Bài giảng Điều trị sốt xuất huyết Dengue nặng

Chia sẻ: Anh Bình | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Bài giảng Điều trị sốt xuất huyết Dengue nặng" thông tin về sốt kéo dài trong sốt xuất huyết Dengue; đánh giá bệnh nhân sốc kéo dài; điều trị suy hô hấp; biện pháp hạn chế sốc kéo dài trong sốt xuất huyết Dengue...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Điều trị sốt xuất huyết Dengue nặng

ÑIEÀU TRÒ SOÁT XUAÁT HUYEÁT DENGUE NAËNG Beänh nhaân Soát xuaát huyeát (SXH) Dengue töû vong do soác keùo daøi, xuaát huyeát oà aït (thöôøng laø xuaát huyeát tieâu hoaù), suy hoâ haáp, SXH daïng naõo, suy gan. Ñaùnh giaù ñuùng caùc bieán chöùng naëng naøy vaø ñieàu trò tích cöïc coù theå cöuù soáng beänh nhaân, giaûm tæ leä töû vong trong SXH. I. SOÁC KEÙO DAØI TRONG SXH: 1. Nguyeân nhaân:  Phaùt hieän treã soác hoaëc tieàn soác ñeå beänh nhaân dieãn tieán qua giai ñoaïn soác saâu roài ñeán soác khoâng phuïc hoài.  Ñieàu trò soác SXH khoâng ñuùng phaùc ñoà, khoâng söû duïng ñuùng loaïi dòch thích hôïp, lieàu löôïng dòch truyeàn khoâng ñuùng.  Khoâng theo doõi saùt beänh nhaân ñeå taùi soác nhieàu laàn. Haäu quaû cuûa soác keùo daøi: Beänh nhaân bò soác keùo daøi tieán trieån sang giai ñoaïn baát buø gaây toån thöông ña cô quan daãn ñeán suy hoâ haáp, roái loaïn ñoâng maùu traàm troïng gaây xuaát huyeát oà aït ñaët bieät laø xuaát huyeát tieâu hoaù (XHTH), toan chuyeån hoaù... vaø cuoái cuøng daãn ñeán töû vong neáu khoâng ñöôïc ñieàu trò tích cöïc. 2. Ñaùnh giaù beänh nhaân soác keùo daøi: 2.1. Xem xeùt:  Ngaøy beänh, ngaøy vaøo soác ?  Ñoä naëng khi vaøo soác (ñoä III, IV) ?  Quaù trình ñieàu trò: Thôøi gian ra soác, taùi soác, coù XHTH, coù run tieâm truyeàn?  Dòch truyeàn: - Löôïng dòch trung bình ml/kg/ 24 giôø. - Loaïi dòch (ñieän giaûi, cao phaân töû (CPT), maùu).  Nöôùc tieåu ?  Thay ñoåi giaù trò Hct, tieåu caàu trong quaù trình ñieàu trò? 2.2. Ñaùnh giaù laâm saøng:  Tri giaùc: Treû tænh taùo, hay böùt röùt, li bì , hoân meâ?  Tình traïng hoâ haáp: Ñeám nhòp thôû, coù khoù thôû, suy hoâ haáp, ran ôû phoåi khoâng?  Tuaàn hoaøn: Maïch; HA; tónh maïch coå noåi; daáu hieäu giaûm töôùi maùu moâ ôû da, thôøi gian hoài phuïc maøu da?  Buïng coù caêng? Gan to ? 2.3. Caùc xeùt nghieäm caàn laøm:  Hct, ion ñoà, khí maùu, SaO2, ñöôøng huyeát, chöùc naêng ñoâng maùu; chöùc naêng gan, thaän.  XQ tim phoåi, Echo buïng. 3. Xöû trí: 3.1. Ñieàu trò suy hoâ haáp  Thôû oxygen aåm qua nasal cannula vôùi löu löôïng 1 - 6 L / phuùt.  Neáu thaát baïi vôùi oxygen : Tím taùi hoaëc SaO2 < 90 %; thôû nhanh, thôû co keùo cô hoâ haáp phuï  Thôû N-CPAP.
 Tím taùi, thôû höôùc khoâng hieäu quaû  Ñaët noäi khí quaûn giuùp thôû. 3.2. Ñaùnh giaù - Xöû trí tình traïng soác Ño aùp löïc tónh maïch trung öông (CVP) giuùp huôùng daãn ñieàu trò soác keùo daøi. SOÁC KEÙO DAØI CVP KHOÂNG ÑO ÑÖÔÏC CVP  < 5 cm H2 O 5 - 12 cm H2O >10 cm H2O Thieáu dòch Dö dòch (Quaù taûi) Daáu hieäu quaù taûi? Ngöng dòch, Truyeàn dòch (-) (+) Dopamine ± Dobutamine CPT, maùu Test dòch truyeàn Löu ñoà xöû trí soác keùo daøi trong SXH Dengue.
Ñaùnh giaù laâm saøng & ño CVP TTM Dextran 40, 70 5 ml / kg / 30 ph. Sau 15 phuùt ñaùnh giaù laïi Caûi thieän laâm saøng vaø thay ñoåi möùc CVP * Caûi thieän laâm saøng * Khoâng daáu quaù taûi * Khoâng caûi thieän laâm saøng * Khoâng daáu quaù taûi *  CVP 2 – 5 cm H2O * Coù daáu quaù taûi *  CVP < 2cm H2O *  CVP > 5 cm H2O Tieáp tuïc TTM CPT Tieáp tuïc TTM CPT * Ngöng TTM CPT vôùi toác ñoä chaäm hôn * TTM Dopamine  Dobutamine TTM: Truyeàn tónh maïch;  CVP: Taêng möùc CVP Test dòch truyeàn aùp duïng qui luaät 2 – 5.  CVP < 5 cm H2O vaø laâm saøng khoâng daáu hieäu quaù taûi: - Truyeàn dòch CPT (Dextran 40, 70) toác ñoä 5- 10 ml/kg/giôø. Theo doõi saùt daáu hieäu laâm saøng, CVP moãi 15- 30 phuùt. - Xem xeùt truyeàn maùu nhöõng ca coù XHTH naëng.  CVP: 5 - 10 cm H2O vaø laâm saøng khoâng coù daáu hieäu quaù taûi: Test dòch truyeàn: Dextran 40, 70: 5 ml / kg / 30 phuùt  Ñaùnh giaù tình traïng huyeát ñoäng hoïc, daáu hieäu quaù taûi, kieåm tra laïi CVP sau 15 phuùt. AÙp duïng qui luaät 2 - 5 neáu: - Laâm saøng caûi thieän, khoâng daáu quaù taûi, CVP taêng ( PCVP ) < 2 cm H2O  Tieáp tuïc dòch truyeàn. - Laâm saøng khoâng caûi thieän, coù daáu hieäu quaù taûi, CVP taêng ( PCVP) > 5 cm H2O  Ngöng dòch truyeàn, cho Dopamine ± Dobutamine.
- Neáu CVP taêng ( PCVP) töø 2 - 5 cm H2O, laâm saøng khoâng coù daáu hieäu quaù taûi thì tieáp tuïc truyeàn dòch nhöng vôùi toác ñoä chaäm hôn.  CVP > 10 cm H2O vaø laâm saøng thöôøng keøm theo coù daáu hieäu quaù taûi: Ngöng dòch truyeàn, duøng thuoác vaän maïch Dopamine ± Dobutamine.  Trong nhöõng tröôøng hôïp khoâng ño ñöôïc CVP: Phaûi ñaùnh giaù laâm saøng xem beänh nhaân coù daáu hieäu quaù taûi hay khoâng? - Neáu beänh nhaân coù daáu hieäu quaù taûi: Ngöng dòch truyeàn, cho Dopamine ± Dobutamine. - Neáu beänh nhaân khoâng coù daáu hieäu quaù taûi: Truyeàn dòch CPT Dextran 40, 70: 5 ml / kg / 30 phuùt, vaø theo doõi saùt beänh nhaân moãi 15- 30 ph. 3.3. Xöû trí xuaát huyeát: Soác keùo daøi  Ñoâng maùu noäi maïch lan toûa (ÑMNMLT) naëng  XHTH traàm troïng  Chæ ñònh truyeàn maùu, truyeàn tieåu caàu ñaäm ñaëc, huyeát töông töôi ñoâng laïnh. (Xem phaùc ñoà XHTH ) 3.4. Xöû trí toan chuyeån hoùa maùu vaø roái loaïn ñieän giaûi:  Trieäu chöùng toan chuyeån hoùa maùu: - Thôû nhanh, saâu. - Khí maùu: pH < 7,2; HCO3- < 15 mmol/ l. Lieàu löôïng: Natri Bicarbonate 7,5% (1ml # 1mEq) 1 -2 mEq / kg / lieàu TM chaäm.  Löu yù: - Toan chuyeån hoaù luoân luoân coù ôû beänh nhaân soác keùo daøi, ñieàu trò toát soác seõ caûi thieän tình traïng toan maùu. - Duøng Natri Bicarbonate ôû beänh nhaân suy hoâ haáp naëng chöa ñöôïc thoâng khí toát seõ nguy hieåm vì gaây öù khí CO2 do H+ + HCO3-  H2CO3  H2O + CO2. 4. Bieän phaùp haïn cheá soác keùo daøi trong SXH: 4.1. Phaùt hieän soác sôùm: Giaùo duïc baø meï, nhaân vieân y teá cô sôû nhaän bieát sôùm SXH vaø phaùt hieän ñöôïc nhöõng daáu hieäu chuyeån ñoä cuûa SXH ñeå ñöa treû ñeán beänh vieän kòp thôøi. 4.2. Ñieàu trò ñuùng phaùc ñoà ñieàu trò SXH :  Ñieàu trò beänh nhaân theo ñuùng phaùc ñoà cuûa Toå chöùc y teá theá giôùi (TCYTTG).  Chæ ñònh duøng dung dòch cao phaân töû (CPT), truyeàn maùu kòp thôøi, ñuùng chæ ñònh, ñuùng lieàu löôïng.  Trang bò ñaày ñuû phöông tieän ñieàu trò soác SXH : maùy quay Hct, dung dòch CPT, catheter ño CVP... 4.3. Theo doõi saùt beänh nhaân soác SXH:  Toå chöùc khoa phoøng, phaân coâng tieáp nhaän, ñieàu trò beänh nhaân hôïp lyù.  Coù ñuû löïc löôïng Baùc só, ñieàu döôõng ñaõ ñöôïc huaán luyeän thaønh thaïo trong ñieàu trò SXH.
 Theo doõi saùt töøng thôøi ñieåm dieãn tieán beänh ñeå coù höôùng xöû trí kòp thôøi traùnh taùi soác daãn ñeán soác keùo daøi. II. SXH COÙ BIEÁN CHÖÙNG XUAÁT HUYEÁT TIEÂU HOAÙ: SXH coù bieán chöùng XHTH chieám tæ leä khoaûng 10% beänh nhaân SXH, XHTH laø bieán chöùng cuûa soác keùo daøi, toan chuyeån hoaùù vaø/ hoaëc suy gan naëng trong SXH, vaø noù thöôøng laø nguyeân nhaân tröïc tieáp gaây töû vong. 1. Chaån ñoaùn: Beänh nhaân SXH luùc ñaàu coù theå xuaát huyeát tieàm aån vaø thöôøng than ñau buïng, buïng chöôùng, nieâm nhôït, tim nhanh, Hct giaûm nhöng khoâng coù caûi thieän laâm saøng. Do ñoù ôû beänh nhaân SXH ñöôïc truyeàn dòch ñaày ñuû theo ñuùng phaùc ñoà nhöng laâm saøng vaãn khoâng oån ñònh phaûi nghó ñeán nguyeân nhaân xuaát huyeát noäi maø thöôøng laø XHTH. XHTH roõ khi beänh nhaân oùi maùu, tieâu ra maùu. 2. Ñaùnh giaù beänh nhaân:  Tình traïng huyeát ñoäng hoïc: Daáu hieäu sinh toàn, tình traïng tim, phoåi, baùng buïng...  Möùc ñoä XHTH: Beänh nhaân oùi maùu, hay tieâu maùu; löôïng maùu oùi, tieâu ra.  Löôïng dòch, loaïi dòch ñaõ tieâm truyeàn cho beänh nhaân. 3. Caùc xeùt nghieäm caàn laøm: Kieåm tra Hct, ñeám tieåu caàu, chöùc naêng ñoâng maùu toaøn boä. 4. Xöû trí: Beänh nhaân caàn ñöôïc boài hoaøn theå tích ñaày ñuû, ñieàu chænh toan chuyeån hoaù, cung caáp oxygen, vaø chæ ñònh truyeàn maùu, truyeàn tieåu caàu ñaäm ñaëc, hoaëc huyeát töông töôi ñoâng laïnh kòp thôøi. 4.1. Boài hoaøn theå tích tuaàn hoaøn ñaày ñuû cho beänh nhaân: Tieâm truyeàn tónh maïch dung dòch ñieän giaûi, cao phaân töû theo ñuùng phaùc ñoà (Xin xem phaùc ñoà ñieàu trò SXH). 4.2. Chæ ñònh truyeàn maùu:  Khi beänh nhaân XHTH oà aït.  Hct giaûm < 30%.  Hct giaûm nhanh maø laâm saøng vaãn khoâng oån ñònh- beänh nhaân vaãn coøn soác duø ñaõ buø ñuû dòch.  Lieàu löôïng: Truyeàn maùu töôi cuøng nhoùm 10- 20 ml/kg/laàn. Toác ñoä truyeàn maùu tuøy theo tình traïng laâm saøng cuûa beänh nhaân. Phaûi theo doõi saùt beänh nhaân ñeå traùnh nguy cô quaù taûi do truyeàn maùu. 4.3. Chæ ñònh truyeàn tieåu caàu vaø huyeát töông töôi ñoâng laïnh: a) Truyeàn tieåu caàu: Chæ ñònh truyeàn tieåu caàu khi tieåu caàu giaûm < 50.000/ mm3 vaø beänh nhaân ñang XHTH maø khoâng kieåm soaùt ñöôïc baèng truyeàn maùu töôi toaøn phaàn. Lieàu löôïng: Tieåu caàu ñaäm ñaëc 10-20 ml/kg / laàn, truyeàn nhanh trong voøng 2 giôø. b) Truyeàn huyeát töông töôi ñoâng laïnh: Chæ ñònh khi beänh nhaân coù ÑMNMLT naëng gaây XHTH oà aït.
Lieàu löôïng: Huyeát töông töôi ñoâng laïnh 10- 20 ml / kg/ laàn. 5. Moät soá ñieåm caàn löu yù:  Raát khoù khaên trong nhaän bieát vaø ñaùnh giaù chính xaùc xuaát huyeát noäi trong ñoù coù XHTH khi beänh nhaân SXH coù tình traïng coâ ñaëc maùu.  Ñaët sonde daï daøy coù theå gaây chaán thöông vaø xuaát huyeát nieâm maïc muõi vaø daï daøy neân chæ ñaët cho caùc tröôøng hôïp xuaát huyeát daï daøy oà aït caàn theo doõi saùt löôïng maùu maát, hoaëc ñeå giaûi aùp daï daøy khi XHTH gaây caêng cöùng buïng vaø suy hoâ haáp cho beänh nhaân. Trong nhöõng tröôøng hôïp caàn ñaët sonde daï daøy neân ñaët qua ñöôøng mieäng.  Röûa daï daøy baèng nöôùc muoái sinh lyù vaø duøng caùc thuoác antacid (Phosphalugel, Maalox..), caùc thuoác Anti-H2 (Ranitidin, Cimetidin..) khoâng coù hieäu quaû trong ñieàu trò XHTH trong SXH do ñoù khoâng neân duøng.  Khi beänh nhaân SXH coù XHTH ôû giai ñoaïn taùi haáp thu thì Hct coù theå giaûm thaáp nhöng laâm saøng oån ñònh thì khoâng caàn truyeàn maùu. III. SXH COÙ BIEÁN CHÖÙNG SUY HOÂ HAÁP: 1. Nguyeân nhaân suy hoâ haáp trong SXH:  Quaù taûi dòch: Do truyeàn dòch löôïng nhieàu, ñaëc bieät laø nhieàu cao phaân töû, hoaëc truyeàn dòch toác ñoä quaù nhanh. Quaù taûi dòch thöôøng xaûy ra trong giai ñoaïn taùi haáp thu dòch coù theå daãn ñeán phuø phoåi caáp.  Hoäi chöùng suy hoâ haáp caáp (ARDS): Haäu quaû cuûa toån thöông phoåi trong soác keùo daøi.  Traøn dòch maøng phoåi, maøng buïng nhieàu gaây cheøn eùp khoang maøng phoåi, giaûm cöû ñoäng cô hoaønh.  Toan chuyeån hoùa.  Toån thöông heä thaàn kinh trung öông, öùc cheá hoaït ñoäng cuûa trung taâm ñieàu hoøa hoâ haáp trong beänh nhaân SXH daïng naõo. 2. Ñaùnh giaù beänh nhaân SXH suy hoâ haáp: 2.1. Ñaùnh giaù laâm saøng:  Tri giaùc: Beänh nhaân tænh, hay böùt röùt, hay hoân meâ ?.  Möùc ñoä suy hoâ haáp: - Ñeám nhòp thôû; xem beänh nhaân coù thôû gaéng söùc, tím taùi; ño SaO2. - Nghe phoåi: Xem möùc ñoä traøn dòch maøng phoåi, ran phoåi. - Khaùm xem möùc ñoä traøn dòch maøng buïng: Buïng coù traøn dòch nhieàu caêng cöùng khoâng?  Ñaùnh giaù tình traïng huyeát ñoäng hoïc: Beänh nhaân coù soác?; CVP, Hct? . 2.2. Xeùt nghieäm caàn laøm:  Khí maùu: Ñaùnh giaù tình traïng oxy maùu vaø caùc roái loaïn thaêng baèng kieàm toan.  Xquang phoåi.  Sieâu aâm ngöïc, buïng. 3. Xöû trí: 3.1. Thôû oxygen:
 Chæ ñònh: - Soác keùo daøi. - Suy hoâ haáp: Thôû nhanh, ruùt loõm ngöïc, tím taùi.  Phöông phaùp: Thôû oxygen qua sonde hai muõi (Nasal cannula) vôùi löu löôïng: 1- 6 L/ ph, cho noàng ñoä FiO2 = 30-40%. Moät soá tröôøng hôïp beänh nhaân bò chaûy maùu muõi ñaõ ñöôïc nheùt meøche muõi hai beân thì cho thôû oxygen qua mask (coù hoaëc khoâng coù tuùi döï tröõ) vôùi löu löôïng 6- 8 L/ ph, cho FiO2 = 40 - 60%.  Thaát baïi vôùi oxygen: Khi thôû oxygen 6 L/ph maø treû coøn: - Tím taùi, hoaëc SaO2 < 90%. - Thôû nhanh, co keùo cô hoâ haáp phuï. Khi thaát baïi vôùi oxygen cho thôû oxygen qua mask vôùi tuùi döï tröõ (FiO2 = 60- 100%), hoaëc CPAP qua muõi. Trong tröôøng hôïp quaù taûi neân choïn CPAP. 3.2. Thôû aùp löïc döông lieân tuïc qua muõi (NCPAP):  Chæ ñònh: - Quaù taûi, doaï phuø phoåi, hoaëc phuø phoåi caáp. - Thaát baïi vôùi oxygen qua cannula.  Choïn löaï FiO2 vaø aùp löïc CPAP ban ñaàu: - FiO2 100% sau ñoù giaûm daàn ñeå SaO2 = 92-96%.  Theo doõi: Theo doõi laâm saøng vaø SaO2 ñeå taêng / giaûm FiO2 vaø aùp löïc CPAP cho phuø hôïp, toát nhaát FiO2 < 60% vaø aùp löïc CPAP 4-6 cm H2O. Tuy nhieân trong nhöõng tröôøng hôïp naëng coù theå taêng FiO2 leân 60 - 100% neáu beänh nhaân coù ñaùp öùng.  Thaát baïi vôùi CPAP: Vôùi FiO2 100% vaø aùp löïc > 10 cm H2O maø beänh nhaân vaãn coøn tím taùi hoaëc SaO2 < 90%. Neáu: - Buïng caêng cöùng vaø dòch oå buïng, dòch maøng phoåi nhieàu (treân XQuang, sieâu aâm): Choïc doø maøng buïng hoaëc maøng phoåi ñeå giaûi aùp vaø tieáp tuïc thôû NCPAP. - Traøn dòch maøng buïng, maøng phoåi khoâng nhieàu: Ñaët noäi khí quaûn giuùp thôû. Löu yù: Choïc doø maøng buïng, maøng phoåi trong SXH deã gaây tai bieán chaûy maùu neân heát söùc haïn cheá chæ duøng trong moät soá ít tröôøng hôïp beänh nhaân thaát baïi vôùi thôû oxygen qua cannula hoaëc NCPAP (SaO2 < 90%) vaøø buïng caêng cöùng, löôïng dòch oå buïng, dòch maøng phoåi nhieàu. 3.3. Ñaët noäi khí quaûn (NKQ) giuùp thôû:  Chæ ñònh: -Thaát baïi vôùi NCPAP. - Beänh nhaân ngöng thôû, hoaëc thôû khoâng hieäu quaû.  Ñaët noäi khí quaûn: - Neân cho diazepam( 0,25 mg/kg TM) + Vecuronium ( 0,1 mg/kg TM) tröôùc khi ñaët. - Neân ñaët NKQ qua ñöôøng mieäng ñeå traùnh tai bieán chaûy maùu muõi khi ñaët qua muõi.
 Cho beänh nhaân thôû maùy (Mode thôû: Pressure control) hoaëc boùp boùng giuùp thôû. 3.4. Toan chuyeån hoùa: Xöû trí toan chuyeån hoaù (xin xem ôû phaàn soác keùo daøi). Suy hoâ haáp Oxygen qua canulla ( FiO2 = 40%) Toan chuyeån hoaù naëng NaHCO3 (TM) NCPAP TDMP, TDMB nhieàu Thaát baïi Choïc huùt dòch MB/ MP Ñaët NKQ giuùp thôû Ngöng thôû hoaëc thôû khoâng hieäu quaû.  TDMP: Traøn dòch maøng phoåi.  TDMB: Traøn dòch maøng buïng.  NKQ: Noäi khí quaûn. Löu ñoà xöû trí suy hoâ haáp trong SXH
IV. SXH COÙ BIEÁN CHÖÙNG QUAÙ TAÛI (OVERLOAD): 1. Nguyeân nhaân quaù taûi:  Do truyeàn dòch quaù nhieàu khoâng ñuùng phaùc ñoà, ñaëc bieät laø khi duøng nhieàu dung dòch CPT.  Truyeàn dòch toác ñoä quaù nhanh coù theå gaây quaù taûi.  Moät soá tröôøng hôïp soác saâu, soác keùo daøi phaûi truyeàn nhieàu dòch (trong ñoù coù nhieàu CPT, maùu) seõ coù hieän töôïng quaù taûi do taùi haáp thu ôû giai ñoaïn hoài phuïc. Beänh nhaân coù beänh lyù tim, phoåi, thaän keøm theo SXH coù nguy cô cao bò quaù taûi khi truyeàn dòch khoâng caån thaän. 2. Ñaùnh giaù beänh nhaân quaù taûi: 2.1. Ñaùnh giaù caên cöù vaøo:  Ngaøy beänh: Thöôøng quaù taûi xaûy ra vaøo ngaøy thöù 6, 7, 8 cuûa beänh (Giai ñoaïn taùi haáp thu).  Löôïng dòch: Löôïng dòch trung bình/kg/ 24 giôø (Thöôøng >120 ml/ kg/ 24 giôø), löôïng CPT?.  Daáu hieäu laâm saøng: - Beänh nhaân khoù thôû: Thôû nhanh, ì aïch, thôû co keùo, tím taùi... - Phoåi: Pheá aâm giaûm nhieàu, ran phoåi. - Buïng caêng, traøn dòch maøng buïng nhieàu. - Beänh nhaân coù theå soác hoaëc khoâng soác (Maïch nhanh, naûy maïnh, HA toát). - Ño SaO2. - CVP cao > 10 cm H2O. 2.2. Xeùt nghieäm caàn laøm: - Kieåm tra Hct: Bình thöôøng hoaëc giaûm. - Khí maùu khi coù suy hoâ haáp. - XQ phoåi; Echo buïng, ngöïc. * Beänh nhaân coù quaù taûi keøm theo soác thì neân ño CVP ñeå höôùng daãn ñieàu trò. 3. Xöû trí:  Ngöng ngay dòch truyeàn.  Naèm ñaàu cao, xöû trí suy hoâ haáp (Xem phaàn xöû trí suy hoâ haáp).  Neáu beänh nhaân quaù taûi coù: - Huyeát ñoäng hoïc oån ñònh (khoâng soác): Neáu: + Beänh nhaân coù daáu hieäu phuø phoåi caáp hoaëc ñe doïa phuø phoåi caáp: Xöû trí phuø phoåi caáp, ñaëc bieät quan troïng cho Furosemide 1-2mg/kg TMC, coù theå laäp laïi moãi 15 phuùt neáu caàn. + Beänh nhaân khoâng coù daáu hieäu ñe doïa phuø phoåi caáp: Duøng Furosemide 0,5 -1 mg / kg/ laàn TB hoaëc uoáng.
- Quaù taûi keøm theo soác: Ño CVP vaø duøng thuoác vaän maïch Dopamine  Dobutamine. Ñaây laø soác tim do quaù taûi tuaàn hoaøn neân coù theå xem xeùt duøng theâm Furosemide TB, TM. 4. Phoøng ngöøa:  Chæ ñònh truyeàn dòch ñuùng, ñieàu trò theo ñuùng phaùc ñoà traùnh soác keùo daøi.  Chæ ñònh vaø duøng ñuùng lieàu löôïng CPT traùnh laïm duïng truyeàn quaù nhieàu dung dòch CPT. Theo doõi saùt beänh nhaân, baûo ñaûm ñuùng toác ñoä dòch truyeàn, ñaëc bieät caùc tröôøng hôïp coù beänh lyù tim, phoåi, thaän keøm theo. LÖU ÑOÀ XÖÛ TRÍ SXH QUAÙ TAÛI SXH QUAÙ TAÛI Ngöng dòch, naèm ñaàu cao Daáu hieäu phuø phoåi caáp hoaëc doïa phuø phoåi caáp(*)?  Thôû NCPAP Soác ?  Furosemide 1-2mg/kg TM.  Risordan 0,005g ngaäm döôùi löôõi. K  TTM Dopamine+ Dobutamine. Coù Khoâng  Thôû oxy Furosemide  TTM Dopamine± 0,5-1 mg/kg TM, TB Dobutamine (*) Daáu hieäu phuø phoåi caáp hoaëc doaï phuø phoåi caáp: Beänh nhaân hoát hoaûng, khoù thôû, ho khaïc boït hoàng, ran phoåi nhieàu, tónh maïch coå noåi/ 45◦, maïch nhanh, HA bình thöôøng hoaëc keïp, tuït. V. SXH DAÏNG NAÕO (DENGUE ENCEPHALOPATHY): SXH daïng naõo laø moät theå laâm saøng naëng cuûa SXH, ngaøy caøng ñöôïc baùo caùo nhieàu coù theå gaây töû vong cho beänh nhaân neáu khoâng ñöôïc chaån ñoaùn vaø xöû trí ñuùng. 1. Nguyeân nhaân SXH daïng naõo:  Phuø naõo, xuaát huyeát naõo, thieáu maùu nuoâi naõo.  Suy gan.
 Haï natri maùu.  Toan chuyeån hoaù.  Toån thöông naõo do virus Dengue xaâm nhaäp tröïc tieáp heä thaàn kinh gaây ra. 2. Chaån ñoaùn SXH daïng naõo: SXH daïng naõo coù theå xaûy ra ôû beänh nhaân SXH coù soác hoaëc khoâng soác, ôû beänh nhaân taùi nhieãm cuõng nhö sô nhieãm virus Dengue. Beänh nhaân SXH daïng naõo coù ñaày ñuû tieâu chuaån laâm saøng chaån ñoaùn SXH theo TCYTTG vaø coù bieåu hieän ñau ñaàu, oùi möûa, roái loaïn tri giaùc nhö löø ñöø, luù laãn, la heùt, hoân meâ; coù caùc daáu hieäu thaàn kinh nhö co giaät, lieät nöûa ngöôøi, lieät töù chi, daáu hieäu Babinski döông tính. Xeùt nghieäm dòch naõo tuûy (DNT): Noàng ñoä protein, glucose, teá baøo trong giôùi haïn bình thöôøng. Tieâu chuaån chaån ñoaùn SXH daïng naõo: Beänh nhaân coù daáu hieäu laâm saøng vaø caän laâm saøng cuûa SXH vaø:  Roái loaïn tri giaùc.  Daáu hieäu thaàn kinh baát thöôøng.  DNT bình thöôøng. 3. Xeùt nghieäm caàn laøm: Ngoaøi caùc xeùt nghieäm ñeå chaån ñoaùn xaùc ñònh SXH caàn laøm theâm:  Chöùc naêng gan: Thöôøng coù taêng cao baát thöôøng caùc men gan: AST, ALT; Bilirubin coù theå taêng, tæ leä Prothrombin giaûm.  Chöùc naêng ñoâng maùu toaøn boä.  Ñöôøng huyeát, ion ñoà, khí maùu.  Choïc doø tuûy soáng: Gôûi DNT thöû: - Sinh hoùa, teá baøo. - PCR tìm RNA virus Dengue, tìm khaùng theå IgM choáng virus Dengue vaø vieâm naõo Nhaät Baûn.  Sieâu aâm naõo xuyeân thoùp ôû treû nhoû. 4. Xöû trí: Xöû trí SXH daïng naõo chuû yeáu laø ñieàu trò theo phaùc ñoà ñieàu trò SXH, saên soùc beänh nhaân hoân meâ.  Ñöa beänh nhaân ra khoûi soác caøng nhanh caøng toát, oån ñònh huyeát ñoäng hoïc; truyeàn maùu, huyeát töông töôi ñoâng laïnh khi coù xuaát huyeát naëng.  Xöû trí tình traïng suy hoâ haáp, baûo ñaûm cung caáp ñaày ñuû oxygen cho naõo vaø caùc moâ.  Ñieàu chænh caùc roái loaïn thaêng baèng kieàm toan, roái loaïn ñieän giaûi, haï ñöôøng huyeát.
VI. SXH BIEÁN CHÖÙNG VIEÂM GAN TOÁI CAÁP ( FULMINANT HEPATITIS): Vieâm gan toái caáp (VGTC) trong SXH ñaõ ñöôïc baùo caùo töø nhieàu naêm nay gaây suy gan caáp vaø laø nguyeân nhaân qua troïng daãn ñeán SXH daïng naõo. Suy gan tröïc tieáp daãn ñeán xuaát huyeát traàm troïng vaø giaùn tieáp laøm tình traïng ñoâng maùu noäi maïch lan toûa naëng hôn. 1. Caùc yeáu toá daãn ñeán VGTC trong SXH:  Virus Dengue xaâm nhaäp tröïc tieáp gaây hoaïi töû lan toaû teá baøo gan.  Soác keùo daøi vaø xuaát huyeát daãn ñeán thieáu maùu nuoâi, hoaïi töû ôû gan, thaän.  Hoäi chöùng Reye.  Ngoä ñoäc thuoác: paracetamol, salicylates, thuoác choáng noân.  Beänh gan coù saün tröôùc nhö vieâm gan, beänh lyù hemoglobin 2. Chaån ñoaùn VGTC trong SXH:  Beänh nhaân SXH coù roái loaïn tri giaùc ( SXH daïng naõo), coù theå coù vaøng da.  Xeùt nghieäm chöùc naêng gan: - Caùc men gan AST, ALT taêng cao baát thöôøng. - Thôøi gian Prothrombin keùo daøi. - Bilirubin coù theå taêng cao, hoaëc bình thöôøng.  Ñöôøng huyeát giaûm.  Töû thieát maãu gan: Giaûi phaãu beänh cho thaáy hoaïi töû lan toaû teá baøo gan, xuaát hieän theå Councilman, thoaùi hoaù môõ ôû gan. Hoaù mieãn dòch moâ vaø PCR in situ coù theå phaùt hieän antigen, RNA virus Dengue trong teá baøo gan vaø teá baøo Kupffer. 3. Xöû trí:  Truyeàn dòch, truyeàn maùu, huyeát töông töôi ñoâng laïnh ñaày ñuû theo phaùc ñoà ñieàu trò SXH ñeå duy trì töôùi maùu moâ vaø cung caáp ñaày ñuû oxygen cho moâ.  Duy trì ñöôøng huyeát bình thöôøng baèng dung dòch chöùa glucose.  Cho vitamin K1 (TM) 1 mg/ kg/ ngaøy x 3 ngaøy. Moät soá taùc giaû ñaõ söû phöông phaùp thay maùu (Exchange blood transfusion) thaáy coù keát quaû khaû quan. 4. Phoøng ngöøa:  Traùnh duøng caùc thuoác gaây ñoäc cho gan trong beänh nhaân SXH, phaûi duøng paracetamol ñuùng lieàu löôïng.  Ñieàu trò toát soác SXH traùnh ñeå soác keùo daøi vaø xuaát huyeát traàm troïng gaây toån thöông gan.