Bài giảng Dị ứng & quá mẫn

Dị Ứng & Quá mẫn

Quá mẫn

■  Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu có vai trò quan trọng trong sự tấn công với các tác nhân xâm nhiễm, nhưng cũng có thể gây nên những tổn thương mô và gây nên bệnh (bệnh tự miễn) ■  Xảy ra khi đáp ứng miễn dịch tấn công lại các tự kháng (self-ag) và cũng từ các đáp ứng quá đáng và không kiểm soát với các kháng nguyên lạ (foreign ag), như microbes và allergens

Quá mẫn

■  Nguyên nhân phổ biến là thất bại sự tự dung nạp (self-tolerance), đây là cơ chế giúp cơ thể không đáp ứng với kháng nguyên của chính họ.

■  Dẫn đến sự tổn thương mô mà xảy ra trong

bệnh tự miễn vì các cơ chế tác động cùng với cơ chế bảo vệ tác nhân xâm nhiễm

4 loại quá mẫn ■  Type I: kháng thể IgE antibodies gắn vào Fc receptors trên tế bào mast. IgE cảm ứng sự phân giải tế bào mast và giải phóng chất gây viêm.

■  Type II: Đáp ứng miễn dịch thông qua Ab chống lại các tự kháng nguyên (self antigen) hay kháng nguyên lạ (foreign antigen) (ie ag on transfused RBC)

■  Type III: Phức hợp miễn dịch tích tụ trong mô. ■  Type IV: Đáp ứng thông qua tế bào T, tế bào T nhạy cảm với Ag sẽ giải phóng lymphokines

Tác động của quá mẫn

Số người mắc (triệu)

Lọai

Viêm mũi dị ứng

19.6 Viêm xoang mãn

32.5 Viêm liên da & eczema

5.8 Phát ban da

12 Hen suyễn

9-12

Sốc phản vệ

1-2

Các kiểu quá mẫn

!  Đáp ứng miễn dịch quá đáng

trong các cơ thể nhạy cảm dẫn đến sự hư hại mô

!  Các kiểu quá mẫn :

!  Types I,II,III------>tức thì, Abs. !  Type IV ------>trễ, T cells.

4 kiểu phản ứng quá mẫn Type II

Type I

IgE

Y

Target cell

Killer cell

Mast cells

Target cell IgG Fc receptor Y

Fc recep- tor Histamine

Ab Complement

Type IV

Type III

Complement

Th cell

Macrophage

Cytokines

s l l e c l a i l e h t o d n E

Ag Y Ab Y Y Neutrophils

Activated Macrophage

Kiểu 1 hay quá mẫn tức thì

Anaphylaxis:

Repeat Inj. 2 Weeks later

Egg Albumin

Dies from asphyxia

Guinea Pig dies from anaphylaxis. Egg albumin IgE Abs Mast cells

Histamine

• Bronchoconstriction • Vasodilation

Lungs

Vasodilatation:

Endothelial cells

Loss of intravascular fluid Shock

Epinephrine Life saving drug.

Mẫn cảm với chất gây dị ứng và quá mẫn kiểu I

B cell

I L 1 3

TH2

Plasma cell

IgE

Mast cells

Histamine, tryptase, kininegenase, ECFA

Leukotriene-B4, C4, D4, prostaglandin D, PAF

Newly synthesized mediators

Các con đường khác hoạt hóa tế bào mast

Y

Complement C3a, C5a Anaphylotoxins

IgE Fc Receptor Mast cells

Histamine

Drugs (calcium ionophore, codeine, morphine, mellitin,

In addition to the traditional immunological mechanism of Mast cell activation , they can also be activated through alternative pathways that bypass IgE. The common feature in each case is the influx of Calcium ions which triggers mast cell degranulation and release of mediators.

Tóm tắt cơ chế hoạt hóa tế bào mast

Y

IgE Fc Receptor Mast cells

Histamine

granule release

activated phospholipase A2

arachidonic acid

cyclo-oxygenase pathway prostaglandins

lipoxygenase pathway leukotrienes

histamine,proteolytic enzymes, heparin, chemotactic factors Preformed Mediators

Newly Synthesized

Tác động của các chất trung gian từ tế bào mast

Chemo-attractants

NCF ECF LTB4

IgE

Attract neutrophils, eosinophils, monocytes and basophils

Y

Activators

Fc Receptor Mast cells

Histamine and other mediators

vasodilatation & vascular permeability Microthrombi Activation of C Kinins-->vasodilatation

Histamine PAF Tryptase Kininogenase

spasmogens

Histamine Prostaglandins Leukotrienes

Bronchial smooth muscle contraction, mucosal oedema, mucus secretion

Một số ví dụ lâm sàng

!  Sốt và hen suyễn ---- Để phấn hoa, bụi

nhà, vật nuôi, vv

!  Mày đay (phát ban) --- thuốc, thực

phẩm. Đỏ và ngứa da.

!  Hệ thống phản vệ --- tiêm Penicillin, côn

trùng cắn.

Dị ứng trên da

eczema

Chất gây dị ứng

■ Cỏ / Phấn hoa ■ Cỏ dại ■ Thực phẩm -> Cua, tôm, khoai tây,

cá ngừ vv

■ Epidermals -> chó, mèo, chuột ■ Côn trùng cắn ■ Bui6 Nhà ■ Mốc ■ Thuốc

Sốc phản vệ với nọc độc của ong

Bee venom có Mellitin có thể kích hoạt trực tiếp tế bào mast.

Dust mite fecal pellet

!  Allergens:

!  Proteins or Haptens bound to

Các chất trung gian của dị ứng:

proteins. !  Trigger IgE !  IL-4, IL-5, IL-13 and Th2

response.

IgE Abs

!  2) IgE:

!  Only Ab that can bind mast

cells.

!  Cross linking of IgE Fc

receptors leads to Mast cell degranulation.

Lab test cho chất gây dị ứng

Total IgE: Competitive solid phase EIA Or allergen specific IgE Using wells coated with the allergen

Test trên da cho chất gây dị ứng

IgE levels in immediate hypersensitivity

Atopic diseases " allergic asthma " allergic eczema " hay fever

Helminthic (worm) infections

IgE

Miscellaneous diseases "  Bronchopulmonary "  aspergillosis "  IgE myeloma

Immunodeficiency "  hyper-IgE syndrome "  Wiscott-Aldrich syndrome

Allergy symptoms and cAMP

cAMP

β-agonist

α-agonists

(epinephrine, isoproterenol)

phenyl epinephrine, nor- epinephrine

α-blocker

β-blocker

(phenoxybenzamine) Phosphodiasterase

(propanolol)

inhibitor

(theophylline)

Relief from symptoms Worsening of symptoms

Điều trị dị ứng

➣  Liệu pháp hệ thống Receptor blockers

antihistamine, antileukotriene

Bronchodialators

β-agonists (inhahants)

➣  Ngăn chặn sự phân hủy tế bào

mast

Ca influx inhibitor (chromolyn sodium) Phosphodiesterase (theophylline)

➣  Liệu pháp miễn dịch ➣ Hyposensitization ➣ Anti-IgE(Fc) Ab

Hyposensitization

Nguyên lý của liệu pháp miễn dịch

Role of IgE in parasitic worm infections Gut Lumen

parasitic worm

Y

Soluble Ag

Y

gut mucosa

Eosinophils

IgE

B cells Y

Y

Mast cells

APC

Histamine & other mediators

B cells Y

Y

Th cells

Quá mẫn kiểu II vai trò của bổ thể và thực bào

Quá mẫn kiểu II được cảm ứng bởi tác nhân ngoại sinh

Ví dụ quá mẫn kiểu II được cảm ứng bởi thuốc

➣  Hồng cầu:

Penicillin, chloropromazine, phenacetin

➣  Bạch cầu hạt:

Quinidine, amidopyridine

➣  Tiểu cầu:

sulphonamides, thiazides

Kháng nguyên nhómmáu Blood Group Ag Ab

A A anti-B B B anti-A AB A&B None O ---- anti-A& anti-B

Abs against blood group Ags are naturally present and are IgM type.

Phản ứng truyền máu

+Complement IgM

RBC

Li giải tế bào

RBC

Result: Sốc phản vệ vì hoạt hóa bổ thể

Hiện tượng tán huyết trong nhóm máu Rh

RhD-ve mother

Anti-RhD Abs

RhD +ve fetus RhD +ve fetus

If mother and fetus have different blood groups, hemolytic disease does not occur.

‘A’ blood group mother

Anti-B Abs

‘B’ blood group fetus

Trẻ với bệnh tán huyết

!  Mother is Rh- and fetus is Rh+. !  Fetal RBC entering mother, will trigger anti-

Rh Abs.

!  Such Abs cross placenta and can destroy

fetal RBC.

Prophylaxis

Anti-RhD Abs

RhD-ve mother

RhD +ve fetus RhD +ve fetus

Prophylaxis Inject Anti-RhD Abs mothers immediately after delivery

Prevents sensitization

Quá mẫn kiểu III Immune complexes not cleared

Activation of Complement

C3a & C5a

Inflammation

Mast cells

Types of immune complex disease

antigen

cause

site of deposition

persistent infection

bacterial, viral, parasitic, etc.

infected organ, kidney

lung

inhaled antigens

mold, plant or animal antigen

serum

injected material

kidney, skin, arteries, joint

autoimmunity

self antigen

kidney, joint, arteries, skin

Serum sickness

Lupus ban đỏ hệ thống

Cơ chế quá mẫn kiểu III

Quá mẫn kiểu IV

!  Qua trung gian tế bào T !  Chậm, trễ, cần 24-48 h !

ví dụ: 1) quá mẫn tiếp với:

! Nickel ! Chromate ! Poison Ivy

Viêm liên da

Phản ứng với Poison Ivy

Cơ chế quá mẫn type IV poison Ivy

skin

urushiol

serum protein

Inflammation

Th1 APC

Quá mẫn kiểu Tuberculin

!  Bệnh nhân lao

!  PPD(Ag từ M.tuberculosis)

!  Ban đỏ và chai cứng !  Được sử dụng như là test chẩn đóan !  Không chính xác.

Test Tuberculin

Role of DTH in Infection: Plays a major role in acute infections caused by intracellular pathogens. Ex: Listeria, Salmonella, Brucella

Th1

Macrophage

DTH can cause severe damage to the host during chronic intracellular infections. Ex: Tuberculosis Leprosy Leishmaniasis

T M

cavities

Bệnh phong

Severe tissue damage

Fluid filled blebs with bacteria

small skin lesion

Đáp ứng yếu

Đáp ứng Bình thường Đáp ứng Mạnh

Granuloma in a leprosy patient

■  1)Tuberculoid: !  Strong immune response !  +ve skin test !  Few leprae bacilli !  Severe nerve damage ■  2) Lepromatous: !  Weak or no immune response !  -ve skin test !  Large numbers of leprae bacilli !  Less severe nerve damage

Leprosy:

Immediate hypersens. Delayed hypersens

■  Immediate ■  Abs(IgE, IgG, IgM) ■  Histamine, Leuko-

Delayed T helper cells(Th1) Cytokines(IFN-γ, MAF)

trienes

■  Inflammation consists Macrophages and T cell

mainly of neutrophils ■  Protection: IgE against parasites

Protection: Acute intra- cellular pathogens and tumors

■  Quá mẫn tức thì ■  Most reactions cause damage to host

Ex: Allergies,immune complex disease

Quá mẫn trễ Damage during chronic intracellular infections. Ex: granuloma, contact hypersens.

The End

Bài giảng Dị ứng & quá mẫn