Chăm sóc thiết yếu cho trẻ sơ sinh bình thường
Lượng giá trước học
Các chăm sóc thiết yếu cho trẻ sơ sinh:
Hút dịch cho tất cả các trẻ ngay sau sổ rau
Bảo đảm cho trẻ thở được
Giữ ấm cho trẻ
Vệ sinh rốn hàng ngày và băng kín
Nhỏ mắt hàng ngày
Tắm cho trẻ ngay để làm sạch các chất bẩn, dịch, máu từ cuộc đẻ
Cho trẻ bú mẹ ngay
Tr¶ lê i
Mục tiêu học tập
1. Mô tả các việc cần làm cho trẻ ngay sau
khi sinh
2. Thực hành các công việc chăm sóc trẻ
trong ngày đầu
3. Thực hành các công việc chăm sóc trẻ
trong 4 tuần sau sinh
ế ế
Các giai đo n chạ
ăm sóc thi
t y u tr s
ẻ ơ sinh
1. Ch¨m sãc trẻ ngay sau khi sinh
2. Ch¨m sãc trẻ trong ngày đầu tiªn
3. Chăm sóc trÎ tiÕp the o ®Õn 28 ng µy
ế ế
M c ụ đích chăm sóc thi
t y u tr s
ẻ ơ sinh
1. §¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ søc khoÎ cho trÎ
2. §¶m b¶o ®îc bó mÑ ngay sau sinh
3. Ph¸t hiÖn dÊu hiÖu bÊt thêng vµ sö trÝ kÞp thêi 4. Híng dÉn bµ mÑ vµ gia ®×nh ch¨m sãc vµ theo dâi dÊu hiÖu bÊt thêng 5. Lªn kÕ ho¹ch ch¨m sãc tiÕp: tiªm chñng, TD c©n nÆng
ộ
ế ế
N i dung ch
ăm sóc thi
t y u tr s
ẻ ơ sinh
A. ChuÈn bÞ tríc sinh trÎ
1. Phßng chèng nhiÔm khuÈn
2. ChuÈn bÞ phßng ®Î ®¶m b¶o 3. Chó ý yÕu tè kÝn ®¸o, riªng t 4. Ghi chÐp th«ng tin cÇn 5. Trang thiÕt bÞ dông cô, thuèc cÇn
thiÕt
6. Phßng tr¸nh mÊt nhiÖt
B. Chăm sóc ngay sau khi sinh
1. Lau kh« vµ kÝch thÝch
2. §¸nh gi¸ nhÞp thë vµ mµu s¾c
da
3. QuyÕt ®Þnh xem cã cÇn håi søc
kh«ng
4. Trao trÎ cho mÑ ®Ó ®îc ñ Êm 5. Buéc vµ c¾t d©y rèn 6. B¾t ®Çu cho trÎ bó mÑ 7. Ch¨m sãc m¾t cho trÎ 8. C©n trÎ, tiªm vitamin K 1mg
Bư c 1.ớ
Lau khô và kích thích
ừ
ẻ
Lau khô ngay cho tr khi v a
sổ
ả ấ
ạ
ằ
ớ
ẻ Lau k ỹ đ u trầ ẻ ấ Lau lưng cho tr l y tay chà theo hư ng lên b ng v i m và s ch
ắ
ị
ớ Bư c 2:
ở Đánh giá nh p th và màu s c da
* §¸nh gi¸ nhÞp thë:
- KiÓm tra trÎ cã thë kh«ng ?
- TrÎ cã g¾ng søc thë kh«ng ?
- TrÎ cã hoµn toµn kh«ng thë kh«ng?
* Quan s¸t mµu da:
- MÆt ngùc cã hång hµo kh«ng ?
- Cã t¸i hay xanh x¸m kh«ng ?
ả ồ ứ
ớ Bư c 3:
Quy t ế đ nh xem có ph i h i s c
ị không - NÕu trÎ kh«ng thë hoÆc thë hæn hÓn - Dùa vµo sè ®iÓm chÊm theo b¶ng
chØ sè APGAR
* NÕu kh«ng cÇn håi søc th× tiÕn hµnh c¸c b
íc tiÕp theo
ợ ủ ấ ớ Bư c 4: ẻ Trao tr cho m ẹ đ ể đư c m
- Thay t· ®· ít khi lau kh« cho trÎ - §Æt trÎ lªn ngùc mÑ ®Ó gi÷ Êm
da kÒ da
- §¾p ch¨n Êm cho c¶ 2 mÑ con - §éi mò hay quÊn kh¨n che ®Çu
cho trÎ
ớ
ắ ố
ộ
Bư c 5:
Bu c và c t r n
- Buéc chÆt 2 nót vßng quanh ch©n rèn - Nót thø 1: buéc c¸ch ch©n rèn 2 ®èt
ngãn tay
- Nót 2: buéc c¸ch nót thø nhÊt 1 ®èt
ngãn tay - C¾t d©y rèn gi÷a nót d©y thø nhÊt vµ thø 2 b»ng kÐo ®· s¸t khuÈn
- B¨ng phÇn mÆt c¾t rèn b»ng g¹c v«
khuÈn
- Kh«ng b«i bÊt cø thø g× lªn rèn
ớ ẻ Bư c 6: ẹ Giúp bà m cho tr bú
- Gióp bµ mÑ cho trÎ bó trong giê
®Çu sau sinh
- Gióp bµ mÑ trong lÇn cho bó ®Çu
tiªn - TrÎ s¬ sinh s½n sµng bó mÑ ngay trong
15 – 55 phót ®Çu sau sinh - ChØ sau khi trÎ ®· bó mÑ míi t¸ch
trÎ ra c©n
- Röa tay - Dïng 1 trong c¸c lo¹i thuèc sau nhá m¾t cho trÎ - Agrirol 1giät/ m¾t hoÆc - Dung dÞch Nitrat b¹c 1% mçi m¾t 1 giät hoÆc - Dung dÞch Povidol-iod 2,5% mçi m¾t 1 giät - NÕu cã dö dïng b«ng s¹ch ®Ó lau cho trÎ - Gi÷ cho m¾t më nhá vµo m¾t kh«ng ®Ó ch¹m èng thuèc - LÆp l¹i nh trªn víi m¾t cßn l¹i
* Khi trÎ ®ang tiÕp xóc da kÒ da còng cÇn ®îc ch¨m
sãc m¾t
ớ Bư c 7: Chăm sóc m tắ
ầ
C. Chăm sóc tr sẻ ơ sinh ngày đ u sau khi sinh 1. §¸nh gi¸ trÎ míi sinh
- NhÞp thë
- Th©n nhiÖt
- Mµu s¾c da
- Ch¶y m¸u rèn
ẻ ờ 2. Chăm sóc tr bình th ư ng ngay sau khi sinh
- §¶m b¶o trÎ ®îc gi÷ Êm - Hç trî nu«i con b»ng s÷a mÑ - Híng dÉn bµ mÑ vµ gia ®×nh ch¨m sãc vµ theo dâi trÎ
- Ph¸t hiÖn c¸c vÊn ®Ò bÊt thêng vµ sö lý
- Híng dÉn tiªm chñng vµ tiªm chñng
- §iÒn vµo bÖnh ¸n th«ng tin liªn quan
Bảo đảm trẻ ®îc giữ ấm
- Phòng ấm - Tiếp xúc da kề da với mẹ - Thay khăn ướt - Mặc áo đội mũ - Đánh giá tình trạng trẻ
ẻ
ẻ
ể
ầ
ộ đ 5 – 37
đ ) ộ
ị ệ ổ đ nh( 36 ờ ổ tu i
ẩ
t n ợ ụ đ y ầ đủ
ị ụ ệ
ụ
ố
ễ
ớ
ư c phòng ch ng nhi m
ự ẻ ể 3. Khám th c th cho tr sau khi sinh
ắ
ẹ
ệ ỏ ề ử
ẻ
ự
ẹ
ể ẻ
ữ ấ
Nói chuy n và l ng nghe bà m và gia H i ti n s thai nghen khi sinh và tình tr ng tr sau sinh Khám th c th nh nhành, Gi
đình ạ ệ ấ ủ đ các d u hi u m cho tr trong khi khám
M c ụ đích: + Ki m tra xem tr có kho không? ề + Có v n ấ đ gì c n ch ăm sóc không? Th i ờ đi m khám: ể + Thân nhi + Khi tr ẻ đư c 6 gi Chu n b d ng c ả ả Đ m b o v sinh áp d ng các b khu nẩ
ự
ể
ẻ
ộ
4. N i dung khám th c th cho tr sau khi sinh
ế ị ế ở đ m nh p tim
ị đ m nh p th , ương l c cự ơ
ẻ
tệ
ệ
ự ụ ưng và c t ộ
ậ ộ ụ ẻ
ắ Xem màu s c da, quan sát da ở ị Xem nh p th và ể Quan sát đ c ặ đi m và tr Quan sát ho t ạ đ ng c a tr ủ ộ Đánh giá thân nhi ắ ầ Khám đ u, khám m t, khám trong mi ng Quan sát ng c, khám b ng, khám l s ngố Quan sát h u môn Quan sát b phân sinh d c tr Cân trẻ
ự ể ẻ ầ ộ N i dung khám th c th cho tr sau khi sinh c n chú ý:
ệ
ư ngờ ấ ệ ệ ấ ấ 1. Khám các d u hi u bình th 2. Khám phát hi n các d u hi u b t
thư ng ờ
ử ờ ị ị 3. Đưa ra quy t ế đ nh s trí k p th i và
phù h pợ
ế ổ D. Chăm sóc tr 1 ẻ đ n 28 ngày tu i
ạ i các th i ờ đi mể : * Tr c n
ứ
ợ ẻ ầ đư c khám t Ngày th 1ứ Ngày th 2 – 3 Ngày th 7ứ Ngày th 28ứ
* M c ụ đích:
ấ ế ư v n ti p v ch ề ăm sóc và
Đánh giá các v n ấ đề Khen ngơi gia đình v chề ăm sóc trẻ ẫ ớ Hư ng d n và t theo dõi trẻ
ộ
ỏ
ầ
N i dung h i và khám c n thi
ế t
1. Ngµy thø 1:
- Nu«i con b»ng s÷a mÑ - Thë, mµu s¾c da - D©y rèn - §¹i tiÖn, tiÓu tiÖn - NhiÖt ®é.
ộ
ỏ
ầ
N i dung h i và khám c n thi
ế t
2. Ngµy thø 2 - 3:
- Nu«i con b»ng s÷a mÑ - Mµu s¾c da - C¸c dÊu hiÖu nhiÔm khuÈn
ộ
ỏ
ầ
N i dung h i và khám c n thi
ế t
3. Ngµy thø thø 7:
- Nu«i con b»ng s÷a mÑ - Mµu s¾c da - C¸c dÊu hiÖu nhiÔm khuÈn - C©n nÆng - Tiªm chñng
ộ
ỏ
ầ
N i dung h i và khám c n thi
ế t
4. Ngµy thø thø 28:
- Nu«i con b»ng s÷a mÑ - C¸c dÊu hiÖu nhiÔm khuÈn - C©n nÆng - Tiªm chñng
ẻ
đ m ả
ẻ ạ Đánh giá tr kho m nh và an toàn b o nhả
ư:
ờ ẹ 1. Ngư i m :
ẻ
ử
i khi cho con bú
ệ ủ ề ể Không lo lăng v bi u hi n c a tr ấ ương trẻ ệ Ôm p trò chuy n yêu th ế ấ ể ệ t d u hi u nguy hi m và cách s lý Bi ậ ợ ế ăn và thu n l t khó kh Bi ố Đã u ng VTM A
2. Tr sẻ ơ sinh:
ầ
ầ ự ậ đ búể d y ư cớ
ầ
ắ ạ ố
ố t 10 – 12l n/24h Bú t ữ ữ ủ Ng ngoan g a các b a bú, t Đái >6l n /24h, phân không có n ụ Tăng cân liên t c sau 7 ngày ị ệ ổ đ nh t n Thân nhi ở ị ở Th êm nh p th 40 – 60 l n/p ỏ Da không m n ẩ đ , không vàng,hay tái M t s ch, r n khô ị ủ Tiêm ch ng theo l ch
ớ
ẹ
ẻ ế
đình chăm sóc tr ti p
ẫ E. Hư ng d n bà m , gia theo
ả
ủ ủ ư iờ
ễ
ắ
ả ả
ẹ ữ đúng l chị
ệ ả
ệ ớ ể ệ
ữ ấ ẻ 1. Gi a m tr ấ ả 2. Đ m b o gi c ng ngon ọ 3. Tình yêu thương c a m i ng ẩ ố 4. Phòng ch ng nhi m khu n ẻ 5. T m cho tr ắ ố 6. Chăm sóc r n, da, m t ằ 7. Đ m b o nuôi con b ng s a m 8. Tiêm ch ng ủ đ y ầ đ và ủ ẻ 9. B o v an toàn cho tr ấ 10. Phát hi n s m các d u hi u nguy hi m toàn thân
Chăm sóc chung
- Luôn được nằm cùng với mẹ trong phòng ấm
- Ngủ màn
- Gi÷ Êm cho trÎ khi t¾m
- Không tiếp xúc với người bệnh, vật nuôi
- Không đặt trẻ trên nền lạnh
- Không đặt trẻ nằm sấp
Theo dõi trÎ:
- Màu da
- Nhịp thở, nhịp tim
- Thân nhiệt
- Tiêu hóa
- Nước tiểu
Các dấu hiệu nguy hiểm g Æp ë trÎ s ¬ sinh
- Bỏ bú/bú kém
- Ngủ li bì/ khó đánh thức
- Thở bất thường
- Co giật, sèt hoÆc h¹ nhiÖt ®é
- Mắt viêm tấy/đỏ
- Viêm rốn lan rộng/có mủ
- Chảy máu
- Nôn/Chướng bụng
- Không đái/ ỉa sau 24 giờ
- Vµng da tríc 24 h hoÆc sau 2 tuÇn
Bình th
ngườ
ệ
ầ ư
ẻ ế
ệ
ấ Các d u hi u
B nh lý, c n đ a tr đ n CSYT ngay
ầ ắ M u s c da
H ngồ
ậ
ặ
ệ
ấ
ờ
ẻ
ở
ị Nh p th
ầ 4060 l n/phút
ng ự ặ
ồ
ầ -Vàng da đ m, tăng d n ho c xu t hi n sau đ trong vòng 24 gi ườ ở ấ - Th b t th Co rút l ng ng c n ng
ầ
Nh p timị
120 – 140 l n/phút
ế
ặ
Thân nhi
tệ
ố
ặ ạ
ệ
t
36,5(cid:0) C 37,4(cid:0) C (c p nách, n u c p ặ ơ ậ h u môn thì cao h n 0.5
(cid:0) C).
S t cao (>38.50C) ho c h thân nhi (<36.50C)
ẻ
Tiêu hóa
sau đ .
ầ
ờ Đi phân su trong vòng 24 gi Sau đó phân vàng 34 l n/ngày
ờ
ế ị
ể
ầ
Ti
t n êu
Bú kém/b búỏ ỉ Không a sau 24 gi Nôn liên t cụ ụ ướ Ch ng b ng Không đái sau 24 giờ
ầ
Đi ti u ngay trong ngày đ u sau sinh. Sau đó 78 l n/ngày
ệ
ặ
ấ Các d u hi u khác
tậ
