i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi thông qua s ch dy
ca thầy hướng dn. Toàn b s liu, kết qu trình bày trong lun án trung thc
chưa từng được ai công b trong bt k công trình nào khác. Tôi xin hoàn toàn chu
trách nhim v kết qu nghiên cu trong lun án này.
Thành ph H Chí Minh, ngày 15 tháng 10 năm 2018
Nghiên cu sinh
Lâm Văn Hà
ii
LỜI CẢM ƠN
Công trình nghiên cu trong lun án thuộc đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cu hiu
lc trc tiếp hiu lc tồn của phân đa lượng đối với lúa, ngô, phê làm
s cân đối cung cu phân bón Vit Nam”. Đ tài lun án ch yếu được thc hin ti
Trung tâm Nghiên cứu Đất, Phân bón và Môi trường phía Nam, Vin Th nhưỡng Nông
hóa - nơi nghiên cứu sinh đang công tác - Trung tâm Phân tích Môi trường, Vin Ht
nhân Đà Lạt nơi thc hành phân tích mẫu. Để hoàn thành công trình này, tôi đã nhận
được s giúp đỡ tn tình ca các cấp lãnh đạo, quý thy cô, các bạn đng nghip
con nông dân.
Vi s kính phc và biết ơn sâu sắc đến, Giáo Tiến Khoa học Huy -
nguyên Viện trưởng Vin Khoa hc Công ngh Môi trường - Trường Đại hc Công
nghip Tp. H Chí Minh, Tiến Đ Trung Bình - nguyên Trưởng phòng Nghiên cu
Khoa học Đất, Vin Khoa hc K thut Nông nghip min Nam - những người thy
đã tận tình hướng dn cho công trình nghiên cu này. Thy đã định hướng, xác lp
phương pháp luận nghiên cứu đề tài, bồi dưỡng nâng cao kiến thc vt lý, hóa hc, sinh
hc đất và dinh dưỡng cây trng, luôn to mọi điều kin thun li trong sut quá trình tôi
thc hin lun án.
Tôi xin chân thành biết ơn sâu sắc đến Tiến Nguyễn Đăng Nghĩa - nguyên
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đất, Phân bón Môi trường phía Nam, là người thy,
người lãnh đạo đã tận tình ch bảo giúp đỡ, tạo điều kin cho tôi hc tp, làm vic
thc hin lun án.
Tôi xin chân thành biết ơn sâu sắc đến Tiến Phan Thị Công - nguyên Trưởng
phòng Khoa hc, Vin Khoa Hc K thut Nông nghip min Nam Thạc Nguyễn
Bích Thu - nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đất, Phân bón Môi trường phía
Nam, nhng người thầy đã hết lòng giúp đỡ, động viên và ch bo tôi trong quá trình hc
tp và thc hin lun án.
Tôi xin trân trng gi li cảm ơn sâu sắc đến:
- Quý Thy, thuộc các quan Viện Khoa hc K thut Nông nghip min
Nam, Khoa Nông hc trường Đại hc Nông Lâm thành ph H chí Minh đã tn tình
ging dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình hc tp.
iii
- Ban lãnh đạo và anh ch em đồng nghip Trung tâm Nghiên cứu Đất, Phân bón và
Môi trường phía Nam, Vin Th nhưỡng Nông hóa, đã tạo điều kin thun li, nhit tình
giúp đỡ, động viên tôi trong hc tp và thc hiện đề tài lun án.
Tôi xin chân thành gi li cảm ơn đến:
- Gia đình em Nguyễn Văn Đồng (xã Đan Phượng, huyn Lâm Hà, tnh m
Đồng); gia đình anh Bùi Văn Hải (Phúc Th, huyn Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng); gia
đình anh Lê Thanh Tùng (Thị trn Di Linh, huyn Di Linh, tỉnh Lâm Đồng) đã nhiệt tình
hp tác thc hin các thí nghiệm đồng rung.
Cui cùng xin gi lời tri ân đến bc sinh thành, v, con anh ch em, bn hữu đã
động viên và giúp đỡ tôi hc tp, làm vic và thc hin lun án.
Lâm Văn Hà
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i
LI CẢM ƠN ................................................................................................................ ii
MC LC ...................................................................................................................... iv
DANH MC CH VIT TT .....................................................................................ix
DANH MC CÁC BNG .............................................................................................. x
DANH MC CÁC HÌNH............................................................................................ xii
M ĐẦU .......................................................................................................................... 1
1.1 Tính cp thiết của đ tài ............................................................................................ 1
1.2 Ý nghĩa khoa học và thc tin của đề tài ................................................................. 3
1.3 Mc tiêu nghiên cu ................................................................................................. 3
1.3.1 Đánh giá tác động ca phân hữu cơ, đạm lân đến độ phì nhiêu của đất nâu đỏ
bazan trng cà phê vi tại vùng cao nguyên Di Linh, Lâm Đồng .................................... 3
1.3.2 Đánh giá tác động ca phân hữu cơ, đạm lân đến năng suất phê vi trên
đất nâu đỏ bazan............................................................................................................... 3
1.3.3 Xây dng hình sn xut phê bn vững trên đất nâu đ bazan ti cao
nguyên Di Linh, Lâm Đng .............................................................................................. 3
1.4 Đối tượng và phm vi nghiên cu của đ tài ........................................................... 4
1.5 Gii hn nghiên cu của đề i ................................................................................ 4
1.6 Đóng góp mới của đề tài ............................................................................................ 4
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIU ........................................................................ 5
1.1 Độ phì nhiêu đất. ....................................................................................................... 5
1.1.1 Độ phì nhiêu đất và các luận điểm v độ phì nhiêu đất .......................................... 5
1.1.2 Các yếu t chính của độ phì nhiêu .......................................................................... 6
1.1.3 Các ch tiêu đánh giá độ phì nhiêu đất .................................................................... 7
1.1.3.1 Các ch tiêu vt lý ................................................................................................. 7
1.1.3.2 Các ch tiêu hóa hc ............................................................................................ 8
1.2 Vai trò ca sinh vật đối với độ phì nhiêu đt nông nghip ................................ 15
1.3 Đặc điểm độ phì nhiêu của đất đỏ phát triển trên đá bazan .................................. 19
1.3.1 Thành to và phân b của đất đỏ phát triển trên đá bazan ở Vit Nam ............... 19
1.3.2 Đặc điểm vt lý, hóa hc và sinh học đất đỏ phát triển trên đá bazan ................. 20
1.3.3 Din biến độ phì nhiêu ca đất đỏ bazan trng cà phê vùng Tây Nguyên ............ 22
1.3.3.1 Tính cht vt lý ................................................................................................... 22
1.3.3.2 Tính cht hoá hc ............................................................................................... 23
1.3.4 Đặc điểm đất nâu đỏ bazan vùng nghiên cu ....................................................... 26
v
1.4 Vai trò ca phân bón với năng suất cây trồng và độ phì nhiêu đất ...................... 27
1.4.1 Khái nim v phân bón và vai trò ca phân bón trong sn xut nông nghip ...... 27
1.4.2 Vai trò của phân đm, lân, kali với năng sut cà phê vối và đồ phì nhiêu đất ..... 29
1.4.2.1 Đặc điểm sinh thái ca cây cà phê vi .............................................................. 29
1.4.2.2 Vai trò của đạm (N) vi cây cà phê vi .............................................................. 29
1.4.2.3 Vai trò ca lân (P) vi cây cà phê vi ................................................................ 31
1.4.2.4 Vai trò ca kali (K) vi cây cà phê vi ............................................................... 32
1.4.2.5 Ảnh hưởng của phân đạm, lân và kali đến độ phì nhiêu đất .............................. 34
1.4.3 Phân hữu cơ, vai trò ca phân hữu đến năng suất cây trồng và độ phì nhiêu
đất ................................................................................................................................... 37
1.4.3.1 Các ngun cht hữu cơ chính b sung vào đất .................................................. 38
1.4.3.2 Vai trò ca phân hữu cơ .................................................................................... 38
CHƯƠNG II. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PP NGHIÊN CU ........................... 43
2.1 Ni dung nghiên cu ............................................................................................... 43
2.1.1 Ni dung 1: Điều tra đánh giá thc trng s dng phân bón ca nông dân
trng cà phê vi vùng cao nguyên Di Linh, tỉnh Lâm Đồng .......................................... 43
2.1.2 Ni dung 2: Nghiên cu ảnh hưởng ca phân hữu cơ, đạm lân đến độ phì
nhiêu đất nâu đỏ bazan cao nguyên Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ........................................ 43
2.1.3 Ni dung 3: Nghiên cu ảnh hưởng ca phân hữu cơ, đạm lân đến năng suất
cà phê vi trên đất nâu đỏ bazan cao nguyên Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ........................ 43
2.1.4 Ni dung 4: Xây dng hình trình din sn xut phê vi bn vng trên đất
nâu đỏ bazan cao nguyên Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ........................................................ 43
2.2 Đặc điểm khí hu thi tiết vùng nghiên cu .......................................................... 43
2.3 Vt liu nghiên cu ................................................................................................ 43
2.3.1 Đất và địa điểm thí nghim ................................................................................. 43
2.3.2 Cây trng ............................................................................................................. 45
2.3.3 Phân bón ................................................................................................................ 45
2.3.4 Thi gian nghiên cu ............................................................................................. 46
2.4 Phương pháp nghiên cu........................................................................................ 46
2.4.1 Phương pháp điều tra, phng vn nông dân (RRA) ............................................ 46
2.4.2 Phương pháp bố trí thí nghiệm đồng rung ....................................................... 47
2.4.3 Phương pháp bón phân ......................................................................................... 49
2.4.4 K thuật chăm sóc.................................................................................................. 49
2.4.5 Phương pháp thu thp mẫu đất ........................................................................... 50
2.4.5.1 Mu giun đất. ...................................................................................................... 50
2.4.5.2 Mu đất đánh giá mật độ vi sinh vt .................................................................. 50