Bài giảng chuyên đề Sản khoa: Nhiễm khuẩn hậu sản

BÀI GIẢNG CHUYÊN ĐỀ:<br /> <br /> SẢN KHOA:<br /> <br /> NHIỄM KHUẨN HẬU SẢN<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỤC TIÊU CHUYÊN ĐỀ:<br /> Sau khi học xong chuyên đề “Sản khoa: Nhiễm khuẩn hậu sản”,<br /> người học nắm được những kiến thức như:<br /> - Các yếu tố thuận lợi và các loại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn hậu<br /> sản.<br /> - Triệu chứng của các thể lâm sàng trong nhiễm khuẩn hậu sản.<br /> - Hướng xử trí các thể lâm sàng của nhiễm khuẩn hậu sản ở tuyến y<br /> tế cơ sở.<br /> <br /> 2<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> 1. ĐẠI CƢƠNG<br /> Nhiễm khuẩn hậu sản là một trong những tai biến sản khoa thường gặp,<br /> đặc biệt là ở các nước đang phát triển do nhiều nguyên nhân từ cơ sở và trang<br /> thiết bị yếu kém, thực hiện quy trình khống chế nhiễm khuẩn trong lĩnh vực<br /> sức khoẻ sinh sản chưa được bảo đảm…<br /> Nhiễm khuẩn hậu sản là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử<br /> vong mẹ trong các tai biến Sản khoa.<br /> 1.1. Định nghĩa<br /> Nhiễm khuẩn hậu sản là các nhiễm khuẩn xuất phát từ bộ phận sinh dục<br /> trong thời kỳ hậu sản.<br /> 1.2. Đƣờng vào<br /> - Đường máu.<br /> - Nhiễm khuẩn ngược dòng từ âm đạo và/hoặc cổ tử cung.<br /> - Qua các tổn thương của sinh dục trong và sau khi đẻ: tầng sinh môn,<br /> âm hộ, âm đạo, cổ tử cung bị tổn thương trong đẻ.<br /> - Sản dịch là môi trường tốt cho vi khuẩn.<br /> 1.3. Nguyên nhân/các yếu tố nguy cơ<br /> - Cơ sở vật chất trang thiết bị không đảm bảo vô khuẩn.<br /> - Các chỉ định và kỹ thuật can thiệp không đúng thời điểm (trường hợp<br /> đang nhiễm khuẩn) trong lĩnh vực sản khoa.<br /> - Chăm sóc trước, trong và sau đẻ không đảm bảo qui trình.<br /> - Các nhiễm khuẩn ở đường sinh dục không được xử trí tốt trước đẻ.<br /> - Chuyển dạ kéo dài, ối vỡ non, ối vỡ sớm.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1.4. Mầm bệnh các loại vi khuẩn phân lập đƣợc<br /> Bệnh viện Trung ƣơng Huế<br /> <br /> Viện BVBMTSS<br /> <br /> Tụ cầu<br /> <br /> 50,4%<br /> <br /> 76%<br /> <br /> E.Coli<br /> <br /> 31,2%<br /> <br /> 30,8%<br /> <br /> Phối hợp<br /> <br /> 33,6%<br /> <br /> Aerobacter<br /> <br /> 12,0%<br /> <br /> Vi khuẩn<br /> <br /> Dịch vết mổ<br /> <br /> Dịch âm đạo<br /> <br /> Tụ cầu<br /> <br /> 78,2%<br /> <br /> 44,1%<br /> <br /> E.Coli<br /> <br /> 13,0%<br /> <br /> 35,2%<br /> <br /> Aerobacter<br /> <br /> 17,0%<br /> <br /> 10,7%<br /> <br /> Phối hợp<br /> <br /> 43,4%<br /> <br /> 31,3%<br /> <br /> 2. CÁC HÌNH THÁI NHIỄM KHUẨN HẬU SẢN<br /> 2.1. Nhiễm khuẩn tầng sinh môn, âm hộ, âm đạo<br /> - Đây là hình thái nhẹ nhất.<br /> - Các triệu chứng/dấu hiệu:<br /> + Sốt nhẹ 38oC - 38o5 C<br /> + Vùng tầng sinh môn có biểu hiện viêm tấy, đỏ, đau, trường hợp nặng<br /> có mủ (khối tụ máu âm hộ/âm đạo có thể là nơi đặc biệt dễ nhiễm khuẩn).<br /> - Tiến triển thường tốt nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.<br /> - Điều trị:<br /> + Cắt chỉ ngắt khoảng nếu vết khâu phù nề, cắt chỉ toàn bộ nếu vết<br /> thương có tấy đỏ và mủ.<br /> + Kháng sinh đường uống hoặc đường toàn thân.<br /> + Vệ sinh tại chỗ hàng ngày bằng dung dịch Betadine 10%.<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2.2. Viêm nội mạc tử cung<br /> Đây là hình thái nhẹ, thường gặp, nếu không điều trị kịp thời có thể đưa<br /> đến các biến chứng.<br /> 2.2.1. Triệu chứng<br /> - Sốt xuất hiện 2-3 ngày sau đẻ.<br /> - Mạch nhanh 100 - 120 l /phút, mệt mỏi.<br /> - Tử cung co hồi chậm.<br /> - Sản dịch hôi, có thể có mủ lẫn máu.<br /> 2.2.2. Điều trị<br /> - Thuốc co hồi tử cung.<br /> - Kháng sinh đường tiêm.<br /> - Nong cổ tử cung trong trường hợp bế sản dịch.<br /> - Cấy sản dịch, sau đó điều chỉnh kháng sinh theo kháng sinh đồ.<br /> - Nạo buồng tử cung nếu có sót rau, tốt nhất sau khi đã dùng kháng sinh<br /> 24 giờ.<br /> 2.3. Viêm cơ tử cung<br /> - Đây là hình thái hiếm gặp, thường xảy ra sau viêm nội mạc không<br /> được điều kịp thời và tích cực. Tiên lượng phụ thuộc vào chẩn đoán và điều<br /> trị.<br /> - Những biến chứng có thể xảy ra là viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng<br /> máu.<br /> 2.3.1. Triệu chứng<br /> - Sốt cao 39-40oC, biểu hiện nhiễm trùng nặng.<br /> - Sản dịch hôi thối, ra máu lẫn mủ.<br /> - Tử cung to mềm và nắn đau.<br /> <br /> 5<br /> <br />