Ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng và nồng độ đường lên quá trình nhân nhanh chồi gừng in vitro

Journal of Science – 2014, Vol. 4 (3), 68 – 73<br /> <br /> An Giang University<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHẤT ĐIỀU HÒA SINH TRƯỞNG VÀ NỒNG ĐỘ ĐƯỜNG<br /> LÊN QUÁ TRÌNH NHÂN NHANH CHỒI GỪNG IN VITRO<br /> Huỳnh Trường Huê1, Nguyễn Thị Thúy Diễm1<br /> 1<br /> <br /> ThS. Khoa Nông nghiệp & Tài nguyên Thiên nhiên, Trường Đại học An Giang<br /> <br /> Thông tin chung:<br /> Ngày nhận bài: 18/06/14<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt:<br /> 05/09/14<br /> Ngày chấp nhận đăng:<br /> 22/10/14<br /> Title:<br /> An effect of plant growth<br /> regulators and sucrose<br /> concentration to shoot<br /> proliferation of ginger in vitro<br /> Từ khóa:<br /> Chất điều hòa sinh trưởng thực<br /> vật, gừng, nhân chồi, đường<br /> Keywords:<br /> Plant growth regulators,<br /> ginger, shoot proliferation,<br /> sucrose<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The young shoots explanted from parent ginger plants in a greenhouse were<br /> aseptically cultured on solidified MS. After 2 weeks, shoots were cultured on<br /> solidified MS medium supplemented with various concentrations of TDZ, BA,<br /> IAA, IBA and sucrose toinvestigaeg the effect of plant growth regulators and<br /> sucrose concentrationon shoot proliferation of ginger in vitro. Results of<br /> experiments showed that the medium rate for highest shoot proliferation is MS +<br /> 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ + 1 mg/L IAA hay MS + 2,5 mg/l BA + 0,2 mg/l<br /> TDZ + 1 mg/l IBA + 20 g/L sucrose.<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Các chồi non từ cây gừng mẹ được khử trùng và nuôi cấy trên môi trường MS.<br /> Sau 2 tuần các chồi được cấy vào môi trường MS có bổ sung các chất điều hòa<br /> sinh trưởng như TDZ, BA, IAA, IBA và đường ở các nồng độ khác nhau để khảo<br /> sát ảnh hưởng của các nồng độ CĐHST và nồng độ đường lên quá trình nhân<br /> nhanh chồi gừng in vitro. Qua kết quả các thí nghiệm cho thấy môi trường thích<br /> hợp để nhân nhanh chồi là môi trường MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ + 1<br /> mg/L IAA hay MS + 2,5 mg/l BA + 0,2 mg/l TDZ + 1 mg/l IBA + 20 g/L đường.<br /> <br /> Nam, hiện nay nghề trồng gừng đã đem lại thu<br /> nhập khá cao cho người trồng và đang có xu<br /> hướng phát triển thành một ngành sản xuất nên<br /> đòi hỏi phải có những giống gừng tốt, chất lượng<br /> phục vụ cho sản xuất. Đề tài “Ảnh hưởng của các<br /> chất điều hòa sinh trưởng và nồng độ đường lên<br /> quá trình nhân nhanh chồi gừng in vitro” được<br /> thực hiện với mục tiêu tìm nồng độ các chất điều<br /> hòa sinh trưởng (TDZ, BA, IAA, IBA) và nồng độ<br /> đường thích hợp cho sự nhân nhanh chồi gừng in<br /> vitro, góp phần thúc đẩy gia tăng sản lượng cây<br /> giống.<br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU<br /> Gừng (Zingiber officinale Rosc.) là một trong<br /> những cây gia vị quan trọng được sử dụng làm gia<br /> vị hoặc chế biến thành nhiều sản phẩm như mứt,<br /> kẹo, rượu,... Ngoài ra, gừng có nhiều đặc tính<br /> dược liệu có giá trị trong ngành dược phẩm<br /> (Ravindran và Nirmal Babu, 2005). Việc canh tác<br /> gừng thường được lấy giống từ kỹ thuật nhân<br /> giống truyền thống, chủ yếu là tách lấy củ trồng<br /> nên đã vô tình làm lây lan các mầm bệnh có sẵn<br /> trong củ gừng, làm giảm năng suất và phẩm chất<br /> củ, gây thiệt hại đáng kể cho người trồng gừng<br /> (Villamor, 2010). Phương pháp nhân giống in<br /> vitro cây gừng cũng đã được nghiên cứu nhằm tạo<br /> ra số lượng lớn cây giống đồng đều trong một thời<br /> gian ngắn (Balachandran & cs., 1990; Lâm Ngọc<br /> Phương, 1997; Rout & cs., 2001; Lê Trần Như<br /> Thảo, 2005; Huỳnh Trường Huê, 2009). Ở Việt<br /> <br /> 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1 Phương tiện<br /> Mẫu cấy là các chồi gừng in vitro sau khi đã khử<br /> trùng và nuôi cấy trên môi trường MS được dùng<br /> làm vật liệu nghiên cứu.<br /> 68<br /> <br /> Journal of Science – 2014, Vol. 4 (3), 68 – 73<br /> <br /> An Giang University<br /> <br /> Môi trường nền là môi trường MS (Murashige &<br /> Skoog, 1962) có thêm agar (8g/L), nước dừa (100<br /> ml/L) và Myo - Inositol (0,1 g/L). Các chất điều<br /> hoà sinh trưởng (CĐHST) và nồng độ đường<br /> saccharose bổ sung vào môi trường nuôi cấy tùy<br /> theo từng thí nghiệm được tiến hành. pH của môi<br /> trường nuôi cấy từ 5,7 - 5,8. Điều kiện nuôi cấy:<br /> thời gian chiếu sáng 16 giờ/ngày, nhiệt độ 250C –<br /> 260C.<br /> <br /> Mục tiêu: nhằm tìm hiệu quả phối hợp giữa<br /> cytokinin, auxin và nồng độ đường saccharose lên<br /> quá trình sinh trưởng và phát triển của chồi gừng.<br /> Môi trường sử dụng để nuôi cấy cho thí nghiệm 3<br /> là 2 môi trường tối ưu (MS + 2,5 mg/L BA + 0,2<br /> mg/L TDZ + 1 mg/L IAA; MS + 2,5 mg/L BA<br /> +0,2 mg/L TDZ + 1 mg/L IBA) của thí nghiệm 2<br /> có bổ sung thêm đường saccharose lần lượt với<br /> các nồng độ 20; 40; 50; 60 ;70; 80 g/L.<br /> <br /> 2.2 Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Thí nghiệm được bố trí theo thể thức hoàn toàn<br /> ngẫu nhiên với 12 nghiệm thức và 1 nghiệm thức<br /> đối chứng (MS không có CĐHST + 20 g/L đường<br /> saccharose), 5 lần lặp lại, mỗi lần lặp lại là 1 keo<br /> tương đương với 2 mẫu chồi/keo.<br /> <br /> 2.2.1 Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của Kinetin, BA,<br /> TDZ lên quá trình nhân chồi gừng<br /> Mục tiêu: nhằm tìm nồng độ BA và hiệu quả phối<br /> hợp giữa các chất điều hòa sinh trưởng thuộc<br /> nhóm cytokinin (BA, TDZ và Kinetin) trong môi<br /> trường nhân chồi gừng in vitro.<br /> Thí nghiệm được bố trí theo thể thức hoàn toàn<br /> ngẫu nhiên, gồm 15 nghiệm thức và 1 nghiệm<br /> thức đối chứng (không có chất điều hòa sinh<br /> trưởng). Mỗi nghiệm thức lặp lại 5 lần, mỗi lần<br /> lặp lại là 1 keo, mỗi keo cấy 2 mẫu chồi.<br /> <br /> 2.3 Chỉ tiêu theo dõi và phân tích số liệu<br /> Các chỉ tiêu được theo dõi trên tuần như: tỷ lệ tạo<br /> chồi (%); Số lá/chồi; Số chồi; Số rễ/chồi, trong 8<br /> tuần sau khi cấy (TSKC). Các số liệu của thí<br /> nghiệm được lưu giữ trên Excel và phân tích<br /> thống kê bằng phần mềm MSTATC.<br /> 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> <br /> Các chồi gừng in vitro được cấy vào môi trường<br /> nền có bổ sung thêm đường saccharose (20 g/L).<br /> Chất điều hòa sinh trưởng được cho vào môi<br /> trường nuôi cấy bao gồm 5 nồng độ BA (0,5; 1;<br /> 1,5; 2; 2,5 mg/L) sử dụng đơn hay có phối hợp với<br /> TDZ (0,2 mg/L) hoặc Kinetin (0,2 mg/L).<br /> <br /> 3.1 Ảnh hưởng của BA, TDZ, Kn lên quá trình<br /> nhân chồi gừng<br /> Kết quả Bảng 1 cho thấy, ở 8 TSKC tất cả các<br /> nghiệm thức có bổ sung CĐHST cho tỷ lệ mẫu tạo<br /> chồi cao hơn so với nghiệm thức không có bổ<br /> sung CĐHST, nhưng giữa các nghiệm thức khác<br /> biệt không có ý nghĩa thống kê. Đối với các<br /> nghiệm thức chỉ bổ sung BA vào môi trường nuôi<br /> cấy, nghiệm thức có bổ sung 2 mg/L BA cho số<br /> chồi phát sinh nhiều nhất đạt 2,5 chồi; 2,15 lá và<br /> 1,88 rễ và có sự khác biệt so với đối chứng ở mức<br /> ý nghĩa 1%. Khi BA + TDZ, số chồi thu nhận<br /> được tăng lên rõ rệt (đạt 3,46 chồi; 1,99 lá và 1,2<br /> rễ) ở nghiệm thức có bổ sung 2,5 mg/L BA và 0,2<br /> mg/L TDZ, cao hơn gấp 1,4 lần so với môi trường<br /> chỉ có BA. Sự kết hợp giữa BA và Kn không làm<br /> cho số lượng chồi tăng thêm nhiều so với nghiệm<br /> thức chỉ bổ sung BA hay BA + TDZ, số chồi đạt<br /> cao nhất là 2 chồi với 1,75 lá và 1,94 rễ ở nghiệm<br /> thức có bổ sung 1,5 mg/L BA và 0,2 mg/L Kn<br /> (Hình 1). Như vậy, khi bổ sung 2,5 mg/L BA kết<br /> hợp 0,2 mg/L TDZ vào môi trường nền MS thì số<br /> chồi đạt được là 3,46 chồi; 1,99 lá; 1,2 rễ.<br /> <br /> 2.2.2 Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của cytokinin và<br /> auxin lên quá trình nhân chồi<br /> Mục tiêu: nhằm tìm hiệu quả phối hợp giữa hai<br /> nhóm kích thích tố sinh trưởng là cytokinin (BA,<br /> TDZ, Kinetin) và auxin (IAA, IBA) trong môi<br /> trường nhân chồi gừng.<br /> Môi trường nền sử dụng để nuôi cấy cho thí<br /> nghiệm 2 là 3 môi trường tối ưu (MS + 2 mg/L<br /> BA; MS + 2,5 mg/ L BA + 0,2 mg/l TDZ ; MS +<br /> 1,5 mg/l BA + 0,2 mg/l Kn) của thí nghiệm 1 có<br /> bổ sung thêm IAA (0,5; 1 mg/L) hoặc IBA (0,5; 1<br /> mg/L). Thí nghiệm được bố trí theo thể thức hoàn<br /> toàn ngẫu nhiên, gồm 12 nghiệm thức và 1<br /> nghiệm thức đối chứng (không có chất điều hòa<br /> sinh trưởng). Mỗi nghiệm thức lặp lại 5 lần, mỗi<br /> lần lặp lại là 1 keo, mỗi keo cấy 2 mẫu chồi.<br /> 2.2.3 Thí nghiệm 3: Ảnh hưởng của nồng độ<br /> đường, cytokinin và auxin lên quá trình nhân chồi<br /> <br /> 69<br /> <br /> Journal of Science – 2014, Vol. 4 (3), 68 – 73<br /> University<br /> <br /> An Giang<br /> <br /> (a)<br /> (b)<br /> (c)<br /> Hình 1. Chồi gừng sau 8 tuần nuôi cây trong môi trường MS + 2 mg/L BA (a); MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L<br /> TDZ (b); MS + 1,5 mg/L BA + 0,2 mg/L Kn (c)<br /> Bảng 1: Hiệu quả của BA, TDZ và Kn đến sự sinh trưởng và phát triển của chồi gừng ở 8 TSKC<br /> Nồng độ (mg/L)<br /> BA<br /> <br /> Tỷ lệ tạo chồi<br /> (%)<br /> <br /> Số chồi<br /> <br /> TDZ<br /> <br /> Kn<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 62,19<br /> <br /> 1,27<br /> <br /> f<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 1,81<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 1,89<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,5<br /> 2,0<br /> <br /> Số lá/chồi<br /> <br /> Số rễ/chồi<br /> <br /> 1,82 bcd<br /> <br /> 2,50 ab<br /> <br /> cdef<br /> <br /> 2,16 ab<br /> <br /> 2,68 a<br /> <br /> cdef<br /> <br /> 2,19 a<br /> <br /> 2,78 a<br /> <br /> 2,05 bcdef<br /> <br /> 2,05 abc<br /> <br /> 2,31 abc<br /> <br /> 2,50 bc<br /> <br /> 2,15 ab<br /> <br /> 1,88 cd<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,12 bcde<br /> <br /> 2,04 abc<br /> <br /> 2,05bcd<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,16 bcde<br /> <br /> 1,79<br /> <br /> cd<br /> <br /> 1,59 de<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,80ab<br /> <br /> 1,96 abc<br /> <br /> 1,94 cd<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,28 bcd<br /> <br /> 1,78<br /> <br /> 1,75 cde<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,27 bcd<br /> <br /> 1,87 abcd<br /> <br /> 1,86 cd<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 3,46a<br /> <br /> 1,99 abc<br /> <br /> 1,20 e<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 1,95<br /> <br /> cdef<br /> <br /> 1,71<br /> <br /> cd<br /> <br /> 2,06 bcd<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 1,95<br /> <br /> cdef<br /> <br /> 1,60<br /> <br /> d<br /> <br /> 2,01 bcd<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 2,00 bcdef<br /> <br /> 1,75<br /> <br /> cd<br /> <br /> 1,94 cd<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 1,65<br /> <br /> def<br /> <br /> 1,83 bcd<br /> <br /> 2,20 abc<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 1,39<br /> <br /> ef<br /> <br /> 1,79<br /> <br /> 1,98 cd<br /> <br /> 0<br /> <br /> F<br /> CV (%)<br /> <br /> ns<br /> 14,64<br /> <br /> cd<br /> <br /> cd<br /> <br /> **<br /> <br /> **<br /> <br /> **<br /> <br /> 23,99<br /> <br /> 11,06<br /> <br /> 17,39<br /> <br /> Các số liệu đã được chuyển đổi sang dạng<br /> và dạng Arsin x đối với tỷ lệ phần trăm khi phân tích thống kê.<br /> Trong cùng một cột các số có chữ theo sau giống nhau thì không khác biệt có ý nghĩa thống kê; ** = khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê ở mức 1%; ns = khác biệt không có ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> Qua kết quả thí nghiệm có thể thấy môi trường<br /> MS + BA hay tổ hợp BA + TDZ, BA + Kn có tác<br /> dụng gia tăng số chồi cao hơn so với nghiệm thức<br /> không có CĐHST. Hiệu quả tạo chồi trên môi<br /> trường có BA + TDZ cao hơn môi trường chỉ bổ<br /> sung BA và môi trường có BA + Kn. Điều này<br /> cho thấy TDZ có hoạt tính mạnh hơn BA và Kn.<br /> Sự có mặt của TDZ trong môi trường nuôi cấy có<br /> <br /> ảnh hưởng rõ rệt đến quá trình nhân chồi. TDZ có<br /> tác dụng rất mạnh trong kích thích sự tạo chồi bất<br /> định (Huetteman & Preece, 1993). Theo Dương<br /> Công kiên (2003), khi bổ sung TDZ ở nồng độ<br /> thấp vào môi trường sẽ tác động kích thích hình<br /> thành chồi. Do đó, việc phối hợp BA và TDZ bổ<br /> sung vào môi trường nhân chồi là rất cần thiết.<br /> <br /> 70<br /> <br /> Journal of Science – 2014, Vol. 4 (3), 68 – 73<br /> <br /> An Giang University<br /> <br /> chồi đạt cao nhất ở các nghiệm thức có bổ sung<br /> cytokinin kết hợp với auxin là 70,78 – 87,97%,<br /> thấp nhất ở nghiệm thức không CĐHST là<br /> 53,59%.<br /> <br /> 3.2 Ảnh hưởng của cytokinin và auxin lên quá<br /> trình nhân chồi<br /> Kết quả ở Bảng 2 cho thấy, từ một chồi sau 8 tuần<br /> nuôi cấy trên các môi trường có sự kết hợp giữa<br /> cytokinin và auxin có sự hình thành chồi, tỷ lệ tạo<br /> <br /> Bảng 2. Hiệu quả của tổ hợp các chất điều hòa sinh trưởng cytokinin và auxin đến sự nhân nhanh chồi gừng ở 8<br /> TSKC<br /> Nồng độ (mg/L)<br /> <br /> Tỷ lệ tạo<br /> chồi (%)<br /> <br /> Số chồi<br /> <br /> Số lá/chồi<br /> <br /> Số rễ/chồi<br /> <br /> BA<br /> <br /> TDZ<br /> <br /> Kn<br /> <br /> IAA<br /> <br /> IBA<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 53,59 b<br /> <br /> 1,17<br /> <br /> e<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 79,38a<br /> <br /> 2,11<br /> <br /> cde<br /> <br /> 1,99<br /> <br /> cd<br /> <br /> 2,24 ab<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 2,84abcd<br /> <br /> 1,93<br /> <br /> d<br /> <br /> 1,84 bc<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 3,08abc<br /> <br /> 1,97<br /> <br /> cd<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 3,73a<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 70,78ab<br /> <br /> 1,74<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 1,49 bcd<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 2,34<br /> <br /> 2,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 2,01<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 2,25a<br /> <br /> 2,62 a<br /> <br /> 1,33<br /> <br /> c<br /> <br /> 2,16abc<br /> <br /> 1,45<br /> <br /> c<br /> <br /> 2,05abcd<br /> <br /> 2,28ab<br /> <br /> 2,26a<br /> <br /> 2,39ab<br /> <br /> cd<br /> <br /> 2,05abcd<br /> <br /> 2,31ab<br /> <br /> cde<br /> <br /> 2,08abcd<br /> <br /> 2,28ab<br /> <br /> 3,53ab<br /> <br /> 2,03 bcd<br /> <br /> 1,20<br /> <br /> c<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 3,56ab<br /> <br /> 1,99<br /> <br /> 1,23<br /> <br /> c<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 2,85abcd<br /> <br /> 2,09abcd<br /> <br /> 1,75 bc<br /> <br /> 87,97a<br /> <br /> 2,47abcd<br /> <br /> 2,24ab<br /> <br /> 2,55a<br /> <br /> F<br /> <br /> **<br /> <br /> **<br /> <br /> **<br /> <br /> **<br /> <br /> CV (%)<br /> <br /> 15,67<br /> <br /> 8,03<br /> <br /> 19,69<br /> <br /> 25,58<br /> <br /> de<br /> <br /> cd<br /> <br /> Các số liệu đã được chuyển đổi sang dạng<br /> và dạng Arsin x đối với tỷ lệ phần trăm khi phân tích thống kê.<br /> Trong cùng một cột các số có chữ theo sau giống nhau thì không khác biệt có ý nghĩa thống kê; ** = khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê ở mức 1%.<br /> <br /> Trong môi trường MS có bổ sung các tổ hợp BA,<br /> BA + TDZ, BA + Kn với IAA cho thấy: khi tổ<br /> hợp 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ và IAA ở<br /> nồng độ 0,5 mg/L thì cho số chồi là 3,08 chồi;<br /> 1,97 lá và 1,33 rễ. Tiếp tục tăng nồng độ IAA lên<br /> 1 mg/L cho số chồi phát sinh vượt trội hơn so với<br /> ở tất cả các nghiệm thức đạt 3,73 chồi, với số lá<br /> đạt 2,16 lá và 1,45 rễ/chồi. Khi tổ hợp BA, BA +<br /> TDZ, BA + Kn với IBA cho thấy: ứng với BA có<br /> nồng độ 2,5 mg/L kết hợp 0,2 mg/L TDZ, dưới<br /> tác động của IBA ở hai nồng độ 0,5 mg/L và 1<br /> mg/L cho số chồi phát sinh cao, tuy nhiên ở nồng<br /> độ IBA 1 mg/L có tác động phát sinh chồi tốt<br /> hơn, nhiều hơn đạt 3,56 chồi; 1,99 lá và 1,23 rễ.<br /> Như vậy, để tạo ra số lượng chồi, có thể sử dụng<br /> môi trường MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ<br /> +1 mg/L IAA hoặc IBA (Hình 2d và Hình 2e).<br /> <br /> 3.3 Ảnh hưởng của nồng độ đường, cytokinin<br /> và auxin lên quá trình nhân chồi<br /> Qua các thí nghiệm trên, nhận thấy 2 chất<br /> cytokinin là BA với nồng độ 2,5 mg/L và TDZ<br /> với nồng độ 0,2 mg/L đều có khả năng kích thích<br /> mẫu nuôi cấy tạo chồi cao, đồng thời 2 auxin<br /> IAA, IBA ở nồng độ 1 mg/L khi bổ sung vào môi<br /> trường nuôi cấy đã làm gia tăng hiệu quả quá<br /> trình tạo chồi rõ rệt. Chính vì thế, chúng tôi tiếp<br /> tục nghiên cứu ảnh hưởng tổ hợp các chất này<br /> với các nồng độ đường khác nhau đến hiệu quả<br /> nhân nhanh chồi. Kết quả thí nghiệm sau 8 tuần<br /> nuôi cấy (Bảng 3) cho thấy, ở các nghiệm thức có<br /> bổ sung đường và CĐHST cho tỷ lệ mẫu tạo<br /> chồi cao nhất đạt 79,38 - 89,97%, thấp nhất là<br /> nghiệm thức MS + 20 g/L đường đạt 70,78 %.<br /> <br /> 71<br /> <br /> Journal of Science – 2014, Vol. 4 (3), 68 – 73<br /> University<br /> <br /> An Giang<br /> <br /> Bảng 3. Ảnh hưởng của BA, TDZ , IAA, IBA và hàm lượng đường đến sự sinh trưởng của chồi gừng ở 8 TSKC<br /> Nồng độ (mg/L)<br /> <br /> đường<br /> (g/L)<br /> <br /> Tỷ lệ tạo<br /> chồi (%)<br /> <br /> Số chồi<br /> <br /> BA<br /> <br /> TDZ<br /> <br /> IAA<br /> <br /> IBA<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 20<br /> <br /> 70,78<br /> <br /> 1,41<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 20<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 40<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 50<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> f<br /> <br /> Số lá/chồi<br /> <br /> Số rễ/chồi<br /> <br /> 1,54<br /> <br /> 1,63abcd<br /> <br /> 2,71 b<br /> <br /> 1,62<br /> <br /> 1,31<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,52 bcd<br /> <br /> 1,49<br /> <br /> 1,46 bcd<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,27 bcde<br /> <br /> 1,46<br /> <br /> 2,07a<br /> <br /> 60<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,23 bcde<br /> <br /> 1,33<br /> <br /> 1,81abc<br /> <br /> 70<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 1,89<br /> <br /> ef<br /> <br /> 1,32<br /> <br /> 1,51abcd<br /> <br /> def<br /> <br /> cd<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 80<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 1,94<br /> <br /> 1,35<br /> <br /> 1,85abc<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 20<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 3,38a<br /> <br /> 1,39<br /> <br /> 1,48 bcd<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 40<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 3,50a<br /> <br /> 1,47<br /> <br /> 1,22<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 50<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,63 bc<br /> <br /> 1,59<br /> <br /> 1,83abc<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 60<br /> <br /> 79,38<br /> <br /> 2,09<br /> <br /> 1,45<br /> <br /> 1,53abcd<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 70<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,07cde<br /> <br /> 1,46<br /> <br /> 2,02ab<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 80<br /> <br /> 87,97<br /> <br /> 2,05cde<br /> <br /> 1,27<br /> <br /> 1,85abc<br /> <br /> F<br /> <br /> ns<br /> <br /> **<br /> <br /> ns<br /> <br /> **<br /> <br /> CV (%)<br /> <br /> 11,69<br /> <br /> 15,44<br /> <br /> 11,96<br /> <br /> 20,49<br /> <br /> cde<br /> <br /> d<br /> <br /> Các số liệu đã được chuyển đổi sang dạng<br /> và dạng Arsin x đối với tỷ lệ phần trăm khi phân tích thống kê.<br /> Trong cùng một cột các số có chữ theo sau giống nhau thì không khác biệt có ý nghĩa thống kê; ** = khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê ở mức 1%; ns = khác biệt không có ý nghĩa thống kê<br /> <br /> Khi nồng độ đường trong môi trường nuôi cấy<br /> gia tăng từ 20 - 40 g/L bổ sung vào môi trường<br /> MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ + 1 mg/L<br /> IBA (Hình 2f) thì sự sinh trưởng và phát triển của<br /> chồi gừng tăng cao đạt 3,38 – 3,58 chồi; 1,391,47 lá và 1,22-1,48 rễ và khác biệt có ý nghĩa<br /> 1% so với các nghiệm thức khác. Khi bổ sung<br /> nồng độ đường 50 – 80 g/L vào môi trường nuôi<br /> cấy cho số chồi tạo ra thấp, nhưng quan sát đặc<br /> <br /> điểm rễ nhận thấy rễ phình to có xu hướng tạo<br /> thành củ và có mùi gừng đặc trưng. Kết quả thí<br /> nghiệm cho thấy đường có hiệu quả rất lớn trong<br /> quá trình phát triển của cây cấy mô. Vì nó là<br /> nguồn cung cấp cacbon chính cho sự hình thành<br /> và phát triển của chồi. Khi bổ sung nồng độ<br /> đường quá cao vào môi trường (50 – 80 g/L) sẽ<br /> ức chế quá trình tạo chồi.<br /> <br /> (d)<br /> <br /> (e)<br /> <br /> (f)<br /> <br /> Hình 2. Chồi gừng sau 8 tuần nuôi cây trong môi trường MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ + 1<br /> mg/L IAA(d); MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L TDZ + 1 mg/L IBA (e); MS + 2,5 mg/L BA + 0,2 mg/L<br /> TDZ + 1 mg/L IBA + 40 g/L đường (f)<br /> <br /> 72<br /> <br />