Yêu cầu đối với các cơ quan kiểm toán tối cao

KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Höôùng tôùi muïc tieâu<br /> phaùt trieån beàn vöõng:<br /> <br /> yeâu caàu ñoái vôùi caùc cô quan<br /> kieåm toaùn toái cao<br /> <br /> <br /> P<br /> hát triển bền vững là một khái niệm xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1980 và được phổ<br /> biến rộng rãi vào năm 1987 với cách hiểu là “sự phát triển có thể đáp ứng được những nhu<br /> cầu hiện tại mà không ảnh hưởng, tổn hại đến những khả năng đáp ứng nhu cầu của các<br /> thế hệ tương lai...” Ngày nay, phát triển bền vững đang là yêu cầu cấp thiết đối với mọi nền<br /> kinh tế. Và không đứng ngoài cuộc, các cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) đang dần thể hiện vai trò tiên<br /> phong của mình trong lĩnh vực này, là bộ phận quan trọng để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của<br /> mỗi quốc gia và của toàn thế giới.<br /> SAI Tunisia, Tổng thư ký ARABOSAI (Hiệp hội các cơ quan kiểm toán tối cao vùng Ả rập) đã có bài<br /> tham luận trên Tạp chí EUROSAI năm 2015 về đóng góp của các SAI trong việc đạt được các mục tiêu phát<br /> triển bền vững (MTPTBV). Chúng tôi trân trọng giới thiệu tới bạn đọc phần lược dịch của Tạp chí NCKH<br /> kiểm toán.<br /> Từ khóa: Phát triển bền vững, cơ quan kiểm toán tối cao<br /> Towards the goal of sustainable development: The requirements for the supreme audit institutions<br /> Sustainable development is a concept first appeared in 1980 and was popularized in 1987 with the<br /> understanding that “The development can meet the current needs without compromising, harming the<br /> ability to meet the needs of future generations...” Today, sustainable development is a critical requirement for<br /> any economy. And not a bystander, the supreme audit institutions (SAIs) is gradually showing its pioneering<br /> role in this field, is an important part to ensure the sustainable development of each country and worldwide.<br /> Tunisia SAI, General Secretariat of ARABOSAI ( Arab Organization of Supreme Audit Institutions) made<br /> presentations on EUROSAI Journal in 2015 about the contribution of SAIs in achieving the sustainable<br /> development goals. We would like to introduce the summary translation of Journal of Auditing studies.<br /> Keywords: Sustainable development, SAI<br /> <br /> Đại hội đồng Liên hợp quốc đã ban hành hai có tác động tích cực đối với việc đạt được các mục<br /> nghị quyết liên quan đến cơ quan kiểm toán tối tiêu phát triển ở tầm quốc gia và quốc tế. Đồng thời<br /> cao. Điều này cho chúng ta thấy rằng các SAI đang nhấn mạnh rằng các SAI chỉ có thể hoàn thành<br /> có tầm ảnh hưởng không chỉ trên phạm vi quốc nhiệm vụ của mình một cách chuẩn xác khi mà họ<br /> gia mà còn trên phạm vi toàn cầu. Nghị quyết số được độc lập và được bảo vệ trước các tác động<br /> A/66/209 ban hành năm 2011 khẳng định tầm từ bên ngoài. Sau đó, nghị quyết số A/69/228 ban<br /> quan trọng của việc tăng cường sức mạnh của các hành năm 2014 một lần nữa khẳng định nghị quyết<br /> SAI trong việc nâng cao hiệu lực, trách nhiệm giải trước đó và khuyến khích các nước thành viên xem<br /> trình, hiệu quả và sự minh bạch của quản trị công, xét một cách cẩn trọng đến tính độc lập và việc xây<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 112 - tháng 2/2017 49<br /> KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> dựng năng lực cho các SAI cũng như cải thiện hệ 1. Yêu cầu ở cấp độ mỗi SAI<br /> thống kế toán công theo kế hoạch phát triển quốc<br /> 1.1. Cam kết rõ ràng của người đứng đầu<br /> gia trong nội dung chương trình nghị sự phát triển<br /> Qua thực tế nhiều đánh giá do SAI Tunisia thực<br /> năm 2015. Nghị quyết nhấn mạnh tầm quan trọng<br /> hiện liên quan đến quá trình thực hiện các chương<br /> của việc hỗ trợ các nước đang phát triển trong việc<br /> trình nâng cao năng lực cho thấy, hiệu quả của các<br /> xây dựng năng lực ở các lĩnh vực liên quan đến kế<br /> toán và kiểm toán công. chương trình này được tăng lên khi mà bộ máy<br /> lãnh đạo của các SAI đưa ra các cam kết thực hiện<br /> Nội dung của cả hai Nghị quyết trên đây khái<br /> chính thức. Quá trình mà các SAI cam kết thực<br /> quát một cách rõ ràng phương pháp tiếp cận mà<br /> hiện các MTPTBV bao gồm cả mục tiêu của người<br /> các SAI phải bám sát trong tương lai. Các cơ quan<br /> đứng đầu được hiện thực hóa thông qua các hội<br /> này không chỉ đơn thuần có vai trò quan sát mà còn<br /> thảo để thảo luận về lợi ích của SAI khi là một phần<br /> là một cơ quan hoạt động tích cực ở cấp độ quốc<br /> của quá trình phát triển bền vững.<br /> gia và quốc tế nhằm cụ thể hóa các mục tiêu phát<br /> triển bền vững. Về vấn đề này, trong đại hội INCOSAI lần tới<br /> được tổ chức ở Abu Dhabi, chúng ta cần tận dụng<br /> Trên thực tế, không hề ngạc nhiên khi nói rằng<br /> cơ hội để kêu gọi sự ủng hộ và ký cam kết chính<br /> các nhiệm vụ quan trọng và đầy thách thức đã được<br /> thức từ người đứng đầu các SAI tham gia. Cũng có<br /> ấn định cho các SAI. Thực tế, so sánh với các cơ<br /> đề xuất rằng trong các cuộc họp toàn thể của các<br /> quan kiểm soát khác, các cơ quan kiểm toán tối cao<br /> khu vực thành viên INTOSAI, cần có các bài trình<br /> thường có tính độc lập cao nhất, đóng góp vào sự<br /> bày về thành tựu, gương thực hành tốt và bài học<br /> khách quan của đầu ra công việc. Cùng với đó, các<br /> rút ra từ các SAI trong khi tiến hành kiểm toán các<br /> báo cáo của các SAI khi được công bố thường có<br /> MTPTBV.<br /> ảnh hưởng hiệu quả hơn, đặc biệt là đối với các cơ<br /> quan lập pháp và công chúng. 1.2. Tăng cường quyền hạn và tính độc lập<br /> <br /> Vì vậy, để các SAI trên toàn thế giới có thể cung Việc kiểm toán các MTPTBV có thể xem là vấn<br /> cấp những giá trị gia tăng cần thiết và đóng góp cho đề chính trị nhạy cảm ở nhiều quốc gia, vốn có thể<br /> việc đạt được các MTPTBV, cần phải có những gì? trở thành rào cản, hạn chế các SAI tiếp cận bất kỳ<br /> <br /> 50 Số 112 - tháng 2/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> mục tiêu kiểm toán nào trong lĩnh vực này. Do đó, lực cho các SAI trong lĩnh vực phát triển bền vững.<br /> rõ ràng rằng việc thực hiện bất kỳ cam kết kiểm Nhờ đó, INTOSAI sẽ có được một nền tảng dữ liệu<br /> toán nào trong vấn đề này đều gắn liền với một phong phú và cũng đồng thời cung cấp thông tin về<br /> quyền hạn đầy đủ và mức độ độc lập của SAI. những gì đã làm được.<br /> <br /> Xét về quyền hạn được phân cấp, quyền thực 1.4. Tăng cường kết nối với các bên liên quan<br /> hiện các cuộc kiểm toán hoạt động trên quy mô lớn bên ngoài<br /> cho phép các SAI có thể kiểm soát các chính sách<br /> Ngày nay, rõ ràng rằng việc xử lý một cách đúng<br /> và chương trình công và đưa ra các nhận định về<br /> đắn các mối quan hệ với các bên liên quan bên<br /> các báo cáo đầy đủ về mục tiêu, sự minh bạch và<br /> ngoài là một trong các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt<br /> chi phí có vai trò quyết định. Chắc chắn rằng, các<br /> động của các SAI, đặc biệt là trong lĩnh vực PTBV<br /> SAI có kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm toán hoạt<br /> với 17 mục tiêu cụ thể. Trên thực tế, mỗi mục tiêu<br /> động sẽ có vị thế tương đối thuận lợi để thể hiện<br /> quan tâm đến một nhóm các nhân tố cụ thể, ảnh<br /> khả năng có được và cũng được kỳ vọng sẽ làm tốt<br /> hưởng trực tiếp hay gián tiếp bao gồm Quốc hội,<br /> khi kiểm toán các MTPTBV.<br /> các cơ quan của Chính phủ, người dân, xã hội,<br /> Xét về mức độ độc lập, chúng tôi tin rằng sự độc truyền thông và các cơ quan nghiên cứu. Ví dụ như<br /> lập của người đứng đầu các SAI, cơ chế tài chính, nếu nhằm đánh giá thành tựu trong công tác đấu<br /> quyền tự do lựa chọn các chủ đề và phạm vi kiểm tranh xóa đói giảm nghèo, SAI cần phải tìm hiểu và<br /> toán, quyền công bố và phổ biến báo cáo kiểm toán lấy ý kiến của người dân trong vùng hay thậm chí<br /> là các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực phối hợp với họ để thực hiện các cuộc khảo sát. SAI<br /> hiện kiểm toán các MTPTBV của các SAI. Các dữ cũng có thể phối hợp với các tổ chức phi chính phủ<br /> liệu khả dụng ở quy mô quốc tế cho thấy phần lớn hoạt động trong lĩnh vực liên quan với nền tảng dữ<br /> các SAI đều thiếu cơ chế tài chính. Và do các nguồn liệu có thể cùng chia sẻ. May mắn là INTOSAI đã<br /> lực con người và tài chính phù hợp rất cần thiết chuẩn bị cho vấn đề này thông qua chương trình<br /> để thực hiện nhiều cuộc kiểm toán trong lĩnh vực phát triển năng lực của IDI nhằm tăng cường năng<br /> MTPTBV, cần phải có một hướng đi phù hợp để lực của các bên liên quan. Yêu cầu duy nhất trong<br /> hỗ trợ cơ chế tài chính của các SAI và cung cấp các vấn đề này là thực hiện chương trình nhằm phù<br /> phương pháp thay thế nếu cần thiết cho việc hỗ trợ hợp với từng hoạt động cụ thể của SAI trong lĩnh<br /> tài chính. vực MTPTBV.<br /> <br /> 1.3. Xác định định hướng chiến lược 2. Yêu cầu ở cấp độ INTOSAI<br /> <br /> Nhờ vào các nỗ lực của INTOSAI, kế hoạch Trong những năm qua, INTOSAI đã thực hiện<br /> chiến lược đã trở thành một trong các công việc nhiều cơ chế cho phép các SAI thành viên có thể<br /> cơ bản tại phần lớn các SAI. Trên thực tế, họ đã tham gia dưới nhiều hình thức khác nhau, với việc<br /> xây dựng các kế hoạch chiến lược phát triển với đưa ra các loại hàng hóa công cộng chất lượng<br /> các kế hoạch triển khai và thông qua các báo cáo cao như tiêu chuẩn chuyên nghiệp, các loại sổ tay<br /> thường niên về các thành tựu đạt được. Để đủ khả hướng dẫn và nhiều tài liệu có giá trị do các ủy ban<br /> năng thực hiện kiểm toán các MTPTBV, cần phải và nhóm công tác của INTOSAI ban hành. Xem<br /> có các mục tiêu chiến lược, được thiết lập sau khi xét đến tầm quan trọng to lớn của nó, phần lớn các<br /> tiến hành các đánh giá cần thiết về năng lực của SAI đều chia sẻ những kiến thức có được đối với<br /> từng SAI. Điều này là cơ sở để các nhà tài trợ đưa các mục tiêu chiến lược. Cụ thể hóa các mục tiêu,<br /> ra các gói hỗ trợ phù hợp nhằm tăng cường năng đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển bền vững yêu<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 112 - tháng 2/2017 51<br /> KINH NGHIEÄM NÖÔÙC NGOAØI<br /> <br /> cầu cần có nhiều cơ chế. Đáng chú ý nhất, cần có: nền tảng thiết yếu cho người dân, ngăn cản bất kỳ<br /> <br /> - Một nhóm các chương trình dài hạn nhằm nỗ lực bền vững nào nhằm hướng tới các MTPTBV<br /> <br /> phát triển năng lực của các SAI ở các nước đang trừ phi có được sự hỗ trợ tài chính/kỹ thuật ổn<br /> <br /> phát triển để kết nối với các MTPTBV; định và tương xứng nhằm thực hiện các cải cách và<br /> chương trình hướng tới các mục tiêu này. Do đó, sự<br /> - Nhóm hệ thống giám sát giữa INTOSAI và các<br /> hỗ trợ đối với các quốc gia gặp khủng hoảng và tới<br /> khu vực thành viên nhằm theo dõi quá trình triển<br /> các nước kém phát triển là một trong các điều kiện<br /> khai thực hiện các chương trình trên và tập hợp<br /> những kinh nghiệm thực hành tốt nhất; cơ bản để thúc đẩy nỗ lực của các nước trên toàn<br /> thế giới đạt được MTPTBV.<br /> - Tổ chức hội thảo khoa học thường niên với<br /> sự tham gia của tất cả các khu vực thành viên Sự nâng cấp hệ thống thống kê quốc gia phù<br /> INTOSAI để trình bày về các kinh nghiệm và tấm hợp với chuẩn mực quốc tế chắc chắn sẽ là một tiền<br /> gương thực hành tốt nhất trong lĩnh vực kiểm toán đề khác cho thành công, nhờ đó sẽ cho ra đời các<br /> MTPTBV; dữ liệu đáng tin cậy và có thể so sánh qua thời gian<br /> <br /> - Tạo ra đường link liên kết trong chính website và giữa các quốc gia. Về vấn đề này, cần phải lưu ý<br /> <br /> của INTOSAI để cung cấp tài liệu về các kinh rằng thống kê về tác động của chính sách công ở<br /> <br /> nghiệm thành công và cho phép truy cập vào các tài nhiều nước là khá yếu và gần như đối phó riêng với<br /> liệu hướng dẫn liên quan của các SAI thành viên; các báo cáo tài chính liên quan để sử dụng, ngăn<br /> ngừa các hoạt động kiểm soát toàn diện và mục<br /> - Tổ chức nhóm các chuyên gia có nhiệm vụ<br /> tiêu. Cũng trong bối cảnh đó, ngân sách quốc gia<br /> phát triển các tài liệu hướng dẫn và hỗ trợ các SAI<br /> thành viên. phải cơ cấu lại để phản ánh mục tiêu phát triển và<br /> thực tế rằng các dự án và hoạt động phát triển bền<br /> 3. Yêu cầu đối với các nước thành viên Liên<br /> vững đang được triển khai thông qua ngân sách<br /> hợp quốc<br /> nhà nước.<br /> Cần phải nhấn mạnh rằng nếu không có các cấu<br /> Những vấn đề trên đây chỉ là một phần trong<br /> trúc chính sách và chương trình nhằm đạt được<br /> những việc cần phải làm từ các bên liên quan nhằm<br /> các MTPTBV của các nước thành viên Liên hợp<br /> quốc, các SAI sẽ không thể tiến hành thực hiện ở hỗ trợ việc đạt được các mục tiêu phát triển bền<br /> <br /> cấp độ quốc gia để đảm bảo trách nhiệm thực hiện vững. Đây đơn thuần chỉ là những luận điểm nhằm<br /> <br /> các cam kết hướng tới các mục tiêu đó. Do đó, cần tìm kiếm một cái nhìn chung trên phạm vi toàn<br /> có các nỗ lực ban đầu để các nước nhận thức được cầu, để từ đó cùng nhau hướng tới một sự phát<br /> tầm quan trọng của việc họ cần tham gia vào hệ triển bền vững. Chắc chắn rằng, các SAI hơn lúc<br /> thống phát triển bền vững toàn cầu và cho thấy lợi nào hết đang phải đối mặt với thách thức mang tính<br /> ích có được từ đó trong hiện tại và cả tương lai. Do lịch sử để chứng minh giá trị và lợi ích của mình,<br /> đó, mỗi quốc gia nên thiết lập chương trình của không chỉ với công chúng mà còn với cộng đồng<br /> riêng mình để làm cơ sở cho trách nhiệm giải trình quốc tế nói chung. Với nỗ lực chung của cộng đồng<br /> của các SAI. các cơ quan kiểm toán tối cao, các SAI sẽ một lần<br /> Nói cách khác, khủng hoảng mà các nước phải nữa chứng minh rằng mình có thể vượt qua thách<br /> đối mặt trong cuộc đấu tranh lâu dài để đạt đến thức để đóng góp vào việc đạt được các MTPTBV.<br /> Diệu Thúy (Lược dịch)<br /> <br /> 52 Số 112 - tháng 2/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />