Bài giảng Giải phẫu sinh lý - Bài 1: Đại cương giải phẫu sinh lý

ĐẠÃ CƯƠNG GÃAÛÃ PÂAÃÏ SÃNÂ LYÙ

MỤC TIÊU

1. Nêu được định nghĩa giải phẫu, sinh lý là gì 2. Giải thích được cơ chế duy trì cân bằng nội môi 3. Liệt kê các thành phần cấu tạo nên cơ thể sống 4. Trình bày được cấu tạo và chức năng cơ bản của tất

cả các hệ thống trong cơ thể

5. Nêu được một số thuật ngữ cơ bản của giải phẫu

NÂAÄP MOÂN GÃAÛÃ PÂAÃÏ ÂOÏC

ÑÒNH NGHÓA GIAÛI PHAÃU HOÏC ÑÒNH NGHÓA GIAÛI PHAÃU HOÏC

GIAÛI PHAÃU HOÏC laø moân khoa hoïc chuyeân nghieân cöùu

- Hình thaùi vaø caáu truùc cô theå

- Moái lieân quan caùc boä phaän trong cô theå

- Töông quan cuûa cô theå vôùi moâi tröôøng

GIẢI PHẪU HỌC

Andreas Vesalius 1514 – 1564

A. VESSALIUS NHÀ SÁNG LẬP GIẢI PHẪU HỌC MÔ TẢ

ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU

Ñogi tö ôïng NC:

VAI TROØ CUÛA GIAÛI PHAÃU HOÏC VAI TROØ CUÛA GIAÛI PHAÃU HOÏC ÑOÁI VÔÙI Y HOÏC ÑOÁI VÔÙI Y HOÏC

Saûn Nhi Noäi Ngoaïi

THEO

Y THEO HOÏC MUÏC ÑÍCH

Sinh lyù … Moâ phoâi …

NGIEÂN CÖÙU

MÖÙC ÑOÄ

Chaån ñoaùn hình aûnh … Caùc moân Y cô sô û: Giaûi phaãu hoïc

GPH laø moân hoïc laøm cô sôû cho caùc moân cô sôû vaø cho caùc moân laâm saøng

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

Cuøng vôùi söï phaùt trieån Cuøng vôùi söï phaùt trieån

GPH = MOÂN HÌNH THAÙI GPH = MOÂN HÌNH THAÙI

cuûa caùc moân KH khaùc cuûa caùc moân KH khaùc

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU ROÄNG ROÄNG

THEO

MUÏC ÑÍCH

PHÖÔNG PHAÙP

NGHIEÂN CÖÙU

MÖÙC ÑOÄ

TIEÁP CAÄN

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MÖÙC ÑOÄ

ÑAÏI THEÅ VI THEÅ SIEÂU VI

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

ÑAÏI THEÅ ÑAÏI THEÅ THEO MÖÙC ÑOÄ THEO MÖÙC ÑOÄ

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

VI THEÅ VI THEÅ THEO MÖÙC ÑOÄ THEO MÖÙC ÑOÄ

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

SIEÂU VI THEÅ SIEÂU VI THEÅ THEO MÖÙC ÑOÄ THEO MÖÙC ÑOÄ

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU

GPH Y HOÏC GPH Y HOÏC GPH NHAÂN CHUÛNG GPH NHAÂN CHUÛNG GPH NHAÂN TRAÉC GPH NHAÂN TRAÉC

GPH MYÕ THUAÄT GPH MYÕ THUAÄT GPH TDTT GPH TDTT GPH SO SAÙNH GPH SO SAÙNH

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU GPH Y HOÏC GPH Y HOÏC

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU GPH NHAÂN CHUÛNG GPH NHAÂN CHUÛNG

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU GPH NHAÂN TRAÉC GPH NHAÂN TRAÉC

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU GPH MYÕ THUAÄT GPH MYÕ THUAÄT

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU GPH TDTT GPH TDTT

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU GPH SO SAÙNH GPH SO SAÙNH

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

GPH CHÖÙC NAÊNG GPH CHÖÙC NAÊNG GPH HEÄ THOÁNG GPH HEÄ THOÁNG GPH TÖØNG VUØNG GPH TÖØNG VUØNG

GPH HÌNH AÛNH HOÏC GPH HÌNH AÛNH HOÏC GPH ÑÒNH KHU GPH ÑÒNH KHU GPH BEÀ MAËT GPH BEÀ MAËT

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU GPH CHÖÙC NAÊNG GPH CHÖÙC NAÊNG

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU GPH HEÄ THOÁNG GPH HEÄ THOÁNG

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU GPH TÖØNG VUØNG GPH TÖØNG VUØNG

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU GPH ÑÒNH KHU GPH ÑÒNH KHU

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU GPH BEÀ MAËT GPH BEÀ MAËT

PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU GIAÛI PHAÃU HOÏC

THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU THEO PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU GPH HÌNH AÛNH HOÏC GPH HÌNH AÛNH HOÏC

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

Thuaät ngöõ cuõ : 5.000 chi tieát Thuaät ngöõ cuõ : 5.000 chi tieát coù 50.000 teân coù 50.000 teân

N.A

1 chi tieát GP coù 10 teân : baát 1 chi tieát GP coù 10 teân : baát hôïp lyù hôïp lyù

Thoáng nhaát thuaät ngöõ: Thoáng nhaát thuaät ngöõ: B.N.A (Basle, 1895), J.N.A B.N.A (Basle, 1895), J.N.A (Jena, 1933), Milan (1936), (Jena, 1933), Milan (1936), P.N.A (Paris, 1955) … 12 HN P.N.A (Paris, 1955) … 12 HN

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 1 : laáy teân caùc vaät coù saün trong cuoäc soáng NT 1 : laáy teân caùc vaät coù saün trong cuoäc soáng

NT 2 : ñaët teân theo daïng hình hoïc NT 2 : ñaët teân theo daïng hình hoïc

NT 3 : ñaët teân theo chöùc naêng NT 3 : ñaët teân theo chöùc naêng

NT 4 : theo nguyeân taéc noâng - saâu NT 4 : theo nguyeân taéc noâng - saâu

NT 5 : töông quan vôùi 3 MP GPH

Moät soá nguyeân taéc phuï: so saùnh, vò trí, choã baùm Moät soá nguyeân taéc phuï: so saùnh, vò trí, choã baùm … …

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 1 : laáy teân caùc vaät coù saün trong cuoäc soáng NT 1 : laáy teân caùc vaät coù saün trong cuoäc soáng

XÖÔNG BÖÔÙM XÖÔNG BÖÔÙM

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 1 : laáy teân caùc vaät coù saün trong cuoäc soáng NT 1 : laáy teân caùc vaät coù saün trong cuoäc soáng

XÖÔNG ÑAÄU XÖÔNG ÑAÄU

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 2 : ñaët teân theo daïng hình hoïc NT 2 : ñaët teân theo daïng hình hoïc

CÔ THANG CÔ THANG

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 3 : ñaët teân theo chöùc naêng NT 3 : ñaët teân theo chöùc naêng

CÔ GAÁP CAÙC NGOÙN NOÂNG CÔ GAÁP CAÙC NGOÙN NOÂNG

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 4 : theo nguyeân taéc noâng - saâu NT 4 : theo nguyeân taéc noâng - saâu

Cô gaáp caùc ngoùn noâng

Cô gaáp caùc ngoùn saâu

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

NT 5 : töông quan vôùi 3 maët phaúng GPH

Maët phaúng ñöùng doïc : chia cô theå thaønh 2 phaàn : phaûi vaø traùi

Khaùi nieäm : traùi – phaûi, trong - ngoaøi

Maët phaúng ñöùng ngang : chia cô theå thaønh 2 phaàn : tröôùc vaø sau

Khaùi nieäm : tröôùc - sau

Maët phaúng ngang : chia cô theå thaønh 2 phaàn : treân vaø döôùi

Khaùi nieäm : treân - döôùi

CAÙC TÍNH TÖØ GIAÛI PHAÃU HOÏC CAÙC TÍNH TÖØ GIAÛI PHAÃU HOÏC

T R Ê N

TRONG NGOÀI

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC NGUYEÂN TAÉC ÑAËT TEÂN TRONG GIAÛI PHAÃU HOÏC

Moät soá nguyeân taéc phuï: so saùnh, vò trí, choã baùm, aån duï … Moät soá nguyeân taéc phuï: so saùnh, vò trí, choã baùm, aån duï …

Cô moâng lôùn

Cô ngöïc beù Cô ngöïc lôùn

Cô öùc – ñoøn - chuõm

VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC VAÁN ÑEÀ THUAÄT NGÖÕ GIAÛI PHAÃU HOÏC

Vieäc ñaët teân trong GPH thöôøng coù söï Vieäc ñaët teân trong GPH thöôøng coù söï phoái hôïp nhieàu nguyeân taéc phoái hôïp nhieàu nguyeân taéc

CÔ GAÁP CAÙC NGOÙN NOÂNG

NT 3 : Chöùc naêng NT 3 : Chöùc naêng

NT 4 : Noâng - saâu NT 4 : Noâng - saâu

ĐỘNG TAÙC GIAÛI PHAÃU HOÏC ĐỘNG TAÙC GIAÛI PHAÃU HOÏC

Maët phaúng ñöùng doïc : GAÁP - DUOÃI

Maët phaúng ñöùng ngang : DAÏNG - KHEÙP

Truïc ñöùng: XOAY NGOAØI – XOAY TRONG

Caúng tay – baøn tay: SAÁP - NGÖÛA

PHÖÔNG TIEÄN HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC PHÖÔNG TIEÄN HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC

Xaùc, xöông, tieâu baûn thaät Xaùc, xöông, tieâu baûn thaät

Moâ hình, tranh veõ Moâ hình, tranh veõ

Phöông tieän nghe nhìn, Phöông tieän nghe nhìn, ña phöông tieän ña phöông tieän

X quang X quang

Ngöôøi thaät Ngöôøi thaät

Xaùc, xöông, tieâu baûn thaät, ngöôøi thaät Xaùc, xöông, tieâu baûn thaät, ngöôøi thaät laø nhöõng phöông tieän toát nhaát ñeå hoïc laø nhöõng phöông tieän toát nhaát ñeå hoïc Giaûi phaãu Giaûi phaãu

LÀM SAO HỌC TỐT GIẢI PHẪU HỌC?

THỰC TẬP: -TRÊN XÁC -TRÊN MÔ HÌNH -TRÊN TIÊU BẢN -LIÊN HỆ THÔNG TIN -HỆ THỐNG KIẾN THỨC

LÝ THUYẾT: -HỌC KỸ CHI TIẾT -LIÊN HỆ TRỰC QUAN -SUY LUẬN LOGIC -SO SÁNH -TÁI HIỆN TỔNG THỂ -TEST TRẮC NGHIỆM

ÁP DỤNG TRÊN PHẪU THUẬT

PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC

Phöông phaùp hoïc tröïc quan Phöông phaùp hoïc tröïc quan

Xaùc, xöông, tieâu baûn

Moâ hình, tranh veõ

Caùc ña phöông tieän

X quang, ngöôøi thaät

Caàn taän duïng moïi phöông tieän, Caàn taän duïng moïi phöông tieän, nhaát laø taän duïng coù hieäu quaû giôø nhaát laø taän duïng coù hieäu quaû giôø thöïc haønh thöïc haønh

PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC

Phöông phaùp hoïc suy luaän Phöông phaùp hoïc suy luaän

Neâu qui luaät Neâu qui luaät Ñm tinh hoaøn

Ñm xuaát phaùt Ñm xuaát phaùt ôû nôi gaàn ôû nôi gaàn nhaát vôùi cô nhaát vôùi cô quan maø noù quan maø noù caáp huyeát caáp huyeát

PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC

Phöông phaùp hoïc suy luaän Phöông phaùp hoïc suy luaän

So saùnh So saùnh

PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC PHÖÔNG PHAÙP HOÏC GIAÛI PHAÃU HOÏC

Phöông phaùp hoïc suy luaän Phöông phaùp hoïc suy luaän

Taùi hieän Taùi hieän

NÂAÄP MOÂN SÃNÂ LYÙ ÂOÏC

ÑÒNH NGHÓA SINH LYÙ HOÏC ÑÒNH NGHÓA SINH LYÙ HOÏC

SINH LYÙ HOÏC laø moân khoa hoïc chuyeân nghieân cöùu

-Chức năng của cơ thể.

-Tìm hiểu xem các bộ phận của cơ thể hoạt động như thế nào.

CÂN BẰNG NỘI MÔI

 Giữ cho môi trường bên trong cân bằng khi môi

trường ngoài thay đổi.

 Cơ chế duy trì cân bằng nội môi: Bộ phận tiếp nhận kích thích Bộ phận điều khiển Bộ phận thực hiện Liên hệ ngược

TỪ NGUYÊN TỬ ĐẾN CƠ THỂ SỐNG

 Tế bào: là những đơn vị độc lập nhỏ nhất của

sự sống. Tế bào có các chức năng: o Chuyển hóa, o Dễ bị kích thích, o Tăng trưởng, o Sinh sản.

TỪ NGUYÊN TỬ ĐẾN CƠ THỂ SỐNG

 Mô: được cấu tạo từ nhiều loại tế bào giống nhau để

thực hiện một chức năng chuyên biệt.

 Cơ quan: được cấu tạo từ 2 hay nhiều loại mô để

cùng thực hiện một chức năng chuyên biệt.

 Hệ cơ quan: là một nhóm các cơ quan làm việc cùng

với nhau để thực hiện chức năng chính của cơ thể.

ĐẠI CƯƠNG VỀ TẾ BÀO

Đơn vị cơ bản của cơ thể sống. Gồm:  Màng tế bào  Bào tương  Nhân.

TẾ BÀO

1. Màng tế bào 2. Bào tương 3. Nhân

ĐẠI CƯƠNG VỀ TẾ BÀO

Cấu tạo bởi:

 Nước

 Các chất điện giải

 Protein, lipid và carbonhydrate.

ĐẠI CƯƠNG VỀ TẾ BÀO

 Kích thước: 5 – 200 µm.

 Tế bào nhỏ nhất: tinh trùng

 Tế bào lớn nhất: noãn

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

n MÀNG TẾ BÀO  Ngăn cách TB với môi

trường bên ngoài.  Thành phần gồm chủ

yếu là protein và lipid.

Màng tế bào

n Cấu trúc: phospholipid kép n Chức năng: - Ngăn cách

- Trao đổi chất - Thông tin, dẫn truyền - Bài tiết

Trao đổi chất qua màng

n Khuếch tán n Vận chuyển thụ động n Vận chuyển tích cực n Thực bào, ẩm bào và bài tiết

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN n Bào tương gọi là dịch tế bào, trong. n Thành phần dịch:  Protein hòa tan  Glucose  Điện giải  Một ít lipid

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN n Dịch có độ nhớt không đều:  Gần màng độ nhớt cao.  Gần nhân dịch lỏng hơn

Ổn định hình dạng tế bào

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN n Phân tán trong bào tương:  Mỡ trung hòa  Những hạt glycogen  Ribosome  Túi bài tiết  Các bào quan: lưới nội bào, bộ Golgi, ty thể,

lysosome

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN

Lưới nội bào

 Mạng lưới cấu trúc hình ống và hình túi dẹt

 Nằm trong bào tương.

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN n Lưới nội bào hạt:  Gắn bên ngoài bởi một số hạt ribosome.  Tổng hợp protein trong tế bào. n Lưới nội bào không hạt:  Không gắn các hạt ribosome  Tổng hợp các chất lipid.

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN n Bộ Golgi:  Màng tương tự như lưới nội bào.  Chiếm nhiều ở các tế bào tiết.  Có vai trò trong sự bài tiết của tế bào

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN n Lysosome:  Là hệ thống tiêu hóa trong tế bào.  Chứa một số men, có khả năng tiêu hủy các

vật lạ xâm nhập vào tế bào.

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

BÀO TƯƠNG VÀ CÁC BÀO QUAN Ty thể: n Là nhà máy sản xuất năng lượng cho tế bào. n Có khả năng tự sinh sản khi tế bào cần năng

lượng.

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

NHÂN n Là bào quan lớn nhất của tế bào  Tế bào gan: nhân chiếm 10 – 18%  Lymphocyte: nhân chiếm 60%

Nhân

n Cấu trúc:

- màng nhân - chất nhân (ARN, AND)

n Sự phân chia tế bào: trực phân và gián phân

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

Màng nhân: Hạt nhân: chứa ARN và protein. Nhiễm sắc thể: mỗi NST là 1 phân tử ADN,

mang toàn bộ các gen của cơ thể.

 Trong NST, ADN kết hợp với histon làm

thành những NST có hình chữ X và Y(NST giới tính)

CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO

n CÁC TẾ BÀO KHÔNG NHÂN: Trong cơ thể:  Hồng cầu Ngoài cơ thể:  Vi khuẩn.  Nấm

25/08/2017

TẾ BÀO VÀ MÔ

ĐẠI CƯƠNG VỀ MÔ

Cơ thể sống: cấu tạo và chức năng.  Cấu tạo nào cũng đều đảm nhiệm những chức

năng nhất định, và ngược lại

 Cơ thể: phân tử, tế bào, mô, cơ quan và cơ thể.  Mô: hệ thống tế bào và chất gian bào có cùng

nguồn gốc, cấu tạo và chức năng.

HỌC THUYẾT VỀ CÁC MÔ

1. Mô là một hệ thống. 2. Tác động tương hỗ giữa các mô. 3. Sự tái tạo các mô. 4. Tính biến đổi của mô. 5. Sự phát triển và biệt hóa mô.

ĐẠI CƯƠNG VỀ MÔ

5 loại mô chính: 1. Biểu mô. 2. Mô liên kết. 3. Mô máu và bạch huyết. 4. Mô cơ. 5. Mô thần kinh.

Biểu mô là lớp mô bao phủ và lát các bề mặt của cơ thể

Mô liên kết Có chức năng cấu trúc và nâng đỡ. Liên kết 2 loại mô khác nhau lại với nhau

102

107

111

ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG

n NGUỒN GỐC CỦA SỰ SỐNG  Cơ thể sống sinh ra từ một cơ thể khác tương tự như

nó.

 Khi trưởng thành, cơ thể này lại tiếp tục sinh sản,

tạo nên những cơ thể tương tự.

 Đác-uyn : thuyết tiến hóa. n Các cơ thể sống đều bắt nguồn từ những cơ thể có cấu tạo đơn giản hơn bằng con đường tiến hóa.

113

ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG

NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA SỰ SỐNG Vật sống khác vật không sống 3 điểm:  Thay cũ đổi mới: Đồng hóa. Dị hóa.

Đồng hóa và dị hóa là 2 mặt của 1 quá trình

chung là chuyển hóa

114

ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG

n NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA SỰ SỐNG  Đáp ứng với kích thích: phản ứng lại các biến đổi của môi trường bằng những hoạt động, những động tác của cơ thể.

 Sinh sản giống mình: là hoạt động theo mã di

truyền để duy trì nòi giống.

115

ĐẠI CƯƠNG VỀ CƠ THỂ

n SỰ HÌNH

THÀNH CƠ THỂ:

 Cơ thể hình

thành do sự phát triển của trứng được thụ tinh.

116

ĐẠI CƯƠNG VỀ CƠ THỂ

n CẤU TẠO CƠ THỂ:  Cơ thể gồm nhiều bộ phận  Mỗi bộ phận gồm nhiều cơ quan  Mỗi cơ quan lại gồm nhiều tổ chức (mô)  Mỗi mô gồm nhiều tế bào.

117

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n DA VÀ LÔNG:  Che phủ cơ thể.

118

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ CƠ – XƯƠNG:  Chống đỡ cơ thể  Chức năng vận động.

119

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ TIÊU HÓA:  Hấp thụ chất dinh

dưỡng.

 Tống các chất cặn

bã ra ngoài

120

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ TUẦN HOÀN:

 Mang theo chất dinh dưỡng và oxy đến nuôi dưỡng các mô

 Hấp thu các chất thải

từ các mô.

121

122

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ HÔ HẤP:

 Trao đổi khí.

123

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ TIẾT NIỆU:

 Bài tiết nước tiểu

 Tham gia vào 1 số chức năng nội tiết.

124

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ SINH DỤC:  Thực hiện chức năng duy trì nòi giống.

125

126

CÁC BỘ PHẬN CỦA CƠ THỂ

n HỆ THẦN KINH:  Điều khiển các hoạt động trong cơ thể sống  Đảm bảo cơ thể thích nghi với những sự thay

đổi của môi trường bên ngoài.

127

128

CÁC PHẦN CỦA CƠ THỂ

* Cơ thể được chia là 2 phần, đó là phần chính

và phần phụ.

- Phần chính bao gồm: đầu, cổ, ngực, bụng,

khung chậu.

- Phần phụ bao gồm: chi trên và chi dưới.

129

PHÂN KHU VÙNG BỤNG (9) VÙNG

n Thượng vị n Hạ sườn phải n Hạ sườn trái n Quanh rốn n Hông phải n Hông trái n Hạ vị n Hố chậu phải n Hố chậu trái

KHOANG VÀ CÁC MÀNG CỦA CƠ THỂ

1. Khoang: dùng để chứa và bảo vệ các cơ quan bên trong, có 2 khoang chính là khoang lưng và khoang bụng.

- Khoang bụng thì được chia ra làm 2 bởi cơ hoành, đó là khoang ngực ở trên và khoang bụng chậu ở dưới.

- Khoang lưng thì chứa sọ não và tuỷ sống.

131

KHOANG VÀ CÁC MÀNG CỦA CƠ THỂ

2. Màng: dùng để lót những khoang cơ thể và

bao phủ hoặc phân chia các vùng, các cấu trúc, các cơ quan.

- Có 3 loại màng chính là niêm mạc (lót các cơ quan), thanh mạc (lót các khoang) và màng hoạt dịch (lớp màng lót trong các bao khớp).

132