Điều trị loãng xương
BS Hồ Phạm Thục Lan
Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
BV Nhân dân 115
Đại cương về Loãng xương
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Nhận thức mới về loãng xương
Loãng xương được định nghĩa là một bệnh với đặc tính lực của xương bị suy yếu dẫn đến xương dễ bị gãy.
Normal Bone
Hệ quả của loãng xương là gãy xương.
Osteoporotic Bone
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Gãy xương là hệ quả của loãng xương
Loãng xương
Gãy xương
Lực - bone strength
Chất lượng
Mật Độ
Bone quality
xương
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Xương thường bị gãy
Xương đốt sống (vertebral fractures)
Cổ xương đùi (femoral neck)
Xương tay (Colles’ fracture)
Xương chậu (Pelvis fracture)
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Xương là một mô động
Osteoblastic factors • Endothelin-1 • Fibroblast growth factor • Bone morphogenic proteins Insulin-like growth factors •
Osteolytic factors
Interleukins 1,6,8
Osteoblasts
• RANKL • PTH-rp • • TNFs • M-CSF
• Transforming growth factor (cid:0) Insulin-like growth factors • • Fibroblast growth factors • Platelet-derived growth factor • Bone morphogenic proteins
Osteoclasts
New bone
Mineralized bone matrix
Roodman GD. N Engl J Med. 2004;350:1655-1664.
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Chẩn đoán
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Đo khối lượng xương
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Đo mật độ xương bằng DXA
Tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
loãng xương là đo mật độ xương bằng DXA tại vị trí cổ xương đùi hoặc đốt sống
BMD biến đổi theo độ tuổi và chỉ số T
2
.
1
SD (độ lệch chuẩn)
0
.
1
mMĐX
8
.
0
D M B k c e n
l
6
.
0
a r o m e F
Chỉ số T (T-score):
4
.
0
=
T
2
.
0
iMDX mMDX SD
10
20
30
40
50
60
Age
(N.T.T. Huong, et al. Third International Osteoporosis Foundation and Asia Pacific Regional Conference on Osteoporosis and 16th Annual Meeting of the Australian and New Zealand Bone and Mineral Society. 2226 October 2006 Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
-
Tiêu chuẩn WHO: chỉ số T
Bình thường (normal)
- 1.0
Thiếu xương (osteopenia)
e r o c s - T
- 2.5
Loãng xương (osteoporosis)
World Health Organization. Technical Report Series 921. Prevention and Management of Osteoporosis: Report of a WHO Scientific Group. 2003; National Osteoporosis Foundation. Clinician’s Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis. 2008.
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Yếu tố nguy cơ
ể ể ế ố không th can ế ố ó th can c
ươ ở ổ ng tu i ữ Nh ng y u t thi pệ Hút thu c lố á
ữ Nh ng y u t thi pệ ử ề Ti n s gãy x sau 50 ượ ấ ọ Tr ng l ng th p (<40kg)
ế Thi u estrogen
ừ ị ị Có thân nhân (cha m , anh ẹ ươ ng ch em) t ng b gãy x ế Thi u calcium
ườ ắ Ng i da tr ng ệ ượ Nghi n r u bia
ế ị ự Suy y u th l c Cao tu i ổ
Hay b tị é ngã ụ ữ Ph n
ế ậ ơ ể ộ Thi u v n đ ng c th M t trấ í nh (dementia) ớ
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
ứ ế ỏ S c kh e y u
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Mô hình FRAX
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Chỉ định đo MĐX
Nữ ≥ 65, nam ≥ 70 tuổi
Nữ sau mãn kinh và nam ≥ 50 tuổi
kèm yếu tố nguy cơ
Gãy xương sau tuổi 50
Dùng corticosteroid ≥ 5mg predisone hoặc chế phẩm tương đương trong ≥ 3 tháng
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Điều trị loãng xương tại Việt Nam
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Mục tiêu điều trị
Giảm nguy cơ gãy xương
Giảm nguy cơ gãy xương tái diễn (nếu
có tiền sử gãy xương)
Giảm mất xương
Giảm nguy cơ tử vong liên quan đến
gãy xương
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Chỉ định điều trị ở phụ nữ sau mãn kinh và nam ≥ 50 tuổi
Gãy đốt sống hay gãy cổ xương đùi.
MĐX ở cổ xương đùi hoặc cột sống có chỉ
số T ≤ -2,5.
Nếu -2.5 < T < -1.1 kèm ước lượng nguy cơ gãy xương đùi trong 10 năm trên 3% (hay nguy cơ gãy xương bất kỳ 10 năm cao hơn 10%) dựa vào mô hình tiên lượng.
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Biện pháp không dùng thuốc
Chế độ dinh dưỡng cung cấp đầy đủ
canxi, vitamin D
Duy trì thường xuyên hoạt động thể lực và
các bài tập làm tăng sức cơ
thay đổi trong lối sống: hạn chế rượu bia,
ngưng hút thuốc lá
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Cung cấp calci
Nhu cầu 1000mg/ ngày
Qua thực phẩm / viên bổ sung calci
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Cung cấp vitamin D
Nhu cầu 800-1000IU/ ngày
BN thiếu vitamin D: 50.000IU/ W X 8-12W
Vitamin D ≥ 30ng/mL
Theo sau vitamin D 1500-2000IU/ ngày
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Biện pháp dùng thuốc
Hủy xương Hủy xương
Tạo xương Tạo xương
Bisphosphonates Bisphosphonates
SERMSERM
Teriparatide Teriparatide (PTH 1-34) (PTH 1-34)
Strontium Ranelate Strontium Ranelate
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Calcitonine Calcitonine
Chon lựa thuốc chống loãng xương
Gãy xương
Tuổi
50
65
70
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Osteoclast và một số thuốc mới
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Osteoblast và một số thuốc mới
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
Tiềm năng của thuốc antiresorption mới
Hồ Phạm Thục Lan – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – Bệnh viện Nhân dân 115 – TP Hồ Chí Minh
