BẠCH ĐẦU ÔNG THANG
(Thương hàn luận)
Thành phần:
Bạch đầu ông 16 - 20g
Hoàng bá 12 - 16g
Hoàng liên 8 - 12g
Trần bì 8 - 12g
Cách dùng: sắc nước uống.
Tác dụng: Thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, chỉ lỵ.
Giải thích bài thuốc:
Bạch đầu ông có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết, trị lỵ là
chủ dược.
Hoàng liên, Hoàng bá, Trần bì hợp với Bạch đầu ông tăng thêm tác
dụng thanh nhiệt giải độc, táo thấp.
Ứng dụng lâm sàng:
Bài thuốc trị các chứng nhiệt lỵ, mót rặn, bụng đau, đại tiện có máu
mủ, khát nước, hậu môn nóng, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch huyền sác.
1. Nếu có các triệu chứng biểu như sợ lạnh, phát sốt gia Cát căn,
Kinh giới, Ngân hoa, Liên kiều để giải biểu, thanh nhiệt.
2. Bụng đau mót rặn nhiều gia Mộc hương, Binh lang, Bạch thược
để hành khí, chỉ thống, giảm mót rặn.
3. Nếu thiên về xích lỵ gia Xích thược, Đơn bì, Địa du để hoạt
huyết, lương huyết, chỉ huyết. Bài thuốc có thể chữa chứng lỵ amip,
lỵ trực trùng, nhiệt độc thịnh.
4. Phụ nữ sau khi đẻ huyết hư mà mắc bệnh nhiệt lỵ, tiêu ra máu
mủ, bụng đau mót rặn gia A giao, Cam thảo gọi là Bạch đầu ông gia
Cam thảo, A giao thang (Kim quỹ yếu lược). Bài này cũng có thể
dùng đối với các trường hợp huyết hư âm hư mà mắc bệnh nhiệt lỵ.
5. Trường hợp bệnh nhiệt lỵ đã hết mà lưỡi đỏ thẫm khô, không
thích ăn uống, ăn vào khó nuốt gọi là "Cấm khẩu lỵ" có thể dùng bài
này bỏ Hoàng bá gia Hài nhi sâm, Mạch môn, Thạch hộc, Cam thảo,
Hạt sen để bổ vị âm; Thạch xương bồ, Thạch liên tử để hóa trọc.
Cây Bạch đầu ông (Photo by Trond Steen)
