zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Tự Nhiên

» Môi trường

Bài giảng Khoa học môi trường: Chương 6 - Phạm Khắc Liệu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Khoa học môi trường: Chương 6 - Các vấn đề môi trường toàn cầu và phát triển bền vững" trình bày các nội dung chính sau đây: Vấn đề gia tăng dân số; các vấn đề môi trường toàn cầu; phát triển bền vững. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Khoa học môi trường: Chương 6 - Phạm Khắc Liệu

Chương 6. CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TOÀN CẦU VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG 6.1. Vấn đề gia tăng dân số 6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu 6.2. Phát triển bền vững GV: Phạm Khác Liệu Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế 6-1
6.1. Vấn đề gia tăng dân số • Dân số thế giới đang tiếp tục gia tăng; tốc độ gia tăng có khác nhau từng thời kỳ. • Đạt 8 tỷ tháng 11/2022 • Dự báo sẽ đạt 9 tỷ (2036), 9,7 tỷ (2050); 10,4 tỷ (2100). Thời gian giữa các lần tăng thêm 1 tỷ người ngày càng ngắn lại: • Từ 1 tỷ lên 2 tỷ: 124 năm • Từ 2 tỷ lên 3 tỷ: 32 năm • Từ 3 tỷ lên 4 tỷ: 14 năm… Các mốc dân số thế giới từ năm 1700 (Vẽ lại từ số liệu: https://ourworldindata.org/population-growth-over-time) GV: Phạm Khác Liệu 6-2 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.1. Vấn đề gia tăng dân số • Vấn đề: các nước kém phát triển có dân số đông hơn và tỷ lệ tăng dân số cao hơn các nước phát triển! Thay đổi top 10 nước có dân số đông nhất thế giới năm 1990 và 2022; 2024 và 2054 (dự báo) Nguồn: UN DESA/POP/2022/TR/NO. 3. và UN DESA/POP/2024/TR/NO. 9 GV: Phạm Khác Liệu 6-3 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.1. Vấn đề gia tăng dân số • Gia tăng dân số Việt Nam – Tổng dân số: 96,2 triệu người (2019, Tổng điều tra); 100,3 triệu người (2023, ước tính). – Tỷ lệ tăng: 1,14%/năm (2009 – 2019), giảm nhẹ so với 1,18%/năm (1999 – 2009). – Đông thứ 16 thế giới, thứ 3 Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines). Nguồn: https://www.gso.gov.vn/ GV: Phạm Khác Liệu 6-4 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.1. Vấn đề gia tăng dân số • Gia tăng dân số và môi Ô nhiễm từ sinh hoạt trường: Gia tăng – Gia tăng dân số là yếu tố tác chất thải sinh hoạt động sâu xa, căn bản đến mọi (nước thải, CTR) vấn đề về kinh tế, xã hội, tài Gia tăng nhu cầu Gia tăng tiêu thụ nguyên, môi trường,… lương thực, thực phẩm Gia nước, năng lượng sinh – Gia tăng dân số kéo theo các tăng dân số hoạt nhu cầu tiêu thụ, sản xuất tăng; Gia tăng Gia tăng từ đó gia tăng mức độ cạn kiệt nhu cầu xây dựng, tiêu nhu cầu đi lại, vận tài nguyên và ô nhiễm môi thụ hàng chuyển hóa trường GV: Phạm Khác Liệu 6-5 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu • Vấn đề môi trường toàn cầu: – Có quy mô lớn, liên quan mọi quốc gia trên thế giới – Đòi hỏi nỗ lực chung, sự hợp tác của các quốc gia để giải quyết. • Một số vấn đề hiện nay: – Biến đổi khí hậu – Suy giảm ozone Xem mục 4.3 Chương 4 – Mưa acid – Suy giảm đa dạng sinh học Đã học ở các chương trước – Suy giảm tài nguyên thiên nhiên – Rác thải nhựa đại dương… GV: Phạm Khác Liệu 6-6 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu 6.2.1. Biến đổi khí hậu (1). Một số khái niệm • Biến đổi khí hậu: sự thay đổi trạng thái khí hậu có thể nhận biết được qua những thay đổi giá trị trung bình và/hoặc độ biến thiên các thuộc tính của nó, trải qua một thời gian đủ dài, thường hàng thập kỷ hoặc hơn. BĐKH có thể do các quá trình tự nhiên hoặc các hoạt động của con người. • Giảm nhẹ BĐKH: hoạt động nhằm giảm phát thải khí nhà kính hoặc tăng cường hấp thụ khí nhà kính. • Thích ứng BĐKH: điều chỉnh theo khí hậu thực tế hoặc dự kiến và các tác động của nó nhằm giảm thiểu tác hại hoặc khai thác các cơ hội có lợi. • Ứng phó với BĐKH: là hoạt động của con người nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. • Phát thải ròng bằng 0 (Net zero): điều kiện mà phát thải CO2 do con người tạo ra cân bằng với CO2 được loại bỏ khỏi khí quyển trong một khoảng thời gian xác định. GV: Phạm Khác Liệu 6-7 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu • Hiệu ứng nhà kính và nóng lên toàn cầu Bình thường, một số khí trong khí quyển Do hoạt động con người, KNK thải vào khí (đặc biệt CO2) có khả năng giữ lại một quyển ngày càng tăng  bức xạ bị giữ lại phần bức xạ phát đi từ mặt đất tạo ra nhiều hơn  nhiệt độ trung bình của Trái nhiệt độ đủ ấm cho Trái đất  hiệu ứng Đất ngày càng tăng hiện tượng nóng lên nhà kính (greenhouse effect) toàn cầu  biến đổi khí hậu GV: Phạm Khác Liệu 6-8 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu • Một số khí nhà kính phổ biến Công Tên gọi Nguồn thải vào khí quyển GWP* thức CO2 Carbon Đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, đốt 1 dioxide rác, quá trình hóa học… CH4 Methane Khai thác mỏ than, dầu; phân hủy ky 28 khí chất hữu cơ (ruộng nước, bãi chôn lấp rác, phân gia súc,..) N2 O Nitrous Đốt cháy nhiên liệu, chuyển hóa phân 273 oxide đạm trong đất, sản xuất hóa chất… CFCs, - Chất tải lạnh, dung môi, chất đẩy Hàng nghìn- Đóng góp của các khí nhà kính HCFCs trong các bình xịt,… chục nghìn vào hiệu ứng nhà kính *GWP: Global Warming Potential – khả năng gây nóng lên toàn cầu, so sánh với CO2 = 1, tính trong 100 năm. GV: Phạm Khác Liệu 6-9 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu (2). Nguyên nhân của BĐKH • Tự nhiên – Thay đổi các tham số quỹ đạo Trái đất (ví dụ: độ nghiêng) – Thay đổi các dòng hải lưu trên Trái đất – Thay đổi của Mặt Trời cường độ sáng, các vết đen… • Hoạt động của con người (nguyên nhân chính) – Đốt nhiên liệu hóa thạch và sinh khối phát thải khí nhà kính (chính) – Phá rừng (giảm bể hấp thu CO2, tăng CO2 thải vào môi trường) – Thay đổi sử dụng đất; canh tác lúa nước, dùng phân hóa học,… GV: Phạm Khác Liệu 6 - 10 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu Gia tăng phát thải khí CO2 vào khí quyển. Gia tăng nồng độ các khí nhà kính trong khí quyển. (Nguồn: IPCC, 2021: Climate Change 2021: The Physical (Nguồn: IPCC, 2023: Climate Change 2023: Synthesis Report). Science Basis) GV: Phạm Khác Liệu 6 - 11 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu (3). Biểu hiện của BĐKH • Gia tăng nhiệt độ bề mặt Trái đất: năm 2020 tăng 1,1oC so với 1900. • Gia tăng mực nước biển: từ 1901 đến 2018 tăng ~ 20 cm • Hiện tượng tan băng vùng cực: Nam Cực đã mất 2670 Gt băng giai đoạn 1992–2020 Mực nước biển TB toàn cầu 1850-2020 Nhiệt độ bề mặt Trái đất 1850-2020 GV: Phạm Khác Liệu 6 - 12 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu (4). Các hậu quả của BĐKH • Tác động đến ĐDSH: nước biển dâng làm mất HST đất ngập nước; nhiệt độ cao làm thay đổi vùng phân bố và cấu trúc quần xã… • Tác động đến sức khỏe con người: hàng năm có 150.000 người chết do các bệnh liên quan đến BĐKH (WHO, 2015); nhiệt độ cao làm gia tăng dịch bệnh lây nhiễm (VD: dịch cúm A) và cả không lây nhiễm (VD: tim mạch) • Tác động đến SXNN, thủy sản: giảm năng suất, tăng dịch bệnh,… • Tác động đến lâm nghiệp (rừng)… GV: Phạm Khác Liệu 6 - 13 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu (5). Ứng phó với BĐKH • Ứng phó = Thích ứng + Giảm nhẹ GV: Phạm Khác Liệu 6 - 14 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu a) Thích ứng BĐKH • Điều chỉnh hệ thống tự nhiên hoặc con người theo thực tế hoặc dự kiến khí hậu nhằm giảm thiểu tác hại hoặc khai thác các cơ hội có lợi. • 4 nhóm giải pháp thích ứng với BĐKH: – Ngăn chặn trực tiếp tác động có hại của BĐKH: trồng rừng, xây kè, đắp đê,… – Giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của BĐKH: sử dụng tiết kiệm nguồn nước sạch, làm đường bằng vật liệu tốt hơn,… – Thay đổi quy hoạch dân cư, sản xuất, phương thức và kỹ thuật canh tác, quy trình công nghệ, chuyển đổi sinh kế.… – Tăng cường năng lực phòng chống tác động của BĐKH, khắc phục hậu quả của BĐKH. GV: Phạm Khác Liệu 6 - 15 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu b) Giảm nhẹ biến đổi khí hậu • Hành động làm giảm cường độ hoặc tốc độ biến đổi khí hậu, gồm: – Giảm phát thải KNK từ các hoạt động của con người; – Tăng cường các bể hấp thụ KNK (ví dụ rừng, đất ngập nước…). • Trong SX nông nghiệp – Thay đổi chế độ tưới nước cho lúa, không ngập thường xuyên (hạn chế phát thải CH4) – Sử dụng phân bón hợp lý (hạn chế phân đạm) – Tái sử dụng, tái chế rơm rạ thay vì đốt; thu hồi khí sinh học từ chất thải chăn nuôi làm nhiên liệu • Trong lâm nghiệp: trồng rừng, phục hồi rừng (các chương trình REDD và REDD+...) • Trong SX công nghiệp – Sử dụng hiệu quả năng lượng; giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch, thay bằng năng lương sạch. – Thu hồi và cô lập khí CO2… • Trong sinh hoạt – Giảm thiểu phát sinh chất thải, tái sử dụng và tái chế chất thải – Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng – Tiêu dùng xanh, mua sắm xanh, giao thông xanh… GV: Phạm Khác Liệu 6 - 16 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu (6). Những nỗ lực toàn cầu ứng phó với BĐKH • 1988: Uỷ ban Liên Chính phủ về BĐKH (IPCC) được thành lập. • 1992: thông qua Công ước khung của LHQ về BĐKH (UNFCCC) (hiện có 198 bên tham gia). Việt Nam phê chuẩn 11/1994. • Hàng năm diễn ra Hội nghị các bên tham gia công ước (COP). • COP3 (Kyoto, 1997): ra đời Nghị định thư Kyoto về cắt giảm phát thải KNK đến 2012. Việt Nam phê chuẩn 9/2002. • COP21 (Paris, 2015): 196 nước đã đạt “Thỏa thuận Paris” thay thế Nghị định thư Kyoto. Việt Nam phê chuẩn 10/2016. • COP26 (Glasgow, 2021): 197 nước cam kết mục tiêu hạn chế nóng lên toàn cầu ở mức 1,5oC; tăng tốc các nỗ lực giảm thiểu điện than; đạt “Net Zero” vào 2050. Việt Nam cam kết quyết tâm đạt Net Zero vào 2050. GV: Phạm Khác Liệu 6 - 17 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu Chính sách, chiến lược, kịch bản, báo cáo… về BĐKH của Việt Nam • Phê duyệt Chiến lược quốc gia về BĐKH (2011), Chiến lược quốc gia về BĐKH đến 2050 (2022). • Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH (2008, 2012); Kế hoạch quốc gia thích ứng BĐKH 2021-2030 (2020). • Công bố Kịch bản BĐKH, nước biển dâng cho Việt Nam năm 2009, 2012, 2016; Kịch bản biến đổi khí hậu 2020 (2022). • Các Bộ, ngành đã xây dựng các chương trình và dự án giảm thiểu và thích ứng với BĐKH. • Đệ trình cho Ban Thư ký UNFCCC Báo cáo đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) lần đầu 2015, cập nhật năm 2020, 2022. GV: Phạm Khác Liệu 6 - 18 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu 6.2.2. Rác thải nhựa đại dương (1). Phát sinh • Rác thải nhựa từ đất liền theo nước, gió… đi vào biển và đại dương; một phần thải trực tiếp từ hoạt động trên biển. • Hàng năm thế giới thải ra khoảng 300 triệu tấn chất thải nhựa; khoảng 8 triệu tấn đi vào đại dương. • Tổng khối lượng chất thải nhựa trong các đại dương năm 2013 ước khoảng 86 triệu tấn. • Ước tính đến 2050, khối lượng chất thải nhựa trong các đại dương sẽ lớn hơn tổng khối lượng cá. GV: Phạm Khác Liệu 6 - 19 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế
6.2. Các vấn đề môi trường toàn cầu GV: Phạm Khác Liệu 6 - 20 Bài giảng Khoa học Môi trường Khoa Môi trường, Trường ĐH Khoa học, ĐH Huế

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.