Vai trò của vitamin D trong duy trì sức khỏe

Chia sẻ: ViDili2711 ViDili2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vitamin D thường được gọi là một sinh tố nhưng không phải là một sinh tố bình thường như những sinh tố khác mà là một chất giữ vai trò quan trọng trong việc điều hòa calci và biến dưỡng ở xương. Ngoài ra, trong những nghiên cứu khoảng 2 thập kỷ gần đây cho thấy có nhiều tác dụng sinh học của vitamin D liên quan đến lĩnh vực phân hóa tế bào, ức chế sự tăng trưởng tế bào, sự điều hòa miễn dịch và điều khiển những hệ thống nội tiết trong cơ thể.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vai trò của vitamin D trong duy trì sức khỏe

THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 18, Số 1, Tháng 5 – 2018 Vai trò của vitamin D trong duy trì sức khỏe Vũ Thị Nhung* Vitamin D thường được gọi là một sinh tố thu Ca++ và PO43- ở ruột, thận, huy động nhưng không phải là một sinh tố bình Ca++ và PO43- từ xương ra máu. Vì vậy, thường như những sinh tố khác mà là một vitamin D giúp ngừa bệnh còi xương. chất giữ vai trò quan trọng trong việc điều Calcitriol cũng ảnh hưởng đến chức năng hòa calci và biến dưỡng ở xương. Ngoài thần kinh-cơ và hệ miễn dịch.12 Nghiên ra, trong những nghiên cứu khoảng 2 thập cứu cho thấy thiếu hụt Vit D có liên quan kỷ gần đây cho thấy có nhiều tác dụng sinh đến bệnh ung thư và những bệnh tự miễn. học của vitamin D liên quan đến lãnh vực Ergocalciferol (vitamin D2) được chuyển phân hóa tế bào, ức chế sự tăng trưởng tế hóa thành 25-hydroxyergocalciferol, còn bào, sự điều hòa miễn dịch và điều khiển được gọi là 25-hydroxyvitamin D2 — viết những hệ thống nội tiết trong cơ thể. tắt là 25(OH)D2. Nồng độ trong huyết Tình trạng thiếu vitamin D gia tăng là do thanh của 25(OH)D3 và 25(OH)D2 được đo lối sống: thiếu sự phơi nắng và tăng tỷ lệ để xác định tình trạng thiếu đủ vitamin D béo phì khiến loại vitamin tan trong dầu của một người.9,10 Nồng độ 25-OH Vit D như vitamin D bị giữ lại trong mô mỡ. bình thường của người hoạt động ngoài Trong thai kỳ nếu thiếu vitamin D sẽ dẫn trời là 42-65 ng/mL Thiếu vitamin D khi đến sanh con nhẹ cân, sanh non, tiền sản nồng độ
TỔNG QUAN Y VĂN khi thấy vitamin D ảnh hưởmg đến hàng Mỹ bao gồm các yếu tố như họ thuộc loạt bệnh. chủng tộc Mỹ châu Phi, người già, ít uống Tác dụng của vitamin D là ở đường tiêu sữa, có nhiều thời gian ngồi trong nhà xem hóa nhằm giúp sự hấp thụ canxi tại đây. TV và chơi game. Tỷ lệ thiếu vitamin D Khi canxi trong máu giảm, thụ thể Ca ở xảy ra trong 47,8% người cho con bú và tuyến phó giáp trạng được kích hoạt để tạo 50% ở phụ nữ mãn kinh. ra PTH. Ngoài tác dụng của PTH trực tiếp Thiếu vitamin D và thai trên thụ thể của PTH ở xương để giải phóng Ca làm tăng Ca huyết. PTH còn làm Tần suất thiếu vitamin D trong khi mang tăng sự chuyển hóa 25-OH-vitamin D ở thai thay đổi từ 18-84% tùy theo nơi sinh thận thành 1-25-OH-vitamin D, từ đó kích sống gần hay xa đường xích đạo, sự che hoạt thụ thể của nó ở ruột non để làm tăng chắn nắng với quần áo nhiều hay ít.4 Thiếu sự hấp thụ Ca tại ruột.5 vitamin D trong khi mang thai có liên quan với sanh con nhẹ cân, giảm mật độ xương Nguyên nhân thiếu vitamin D ở thai nhi, tăng nguy cơ sinh non, nhiễm  Khẩu phần ăn thiếu vitamin D trùng và sản giật,15 đái tháo đường thai kỳ.  Kém hấp thu vitamin D do mắc các Ngoài ra đối với trè nhỏ trong năm đầu sau bệnh về gan, tuyến tụy sinh thường bị hen suyễn, có sự hiện diện  Thiếu phơi nắng (do mặc quần áo che của kháng thể kháng tế bào beta tiết kín thân thể, dùng kem chống nắng, Insulin của tuyến tụy dẫn đến đái tháo sống ở nơi thiếu ánh sáng mặt trời). đường type I. Bổ sung vitamin D cho trẻ  Chủng tộc: khả năng sản xuất vitamin nhỏ có thể làm giảm tỷ lệ này. Hầu hết trẻ D tỷ lệ nghịch với mức độ sậm màu sơ sinh mất hết dự trữ vitamin D trong 8 của da, thí dụ người Mỹ Phi Châu da tuần sau sinh. Trẻ bú mẹ nguy cơ thiếu đen có nồng độ 25-OH vitamin D trong vitamin D hơn trẻ bú sữa công thức vì sữa máu thấp hơn người Mỹ da trắng.6 Da mẹ có ít vitamin D. sậm màu chứa nhiều melanin, có tác Vì thế, Hội Nhi khoa Hoa kỳ khuyến cáo dụng như một bức màn chống nắng nên bổ sung cho trẻ hoàn toàn bú mẹ ngăn chận tia tử ngoại. Vì thế, người 200UI vitamin D mỗi ngày trong năm da màu cần phơi nắng lâu mới đủ thời đầu.7 Trong thời gian mang thai, người mẹ gian để ánh nắng tạo vitamin D dưới nên tắm nắng bằng cách đi dạo ngoài trời da so với người da trắng. để tiếp nhận vitamin D, đồng thời ăn uống  Độ tuổi: Ở người già khả năng da tạo đủ chất để phòng tránh sinh non, suy dinh ra vitamin D giảm. Người từ 65 tuổi dưỡng bào thai. Từ tháng đầu sau sinh cả giảm sản xuất vitamin D đến 75%. mẹ và con cần được tắm nắng, có thể tắm  Hiện nay, nguyên nhân thiếu vitamin D nắng buổi sáng, thời gian tăng dần từ 5 – ở các nước tây phương là do béo phì 20 phút. dù có phơi đủ nắng, ăn đủ vitamin D Hậu quả của thiếu sinh tố D nhưng vitamin D lại nằm trong mỡ mà  Thiếu vitamin D sẽ bị mềm xương hay nơi đó thì vitamin D không hoạt động. còi xương ở trẻ em với các triệu chứng Ai là người thiếu vitamin D ? chậm lớn, cong xương sống, biến dạng Hiện nay ước tính có khoảng hơn 1 tỷ chân, yếu cơ, dễ té ngã. người thiếu vitamin D trên thế giới. Một số  Loãng xương, dễ ngã dẫn đến gãy nơi ở Mỹ và Âu Châu có từ 40-100% xương. Một nghiên cứu gộp của 6 người già thiếu vitamin D. Ngay như ở nghiên cứu về bổ sung vitamin D cho Hawaii là nơi có mặt trời chiếu nắng 11 người lớn với liều 800UI/ ngày giúp giờ mỗi tuần nhưng 50% người lớn thiếu giảm tần suất té ngã có ý nghĩa thống vitamin D, có lẽ vì da họ sậm màu và béo kê.2 phì.10 Nguy cơ thiếu vitamin D ở trẻ em 23
THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 18, Số 1, Tháng 5 – 2018  Gia tăng tần suất ung thư: 1-25-OH  Trong nghiên cứu ở phía Bắc, nhóm vitamin D có tác động trong sự điều nghiên cứu đã phân tích 25(OH)D trên hòa sinh sản tế bào. Nghiên cứu cho 222 nam và 269 nữ tuổi từ 13 đến 83. thấy phụ nữ được bổ sung vitamin D Kết quả cho thấy 77% nữ và 58% nam và calcium giảm nguy cơ mắc bệnh thiếu vitamin D. Trong đó, 30% nữ và ung thư gần 80%. Nồng độ vitamin D 16% nam thiếu vitamin D nặng.  trong máu càng cao, nguy cơ mắc bệnh Người ở thành phố thiếu vitamin D ung thư càng thấp; và ngược lại, những hơn người ở nông thôn (nam: 81% so người có nồng độ vitamin D thấp thì với 56%; nữ: 90% so với 84%).13 nguy cơ mắc bệnh ung thư tăng cao.  Nghiên cứu của Nguyễn Thanh Phong  Vitamin D điều biến hệ miễn dịch. ở BV An Sinh khảo sát tình trạng thiếu vitamin D điều chỉnh hoạt động của tế vitamin D ở 110 bệnh nhân đái tháo bào lympho B và T, các đại thực bào, đường týp 2 và 110 đối tượng không bị tuyến ức. Điều này giải thích tại sao đái tháo đường, tuổi từ 40 đến 79, thiếu vitamin D có liên quan đến các chúng tôi nhận thấy: Bệnh nhân đái bệnh tự miễn, nhiễm trùng (cảm cúm, tháo đường týp 2 có tỷ lệ thiếu vitamin viêm phổi, lao phổi), phản ứng dị ứng, D là 28,9% ở nam và 40% ở nữ so với bệnh đái tháo đường týp 2 và các bệnh đối tượng không đái tháo đường là tim mạch. Khi nồng độ vitamin D dưới 22,2% nam và 21,5% nữ. Bệnh nhân 15 ng/mL máu, thậm chí có thể dẫn đái tháo đường týp 2 ở thành thị có đến đột quỵ và gây tử vong.3,12 nguy cơ thiếu vitamin D cao hơn bệnh  Nguy cơ tử vong: Một nghiên cứu trên nhân đái tháo đường sống ở nông 13.000 người Mỹ trên 20 tuổi cho thấy thôn.15 những người có nồng độ vitamin D Các dấu hiệu thiếu vitamin D thấp có nguy cơ tử vong tăng 26% so với những người có nồng độ vitamin D  Yếu cơ bắp. bình thường.16  Trầm cảm. Nguồn cung cấp vitamin D  Bệnh thận mạn tính.  Bệnh về xương: Còi xương ở trẻ em,  Khoảng 90-95% vitamin D trong cơ loãng xương ở người lớn. thể chúng ta là do da sản sinh, và chỉ  Cao huyết áp. 5-10% là do nguồn thực phẩm. Phơi  Tính khí bất thường do suy giảm nắng trong 10-30 phút cơ thể đã có serotonin vì vitamin D có ảnh hưởng thể sản xuất trung bình 20.000IU đến nồng độ serotonin trong não, gây vitamin D ảnh hưởng đến tâm trạng. buồn chán  Thức ăn chứa vitamin D: hoặc dễ cáu giận,  Cá hồi, cá tuyết, cá thu, cá trích có lượng vitamin D cao hơn Điều trị và phòng ngừa thiếu những loại cá khác. vitamin D  Nấm phơi khô  Nên tầm soát thiếu vitamin D ở những  Trứng người có nguy cơ thiếu vitamin D:  Các sản phẩm bơ, sữa. người bệnh loãng xương, người da sậm màu, béo phì (BMI >30 kg/m2). Tình trạng thiếu vitamin D ở  Liều duy trì vitamin D thay đổi tùy Việt Nam theo tuổi: 600-2.000IU/ngày.  Nghiên cứu của Hồ Phạm Thục Lan,  Tắm nắng: Khi nắng làm da hồng lên Nguyễn văn Tuấn và cs ở Tp HCM là lúc tương đương với uống một năm 2009 phân tích 25(OH)D trên 205 lượng vitamin D từ 10.000-25.000 IU. nam và 432 nữ, và thấy 20% nam và  Khẩu phần ăn thường không đủ lượng 46% nữ thiếu vitamin D.11 vitamin D cần thiết hàng ngày. Các 24
TỔNG QUAN Y VĂN loại thực phẩm chứa nhiều vitamin D 9. Holick MF.(2007) Vitamin D deficiency. N Engl J Med 2007;357:266–281. như: cá hồi, cá thu, sữa vá các chế 10. Holick MF. (2004) Sunlight and vitamin D for phẩm từ sữa, nấm phơi khô. Rau có ít bone health and prevention of autoimmune vitamin D. diseases, cancers, and cardiovascular disease. Am J Clin Nutr 2004;80(6 Tài liệu tham khảo suppl):1678S-1688S. 11. Looker AC, Dawson-Hughes B, Calvo MS, et 1. Baker AM, Haeri S, Camargo CA Jr, et al al. (2002) Serum 25-hydroxyvitamin D status of (2010). A nested case-control study of adolescents and adults in two seasonal midgestation vitamin D deficiency and risk of subpopulations from NHANES severe preeclampsia J Clin Endocrinol III. Bone 2002;30:771–777. Metab 2010;95:5105–5109 12. Hồ Phạm Thục Lan và cộng sự (2010), “Thiếu 2. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Willett vitamin D trong cộng đồng: thực trạng và yếu WC, et al.(2004) Effect of vitamin D on falls: a tố nguy cơ”, Thời sự Y học, (46), tr. 3 – 10. meta-analysis. JAMA2004;291:1999–2006. 13. Nnoaham KE, Clarke, A (2008). “Low serum 3. Cannell JJ, Vieth R, Umhau JC, Holick MF, vitamin D levels and tuberculosis: a systematic Grant WB, Madronich S, Garland CF, review and meta-analysis”. International Giovannucci E (2006). “Epidemic influenza and Journal of Epidemiology 37 (1): 113–9 vitamin D”. Epidemiology and Infection 134(6): 14. Nguyen HT, von Schoultz B, Nguyen 1129–40. TV, Dzung DN, Duc PT, Thuy VT, Hirschberg 4. Dawodu A, Wagner CL(2007). Mother-child AL (2011). Vitamin D deficiency in northern vitamin D deficiency: an international Vietnam: Prevalence, risk factors and perspective. Arch Dis Child 2007;92:737–740. associations with bone mineral density. 5. David S.H. Bell, (2011) Protean Manifesta- Osteoporos Int. 2011 Jan;22(1):241-8. tions of Vitamin D Deficiency, Part 1 15. Nguyễn Thanh Phong (2014) Khảo sát nồng độ 6. The Epidemic of Deficiency South Med vitamin D huyết thanh ở bệnh nhân đái tháo J. 2011;1045):331-334 đường týp 2 Tạp chí Y học Việt Nam Số 1- 7. Fiscella K, Franks P. (2010) Vitamin D, race, 3/2014 Tr 87-93 and cardiovascular mortality: findings from a 16. Scholl TO, Chen X. (2009) Vitamin D intake national US sample. Ann Fam Med 2010;8:11– during pregnancy: association with maternal 18. characteristics and infant birth weight. Early 8. Gartner LM, Greer FR;(2003) Section on Hum Dev 2009;85:231–234. Breastfeeding and Committee on Nutrition. 17. Teresa Kulie, Amy Groff et al (2009) Vitamin D: American Academy of Pediatrics. Prevention of An Evidence-Based Review. J Am Board Fam rickets and vitamin D deficiency: new Med November-December 2009 vol. 22 no. 6: guidelines for vitamin D 698-706 intake. Pediatrics 2003;111(4 pt 1):908–910 25