Vi khuẩn lao không điển hình: Một thử thách mới trong điều trị lao tại Việt Nam

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> VI KHUẨN LAO KHÔNG ĐIỂN HÌNH:<br /> MỘT THỬ THÁCH MỚI TRONG ĐIỀU TRỊ LAO TẠI VIỆT NAM<br /> Mai Nguyệt Thu Huyền*, Phạm Thu Hằng*, Đặng Thị Minh Hà *, Nguyễn Đình Duy*,<br /> Nguyễn Hữu Lân*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Hiện tại, tỉ lệ nhiễm Non tuberculous mycobacteria (NTM) chưa được báo cáo ở Việt Nam.<br /> Mục đích: Chúng tôi đánh giá tỉ lệ các chủng NTM được phân lập tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch từ<br /> tháng 1 năm 2015 đến tháng 6 năm 2018.<br /> Phương pháp: Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu hồi cứu tần suất các chủng NTM thường gặp tại bệnh<br /> viện Phạm Ngọc Thạch được định danh bằng Genotype Mycobacterium Common Mycobacteria (CM) từ tháng 1<br /> năm 2015 - tháng 6 năm 2018.<br /> Kết quả: Trong 339 trường hợp cấyNTM dương tính, 177 (52,2%) là nam và162 (47,8%) là nữ, với độ tuổi<br /> từ 20 - 80 tuổi. Trong số các trường hợp này, 126 (37,2%) M. abcessus, 49 (14,5%) M. intracellulare, 29 (8,6%)<br /> M. fortuitum, 24 (7,1%) M.tuberculosis, 18(5,3%) M. avium, 18 (5,3%) M. scrofulaceum, 11 (3,2%) M.<br /> gordonae, 6 (1,8%) M. kansasii, 1 (0,3%) M. malmoense,... đã được định danh. Ngoài ra, 18(5,3)% là hỗn hợp<br /> của hai loại NTM khác nhau hoặc của một Mycobacterium tuberculosis (MTB) và một NTM.<br /> Kết luận: Trong nghiên cứu của chúng tôi, M. abcessus chiếm tỷ lệ cao nhất, tiếp theo là M. intracellulare.<br /> Mycobacterium avium complex vẫn là NTM phổ biến ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch (HIV).<br /> Từ khóa: Mycobacterium tuberculosis, Non tuberculous mycobacteria.<br /> ABSTRACT<br /> NON TUBERCULOUS MYCOBACTERIA: A NEW CHALLENGE IN TUBERCULOSIS TREATMENT<br /> IN VIET NAM<br /> Mai Nguyet Thu Huyen, Pham Thu Hang, Đang Thi Minh Ha, Nguyen Đinh Duy, Nguyen Huu Lan<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 5- 2018: 201 – 206<br /> Background: Until now, Non tuberculous mycobacteria (NTM) rates have not been reported in Viet Nam.<br /> Methods: We conducted a retrospective study of the frequency of the common NTM strains identified by<br /> Genotype Mycobacterium CMat Pham Ngoc Thach Hospital from January 2015 - June 2018.<br /> Objectives: We assessed the rate of NTM isolates that were isolated in Pham Ngoc Thach hospital from<br /> January 2015 to June 2018.<br /> Results: In 339 cases with positive culture for NTM, 177 (52.2%) were male and 162 (47.8%) were female,<br /> with ages ranging from 20 - 80 years old. Among them, 126 (37.2%) were identified as M. abcessus, 49 (14.5%)<br /> M. intracellulare, 29 (8.6%) M. fortuitum, 24 (7.1%) M. tuberculosis, 18 (5.3%) M. avium, 18 (5.3%) M.<br /> scrofulaceum, 11 (3.2%) M. gordonae, 6 (1.8%) M. kansasii, 1 (0.3%) M. malmoense; 25 (7.4%). In addition, 18<br /> (5.3%) were either a mixture of two different types of NTM or a mixture of one MTB and one NTM.<br /> Conclusions: In our study, M. abcessus accounted for the highest rate, followed by M. intracellulare.<br /> Mycobacterium avium complex has still been a common NTM in patients with human immunodeficiency virus (HIV).<br /> <br /> <br /> * Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS Mai Nguyệt Thu Huyền, ĐT: 028 3855 0207, Email: maihuyen1967@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 201<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018<br /> <br /> Keywords: Mycobacterium tuberculosis, Non tuberculous mycobacteria.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh phổ biến ở<br /> Hiện nay bên cạnh bệnh lao nguyên nhân do quần thể này(8).<br /> vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis (MTB), Các chủng gây bệnh phổ biến hiện nay có<br /> lao kháng đa thuốc, lao siêu kháng thuốc đang là thể được phát hiện bằng kỹ thuật Genotype<br /> một vấn đề gây nhiều khó khăn cho công tác Mycobacterium CM/AS.<br /> chống lao thì các bệnh lao do các vi khuẩn lao M. avium, M. chelonae, M. abscessus complex,<br /> không điển hình (Non-tuberculous mycobacteria: M. fortuitum, M. gordonae, M. intracellulare, M.<br /> NTM) cũng được đề cập đến nhiều hơn, đây là scrofulaceum, M. szulgai, M. interjectum, M.<br /> những vi khuẩn cùng họ Mycobacterium nhưng kansasii, M. malmoense, M. marinum/M. ulcerans,<br /> phản ứng MPT 64 âm tính. M. tuberculosis complex, M. xenopi, M. simiae, M.<br /> Tương tự như bệnh lao, nhiễm NTM có thể mucogenicum, M. goodii, M. celatum, M. smegmatis,<br /> xảy ra khắp cơ thể. Tuy nhiên, nhiễm trùng phổi, M. genavense, M. tentiflavum, M. heckeshornense,<br /> viêm hạch và nhiễm trùng da và mô mềm là M. szulgai/M. intermedium, M. phlei, M.<br /> những bệnh thường gặp nhất(1). Cả hai yếu tố ký haemophilum, M. kansasii, M. ulcerans, M. gastri,<br /> chủ và các đặc điểm sinh vật đều ảnh hưởng đến M. asiaticum và M. shimoidei.<br /> tính nhạy cảm và biểu hiện của nhiễm trùng(4). Hiện tại tỉ lệ nhiễm NTM chưa được báo cáo<br /> NTM có mặt khắp nơi trong môi trường nhiều về tần suất vi khuẩn nào thường gặp ở<br /> nhiều nhất là trong đất và nguồn nước. Chúng Việt nam. Từ năm 2015 sau khi kỹ thuật<br /> kết hợp với sự hình thành màng sinh học(13), góp Genotype mycobacterium CM được triển khai tại<br /> phần vào việc kháng thuốc khử trùng và kháng bệnh viện Phạm Ngọc Thạch chúng tôi đã có cơ<br /> kháng sinh(5,9), nhiều chủng có khả năng đề hội chẩn đoán và định danh các chủng NTM từ<br /> kháng nhiệt độ cao và tương đối kháng với pH các bệnh nhân đến khám tại bệnh viện Phạm<br /> thấp(3,7). Do đó thuốc kháng lao thông thường Ngọc Thạch.<br /> hầu như ít hoặc không có tác dụng với NTM. Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu hồi cứu<br /> NTM thường gây bệnh trên người có hệ tần suất các chủng NTM thường gặp tại bệnh<br /> miễn dịch bị suy giảm do HIV, dùng thuốc ức viện Phạm Ngọc Thạch phân lập từ tháng 1 năm<br /> chế miễn dịch, người có tiền sử bệnh phổi mãn 2015 đến tháng 6 năm 2018.<br /> tính như giãn phế quản, lao phổi, bệnh xơ hóa Mục tiêu nghiên cứu<br /> kén, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Xác định tỉ lệ các chủng NTM thường được<br /> Hiện nay, có hơn 150 loài Mycobacterium, từ phân lập tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch từ<br /> những năm gần đây do kỹ thuật nuôi cấy được tháng 1 năm 2015 đến tháng 6 năm 2018.<br /> cải thiện và sự phát triển các kỹ thuật sinh học PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> phân tử để định danh nhóm NTM dựa trên sự<br /> Phương pháp nghiên cứu và đối tượng nghiên<br /> khác biệt giữa các loài trong gen rRNA 16S nên<br /> cứu<br /> gia tăng nhanh chóng của các loài NTM được<br /> xác định(14). Chúng tôi tiến hành nghiên cứu hồi cứu, thu<br /> Hiện nay, hơn 90% các mẫu cấy NTM ở thập số liệu tất cả các bệnh nhân có kết quả 2<br /> Hoa Kỳ là từ dịch tiết phổi(12). Ở đỉnh cao của mẫu cấy tại hai thời điểm khác nhau đều là AFB<br /> dịch HIV, NTM thường được nuôi cấy từ máu dương tính và MTP 64 âm tính đã được định<br /> do nhiễm trùng lan tỏa, nhưng liệu pháp danh NTM bằng Genotype Mycobacterium CM, từ<br /> kháng retrovirus và dự phòng thích hợp đã tháng 1 năm 2015 đến tháng 6 năm 2018.<br /> <br /> <br /> <br /> 202 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiêu chuẩn Vi sinh chẩn đoán NTM(6) này, chất này sẽ kết hợp với Biotin. Cuối cùng<br /> Thỏa 1 trong các tiêu chuẩn sau: cho Substrate (Alkaline -phosphate) sẽ gắn vào<br /> Cấy AFB dương tính và MPT 64 âm tính Streptavidin. Bộ ba phức hợp trên sẽ tạo một<br /> (NTM) từ ít nhất 2 mẫu đàm sáng sớm khác nhau. vạch màu trên thanh giấy(15).<br /> <br /> Hoặc cấy AFB dương tính và MPT 64 âm Kỹ thuật<br /> tính từ ít nhất 1 mẫu dịch rửa phế quản. Dùng mẫu cấy MGIT dương nhưng MPT 64<br /> Hoặc sinh thiết xuyên vách hay sinh thiết âm tính, ly trích DNA, khuếch đại với các đoạn<br /> phổi có đặc điểm mô bệnh học là lao như: viêm mồi đặc hiệu một đầu có gắn với biotine; sau đó<br /> mô hạt hay AFB (+)và cấy NTM dương tính. lai sản phẩm khuếch đại trên thanh giấy có sẵn<br /> các đoạn DNA đơn và đọc kết quả(15).<br /> Hoặc sinh thiết xuyên vách hay sinh thiết<br /> phổi có đặc điểm mô bệnh học là lao như: viêm KẾT QUẢ<br /> mô hạt hay AFB (+) và có ít nhất một mẫu đàm Từ tháng 1 năm 2015 đến tháng 6 năm 2018,<br /> hay dịch rửa phế quản cấy là NTM dương tính. tổng cộng 172.394 trường hợp cấy MGIT (MGIT:<br /> Genotype Mycobacterium CM Mycobacteria Growth Indicator Tube) trong đó:<br /> Nguyên lý 45,667 (26,5 %) dương tính với MTB.<br /> Genotype Mycobacterium CMtest dựa trên kỹ 10,649 (6,2%) là AFB dương tính MPT 64 âm<br /> thuật DNA-Strip® cho phép định danh các vi tính. Trong 10649 AFB dương tính MPT 64 âm<br /> khuẩn lao không điển hình. tính, 6764 (63,5%) là nam, 3885 (34,9%) là nữ,<br /> Trên thanh giấy Nitrocellulose có gắn sẵn 95,2 % mẫu cấy từ bệnh phẩm là đàm. Trong<br /> các mạch đơn DNA đặc hiệu cho mỗi loại vi 10649 trường hợp AFB dương tính MPT 64 âm<br /> khuẩn NTM. Một mạch đơn của sản phẩm tính có 339 (3,1%) trường hợp đáp ứng đủ 2 mẫu<br /> khuếch đại (một đầu có gắn Biotine) sẽ gắn với cấy AFB dương tính và MPT64 âm tính được Bác<br /> mạch đơn DNA thích hợp trên thanh giấy. Sau sĩ yêu cầu định danh NTM (Sơ đồ 1).<br /> đó cho Conjugate (streptavidin) vào phức hợp<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Vị trí và tên các chủng NTM phát hiện bằng Genotype Mycobacterium CM(15)<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 203<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 204 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> 173394 cấy MGIT<br /> <br /> <br /> <br /> 56316 MGIT dương tính (32,5%)<br /> <br /> <br /> <br /> 45667 MTB(26,5%) 10649 (6,2% ) AFB (+) và MPT 64(-)<br /> <br /> <br /> <br /> 339 bệnh nhân có 2 mẫu cấy khác nhau là AFB (+) và MPT 64(-)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Định danh NTM bằng Genotype Mycobacterium CM<br /> <br /> Sơ đồ 1. Thu thập mẫu định danh NTM.<br /> Trong 339 trường hợp đó có 177 (52,2%) là Kết quả định danh Sốca Tỷ lệ %<br /> nam và 162 (47,8%) là nữ, với độ tuổi dao động Mycobacterium kansasii 6 1,8<br /> từ 20 - 80 tuổi, 139 trường hợp (41%) từ 51tuổi - Mycobacterium abscessus và Mycobacterium<br /> 3 0,9<br /> 70 tuổi; có 9 trường hợp (2,7%) bệnh nhân HIV intracellulare<br /> dương tính còn lại 93,3% không rõ về tình trạng Mycobacterium chelonae 3 0,9<br /> nhiễm HIV. Bằng kỹ thuật Genotype Mycobacterium interjectum 3 0,9<br /> Mycobacterium CM chúng tôi định danh được: Mycobacterium abscessus và Mycobacterium<br /> 3 0,9<br /> 126 (37,2%) M. abcessus, 49 (14,5%), M. fortuitum<br /> intracellulare, 29 (8,6% ), M. fortuitum, 24 (7,1%) Mycobacterium fortuitum và Mycobacterium<br /> 3 0,9<br /> M. tuberculosis, 18 (5,3%), M. avium, 18 (5,3% ), M. intracellulare<br /> <br /> scrofulaceum, 11 (3,2 %), M. gordonae, 6 (1,8% ), M. Mycobacterium fortuitum và Mycobacterium<br /> 2 0,6<br /> scrofulaceum<br /> kansasii, 1 (0,3%), M. malmoense; 25 (7,4 %)<br /> Mycobacterium malmoense 2 0,6<br /> Mycobacterium sp. và 7 (2,1% ) là nhóm High G+C<br /> Mycobacterium tuberculosis complex và<br /> gram positive bacterium; hơn nữa có 18 (5,3) % là 2 0,6<br /> Mycobacterium abscessus<br /> một hỗn hợp gồm 2 loại NTM khác nhau hay<br /> Có khả năng đồng nhiễm Mycobacterium<br /> một hỗn hợp gồm 1MTB và 1 NTM (Bảng 1).<br /> intracellulare, Mycobacterium scrofulaceum,<br /> 1 0,3<br /> Bảng 1. Kết quả định danh NTM bằng Genotype Mycobacterium kansasii và Mycobacterium<br /> Mycobacterium CM malmoense<br /> Kết quả định danh Sốca Tỷ lệ % Mycobacterium abscessus complex và<br /> 1 0,3<br /> Mycobacterium gordonae<br /> Mycobacterium abscessus 126 37,2<br /> Mycobacterium avium và Mycobacterium<br /> Mycobacterium intracellulare 49 14,5 1 0,3<br /> abcessus<br /> Mycobacterium fortuitum 29 8,6<br /> Mycobacterium avium và Mycobacterium<br /> Mycobacterium sp 25 7,4 1 0,3<br /> intracellulare<br /> Mycobacterium tuberculosis complex 24 7,1 Mycobacterium tuberculosis complex và<br /> 1 0,3<br /> Mycobacterium avium 18 5,3 Mycobacterium fortuitum group<br /> Mycobacterium scrofulaceum 18 5,3 Tổng cộng 339 100<br /> Mycobacterium gordonae 11 3,2<br /> High G+C gram positive bacterium 7 2,1<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 205<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018<br /> <br /> <br /> Trong 9 bệnh nhân HIV dương tính thì 6 với các Bác sĩ, vì hiện tại các phòng xét nghiệm<br /> trường hợp (66,7%) là M. avium; 2 (22,2%) là M. tại Việt nam chưa thực hiện được kháng sinh đồ<br /> nên chưa có một phác đồ cụ thể cho các chủng<br /> abcessus và 1(11,1%) là M. intracellulare.<br /> NTM, Bác sĩ thường dựa vào các phác đồ của<br /> BÀNLUẬN hiệp hội bệnh phổi Hoa kỳ(6) để điều trị. Tại<br /> Trong nghiên cứu này chúng tôi nhận thấy bệnh viện chúng tôi đa số bệnh nhân nhiễm M.<br /> M. abcessus chiếm tỉ lệ cao nhất 37,2% trường abcesssus đây là vi khuẩn thường kháng thuốc tự<br /> hợp; kế đến là M. intracellulare14,5% và M. avium nhiên(10) nên rất khó điều trị thành công. Ngày<br /> 5,3% tỉ lệ này khác và có ý nghĩa thống kê với nay nhờ các kỹ thuật sinh học phân tử đã giúp<br /> nghiên cứu tại Saudi Arabia 48% là M. avium và việc định danh nhiễm NTM nhanh và chính xác<br /> 25% là M. abcessus(1) (p < 0,05), sự khác biệt này hơn ít nhiều hỗ trợ cho bác sĩ trong việc chẩn<br /> có thể do khác biệt về vùng địa lý nhưng cũng có đoán và điều trị NTM hiệu quả hơn.<br /> thể do tình hình HIV khác nhau giữa Việt nam Trong nghiên cứu này còn một số hạn chế<br /> và Saudi Arabia, giống các nghiên cứu khác M. do chúng tôi chỉ có bộ kit Genotype<br /> avium thường phân lập được ở bệnh nhân HIV Mycobacterium CM để định danh, nên có 7,4%<br /> với tỉ lệ 66,7%(2). Trước đây khi chưa có Genotype chủng chúng tôi chưa định danh được loài, và<br /> Mycobacterium CM/AS để định danh, tỉ lệ nhiễm kết quả xét nghiệm HIV chỉ có ở một số ít bệnh<br /> NTM tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch chủ yếu là nhân nên không đủ để đánh giá tỉ lệ nhiễm<br /> M. fortuitum, trong khi đó theo nghiên cứu này tỉ NTM ở nhóm này như thế nào.<br /> lệ nhiễm NTM đa số là M. abcessus sự khác biệt<br /> KẾT LUẬN<br /> này là do trước đây chúng tôi định danh bằng<br /> phương pháp sinh hóa cổ điển, phương pháp Trong nghiên cứu này chúng tôi nhận thấy<br /> này không chính xác như định danh bằng kiểu các NTM thường gặp tại bệnh viện Phạm Ngọc<br /> gen đặc hiệu. Thạch là M. abcessus chiếm tỉ lệ cao nhất, kế đến<br /> là M. intracellulare. Có một số tỉ lệ nhỏ là một<br /> Có 7,1% bệnh nhân có kết quả nuôi cấy là<br /> nhiễm hỗn hợp từ 2 loại NTM trở lên;<br /> AFB dương và MPT 64 âm tính nhưng khi định<br /> Mycobacterium avium complex vẫn là vi khuẩn<br /> danh bằng Genotype Mycobacterium CM là M.<br /> NTM thường gặp ở bệnh nhân suy giảm miễn<br /> tuberculosis, điều này chứng tỏ trong quần thể M.<br /> dịch (HIV).<br /> tuberculosis vẫn có một tỉ lệ khoảng 7% chủng có<br /> LỜI CÁM ƠN: Xin chân thành cám ơn khoa Vi sinh bệnh viện<br /> MPT 64 âm tính có thể là do các vi khuẩn lao<br /> Phạm Ngọc Thạch, các kỹ thuật viên phòng Sinh học phân tử và<br /> trong mẫu cấy MGIT còn quá non chưa tiết đủ phòng Cấy đã thực hiện các kỹ thuật cũng như cung cấp các số<br /> các Antigen để MPT 64 kit có thể phát hiện được; liệu cho chúng tôi hòan tất nghiên cứu này.<br /> hơn nữa chúng tôi nhận thấy có 2,1% là vi khuẩn TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> gram dương không phải Mycobacterium sp (Bảng 1). 1. AlHarbi A, Al-Jahdali H, Al-Johani S, Baharoon S, Bin Salih S,<br /> Điều này cho thấy rằng khi nhận 1 kết quả Khan M (2016). Frequency and clinical significance of<br /> respiratory isolates of non- tuberculous mycobacteria in<br /> AFB dương và MPT 64 âm tính không nên vội Riyadh, Saudi Arabia. The Clinical Respiratory Journal, 10:198-<br /> vàng kết luận là NTM cần phải định danh. 203.<br /> Nhiễm cùng lúc hai loại vi khuẩn ở Việt nam đã 2. Benson CA (1994) Disease due to the Mycobacterium avium<br /> complex in patients with AIDS: epidemiology and clinical<br /> được đề cập với vi khuẩn lao với tỉ lệ 3,1%(11) và syndrome. Clinical Infectious Diseases, 18 Suppl 3: 218-222<br /> trong nghiên cứu này chúng tôi cũng tìm thấy 3. Bodmer T, Miltner E, Bermudez LE (2000). Mycobacterium<br /> avium resists exposure to the acidic conditions of the stomach.<br /> 5,3% là một nhiễm hỗn hợp của 2 loại NTM khác<br /> FEMS Microbiol Letter Journal, 182:45-9<br /> nhau hoặc giữa 1 MTB và 1 NTM tỉ lệ này không 4. Chan ED, Iseman MD (2013). Underlying host risk factors for<br /> khác với nghiên cứu trước (p > 0,05)(11). Cho đến non tuberculous mycobacterial lung disease. Seminars in<br /> respiratory and critical care medicine, 34:110-23<br /> nay việc điều trị NTM vẫn là một thử thách đối<br /> <br /> 206 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 5 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 5. Falkinham JO (2007). Growth in catheter biofilms and 11. Mai Nguyệt Thu Huyền. Kremer K, Nguyễn Thị Ngọc Lan,<br /> antibiotic resistance of Mycobacterium avium, The Cobelens FG, Trần Ngọc Bửu, Nguyễn Huy Dũng, Caws M,<br /> Journal of Medical Microbiology, 56:250-4. Tiemersma EW and Soolingenvan D (2012). Mixed<br /> 6. Griffith DE, Aksamit T, Brown-Elliott BA, Catanzaro A, Daley Tuberculosis Infections in Rural South Vietnam. Journal of<br /> C, Gordin F, Holland SM, Horsburgh R, Huitt G, Iademarco Clinical Microbiology, 50:1586-92.<br /> MF, Iseman M, Olivier K, Ruoss S, Reyn von CF, Wallace RJ Jr, 12. O’Brien RJ, Geiter LJ, Snider DE (1987). Jr The epidemiology of<br /> Winthrop K (2007). An official ATS/IDSA statement: diagnosis, nontuberculous mycobacterial diseases in the United States.<br /> treatment, and prevention of non tuberculous mycobacterial Results from a national survey. The American review of<br /> diseases.American Journal of Respiratory and Critical Care respiratory disease, 135:1007-14.<br /> Medicine, 175:367-41. 13. Schulze-Röbbecke R, Janning B, Fischeder R (1992). Occurrence<br /> 7. Horsburgh CR, Jr, Selik RM (1989). The epidemiology of of mycobacteria in biofilm samples. Tuberculosis and Lung<br /> disseminated nontuberculous mycobacterial infection in the Diseases, 73:141-4<br /> acquired immunodeficiency syndrome (AIDS). The American 14. Tortoli E (2003). Impact of genotypic studies on mycobacterial<br /> review of respiratory disease, 139:4-7. taxonomy: the new mycobacteria of the 1990s. Clinical<br /> 8. Jarlier V, Nikaido H. (1994) Mycobacterial cell wall: structure Microbiology Reviews, 16:319-54<br /> and role in natural resistance to antibiotics. FEMS Microbiol 15. Hain Lifescience GmbH (2014). GenoType Mycobacterium CM Ver 1.<br /> Letter Journal, 123: 11-8. https://www.hainlifescience.de/en/products/microbiology/myc<br /> 9. Kirschner RA, Jr, Parker BC, Falkinham JO(1992). obacteria/ntm/genotype-mycobacterium-cm.html.<br /> Epidemiology of infection by nontuberculous mycobacteria.<br /> Mycobacterium avium, Mycobacterium intracellulare, and<br /> Ngày nhận bài báo: 31/07/2018<br /> Mycobacterium scrofulaceum in acid, brown-water swamps of<br /> the southeastern United States and their association with Ngày phản biện nhận xét bài báo: 31/08/2018<br /> environmental variables. The American review of respiratory Ngày bài báo được đăng: 20/10/2018<br /> disease, 145: 271-5.<br /> 10. Lee MR, Sheng WH, Hung CC, Yu CJ, Lee LN, Hsueh PR<br /> (2015). Mycobacterium abscessus Complex Infections in Humans.<br /> Emerging Infectious Diseases, 21: 1638-46.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 207<br />