Ảnh hưởng của chế độ ăn lên sinh trưởng, mức độ phân đàn, hệ số chuyển đổi thức ăn, tỉ lệ sống và năng suất của cá chim vây vàng ( Trachinotus blochii Lacepede, 1801 ) nuôi thương phẩm

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA CHẾ ĐỘ ĂN LÊN SINH TRƯỞNG, MỨC ĐỘ<br /> PHÂN ĐÀN, HỆ SỐ CHUYỂN ĐỔI THỨC ĂN, TỈ LỆ SỐNG VÀ NĂNG SUẤT<br /> CỦA CÁ CHIM VÂY VÀNG (Trachinotus blochii Lacepede, 1801)<br /> NUÔI THƯƠNG PHẨM<br /> EFFECT OF DIET ON GROWTH, THE COEFFICIENT CVL, FOOD CONVERSION<br /> RATIO, SURVIVAL AND YIELD OF GROWTH PAMOMNO<br /> (Trachinotus blochii Lacepède, 1801)<br /> Châu Văn Thanh1, Ngô Văn Mạnh2<br /> Ngày nhận bài: 10/4/2015; Ngày phản biện thông qua: 28/10/2015; Ngày duyệt đăng: 15/12/2015<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Thí nghiệm được thực hiện để đánh giá ảnh hưởng của chế độ cho ăn lên sinh trưởng, hệ số CVL, FCR,<br /> tỉ lệ sống, năng suất của cá chim vây vàng nuôi thịt. Cỡ cá thả L=16,1 ± 0,35 cm, W= 64,4 ± 2,32 g, cho ăn 3<br /> chế độ: (1) 2 % BW; (2) 4% BW; (3) 6% BW và cỡ L=15,8 ± 0,41 cm, W=54,3 ± 2,44 g, cho ăn: (1) 1 lần/ngày;<br /> (2) 2 lần/ngày; (3) 3 lần/ ngày, nuôi 240 ngày, n=3. Kết quả: Khẩu phần thức ăn ảnh hưởng lên sinh trưởng,<br /> FCR, năng suất của cá thịt. Số lần cho cá ăn ảnh hưởng lên khối lượng, FCR, năng suất của cá thịt. Từ đó, có<br /> thể cho cá thịt ăn 2 lần/ngày từ 4% BW đến 6% BW .<br /> Từ khóa: Cá chim vây vàng, chế độ cho ăn, sinh trưởng, tỉ lệ sống, Trachinotus blochii<br /> ABSTRACT<br /> The effects of diet on growth, the coefficient CVL, FCR, survival, yield of growth papomno was examined.<br /> Sizes L=16.1 ± 0.35 cm, W= 64.4 ± 2.32 g, , fed three diets: : (1) 2 % BW; (2) 4% BW; (3) 6% BW. And sizes<br /> L=15.8 ± 0.41 cm, W=54.3 ± 2.44 g, fed three diets: (1) 1 time/day; (2) 2 times/day; (3) 3 times/day, cultured<br /> in 240 days. Experiments were repeated 3 times. Result showed that dietary effects on growth, FCR, yield of<br /> growth papomno. Number of times the feeding effects on weight, FCR, yield of growth papomno. From the<br /> above results, may apply for feeding grow fish 2 times/day and 4% BW to 6% BW .<br /> Keywords: Papomno, diet, growth, survival, Trachinotus blochii<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cá chim vây vàng (Trachinotus blochii<br /> Lacepede, 1801) được tìm thấy nhiều ở vùng<br /> biển mở thuộc Thái Bình Dương, Đại Tây<br /> Dương và Ấn Độ Dương. Tại khu vực châu<br /> Á cá chim vây vàng phân bố ở Nhật Bản,<br /> Indonesia, Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam<br /> <br /> 1<br /> <br /> (Nguyễn Hữu Phụng và CTV, 1995; Juniyanto<br /> và CTV, 2008). Đây là loài cá nổi, rộng muối,<br /> sống chủ yếu ở tầng giữa và tầng mặt thuộc<br /> vùng biển ấm. Mặc dù là loài ăn mồi thiên về<br /> động vật, song trong quá trình nuôi cá chim<br /> vây vàng không ăn thịt đồng loại, có thể nuôi<br /> được với mật độ cao, cá cũng sử dụng tốt các<br /> <br /> ThS. Châu Văn Thanh, 2 ThS. Ngô Văn Mạnh: Viện Nuôi trồng thủy sản – Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> 54 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> loại thức ăn công nghiệp và là loài có giá trị<br /> kinh tế (giá bán từ 4 - 6 USD/kg) nên đã trở<br /> thành đối tượng nuôi hấp dẫn ở nhiều nước<br /> thuộc châu Á - Thái Bình Dương như Đài Loan,<br /> Trung Quốc, Hồng Kông, Indonesia, Malaysia,<br /> Singapore và Việt Nam (Yeh và CTV, 1998;<br /> Lan và CTV, 2007; Juniyanto và CTV, 2008;<br /> Thái Thanh Bình và CTV, 2008).<br /> Cá chim vây vàng được nuôi bằng nhiều<br /> hình thức như nuôi lồng, ao đất. Nhiều nghiên<br /> cứu về nuôi thương phẩm các loài cá chim<br /> thuộc giống Trachinotus đã được công bố loài<br /> Trachinotus carolinus (McMaster, 2003), loài<br /> Trachinotus blochii (Lan và CTV, 2007; Thái<br /> Thanh Bình và CTV 2008) và loài Trachinotus<br /> ovatus (Tutman và CTV, 2004). Thức ăn công<br /> nghiệp sử dụng cho nuôi thương phẩm loài cá<br /> này có hàm lượng protein từ 43 – 45%, lipid<br /> 10% được coi là phù hợp (McMaster, 2003;<br /> Tutman và CTV, 2004; Lê Xân, 2007). Hiện nay,<br /> Việt Nam đã chủ động sản xuất được giống cá<br /> chim vây cung cấp cho nuôi thương phẩm và<br /> đối tượng này đang được chú trọng phát triển<br /> nuôi thương phẩm (nuôi lồng và nuôi trong ao)<br /> phục vụ thị trường trong nước cũng như xuất<br /> khẩu (Ngô Vĩnh Hạnh, 2007; Lại Văn Hùng và<br /> CTV, 2014). Để tăng năng suất cá nuôi thì một<br /> trong những yếu tố quyết định là xác định chế<br /> độ cho cá ăn hợp lý. Tuy nhiên, đến nay vẫn<br /> chưa những nghiên cứu về chế độ cho ăn ở<br /> giai đoạn nuôi thương phẩm cá chim vây vàng.<br /> Do vậy, việc nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng<br /> của khẩu phần thức ăn, số lần cho ăn lên sinh<br /> trưởng, mức độ phân đàn, hệ số thức ăn, tỉ lệ<br /> sống và năng suất của cá chim vây vàng nuôi<br /> thương phẩm là rất cần thiết để nâng cao hiệu<br /> quả nuôi loài cá này.<br /> II. PHƯƠNG PHAP NGHIÊN CỨU<br /> Địa điểm thí nghiệm: Trạm thực nghiệm<br /> nuôi biển, Vũng Ngán, Nha Trang.<br /> Thời gian nghiên cứu: tháng 4 năm 2013.<br /> Đối tượng nghiên cứu: cá chim vây vàng<br /> (Trachinotus blochii Lacepède, 1801).<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> Hình 1. Cá chim vây vàng (Trachinotus blochii<br /> Lacepède, 1801)<br /> <br /> 1. Ảnh hưởng của khẩu phần ăn<br /> Cỡ cá thả chiều dài 16,1 ± 0,35 cm, khối<br /> lượng 64,4 ± 2,32 g. Cá được thả nuôi trong<br /> các lồng có thể tích 60 m3 (4 x 4 x 3.8 m) với<br /> mật độ nuôi là 10 con/m3. Thí nghiệm được bố<br /> trí với 3 nghiệm thức cho ăn với các khẩu phần<br /> ăn khác nhau: (1) Cho ăn với khẩu phần 2 %<br /> khối lượng thân (BW); (2) cho ăn 4% BW (theo<br /> hướng dẫn của nhà sản xuất thức ăn) và (3)<br /> cho ăn 6% BW. Thức ăn sử dụng là thức ăn<br /> dạng viên chìm chậm của Công ty UP có hàm<br /> lượng protein 44%, lipid 10%. Hạt thức ăn có<br /> cỡ từ 6,7 – 12,7 mm, cho ăn 2 lần/ngày. Thời<br /> gian thí nghiệm 240 ngày, mỗi nghiệm thức lặp<br /> lại 3 lần. Cá được cân và đo 30 ngày/lần. Mỗi<br /> lần 30 cá thể.<br /> 2. Ảnh hưởng của số lần cho ăn<br /> Cỡ cá thả chiều dài 15,8 ± 0,41 cm, khối<br /> lượng 54,3 ± 2,44 g. Cá được thả nuôi trong<br /> các lồng có thể tích 60 m3 (4 x 4 x 3.8 m) với<br /> mật độ nuôi là 10 con/m3. Thí nghiệm được bố<br /> trí với 3 nghiệm thức cho ăn với số lần cho ăn<br /> khác nhau: (1) Cho ăn 1 lần/ngày; (2) cho ăn 2<br /> lần/ngày và (3) cho ăn 3 lần trên ngày. Thức ăn<br /> sử dụng là thức ăn dạng viên chìm chậm của<br /> Công ty UP có hàm lượng protein 44%, lipid<br /> 10%. Khẩu phần ăn hang ngày là 4% với hạt<br /> thức ăn có cỡ từ 6,7 – 12,7 mm tùy theo giai<br /> đoạn phát triển của cá. Thời gian thí nghiệm<br /> 240 ngày, mỗi nghiệm thức lặp lại 3 lần.<br /> - Tốc độ sinh trưởng đặc trưng về khối<br /> lượng của cá (SGRW) được tính theo công<br /> thức:<br /> SGRW (%/ngày) = (LnW2 – LnW1)x 100/(t2 – t1).<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 55<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> Trong đó: W1, W2 là khối lượng cá tại thời<br /> điểm t1 và t2.<br /> <br /> Số 4/2015<br /> sự sai khác có ý nghĩa thống kê (p< 0,05) của<br /> các thông số giữa các nghiệm thức.<br /> <br /> - Tốc độ sinh trưởng trung bình theo ngày<br /> về khối lượng của cá (AGR):<br /> <br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> AGR (g/ngày) = W2 – W1/(t2 – t1).<br /> <br /> 1. Ảnh hưởng của khẩu phần thức ăn<br /> <br /> Trong đó W1, W2 là khối lượng cá tại thời<br /> <br /> 1.1. Sinh trưởng và mức độ phân đàn<br /> <br /> điểm t1 và t2.<br /> - Hệ số phân đàn (CVL) được tính theo<br /> công thức:<br /> <br /> Khẩu phần thức ăn ảnh hưởng lên sinh<br /> trưởng về chiều dài và khối lượng của cá<br /> chim vây vàng ở giai đoạn nuôi thương phẩm<br /> <br /> CVL (%) = S x 100/X.<br /> Trong đó: S là độ lệch chuẩn của chiều dài<br /> toàn thân cá, X là giá trị trung bình của chiều<br /> dài toàn thân cá.<br /> - Hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) = khối<br /> lượng thức ăn cho cá ăn/khối lượng cá gia<br /> tăng.<br /> - Tỉ lệ sống của cá (%) = số lượng cá khi<br /> kết thúc thí nghiệm x 100/số lượng cá ban đầu.<br /> - Năng suất cá (kg/m3) = tổng khối lượng<br /> cá/tổng thể tích lồng nuôi.<br /> Cá được đo chiều dài toàn thân bằng giấy<br /> kẻ ôly, độ chính xác 1mm; cân khối lượng bằng<br /> cân đồng hồ, độ chính xác 1gam và 5 gam. Số<br /> lượng cá được đếm khi bắt đầu và kết thúc thí<br /> nghiệm.<br /> <br /> (p< 0,05). Chiều dài, khối lượng, tốc độ sinh<br /> trưởng đặc trưng và tốc độ sinh trưởng tuyệt<br /> đối thấp nhất ở khẩu phần ăn 2% BW (lần<br /> lượt là 31,1cm; 547,3g; 0,89 %/ngày và 2,01<br /> g/ngày), cao nhất ở khẩu phần ăn 6% BW<br /> (35,3cm; 867,0g; 1,08 %/ngày và 3,35 g/ngày)<br /> và không có sự sai khác ở khẩu phần ăn 4%<br /> BW và 6% BW (bảng 1).<br /> Cá chim vây vàng ở giai đoạn nuôi thương<br /> phẩm, từ ngày thứ 1 đến ngày thứ 90, chiều<br /> dài cá có xu hướng tăng nhanh theo thời gian<br /> nuôi và sau đó tăng chậm (hình 2). Trong khi<br /> đó, khối lượng cá có xu hướng tăng đều theo<br /> thời gian nuôi và tăng nhanh theo khẩu phần<br /> ăn từ 2% BW đến 6% BW (hình 3).<br /> <br /> Số liệu thu được ở các thí nghiệm xử lý trên<br /> <br /> Mức độ phân đàn về chiều dài (CVL ) của<br /> <br /> phần mềm SPSS 12.01 for window. Hàm phân<br /> <br /> cá chim vây vàng ở giai đoạn nuôi thương<br /> <br /> tích phương sai một yếu tố (oneway – ANOVA)<br /> <br /> phẩm không ảnh hưởng bởi khẩu phần thức<br /> <br /> ăn (p> 0,05) (bảng 1).<br /> và Duncan test được sử dụng để kiểm định<br /> Bảng 1. Sinh trưởng chiều dài, khối lượng và hệ số phân đàn của cá chim vây vàng nuôi<br /> với khẩu phần cho ăn khác nhau ở giai đoạn nuôi thương phẩm<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> Khẩu phần ăn<br /> 2% BW<br /> <br /> 4%BW<br /> <br /> 6%BW<br /> <br /> Chiều dài (cm)<br /> <br /> 31,1 ± 0,49a<br /> <br /> 34,9 ± 0,27b<br /> <br /> 35,3 ± 0,33b<br /> <br /> Khối lượng (g)<br /> <br /> 547,3 ± 30,42a<br /> <br /> 841,3 ± 23,02b<br /> <br /> 867,0± 22,48b<br /> <br /> SGRW (%/ngày)<br /> <br /> 0,89 ± 0,03a<br /> <br /> 1,07 ± 0,01b<br /> <br /> 1,08 ± 0,01b<br /> <br /> AGR (g/ngày)<br /> <br /> 2,01 ± 0,13a<br /> <br /> 3,24 ± 0,09b<br /> <br /> 3,35 ± 0,09b<br /> <br /> Hệ số CVL (%)<br /> <br /> 6,56 ± 0,33<br /> <br /> 7,07 ± 0,27<br /> <br /> 7,03 ± 0,30<br /> <br /> Ghi chú: Trong cùng một hàng, giá trị trung bình đi kèm chữ cái khác nhau thể hiện sự sai khác có ý nghĩa thống kê<br /> (P 0,05) (bảng 2).<br /> Khẩu phần thức ăn ảnh hưởng lên hệ<br /> số thức ăn và năng suất cá chim vây vàng ở<br /> giai đoạn nuôi thương phẩm (p< 0,05). Hệ số<br /> <br /> thức ăn (FCR) và năng suất cá thấp nhất ở<br /> khẩu phần ăn 2% BW (lần lượt là 2,03 và 4,64<br /> kg/m3 ), cao nhất ở khẩu phần ăn 6% BW (2,44<br /> và 7,60 kg/m3 ) và năng suất cá không có sự<br /> khác biệt ở khẩu phần ăn 4% BW và 6% BW<br /> (bảng 2).<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 57<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> Bảng 2. Tỷ lệ sống, FCR và năng suất của cá chim vây vàng nuôi<br /> với các khẩu phần ăn khác nhau ở giai đoạn nuôi thương phẩm<br /> Khẩu phần ăn<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> 2% BW<br /> <br /> 4%BW<br /> <br /> 6%BW<br /> <br /> Tỷ lệ sống (%)<br /> <br /> 84,87 ± 2,17<br /> <br /> 85,11 ± 1,45<br /> <br /> 85,27 ± 3,18<br /> <br /> Hệ số FCR<br /> <br /> 2,03 ± 0,05<br /> <br /> 2,22 ± 0,06<br /> <br /> b<br /> <br /> 2,44± 0,51c<br /> <br /> Năng suất (kg/m3)<br /> <br /> 4,64 ± 0,16a<br /> <br /> 7,17 ± 0,18b<br /> <br /> 7,60 ± 0,47b<br /> <br /> a<br /> <br /> Ghi chú: Trong cùng một hàng, giá trị trung bình đi kèm chữ cái khác nhau thể hiện sự sai khác có ý nghĩa thống kê<br /> (P 0,05)<br /> (bảng 3).<br /> <br /> Bảng 3. Sinh trưởng chiều dài, khối lượng và hệ số phân đàn của cá chim vây vàng nuôi với<br /> số lần cho ăn khác nhau ở giai đoạn nuôi thương phẩm<br /> Số lần cho ăn trong ngày<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> 1 lần/ngày<br /> <br /> 2 lần/ngày<br /> <br /> 3 lần/ngày<br /> <br /> Chiều dài (cm)<br /> <br /> 33,5 ± 0,35<br /> <br /> 34,4 ± 0,27<br /> <br /> Khối lượng (g)<br /> <br /> 662,0 ± 15,82<br /> <br /> SGRW (%/ngày)<br /> <br /> 4,0 ± 0,01a<br /> <br /> 1,13 ± 0,01b<br /> <br /> 1,011± 0,01b<br /> <br /> AGR (g/ngày)<br /> <br /> 2,52 ± 0,06a<br /> <br /> 3,22 ± 0,11b<br /> <br /> 3,35 ± 0,01b<br /> <br /> Hệ số CVL (%)<br /> <br /> 64,25 ± 0,32<br /> <br /> 7,07 ± 0,27<br /> <br /> 6,58 ± 0,38<br /> <br /> a<br /> <br /> 827,3 ± 15.82<br /> <br /> 33,8 ± 0,32<br /> b<br /> <br /> 775,0± 23,72b<br /> <br /> Ghi chú: Trong cùng một hàng, giá trị trung bình đi kèm chữ cái khác nhau thể hiện sự sai khác có ý nghĩa thống kê<br /> (P