases diagnosed in MEDIC from<br />
October 1999 to October 2001, by spiral CT and fiberbronchoscopy. Among these cases: tracheal<br />
primary cancer: 3 cases, tracheal invading tumor from thyroid cancer: 1 cases, tracheal benign tumor:<br />
1 cases, tracheal tuberculosis: 12 cases, postintubated tracheal stenosis: 5 cases).<br />
Results and disscusion: Spiral CT can diagnose and evaluate exactly the tracheal stenosis. Althout<br />
that spiral CT can not do the histological diagnosis as fiberbronchoscopy, but it has many other benefits<br />
which improve the pretherapeutic evaluation of tracheal stenosis.<br />
Conclusion: Spiral CT is an important examination in the pretherapeutic evaluation of tracheal<br />
stenosis.<br />
löïa choïn duy nhaát ñeå ñaùnh giaù beänh lyù cuûa khí<br />
MÔÛ ÑAÀU<br />
quaûn vaø pheá quaûn goác, gaàn ñaây kyõ thuaät chuïp caét<br />
Taéc ngheõn ñöôøng khí ñaïo lôùn luoân laø moät beänh<br />
lôùp ñieän toaùn xoaén oác (CLÑTXO), vôùi taùi taïo 3 chieàu<br />
lyù ñoøi hoûi coù söï chaån ñoaùn nhanh choùng vaø toaøn<br />
beà maët (3D surface) vaø taùi taïo ña lôùp (MPR), cuõng<br />
dieän, nhaèm thieát laäp moät höôùng xöû trí thích hôïp.<br />
goùp phaàn taêng theâm hieäu quaû cho coâng vieäc chaån<br />
Noäi soi pheá quaûn oáng meàm, tröôùc ñaây luoân laø söï<br />
* Khoa phoåi Trung Taâm Y Khoa MEDIC. TP HCM.<br />
** Trung Taâm Y Khoa MEDIC.<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
19<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
ñoaùn beänh lyù naøy. Nghieân cöùu sau ñaây nhaèm xem<br />
xeùt vai troø cuûa CLÑTXO vôùi taùi taïo 3D surface vaø<br />
MPR trong chaån ñoaùn beänh lyù khí quaûn vaø pheá<br />
quaûn goác hai beân coù ñoái chieáu vôùi noäi soi pheá quaûn.<br />
<br />
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br />
- Phöông phaùp nghieân cöùu: Hoài cöùu, moâ taû.<br />
- Thôøi gian nghieân cöùu: Töø thaùng 10/1999<br />
<br />
ñeán 10/2001 taïi Trung Taâm Y Khoa Medic<br />
(MEDIC) chuùng toâi coù 22 tröôøng hôïp heïp khí quaûn<br />
ñöôïc chuïp CLÑTXO vaø sau ñoù noäi soi pheá quaûn.<br />
Keát quaû cuûa NSPQ vaø CLÑTXO seõ ñöôïc ñaùnh giaù<br />
laïi, coù ñoái chieáu vôùi nhau vaø so saùnh vôùi tình traïng<br />
laâm saøng vaø/ hoaëc keát quaû phaåu thuaät.<br />
- Maùy moùc:<br />
<br />
Maùy CT: CLÑTXO Toshiba Xtension. Caùc laùt<br />
caét daøy 5 – 7mm, pich = 1, taùi taïo 3D surface vaø<br />
MPR, khoâng tieâm caûn quang.<br />
Maùy noäi soi: Olympus videobronchoscope Elvis<br />
BF type 1T200 vaø Pentax videobronchoscope EB 1830T2.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Nguyeân nhaân:<br />
Taát caû caùc tröôøng hôïp chuùng toâi ñeàu tieán haønh<br />
sinh thieát qua soi, laøm giaûi phaåu beänh ñeå coù ñöôïc<br />
chaån ñoaùn xaùc ñònh, goàm caùc nhoùm nguyeân nhaân:<br />
u khí quaûn nguyeân phaùt, u tuyeán giaùp xaâm laán khí<br />
quaûn, heïp khí quaûn do lao khí-pheá quaûn, heïp khí<br />
quaûn do u haït sau ñaët noäi khí quaûn. Baûng 3-1 cho<br />
thaáy roõ chi tieát caùc nguyeân nhaân.<br />
Baùng 3-1: Nguyeân nhaân cuûa beänh lyù khí – pheá<br />
quaûn.<br />
NGUYEÂN NHAÂN<br />
U khí quaûn laønh tính<br />
U khí quaûn nguyeân phaùt<br />
U tuyeán giaùp xaâm laán<br />
Seïo heïp do lao<br />
Seïo heïp sau ñaët noäi khí quaûn<br />
<br />
SOÁ LÖÔÏNG BEÄNH NHAÂN<br />
1<br />
3<br />
1<br />
12<br />
5<br />
<br />
5 tröôøng hôïp u khí quaûn ñöôïc ghi nhaän: 1<br />
beänh nhaân u laønh tính adenoma, 3 tröôøng hôïp u<br />
aùc tính cystic adenoid carcinoma, 1 tröôøng hôïp u<br />
tuyeán giaùp xaâm laán khí quaûn, baûn chaát xaùc ñònh<br />
<br />
20<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
nhôø sinh thieát qua NSPQ, ñaùnh giaù möùc ñoä xaâm<br />
laán qua CLÑTXO.<br />
Caùc tröôøng hôïp heïp khí quaûn do lao, chuùng toâi<br />
coù 7 beänh nhaân bò lao khí – pheá quaûn daïng baõ ñaäu<br />
tieán trieån vaø 5 tröôøng hôïp di chöùng seïo heïp do lao<br />
cuõ. Taát caû ñeàu xaùc ñònh nhôø tìm thaáy BK trong<br />
dòch röûa pheá quaûn vaø/hoaëc tìm thaáy nang lao ñieån<br />
hình treân maåu sinh thieát qua soi pheá quaûn. Coù 4<br />
tröôøng hôïp ñöôøng kính ñoaïn heïp raát nhoû do ñoù noäi<br />
soi khoâng ñaùnh giaù ñöôïc chieàu daøi ñoaïn heïp phaûi<br />
nhôø ñeán CLÑTXO.<br />
Caùc tröôøng hôïp heïp khí quaûn sau ñaët noäi khí<br />
quaûn do moâ haït hoaëc maøng nieâm maïc ñeàu ñöôïc<br />
môû khí quaûn ra da tröôùc khi noäi soi vaø chuïp CT,<br />
ñieàu naøy gaây trôû ngaïi raát lôùn cho vieäc thaêm khaùm:<br />
khi noäi soi chæ ñaùnh giaù ñöôïc ñoaïn khí quaûn beân<br />
döôùi hoaëc beân treân oáng môû khí quaûn ra da, khoù<br />
khaûo saùt ñoaïn quanh oáng môû khí quaûn ra da. Trong<br />
khi chuïp CT laïi khoâng theå thöïc hieän ñöôïc vôùi oáng<br />
môû khí quaûn ra da baèng kim loaïi vì nhieàu xaûo aûnh,<br />
phaûi thay baèng oáng nhöïa, khi taùi taïo 3D surface beà<br />
maët cuûa oáng môû khí quaûn ra da seõ thay theá vaùch<br />
khí quaûn ngay doaïn ñoù, muoán ñaùnh giaù ñoaïn khí<br />
quaûn heïp chæ nhôø vaøo hình aûnh taùi taïo MPR.<br />
So saùnh, ñoái chieáu giöõa CLÑTXO vaø<br />
NSPQ:<br />
Ñeå ñaùnh giaù toaøn dieän beänh lyù khí quaûn vaø pheá<br />
quaûn goác, chuùng toâi caàn traû lôùi cho 9 vaán ñeà neâu ra<br />
trong baûng 3-2 döôùi ñaây, tröôùc khi quyeát ñònh<br />
phöông thöùc ñieàu trò. Baûng 3-2 coøn cho thaáy söï so<br />
saùnh giöõa hai phöông phaùp.<br />
Baûng 3-2: so saùnh giöõa CLÑTXO& NSPQ trong<br />
chaån ñoaùn & ñaùnh giaù tình traïng heïp khí quaûn<br />
TOÅN THÖÔNG<br />
<br />
CLÑTXO NSP<br />
Q<br />
Xaùc ñònh heïp khí quaûn<br />
+++ +++<br />
Toån thöông töø nieâm maïc hay töø döôùi nieâm maïc<br />
+<br />
+++<br />
khí quaûn – pheá quaûn goác hay töø ngoaøi<br />
Baûn chaát cuûa toån thöông<br />
+<br />
+++<br />
Vò trí cuûa toån thöông so vôùi thanh moân, carina & + + +<br />
+<br />
vò trí ñoái chieáu ra da coå.<br />
Ñöôøng kính ñoaïn heïp<br />
+++ +++<br />
Chieàu daøi ñoaïn heïp<br />
+++<br />
+<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
TOÅN THÖÔNG<br />
<br />
CLÑTXO NSP<br />
Q<br />
Tình traïng vaùch khí quaûn – pheá quaûn goác saùt + + +<br />
ñoaïn heïp (voâi hoaù, maát suïn...)<br />
Hình aûnh caây khí quaûn – pheá quaûn goác toaøn<br />
+++<br />
theå.<br />
Tình traïng beân ngoaøi quanh caây khí – pheá quaûn. + + +<br />
-<br />
<br />
Noäi soi pheá quaûn ñoùng vai troø quyeát ñònh trong<br />
vieäc xaùc ñònh baûn chaát thöông toån nhôø vaøo thuû<br />
thuaät sinh thieát vaø/hoaëc bôm röûa khí – pheá quaûn<br />
tieán haønh xeùt nghieäm vi truøng hoïc, hôn theá nöûa<br />
nhôø thò tröôøng quan saùt tröïc tieáp treân thöông toån,<br />
chuùng toâi deã daøng phaân bieät toån thöông noäi khí –<br />
pheá quaûn, toån thöông döôùi nieâm hay cheøn eùp töø<br />
ngoaøi, cuõng nhö deã daøng ñaùnh giaù ñöôøng kính<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7* Phuï baûn cuûa Soá 1* 2003<br />
<br />
ñoaïn heïp, vò trí cuûa ñoaïn heïp so vôùi carina vaø<br />
thanh moân. Tuy nhieân, khi ñöôøng kính ñoaïn heïp<br />
quaù nhoû (döôùi 6mm baèng vôùi ñöôøng kính ngoaøi<br />
cuûa caùc oáng soi cuûa chuùng toâi), noäi soi khoâng giuùp<br />
ñaùnh giaù ñöôïc chieàu daøi ñoaïn heïp, tình traïng beân<br />
döôùi choå heïp vaø trong moïi tröôøng hôïp, noäi soi pheá<br />
quaûn khoâng theå ñaùnh giaù tình traïng beân ngoaøi<br />
xung quanh caây khí – pheá quaûn, hình aûnh toaøn theå<br />
caây khí – pheá quaûn, toån thöông treân vaùch khí –<br />
pheá quaûn nhaèm ñaùnh giaù khaû naêng tieán haønh phaåu<br />
thuaät caét noái, luùc ñoù CLÑTXO vôùi taùi taïo 3D vaø<br />
MPR laø moät phöông tieän tuyeät vôøi boå sung cho noäi<br />
soi pheá quaûn.<br />
<br />
Hình 1: U khí quaûn NSPQ xaùc ñònh baûn chaát u (adenoma), vò trí: khoaûng 1cm döôùi thanh moân, khoâng xaùc<br />
ñònh ñöôïc giôùi haïn döôùi cuûa u. Chuïp CLÑTXO xaùc ñònh möùc ñoä xaâm laán, thaáy roõ giôùi haïn döôùi cuûa u, cho<br />
hình aûnh toång theå cuûa caây khí quaûn<br />
<br />
Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc vaø Tim Maïch<br />
<br />
21<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
