BEÄNH VIEÂM GAN SIEÂU VI CAÁP
ÑÒNH NGHÓA
- Beänh vieâm gan sieâu vi caáp (VGSV caáp): nhieãm truøng caáp tính thöôøng gaëp taïi gan, do sieâu vi gaây ra toån thöông daïng vieâm vaø hoaïi töû teá baøo.
- Caùc loaïi sieâu vi thöôøng gaëp: HAV, HBV,
HCV, HDV vaø HEV.
ÑÖÔØNG LAÂY TRUYEÀN
- Laây qua ñöôøng tieâu hoùa (thöùc aên, nöôùc
uoáng bò nhieãm): HAV, HEV. - Laây qua ñöôøng xuyeân qua da:
+ Meï sang con + Truyeàn maùu, chaïy thaän nhaân taïo, nhaân vieân y teá bò kim ñaâm raùch da… + Quan heä tình duïc
Goàm caùc loaïi: HBV, HCV vaø HDV.
BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG
- Laø tình traïng beänh lyù xaûy ra khi beänh nhaân tieáp xuùc vôùi sieâu vi laàn ñaàu tieân.
- Nhieàu tröôøng hôïp khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng, soá coøn laïi coù trieäu chöùng laâm saøng vôùi beänh caûnh qua 4 giai ñoaïn.
BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG
1. Thôøi kyø uû beänh: - Vaøi tuaàn ñeán 6 thaùng, phuï thuoäc vaøo
töøng loaïi sieâu vi gaây beänh.
- Beänh nhaân khoâng coù trieäu chöùng laâm
saøng.
BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG
2. Thôøi kyø khôûi phaùt (thôøi kyø tieàn vaøng
da):
- Khoâng ñaëc hieäu: ueå oaûi, meät moûi, chaùn
aên, noân oùi, ñau laâm raâm vuøng haï söôøn phaûi, soát nheï.
- Keùo daøi 3 – 10 ngaøy.
BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG
3. Thôøi kyø toaøn phaùt (thôøi kyø vaøng da): - Vaøng da vaøng maét xuaát hieän coù theå keøm theo ngöùa, tieåu saäm maøu. Khi ñoù beänh nhaân heát soát vaø caûm thaáy khoûe hôn.
- Khaùm phaùt hieän raát ít daáu hieäu laâm saøng: ñoâi khi nhòp tim chaäm do bilirubine trong huyeát thanh quaù cao, gan hôi to vaø ñau nheï, laùch to…
- Keùo daøi 2 – 8 tuaàn.
BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG
4. Thôøi kyø hoài phuïc: Vaøng da giaûm daàn vaø bieán maát, beänh
nhaân thaáy khoûe hôn, maát heát caùc trieäu chöùng laâm saøng.
BIEÅU HIEÄN CAÄN LAÂM SAØNG
1. AST (aspartate aminotransferase) vaø ALT (alanine aminotransferase) ñeàu gia taêng, nhaát laø ALT.
2. Bilirubine tröïc tieáp vaø giaùn tieáp ñeàu
taêng.
3. Prothrombin thöôøng bình thöôøng, keùo
daøi khi beänh naëng (suy gan).
BIEÅU HIEÄN CAÄN LAÂM SAØNG
4. Markers chaån ñoaùn VGSV caáp: - VGSV A caáp: IgM antiHAV (+) - VGSV B caáp: HBsAg (+), IgM anti HBc (+) chöa ñuû keát - VGSV C caáp: anti HCV (+)
luaän VGSV C caáp
- VGSV D caáp (chæ xaûy ra treân ngöôøi
HBsAg (+)): IgM antiHDV (+) - VGSV E caáp: IgM anti HEV (+)
BIEÁN CHÖÙNG
Ña soá beänh nhaân coù dieãn tieán thuaän lôïi trong voøng 6 thaùng, chæ moät soá tröôøng hôïp coù bieán chöùng:
1. Vieâm gan sieâu vi toái caáp, suy gan caáp: tyû
leä töû vong raát cao
2. Vieâm gan sieâu vi maïn tính:
- Xaûy ra trong VGSV B, C vaø D. - Trieäu chöùng laâm saøng (nhaát laø suy nhöôïc), taêng men gan vaãn toàn taïi keùo daøi sau 6 thaùng. - Coù theå dieãn tieán thaønh xô gan, ung thö gan.
ÑIEÀU TRÒ
- Ñieàu trò chuyeân bieät raát giôùi haïn ñieàu trò naâng ñôõ, giaûm toån haïi cho gan, giaûm trieäu chöùng baát lôïi cho ngöôøi beänh.
ÑIEÀU TRÒ
- Ñieàu trò naâng ñôõ:
+ Nghæ ngôi + Aên nhieàu ñaïm, nhieàu ñöôøng, ít môõ + Traùnh caùc loaïi thuoác khoâng caàn thieát, ñaëc bieät laø caùc thuoác gaây toån thöông gan. + Theo doõi phaùt hieän ñieàu trò kòp thôøi caùc bieán chöùng. - Gheùp gan.
PHOØNG NGÖØA
Vaéc xin: bieän phaùp chính - Thuoác chuûng ngöøa VGSV A:
+ An toaøn vaø hieäu quaû + Chæ ñònh: Treû em > 2 tuoåi vaø ngöôøi lôùn.
- Thuoác chuûng ngöøa VGSV B:
+ Chæ ñònh: Nhaân vieân y teá, ngöôøi coù tieáp xuùc thaân maät trong gia ñình vôùi ngöôøi HBsAg (+), ngöôøi truyeàn maùu nhieàu laàn, treû em vaø thanh thieáu nieân < 18t chöa chích ngöøa … + Phaùc ñoà chuaån: 0, 1, 6 thaùng.
