Bài viết tập trung tìm hiểu văn hoá tín ngưỡng của người Mông tại tỉnh Hà Giang, đồng thời làm rõ vai trò của các nghi lễ, như: thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng thiên nhiên, lễ hội Gầu Tào và tín ngưỡng bảo vệ, trừ tà. Các nghi lễ này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn gắn kết cộng đồng và giữ gìn bản sắc văn hóa.

Lễ hội Gầu Tào của người Mông là một hoạt động văn hóa đặc sắc, chứa đựng nhiều yếu tố bí ẩn và hấp dẫn cần được nghiên cứu. Bài viết này sẽ tập trung vào việc phân tích một số hiện tượng tiêu biểu trong lễ hội Gầu Tào, đặc biệt là mối liên hệ giữa các nghi lễ, dân ca giao duyên và đời sống tinh thần của cộng đồng người Mông. Chúng tôi sẽ cố gắng giải mã một số biểu tượng, hành động và lời ca trong lễ hội, nhằm làm sáng tỏ ý nghĩa văn hóa và xã hội sâu xa của chúng. Việc nghiên cứu này góp phần làm giàu thêm hiểu biết về văn hóa truyền thống của dân tộc Mông nói riêng và văn hóa Việt Nam nói chung.

Luận án làm sáng tỏ mối quan hệ biện chứng, mật thiết giữa Gầu plềnh và Lễ hội Gầu tào, sự biến đổi của chúng trong xã hội đương đại; vận dụng lý thuyết thi pháp học văn học dân gian, trên cơ sở văn bản và thực tế diễn xướng, đánh giá những giá trị nội dung, nghệ thuật Gầu plềnh; khẳng định vai trò quan trọng của Gầu plềnh trong đời sống tinh thần dân tộc Hmông. Từ đó, đề xuất thái độ ứng xử phù hợp và các biện pháp tổ chức quản lý, giáo dục tại cộng đồng, góp phần giữ gìn một cách hiệu quả bản sắc văn hóa Hmông trên địa bàn tỉnh biên giới Lào Cai.

Lễ Hội Gầu Tào Gầu tào là lễ hội quan trọng của người Hmông. Lễ hội mở ra nhằm một trong hai mục đích cầu phúc hoặc cầu mệnh. Một gia chủ nào đó không có con, thưa con hoặc sinh con một bề, sẽ làm lễ nhờ thày cúng bói xin cho mở hội Gầu tào nhằm cầu mong có con - đó là hội cầu phúc. Một gia chủ khác bị ốm đau bệnh tật, con cái yếu ớt, thậm chí có con bị chết, mùa màng, vật nuôi lụi dần, cũng nhờ thầy cúng bói xin mở hội...