KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
216
ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHỈ SỐ HUYẾT HỌC TRƯỚC GẠN TÁCH
ĐẾN QUÁ TRÌNH GẠN TÁCH VÀ CHẤT LƯỢNG KHỐI TIỂU CẦU
TRÊN HỆ THỐNG CÓ LỌC BẠCH CẦU VÀ BÙ DỊCH
TẠI TRUNG TÂM TRUYỀN MÁU CHỢ RẪY
Lê Thị Thu Hà1,3, Võ Nguyên Trung1, Phạm Lê Nhật Minh2,
Vũ Trần Duy2, Võ Quốc Việt2, Nguyễn Việt Hải2,
Trần Minh Nhi2, Bùi Lê Thảo Như2, Trần Thanh Tùng2,
Võ Đình Lộc3, Nguyễn Hoành Cường3, Lê Hoàng Oanh2
TÓM TẮT26
Mục tiêu: 1. Khảo sát các chỉ số huyết học
(CSHH) trước tách của ngưi hiến tiểu cầu
(NHTC) trên hệ thống có lọc bạch cầu và bù dịch
(AmiCORE).
2. Khảo sát ảnh hưởng của các CSHH trước
tách đến các thông số trong quá trnh gạn tách và
chất lưng khối tiểu cầu (KTC) thu đưc trên hệ
thống gạn tách có lọc bạch cầu và b dịch.
Đối tượng và phương pháp: 134 NHTC
trên hệ thống AmiCORE (500ml) từ tháng
11/2022 – 05/2023 tại Trung tâm Truyền máu
Ch Rẫy. Các CSHH đưc đo bằng hệ thống
phân tích huyết học Beckman Coulter và chế
phẩm KTC đưc sản xuất bằng máy gạn tách tiểu
cầu AmiCORE.
Kết quả: Có mối tương quan thuận yếu giữa
Hematocrit (HCT) trước tách và thi gian tách,
(r=0,189, p<0,05). Có mối tương quan thuận
trung bình giữa HCT trước tách và thể tích máu
1Đại học Y Dược TPHCM
2Trung tâm Truyền máu – Bệnh viện Chợ Rẫy
3Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định
Chịu trách nhiệm chính: Lê Thị Thu Hà
Email: lethuha.ky12dh@gmail.com
SĐT: 0944861556
Ngày nhận bài: 31/7/2024
Ngày phản biện khoa học: 01/8/2024
Ngày duyệt bài: 01/10/2024
xử lý, lưng ACD dùng (r=0,316, 0,308 và
p<0,001). Platelet (PLT) trước tách có mối tương
quan nghịch mạnh với thể tích máu xử lý, lưng
Anticoagulant Citrate Dextrose (ACD) dùng, (r =
-0,889, -0,876 và p<0,001). Có mối tương quan
nghịch trung bnh giữa PLT trước tách và thi
gian tách, (r = -0,583, p<0,001). Mean
Corpuscular Volume (MCV) trước tách có mối
tương quan nghịch yếu với lưng NaCl sử dụng,
(r = -0,219, p<0,001). Tỷ lệ KTC đạt tiêu chuẩn
chất lưng (TCCL) ở nữ giới bằng 0,85 lần so
với nam giới. Tỷ lệ KTC đạt TCCL ở nhóm HCT
trên 46% bằng 1,09 lần so với nhóm HCT từ
38% - 46%. Có sự khác biệt giữa các nhóm HCT
trước tách và Collection efficiency (CE), giữa
các nhóm PLT trước tách và Collection rate
(CR), (p<0,05).
Kết luận: Có mối tương quan thuận giữa
HCT và thi gian tách, thể tích máu xử lý, lưng
ACD dng. Ngưc lại, có mối tương quan nghịch
mạnh giữa PLT trước tách và thể tích máu xử lý,
lưng ACD dùng. Có mối tương quan nghịch yếu
giữa MCV và lưng NaCl sử dụng. Các yếu tố
liên quan với tỷ lệ KTC đạt TCCL là giới tính,
HCT. Nhóm NHTC có HCT từ 38-46% và PLT
trên 350x109/L có CE và CR cao hơn. Nhóm
NHTC có chỉ số PLT, MCV cao hơn và HCT
thấp hơn có thể có hiệu suất gạn tách tốt hơn trên
hệ thống AmiCORE.
T¹P CHÝ Y häc viÖt nam tẬP 544 - th¸ng 11 - QuyỂN 2 - sè ĐẶC BIỆT - 2024
217
Từ khóa: lọc bạch cầu, tiểu cầu gạn tách,
AmiCORE, Trung tâm Truyền máu Ch Rẫy.
Chú thích: CE (Collection efficiency): hiệu
suất lọc; CR (Collection rate): tỷ lệ lọc.
SUMMARY
INFLUENCE OF HEMOLOGICAL
INDICATORS PREAPHERESIS AND
RELATED PARAMETERS DURING
THE PLATELET APHERESIS
PROCESS AND QUALITY OF
PLATELETS USING THE
LEUKOCYTE FILTER SYSTEM AND
REHYDRATION AT CHO RAY BLOOD
TRANSFUSION CENTER
Objectives:
1. Survey of hematological indexes before
separation of platelet donors on the system with
leukocyte filtration and fluid replacement
(AmiCORE).
2. Investigate the effects of pre-separation
hematological indexes and parameters during the
apheresis process, and the quality of platelet
mass obtained on the apheresis system with
leukocyte filtration and fluid replacement.
Materials and methods: 134 platelet donors
on AmiCORE system (500ml) from November
2022 - May 2023 at Cho Ray Blood Transfusion
Center. Hematological indices were measured
using the Beckman Coulter automatic
hematology analysis system and platelet
preparations were generated using an AmiCORE
platelet separator.
Results: There was a weak, statistically
significant positive correlation between HCT
index preapheresis and plateletpheresis time,
(r=0.189, p<0.05).There was an average positive
correlation between the HCT index preapheresis
and the amount of blood processed and the
amount of ACD used (r=0.316, 0.308, p<0.001).
The PLT index preapheresis had a strong,
statistically significant negative correlation with
the amount of blood processed and the amount of
ACD used (r = -0.889, -0.876, p<0.001). There
was a statistically significant average negative
correlation between pre-separation PLT index
and plateletpheresis time, (r = -0.583, p<0.001).
The MCV index preapheresis has a weak,
statistically significant negative correlation with
the amount of NaCl used (r = -0.219, p<0.001).
The rate of platelets meeting quality standards in
women donors is 0.85 times higher than in men
donors with 95% CI from 0.73-0.98. The
percentage of platelets meeting quality standards
in the HCT group >46% was 1.09 times
compared to the HCT (38%-46%) with 95% CI
from 1.03-1.15. There were statistically
significant differences between the platelet donor
HCT groups preapheresis and CE, between the
PLT groups before apheresis and CR, (p<0.05).
Conclusion: There was a statistically
significant positive correlation between HCT and
plateletpheresis time, volume of blood processed,
and amount of ACD used. There was a strong
negative correlation with statistical significance
between pre-apheresis PLT and the volume of
blood processed and the amount of ACD used.
There was a weak, statistically significant
negative correlation between MCV and the
volume of NaCl used. Factors related to the
percentage of platelets meeting quality standards
are gender and HCT. The platelet donors group
with HCT from 38-46% and PLT above
350x109/L had higher CE and CR. Establishing
criteria for selecting platelet donors with higher
PLT, MCV and lower HCT could help optimize
the separation process on the AmiCORE system.
Keywords: leukocyte filtration, apheresis,
AmiCORE, Cho Ray Blood Transfusion Center.
Note: CE: Collection efficiency; CR:
Collection rate.
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
218
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Thu thập tiểu cầu bằng phương pháp gạn
tách đưc xem như là một tiến bộ rất lớn
trong y học truyền máu. Chế phẩm KTC
đưc sử dụng rộng rãi trong điều trị ngăn
ngừa chảy máu ở những ngưi bệnh giảm số
lưng hoặc chức năng tiểu cầu. Hiện nay,
KTC gạn tách từ một ngưi hiến là chế phẩm
đưc sử dụng phổ biến tại Việt Nam. Các hệ
thống gạn tách tự động hiện nay có thể thực
hiện thu KTC gạn tách từ NHTC với độ an
toàn và hiệu suất rất cao.
Tại Trung tâm Truyền máu Ch Rẫy, hệ
thống gạn tách tiểu cầu AmiCORE là hệ
thống gạn tách hiện đại với ưu điểm có thể
giảm bạch cầu trong sản phẩm KTC và có bù
dịch cho NHTC. Tuy nhiên, hiệu quả thu
thập tiểu cầu bằng máy tách tế bào có thể ảnh
hưởng bởi các chỉ số huyết học (CSHH)
trước tách của NHTC. Một số nghiên cứu
cũng chứng minh chỉ số mật độ tiểu cầu
(PLT) trước tách tương quan thuận với chất
lưng KTC gạn tách thu đưc. Chính vì vậy,
việc phân tích mối tương quan giữa các
CSHH trước tách và các thông số quá trình
gạn tách và chất lưng sản phẩm thu đưc sẽ
cung cấp cơ sở khoa học để đưa ra các tiêu
chí lựa chọn NHTC dựa trên các CSHH
trước tách nhằm tối ưu hoá hiệu quả quá
trình gạn tách và đảm bảo chất lưng KTC
thu đưc trên hệ thống gạn tách này.
Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề
tài với mục tiêu:
1. Khảo sát các chỉ số huyết học (CSHH)
trước tách của ngưi hiến tiểu cầu (NHTC)
trên hệ thống có lọc bạch cầu và bù dịch
(AmiCORE).
2. Khảo sát ảnh hưởng của các CSHH
trước tách và các thông số trong quá trnh
gạn tách, chất lưng khối tiểu cầu (KTC) thu
đưc trên hệ thống gạn tách có lọc bạch cầu
và b dịch.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tưng nghiên cứu: 134 NHTC trên
hệ thống AmiCORE (500ml) từ tháng
11/2022 – 05/2023 tại Trung tâm Truyền
máu Ch Rẫy
Tiêu chuẩn chọn NHTC: Đủ tiêu chuẩn
hiến tiểu cầu theo quy trnh chuẩn của Trung
tâm Truyền máu Ch Rẫy dựa theo Thông tư
26/2013/TT-BYT [1].
Tiêu chuẩn loi trừ NHTC: Không thỏa
tiêu chuẩn chọn vào. Có tiền căn cá nhân
Dương tnh hoặc chưa xác định với HBsAg,
anti HCV, P24 HIV-1 Ag và anti HIV-1, anti
Syphylis, sốt rét hoặc kháng thể bất thưng.
Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.
Cỡ mẫu:
Sử dụng công thức ước lưng một trung
bnh để khảo sát CSHH trước hiến:
- n là cỡ mẫu tối thiểu của nghiên cứu.
- α là sai lầm loại 1 và
12
Z
−
là trị số từ
phân phối chuẩn.
Chọn α = 0,05 ứng với độ tin cậy 95%, ta
đưc = 1,962 = 3,8416
- độ lệch chuẩn của các CSHH dựa
vào nghiên cứu của Phùng Thị Hoàng Yến
trên hệ thống gạn tách AmiCORE năm 2022
[2].
- sai số tuyệt đối chấp nhận.
T¹P CHÝ Y häc viÖt nam tẬP 544 - th¸ng 11 - QuyỂN 2 - sè ĐẶC BIỆT - 2024
219
Kết quả tính cỡ mẫu như sau:
Chỉ số
n
WBC
1,79
0,4
77
RBC
0,42
0,1
68
HGB
0,95
0,2
87
HCT
3,52
0,6
133
PLT
47,4
10
87
Thực tế, nghiên cứu này thu thập dữ liệu
với cỡ mẫu là 134 ngưi.
Thu thập dữ liệu
- Thu thập thông tin về tuổi, giới, nhóm
máu, chiều cao, cân nặng từ phiếu đăng ký
hiến máu.
- Các CSHH trước tách (WBC, RBC,
HBG, HCT, MCV, PLT) đưc đo bằng hệ
thống phân tch huyết học Beckman Coulter.
- KTC thành phẩm đưc đo lưng các chỉ
số chất lưng: thể tch, mật độ tiểu cầu/ul, số
lưng tiểu cầu.
Phân tch số liệu: Tất cả quy trnh thống
kê thực hiện bằng phần mềm Stata 14.2.
Mức độ tương quan đưc đánh giá bằng
hệ số r (trong đó hệ số tương quan r từ -1 đến
1, r > 0 tương quan thuận, r < 0 tương quan
nghịch, cụ thể r > |0.7|: tương quan mạnh,
|0.7| ≥ r ≥ |0.3|: tương quan trung bnh, r <
|0.3|: tương quan yếu giữa hai biến số).
Đạo đức: Toàn bộ quy trnh nghiên cứu
đã đưc chấp thuận từ Hội đồng Đạo đức
trong nghiên cứu y sinh học Đại học Y Dưc
TPHCM (số 828/HĐĐĐ-ĐHYD ngày 03
tháng 11 năm 2022).
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm người hiến tiểu cầu
Bảng 1. Đặc điểm NHTC (n=134)
Đặc điểm
Tần số
Tỷ lệ (%)
Nhóm tuổi
18-30 tuổi
34
25,4
31-50 tuổi
60
44,8
51-60 tuổi
40
29,8
Giới
Nam
93
69,4
Nữ
41
30,6
Nhóm máu
A
27
20,2
B
31
23,1
AB
2
1,5
O
74
55,2
Cân nặng (kg) (Trung vị (khoảng tứ phân vị))
Chiều cao (cm) (Trung vị (khoảng tứ phân vị))
BMI (Trung vị (khoảng tứ phân vị))
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
220
Phân loại BMI
Bnh thưng
82
61,2
Thừa cân
52
38,8
Nhận xét: Đa số NHTC là nam (69,4%)
và nhóm tuổi từ 31-50 tuổi chiếm tỷ lệ cao
nhất (44,8%). Hơn một nửa NHTC có nhóm
máu O (55,2%) và 1,5% có nhóm máu AB.
Cân nặng và chiều cao của NHTC có trung vị
và khoảng tứ phân vị là 65,5 (60 - 72) (kg)
và 165 (160 - 170) (cm). Trung vị chỉ số
BMI của NHTC trong nghiên cứu là 24,3 với
khoảng tứ phân vị là 22,7 - 26,9. Trong đó,
61,2% NHTC có chỉ số BMI ở mức bình
thưng.
3.2. Chỉ số huyết học NHTC trước tách
Bảng 2. Chỉ số uyết học NHTC trước tách (n=134)
Chỉ số
Trung bình ± Độ lệch chuẩn
Giá trị lớn nhất
Giá trị nhỏ nhất
WBC (x109/L)
7,5±1,4
10,0
3,3
RBC (x1012/L)
4,9±0,4
6,0
4,3
HGB (g/dL)
14,2±1,0
16,3
12,5
CT (%)
43,0±2,8
49,1
38,0
MCV (fL)
87,7±3,5
97,1
80,4
PLT (x109/L)
341,4±46,5
461,3
272,8
Nhận xét: WBC trước tách trung bình là 7,5±1,4 x109/L. RBC trung bình là 4,9±0,4
x1012/L. HGB trung bình là 14,2±1,0 (g/dL), HCT trung bình là 43,0±2,8%, MCV trung bình
là 87,7±3,5 fL và PLT trung bình là 341,4±46,5 x109/L.
3.3. Chất lượng KTC gạn tách từ NHTC
Bảng 3. Chất lượng KTC gn tách từ NHTC (n=134)
Chỉ số
Trung bình ±
Độ lệch chuẩn
TCCL KTC theo
Thông tư 26/2013-BYT
Đạt TCCL theo Thông tư
26/2013-BYT
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Thể tích KTC (ml)
500,96±6,72
500 ml (±15%)
134
100
Mật độ tiểu cầu/uL
1290,51±106,94
<1500 x109/L
134
100
SLTC/đv
646,02±48,39
≥600 x109/đv
125
93,3
Nhận xét: Chỉ số thể tch KTC, mật độ tiểu cầu đảm bảo TCCL theo Thông tư
26/2013/TT-BYT với 134 KTC, đạt tỷ lệ 100% và 125 KTC đạt TCCL về SLTC/đv (93,3%).
3.4. Các thông số trong quá trình tách KTC
Bảng 4. Các thông số trong quá trình tách KTC
Thông số
Trung bình ± Độ lệch chuẩn
Thi gian gạn tách (phút)
86,7±22,9
Thể tích máu xử lý (ml)
3658±532,0
Lưng NaCl sử dụng (ml)
315,3±28,9
Lưng ACD dùng (ml)
371,4±53,1
Nhận xét: Thi gian gạn tách KTC trung bình là 86,7±22,9 phút, thể tích máu xử lý trung
bình là 3658±532,0 ml máu, lưng NaCl 0,9% sử dụng trung bình là 315,3±28,9 ml và lưng
ACD dùng trong toàn bộ quá trình tách trung bình là 371,4±53,1 ml.