Bài viết là một sự bổ khuyết cần thiết khi phát hiện, nhìn nhận vấn đề nỗi sợ được khai thác như một chủ đề xuyên suốt tác phẩm. Đặc biệt, việc xây dựng hình tượng nhân vật trẻ em biết cách quan sát, nhận diện, tìm ra nguyên nhân của sợ hãi, từ đó tự tìm ra cách thức đi qua nỗi sợ, khích lệ người lớn cùng mình vượt qua sợ hãi là một chủ đề hết sức mới mẻ, độc đáo của tác phẩm.

Bài viết tập trung tìm hiểu hành trình vượt qua những biến cố lớn của xã hội và đến với nhân dân, cách mạng của các nhân vật trong hai tác phẩm Con đường đau khổ (Alexei Tolstoy) và Vỡ bờ (Nguyễn Đình Thi). Chính những hành trình đã mở ra cuộc sống mới cho các tầng lớp trong xã hội. Qua đây, nghiên cứu cũng khái quát motif hành trình như là trung tâm của các tiểu thuyết sử thi nói chung và hai tác phẩm nói riêng.

Đề tài có cấu trúc gồm 4 chương trình bày một số vấn đề lý luận về thể loại sử thi và tiểu thuyết sử thi; kết cấu Vỡ bờ và những vấn đề về tiểu thuyết - sử thi hiện đại; sự kết hợp giữa sự kiện và nhân vật trong tiểu thuyết - sử thi; sự kết hợp giữa sử thi và tâm lý.

Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 9 cấp tỉnh năm 2020-2021 - Sở GD&ĐT Ninh Bình giúp các em học sinh củng cố, rèn luyện và nâng cao kiến thức. Đồng thời đây còn là tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, phục vụ công tác đánh giá, phân loại năng lực của học sinh.

Đề thi chọn học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 12 năm học 2011-2012 – Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nam (Đề chính thức) được biên soạn có kèm theo đáp án và biểu điểm đề thi; giúp các em học sinh có thể tự đánh giá năng lực bản thân ngay tại nhà.

"Đề khảo sát chất lượng đầu năm môn Ngữ văn lớp 12 năm học 2015-2016 – Trường THCS & THPT Ngọc Lâm" là tư liệu tham khảo hữu ích đối với học sinh trong công tác học tập; bên cạnh đó còn là tư liệu tham khảo giúp giáo viên đánh giá, phân loại học sinh hiệu quả hơn.

"Đề thi thử học sinh giỏi cấp tỉnh lần 1 môn Ngữ văn lớp 12 năm học 2016-2017 – Trường THPT Lý Thái Tổ" giúp các bạn học sinh nhận ra các dạng bài tập khác nhau và các phương pháp giải hiệu quả hơn.

Nhắc tới Nguyễn Đình Thi chúng ta nhớ ngay đến một nghệ sĩ đa tài, có đóng góp lớn cho văn học nghệ thuật nước nhà trên nhiều lĩnh vực. Nhìn lại sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của ông có thể khái quát rằng, ngợi ca đất nước đẹp giàu, bất khuất, nhân dân cần cù, anh dùng chính là cảm hứng nồng đậm nhất. Hiện lên từ những trang văn, bài thơ, bài hát của Nguyễn Đình Thi là hình tượng một đất nước từ trong gông xiềng áp bức vùng dậy tự giải phóng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới. Đất nước là một trường hợp tiêu biểu như thế, một trong những đỉnh cao của thơ trữ tình cách mạng Việt Nam.

Thi đề Đất nước là một cảm hứng chủ đạo của nền văn học Việt Nam qua các thời đại. Đặc biệt trong văn học cách mạng, cảm hứng ấy lại càng sục sôi, cuốn hút người thi sĩ. “Đất nước” trở thành tiếng gọi thiêng liêng, cao quý nhất đốì với mỗi con người khi vận mệnh dân tộc được đặt lên hàng đầu. Với “Đất nước”, Nguyễn Đình Thi đã xây dựng được một tứ thơ độc đáo, cái nhìn đất nước được cảm nhận trong cái nhìn về mùa thu dân tộc. Trong phần đầu của bài thơ, mùa thu đất nước được tái hiện qua một lăng kính cảm xúc đầy xúc động, thiết tha của tác giả.

Phần đầu bài tiểu luận, Nguyễn Đình Thi đã nhắc lại một số định nghĩa về thơ, một số quan niệm về thơ từng được lưu truyền như: thơ là những lời đẹp, thơ là ở những đề tài đẹp, thơ in sâu vào trí nhớ, đầu mối của thơ là ở bên trong tâm hồn con người,… Tác giả vừa nhắc lại định nghĩa về thơ vừa tranh biện. Nhắc lại câu thơ Nguyễn Du tả Tú Bà, thơ Hồ Xuân Hương “nô na…” để trên cơ sở đó, tác giả bác bỏ ý kiến cho rằng “thơ là những lời đẹp”.

Trong các thi phẩm của thi ca hiện đại Việt Nam, đề tài quê hương đất nước chiếm một số lượng khá lớn. “Đất nước” là một sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Đình Thi trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Bài thơ mang cảm hứng nhẹ nhàng nhưng đã sáng tạo được một hình tuợng đất nước đau thương mà anh dũng.

"Đất nước" là bài thơ sáng giá nhất của Nguyễn Đình Thi viết trong kháng chiến chống Pháp, cũng là bài thơ kiệt tác viết về đề tài quê hương đất nước của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Nó đã được tác giả thai nghén và hình thành trong một quá trình lịch sử khá dài (1948-1955). Các áng thơ "Đêm mít tinh", “Sáng mát trong như sáng năm xưa" - đã khơi nguồn cảm hứng để Nguyễn Đình Thi khám phá và thể hiện tuyệt đẹp tình yêu nước một cách nồng nàn, say đắm.

Có lẽ không có một nhà thơ nào trên thế gian này, trở thành một nhà thơ chân chính mà lại không có một vần thơ, một bài thơ viết về đất nước, về quê hương. Bởi vì đất nước là nguồn cảm hứng vô tận đối với thi sĩ muôn đời. Nhưng tình cảm đất nước ở mỗi con người lại hình thành theo một con đường riêng, mang nội dung màu sắc riêng và dựa trên những cảm nhận riêng.

Bài thơ Đất nước được hình thành trong một quãng thời gian dài (1948-1955); lần đầu tiên được dưa vào tập Chiến sĩ (1956). Bài thơ được tổ hợp từ một số bài thơ khác như Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949). Chủ đề bao trùm của Đất nước là lòng yêu nước nồng nàn, thiết tha, ý thức độc lập tự chủ, là lòng tự hào về đất nước và nhân dân anh hùng, từ trong đau thương nô lệ, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã quật khởi vùng lên chiến thắng huy hoàng.Trong đó có những đoạn thơ Nguyễn Đình Thi đó là Tổ quốc hồi sinh tràn đầy sức sống, ý thức độc lập tự chủ và niềm tự hào về Tổ quốc giàu đẹp, có truyền thông bất khuất kiên cường.

Nguyễn Đình Thi là một nghệ sỹ đa tài, ông thành công trong rât nhiều lĩnh vực như thơ ca, âm nhạc, hội hoạ... Nhưng dường như ông vẫn được người đời nhắc đến nhiều nhất với tư cách một nhà thơ. Và ông là một nhả thơ viết rất hay, rất ấn tượng về hình ảnh một đất nước đau thương mà bất khuất trong chiến tranh, về tình yêu đôi lứa hài hoà trong tình yêu Tổ quốc. “Đất nước” là một đỉnh cao trong sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Thi. Bài thơ được hình thành trong một khoảng thời gian dài. Tiền thân của Đất nước là bài “Sáng mát trong như sáng năm xưa” (1948) và “Đêm mít tinh” (1949). Cả hai bài thơ đều viết từ Việt Bắc kháng Pháp trong tâm trạng nhớ Hà Nội, nỗi nhớ da diết, dạt dào yêu thương.

Đất nước luôn luôn là hành trang tinh thần trên bước đường đi tới của thế hệ trẻ, và hai bài thơ sẽ khơi dậy trong họ tình yêu Tổ quốc và những dự định tốt đẹp để góp phần dựng xây Đất nước. Hai bài thơ đã đem đến cho họ hai gương mặt đẹp về Tổ quốc: Đất nước của Nguyễn Đình Thi mang nhiều sắc thái hiện đại, còn Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm lại đậm đà phong vị dân gian. Vì thế cả hai gương mặt này gộp lại, có thể làm cho thế hệ trẻ cảm nhận đầy đủ, trọn vẹn hơn mà cũng phong phú, sâu sắc hơn về Tổ quốc.

Cũng như trong truyện và kịch, cảm hứng chủ đạo và nhất quán trong thơ Nguyễn Đình Thi là hình ảnh một đất nước Việt Nam đau thương, đói nghèo, cơ cực, bị dìm trong máu và nước mắt dưới ách thống trị của thực dân, phát xít và phong kiến tay sai. Trong quá trình sáng tạo nghệ thuật, nhất là khi sáng tác bài thơ Đất nước, toàn bộ tình cảm của nhà thơ tập trung ở khía cạnh này. Trên bước quân hành, xót xa, đau đớn, căm phẫn trước thảm cảnh mà kẻ thù đã gây ra.

Đề bài: Bình giảng đoạn thơ sau trong bài “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi: "Sáng .mát trong như sáng năm xưa... Những dòng sông đỏ nặng phù sa".. Bài làm..“Đất nước” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Nguyễn Đình Thi, thể hiện tập  .trung cảm hứng về đất nước của tác giả. Đoạn trích này là phần hay nhất, tinh tế nhất,  .độc đáo nhất của bài thơ. Thật vậy, bài thơ được nung nấu và sáng tác trong một khoảng .thời gian dài: bảy năm, từ năm 1948 đến năm 1955. 21 dòng đầu trong đoạn trích này chủ .yếu lấy từ các đoạn trong bài thơ “ Sáng mát trong như sáng năm xưa” viết năm 1948 và  .bài "Đêm mít tinh” viết năm 1949. 28 dòng còn lại gồm 7 khổ, mỗi khổ 4 dòng viết năm .1955, tuy vẫn có những câu hay nhưng vẫn có những lời kể lể, ý thơ không thật sâu sắc, .mặc dù vẫn thống nhất trong cảm hứng chung...Đoạn thơ này gồm ba đoạn nhỏ. 7 dòng đầu hoài niệm về  những ngày thu đã xa, 5 dòng .tiếp theo nói về mùa thu nay, và 9 dòng còn lại là cơn trào dâng của tình cảm yêu nước...Bài thơ mở đầu bằng một cảm xúc mùa thu trong sáng, nồng nàn, đầy sức sống:.. Sáng mát trong như sáng năm xưa.. Gió thổi mùa thu hương cốm mới...Trời thu trong sáng, gió thu mát dịu, và thoang thoảng đâu đây hương cốm mới, hương vị .đặc trưng của quê hương Việt Nam, của Hà Nội...Từ niềm vui bất ngờ chuyển sang hoài niệm về Hà Nội:.. Tôi nhớ những ngày thu đã xa.. Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội.. Những phố dài xao xác hơi may.. Người ra đi đầu không ngoảnh lại.. Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy...Không rõ cái sáng mát trong của năm xưa là sáng nào, nhưng cái sáng sớm chớm lạnh của .những ngày thu đã xa này là sáng ra đi rời xa Hà Nội. Nhà thơ nhớ như in hình ảnh Hà Nội  .những sáng sớm tinh mơ đầu thu. Phố như dài thêm vì chưa có người lại qua, gió thổi lá .khô xao xác trên đường, làm tăng thêm không khí heo may. Người ra đi có một cử chỉ dứt  .khoát không quyến luyến, để  lại đằng sau “thềm nắng lá rơi đầy”. Đây là hình  ảnh  ấn  .tượng trong kí ức, không theo trật tự chặt chẽ của thời gian, những hình ảnh dồn nén, đa  .nghĩa, gợi ra nhiều hướng cảm nhận. Một mặt, đây là những hình ảnh rất chân thực về .ngày thu Hà Nội, không bao giờ  quên: phố  dài, xao xác hơi may, thềm nắng lá rơi đầy,  .những đường nét thân yêu, gần gũi và có cái gì đó xót xa. Nhưng mặt khác, tác giả có cảm .xúc rất buồn về mùa thu, nhìn Hà Nội chỉ thấy hiu hắt, lạnh lẽo, rơi rụng...Đoạn hoài niệm này không phải hoài cổ, bởi nó đóng vai trò tương phản, đối sánh cho .cảnh “Mùa thu nay khác rồi”, một tứ  đối lập xưa nay để  khẳng định hiện tại khá quen .thuộc với thơ ca cách mạng...Tuy vậy hình ảnh “mùa thu nay” của Nguyễn Đình Thi là một hình ảnh khá độc đáo:.. Mùa thu nay khác rồi.. Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi.. Gió thổi rừng tre phấp phới.. Trời thu thay áo mới.. Trong biếc nói cười thiết tha...Một mùa thu trung du, núi đồi, rừng tre. Kể ra nếu hiểu so sánh mùa thu xưa Hà với mùa .thu nay trung du khác rồi thì không khỏi khập khiễng, nhưng đây là so sánh cảm xúc mùa .thu của tác giả đã thay đổi. Mùa thu xưa, nhà thơ nhìn Hà Nội chỉ thấy heo hút, lạnh lẽo  .rơi rụng, mùa thu này nhìn vào đâu cũng thấy vui reo, xôn xao, phấp phới, nói cười thiết .tha. Cả mùa thu được ẩn dụ, nhân hoá với trời thu thay áo mới, rừng tre phấp phới niềm  ..vui, cả  trời thu trong xanh như  nói cười. Đây vẫn là hình  ảnh quen thuộc kiểu Nguyễn  .Đình Thi, hoà lẫn thực và ảo...Nếu đoạn 1 thiên về hoài niệm, đoạn 2 nghiêng về cảm xúc thì đoạn 3 tiếp theo là dòng  .cảm xúc dào dạt với những câu khẳng định, câu trùng điệp. Cảm xúc sung sướng, tự hào  .của người làm chủ  như  muốn nói to lên vật sở  hữu của mình. Những câu thơ  bảy c

Chúng ta biết "Đất nước" tuy là một bài thơ ngắn, nhưng lại có dáng dấp một khúc tráng ca thu nhỏ. Không phải ngẫu nhiên mà có thể gặp ở đây bức tranh toàn cảnh về tổ quốc Việt Nam qua những thăng trầm lịch sử: Đất nước buồn trong thu xưa, Đất nước ngày đổi mới, Đất nước chìm trong đau thương, Đất nước vùng lên quật khởi. Mỗi phần tương đương với một chương tráng ca. Qua những bước dài ấy, người ta cứ thấy ngời lên một sức sống Việt Nam kì diệu, sức sống đã biến những người áo vải thành những anh hùng, biến một nước Việt chân đất cần lao lam lũ thành nước Việt Nam rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Mùa thu là cảm hứng muôn đời của người nghệ sĩ. Thu đến, thu đi; thu là khoảng giao mùa, khoảng lặng để thi nhân tìm thấy ở đó một mối đồng cảm sâu xa, để tạc nên những bức tranh cảnh sắc đa thanh, đa hình mà người đọc bao thế hệ vẫn ngẩn ngơ chiêm ngưỡng. Giữa mạch thơ chung dồi dào ấy, ta luôn nhớ đến mùa thu Hà Nội xưa đầy ý vị của Nguyễn Đình Thi.