Bài viết khảo sát các hướng nghiên cứu về loại hình sự tình chuyển động trong ngôn ngữ học tri nhận, tập trung vào quan điểm của Talmy và các nghiên cứu liên quan.

Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học của tác giả Võ Thị Ngọc Hoa nghiên cứu biểu thị mức độ trong tiếng Việt từ góc nhìn ngôn ngữ học tri nhận, làm sáng tỏ tư duy và văn hóa Việt.

Mục tiêu nghiên cứu của luận án "Đối chiếu ẩn dụ ý niệm giấc mơ trong các tác phẩm văn chương tiếng Anh - tiếng Việt" nhằm nghiên cứu tập trung vào phân tích, đối chiếu các đặc điểm tri nhận trong kết cấu ẩn dụ hỗn hợp ý niệm giấc mơ dựa trên ngữ liệu văn chương được viết bằng hai ngôn ngữ Anh - Việt qua hai bình diện: Kết cấu hoà kết và ngữ nghĩa, ngữ dụng tri nhận.

Tín ngưỡng dân gian là niềm tin của con người được thể hiện thông qua nghi lễ gắn liền với phong tục, tập quán. Dấu ấn tín ngưỡng dân gian được thể hiện qua ngôn ngữ. Kết quả phân tích cấu trúc ý niệm thể hiện qua ngữ cổ định chỉ mức độ cực cao của đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng làm rõ tiếng Việt phản chiều dấu ấn văn hóa thờ cùng thần thánh, tổ tiên và tín ngưỡng Ngũ hành của người Việt.

Luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ học "Ẩn dụ miền nguồn chiến tranh trong tiếng Anh và tiếng Việt" trình bày các nội dung chính sau: Tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận; ẩn dụ ý niệm “chính trị là chiến tranh” và “kinh tế là chiến tranh” trong tiếng Anh và tiếng Việt; ẩn dụ ý niệm “y tế là chiến tranh” và “thể thao là chiến tranh” trong tiếng Anh và tiếng Việt.

Bài viết góp phần củng cố lí thuyết Ngôn ngữ học tri nhận, góp phần tạo nên tiền đề cho việc nghiên cứu ẩn dụ ý niệm trong truyện thơ Nôm khuyết danh. Về thực tiễn, bài viết có thể trở thành tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và dạy học ngôn ngữ.

Bài viết nghiên cứu, lí giải mô hình ẩn dụ cấu trúc “Thiên nhiên là con người”, nhận thức và lí giải các phạm trù của thế giới qua ý niệm ẩn dụ được thể hiện trong ngôn ngữ, từ đó giải mã các tín hiệu ngôn ngữ cũng như thế giới tinh thần của các nhà thơ.

Luận án thực hiện phân tích, mô tả, hệ thống các đặc điểm tri nhận ngữ nghĩa, ngữ dụng, các kiểu kết cấu trong kết cấu mệnh lệnh tiếng Anh từ quan điểm Ngôn ngữ học Tri nhận thông qua ngữ liệu được thống kê và hệ thống các luận cứ lý thuyết trong vai trò là cơ sở lý luận và công cụ thao tác nghiên cứu, trước khi thực hiện đối chiếu kết cấu mệnh lệnh tiếng tiếng Việt.

Luận án chú trọng phân tích, mô tả, xác lập các tiêu chí trong vai trò là công cụ xác định các đặc điểm tri nhận trong phạm trù kết cấu mệnh lệnh trong ngôn ngữ nguồn (tiếng Anh) và xem xét các tương đồng, dị biệt xuất hiện trong kết cấu mệnh lệnh ở ngôn ngữ đích (tiếng Việt) trong quá trình phân tích tích hợp đối chiếu.

Mục tiêu của luận án là nghiên cứu, đối chiếu một chiều (có liên hệ) để làm sáng tỏ những đặc điểm về sự chuyển di ý niệm, ẩn dụ tri nhận, hoán dụ tri nhận và các mô hình tri nhận lí tưởng hóa của phạm trù ăn trong thành ngữ tiếng Việt có liên hệ với phạm trù meokda trong thành ngữ tiếng Hàn.

Mục tiêu của luận án "Nghiên cứu phạm trù ăn trong thành ngữ tiếng Việt từ góc nhìn ngôn ngữ học tri nhận, có liên hệ với phạm trù Meokda trong tiếng Hàn" là nghiên cứu, đối chiếu một chiều (có liên hệ) để làm sáng tỏ những đặc điểm về sự chuyển di ý niệm, ADTN, HDTN, các ICM của phạm trù “ăn” trong thành ngữ tiếng Việt có liên hệ với phạm trù “meokda” trong thành ngữ tiếng Hàn. Đồng thời, luận án cung cấp hiểu biết về cơ sở hình thành các ADYN, HDYN và các mô hình của các ADTN, HDTN của phạm trù “ăn” trong tiếng Việt, có liên hệ với phạm trù “meokda” trong tiếng Hàn. Từ đó, giúp làm sáng tỏ hơn những phương diện về tư duy và văn hóa của người Việt Nam và một số nét tương đồng, khác biệt so với tư duy và văn hóa của người Hàn Quốc.

Luận án "Quy chiếu thời gian trong tiếng Việt từ góc nhìn Ngôn ngữ học tri nhận" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ cách người Việt quy chiếu thời gian theo đường hướng Ngôn ngữ học tri nhận, từ đó đóng góp cách nhìn khác về vấn đề thời gian trong tiếng Việt so với các văn liệu hiện có.

Luận án tập trung giải quyết các nhiệm vụ: tổng thuật lý thuyết về KQC thời gian; miêu tả, phân tích dòng thời gian tinh thần trong tiếng Việt; phân tích các KQC thời gian trong tiếng Việt; phân tích sự đồ chiếu từ KQC không gian sang KQC thời gian trong tiếng Việt; phân tích sự tri nhận và biểu đạt quy chiếu thời gian qua một số từ có nghĩa gốc chỉ không gian trong tiếng Việt.

Mục đích nghiên cứu của luận án "Ẩn dụ về mùa trong bài hát tiếng Anh và tiếng Việt: nghiên cứu theo đường hướng tri nhận" nhằm tìm ra sự giống và khác nhau ẩn dụ tri nhận về mùa trong các bài hát tiếng Anh và tiếng Việt; Đưa ra những lí giải cho sự giống và khác nhau đó qua sự nghiệm than từ môi trường vật lí và môi trường văn hóa xã hội.

Luận văn "Tìm hiểu ẩn dụ tiếng Việt từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận" hệ thống hóa phương thức chuyển nghĩa ẩn dụ của tiếng Việt (Ẩn dụ từ vựng và ẩn dụ tu từ) từ các công trình đi trước; xác định ẩn dụ là một cơ chế tri nhận đi từ cụ thể đến trừu tượng, cho phép ta hiểu được logic của các khái niệm trừu tượng bằng logic của các khái niệm cụ thể; vận dụng cơ chế tri nhận và sự quy ước hóa của ẩn dụ để khảo sát phạm trù cảm xúc, đặc biệt là đi sâu tìm hiểu ẩn dụ tình yêu trong tiếng Việt và trong thơ tình Xuân Diệu.

Luận văn "Ẩn dụ trong ca từ Trịnh Công Sơn dưới góc nhìn ngôn ngữ học tri nhận" vận dụng lí thuyết ẩn dụng tri nhận vào việc nghiên cứu những tác phẩm âm nhạc cụ thể của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, từ đó đưa ra những nhận định về thế giới quan, nhân sinh quan của người nghệ sĩ tài năng này. Trên cơ sở đó có thể xem ẩn dụ tri nhận như là một công cụ để áp dụng vào phân tích các tác phẩm văn học nghệ thuật để tìm hiểu chiều sâu của tác phẩm.

Luận văn "Một số ẩn dụ thi ca trong thơ mới nhìn từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận" nghiên cứu nhằm xác định các biểu thức mang tính ẩn dụ và những ẩn dụ ý niệm có miền đích là cuộc đời, sự sống - cái chết và thời gian làm nền cho chúng trong phạm vi các văn bản được khảo sát; mô tả và xác lập các đặc điểm của những ẩn dụ ý niệm được tìm thấy trong các quan hệ và tính hệ thống tầng bậc giữa chúng,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Mục đích của Luận án là nghiên cứu để vận dụng một số thành tựu của Ngôn ngữ học tri nhận vào phát triển NL từ ngữ TV của học viên Hàn Quốc, nhằm nâng cao NL từ ngữ nói riêng, NL sử dụng TV nói chung của học viên Hàn Quốc. Mời các bạn cùng tham khảo!

Mục đích nghiên cứu của Luận án nhằm vận dụng một số thành tựu của ngôn ngữ học tri nhận vào phát triển năng lực từ ngữ tiếng Việt của học viên Hàn Quốc, nhằm nâng cao NL từ ngữ nói riêng, NL sử dụng TV nói chung của học viên Hàn Quốc. Mời các bạn cùng tham khảo!