CHUYÊN ĐỀ 2 PHÁP LU T PH ƯƠ VÀ PH
ƯƠ Ậ NG ĐÔNG Ổ Ạ NG TÂY C Đ I
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ươ
ậ
ố
ổ ng Đông c
ủ
ổ ạ ng Hà c đ i
ộ ậ ộ ậ
ủ Ấ
1. Pháp lu t các qu c gia ph đ iạ ưỡ 1.1 B lu t Hammurapi c a L ộ ổ ạ 1.2 B lu t Manu c a n Đ c đ i ố ổ ạ 1.3 Pháp lu t Trung Qu c c đ i ủ
ậ
ươ
ng
ậ ể ặ 2. Đ c đi m chung c a pháp lu t ph ổ ạ Đông c đ i
ThS. Pham Thi Phuong Thao
BỘ LUẬT HAMMURAPI (Lưỡng Hà cổ đại)
ặ
ở ầ
ầ
Đ c đi m ể Ngu n c a b lu t ồ ủ ộ ậ B lu t g m 282 đi u, 3 ph n: m đ u, n i ộ ề
ộ ậ ồ ế
ậ dung và k t lu n
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ộ
ủ ế ủ ộ ậ
N i dung ch y u c a B lu t Hammurapi
Quy đ nh v dân s ị ề Quy đ nh v h p đ ng ị ề ợ Quy đ nh v hôn nhân gia đình ị ề Quy đ nh v th a k ề ừ ế ị Quy đ nh v t ề ộ ạ ạ ị i ph m và hình ph t Quy đ nh v t ề ố ụ ị t ng
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ự ồ
ề ợ ồ
ị
Quy đ nh v h p đ ng
ệ
ề
ả
ề
ề
ệ ự : 3 đi u ki n có hi u l c ườ ủ ậ ự ủ i ch th t s c a tài s n (Đi u 1) ứ
ườ ả ả
ị ử ụ
ủ
ấ
ệ
ợ
ồ ạ
ườ
ử
ộ
ệ ợ
ng th c tr n vay: b c, thóc, nhà c a, ru ng v
n, nô l
, v ,
H p đ ng mua bán ợ ồ Ng ườ ả i bán ph i là ng Ph i có ng ả i làm ch ng (Đi u 7) Tài s n ph i đ m b o đúng giá tr s d ng c a nó ả ả H p đ ng vay m n ợ ồ ượ Quy đ nh v m c lãi su t (Đi u 89) ề ề ứ ị Đi u ki n đ m b o h p đ ng ả ả ề ả ợ ứ ươ Ph ề con, bán thân. (Đi u 117, 118, 119)
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề ợ ồ
ị
Quy đ nh v h p đ ng
ấ
ộ
ợ ồ
ị
ề
ề ứ ủ
ườ
ợ
ng h p không
H p đ ng lĩnh canh ru ng đ t Quy đ nh v m c thu tô: (Đi u 46, 64) Trách nhi m c a bên lĩnh canh trong tr chuyên c n canh tác (Đi u 42,43,44) ệ ạ ủ
ườ
ồ
ườ
ề
ệ ầ Trách nhi m b i th ệ
ề ng thi
t h i c a ng
i lĩnh canh (Đi u
45)
ử ữ ả
ườ
ứ
ả
ấ
i làm ch ng và ph i có gi y giao
ườ ử
ế
H p đ ng g i gi ợ ồ Đi u ki n: Ph i có ng ề ệ kèo ế ỗ
ộ i g i ph i n p m t kho n thu kho ề
N u là g i thóc thì ng ả ộ ử ế ả ộ (m i guru thóc ph i n p 5 ca thu kho
ả (Đi u 121))
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề
ị
Quy đ nh v hôn nhân gia đình
ả ấ ờ ề (Đi u 128)
Vi c k t hôn ph i có gi y t • Pháp lu t công khai th a nh n s b t bình đ ng ừ ể ệ
ệ ế ậ ữ ợ ậ ự ấ ế ộ ưở ồ ẳ ng sâu
gi a v và ch ng, th hi n ch đ gia tr s cắ
ề
(Đi u 117, 138, 137, 141, 148) • ị ả ệ ề ợ ủ i c a
ườ ề Có m t s quy đ nh b o v cho quy n l ng
ộ ố i ph n ( ị ệ ả ộ
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề ụ ữ Đi u 138, 142, 148, 142, 149, 144) • Quy đ nh b o v các giá tr đ o đ c trong xã h i ị ạ ứ (Đi u 129, 130, 155)
ề ừ ế
ị
Quy đ nh v th a k
Hình th c: theo di chúc ho c theo pháp lu t (Đi u
ề ặ ậ
Th i đi m phát sinh quy n th a k :
ế ủ ề ừ ế cái ch t c a
ờ ườ ứ 165, 179, 180, 182) ể i cha ng
Các con trai và gái, con c a n nô l
ủ ữ c cha
ậ ề ề ừ ừ ế ệ ế ượ (n u đ ả ủ
ừ ế ủ ề ướ ề c quy n th a k c a con i cha có quy n t
ThS. Pham Thi Phuong Thao
th a nh n) đ u có quy n th a k tài s n c a cha ề (Đi u 170). Ng ườ ề (Đi u 169)
ề
ị
ự
Quy đ nh v hình s
ệ ề ệ ố
ạ
ộ
ạ
t v vi c c ý ph m t
i và vô ý ph m
ộ t
ạ
Có ý th c phân bi ứ ề i (Đi u 207) ạ ạ
ấ ừ ấ ả
ồ
Hình ph t mang tính ch t tr ng ph t, dã man Hình ph t mang tính ch t tr thù ngang b ng
ằ ạ ả
ườ
ụ
ừ (Đi u 196, 197), tr ng ph t c nh ng ng
“đ ng thái ữ i
ề
ề ph c thù”. không có liên quan (Đi u 230) ấ
ươ
ạ ồ
ể
ề
ỉ
Đ i v i giai c p trên thì hình ph t có th không t ể ng ề ườ ạ ng (Đi u 198
ố ớ ứ x ng có th ch là ph t ti n, b i th 205)
ứ
ườ
i
ằ cáo mà không có b ng ch ng thì chính ng ị ử ử
ế ố cáo b x t
N u t ố ề t (Đi u 1, 3) ể ố ớ ậ • Ch tài đ i v i t p th (Đi u 23)
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề ế
ề ố ụ
ị Quy đ nh v t
t ng
ử
ệ
• Toà án xét x công khai. Vi c xét x mang
ử ầ
ế
ườ
ạ
ử ả ộ i xét x ph i n p ph t
ử
tính ch t th n thánh ử và b tru t quy n xét x
ọ
ị • Ch ng c đ ứ
ứ
ứ
ấ
ấ • N u xét x sai, ng ấ ề ử ứ ượ ơ c c quan xét x coi tr ng và ộ ẳ ệ không phân bi t ch ng c thu c đ ng c p ề nào (Đi u 3,4)
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ậ Nh n xét
B lu t duy trì và b o v đ a v , quy n l ả
ệ ị ề ợ ủ ị i c a giai
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ườ ấ ị ộ ậ ị ố ấ c p th ng tr Th a nh n s b t bình đ ng ẳ ậ ự ấ ừ Tăng c ứ ố ớ ự ị ng s áp b t đ i v i giai c p b tr .
Ộ Ậ
B LU T MANU Ấ ộ ổ ạ ( n Đ c đ i)
ủ ộ ậ
ể
ặ
Đ c đi m c a B lu t Manu
ề
• Ngu n c a b lu t ồ ủ ộ ậ • K t c u: g m 2685 đi u, chia làm 12 ồ
ch
ế ấ ngươ ạ
ấ ộ
ề
ỉ
• Ph m vi đi u ch nh: r t r ng,
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ủ ộ ậ
ộ
N i dung c a B lu t Manu
Quy đ nh v dân s ị ề ự • Quy đ nh v h p đ ng ị ồ ề ợ • Quy đ nh v hôn nhân gia đình ề ị Quy đ nh v t ề ộ ị Quy đ nh v t ề ố ụ ị
ạ ạ i ph m và hình ph t t ng
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ị
ề ợ ồ ệ ự ế
ạ
ợ
ồ
Quy đ nh v h p đ ng H p đ ng không có hi u l c n u vi ph m m t ộ
ế
ề trong ba đi u ki n: + Đ c ký v i ng
i già y u, ổ
ườ ư ế
i điên, ng ườ
i ch a đ n tu i thành
ệ ớ ượ i say r
ườ u, ng
c ký k t công khai. H p đ ng
ượ ườ ng niên. ặ ị ừ ố ự ượ + Đ c ký do áp l c ho c b l a d i. ợ + Không đ ượ
ượ ế
ế ậ
ồ ệ ự
đ
ẽ c ký k t bí m t thì s không có hi u l c.
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ố ớ ợ ồ
ấ ượ
c
ị
ỳ
ề ợ ồ ị Quy đ nh v h p đ ng • Đ i v i h p đ ng vay m n, c m c ầ ượ ị
ố thì lãi su t đ ế ộ
ấ
ị ẳ quy đ nh tu theo đ a v đ ng c p (ch đ Vácna) Bàlamôn: 2% ơ Ksat ria:3% Vaisia: 4% Sudra: 5%
ợ ượ
ể ả
ư
ệ
ộ
• Thân th con n đ ể
c coi nh là m t bi n pháp đ đ m
ả ượ ợ
ợ ả b o vay n N u con n không tr đ ợ
ị ế c n thì b bi n thành nô l
ệ ể đ
ợ
ả ợ
N u con n có kh năng tr n mà không tr l ả ạ ạ
ả ủ ợ
ậ
ượ ợ
ế ừ ợ tr n . ế ấ ầ ế
i tìm cách ợ ề kh t l n thì ch n có quy n đánh đ p, hành h con n cho đ n khi đòi đ
c n .
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề
Quy đ nh v hôn nhân gia đình
ẳ
ủ ị ặ
ị Hôn nhân ph i cùng đ ng c p ấ ả Quan h hôn nhân mang tính mua bán. ệ Hình th c k t hôn: có th t ể ổ ứ ễ ướ ứ ế ch c l i, mua bán c ứ ợ p v ho c hình th c khác theo quy đ nh c a
ề
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề ụ ữ ấ ườ ợ ướ v , c ệ làng. l Quy n ly hôn ề ồ ườ Ng i ch ng có quy n ly hôn. ườ ợ Ng i v không có quy n ly hôn ấ ị ủ ị • Đ a v c a ng i ph n r t th p kém.
ề ừ ế
ị
Quy đ nh v th a k
Các con trai và con gái đ u có quy n th a k tài s n ề
ừ ế ề ả
ượ ưở ế ể ừ i con gái đ ề c quy n h ng th a k đ làm
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ủ c a cha. Ng ườ ủ ồ c a h i môn.
ề ở ữ
ị
Quy đ nh v s h u
Hình th c s h u ru ng đ t: Vua, Nhà n
ở ữ ứ ấ ộ ướ c và
Ru ng đ t thu c s h u c a t ộ
ượ ủ ư ấ nhân thì đ
ở ữ ư ủ ự ị
công xã ộ c ề quy n mua bán nh ng ch u s giám sát c a nhà c.ướ n
Căn c làm phát sinh, thay đ i và ch m d t quan h ệ
ứ ứ ấ
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ề ổ ở ữ ố ớ ậ s h u đ i v i v t (Đi u 147).
ề ộ
ạ
ị Quy đ nh v t
ạ i ph m và hình ph t
ủ ế
ằ
ả
ị
i ph m khác nhau ch y u nh m b o
ạ ế ộ
ắ
ộ
N u ph m t
i tr m c p tài s n c a vua, c a đ n chùa thì
ụ
không c n xét x mà áp d ng hình ph t t
ạ ử ướ
ạ
ộ
ề ủ hình ngay. ố
ư
• Quy đ nh các lo i t ạ ộ ộ ệ ế ộ ở ữ v ch đ s h u và ch đ xã h i ả ủ ộ ạ ế ử ầ • T i xâm ph m quy n l c c a nhà n
c nh gây r i trong
ị
ứ ộ
ạ
ộ
ề ự ủ ố i ph m và m c đ ph m t
i.
dân chúng thì b thiêu s ng. • Hình ph t: tu lo i t ạ ỳ ạ ộ ạ • Nguyên t c xét x hình s ự ử ắ ố ớ ẻ
ề ợ ủ
ạ
Khoan dung đ i v i k chà đ p lên quy n l
ẻ i c a k
d
iướ ừ
ị ẳ
ố ớ
ữ
ự ủ
ế ộ
ạ
ả
ị
ạ ẻ Tr ng tr th ng tay đ i v i nh ng k xâm ph m đ n ị ườ i có đ a v xã h i
tính m ng, tài s n, danh d c a ng cao h n.ơ ThS. Pham Thi Phuong Thao
t ng
ế
ả
ứ ấ ớ
ộ ch ng c ph thu c vào đ ng c p, gi ứ ng ẳ ứ i cung c p ch ng c .
ệ ứ ườ ế ố ư ứ ằ
ề ố ụ ị Quy đ nh v t • Nguyên t c ti n hành t ố ụ ắ t ng ị ủ ằ ử Vi c x án ph i có b ng ch ng. Giá tr c a ứ ụ ủ i tính c a ấ ế ủ ữ
ộ ố t.
ứ tiên cho nh ng ch ng c có n i dung t ứ ứ ữ ẫ
N u s phi u c a nhân ch ng b ng nhau thì u ứ Khi có s mâu thu n gi a các ch ng c thì ấ c coi là ch ng
ự ứ ủ ượ ứ ẳ
ứ ch ng c c a đ ng c p trên đ ứ c đúng.
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ể ụ Có th áp d ng phép th t ử ộ . i
ậ Nh n xét
ấ Y u t
ố : s phân bi ự ề ợ t quy n l
ầ
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ệ ẳ ự ế ố ấ chi ph i t đ ng c p, th c ch t ụ ệ ố ệ ự i, nghĩa v và phân bi t đ i là s phân bi ữ ị ử ề ị x v đ a v pháp lý gi a các giai t ng khác nhau ộ ổ ạ ộ Ấ trong xã h i n Đ c đ i.
ậ
ố ổ ạ Pháp lu t Trung Qu c c đ i
ố ổ ạ ề
ộ ả ưở ế
ậ ư ưở t ậ
Pháp lu t Trung Qu c c đ i qua các tri u đ i ạ Các t ị ng đ n ng chính tr xã h i nh h ố ổ ạ pháp lu t Trung Qu c c đ i
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ậ
ố ổ ạ
ề
Pháp lu t Trung Qu c c đ i qua các ạ tri u đ i
ươ
ạ
ng ệ
ệ
ủ
Nhà H , Th ấ ủ ế ậ
ắ
ạ
ấ
ớ
Cáo, hu n, m nh l nh c a nhà vua. Ch y u t p trung vào hình pháp Hình ph t mang tính ch t dã man, hà kh c, gây đau đ n
kéo dài
ờ ỳ
ấ ơ
ậ
Nhìn chung pháp lu t th i k này còn r t s khai.
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ậ
ố ổ ạ
Pháp lu t Trung Qu c c đ i qua ạ ề các tri u đ i ủ ế
ề
ặ
ỵ
Nhà Tây Chu: ch y u là hình lu t. ậ V hình ph t có phép “ngũ hình”: m c hình, t
ị hình, ph hình,
cung hình, đ i t ch
ờ
ư ủ
ư
ệ
ạ ạ ị Th i Xuân Thu Đã xu t hi n nhi u b lu t thành văn nh “Hình th ” c a ấ
ộ ậ ắ
ắ
ỉ
n
ề c kh c trên đ nh s t.
ế
ệ
ậ
ị ượ c Tr nh, đ Th i Chi n qu c ố “Hi n l nh” (S ), “Hình phù” (Hàn), “Qu c lu t” (Vi ở ệ ề
ướ ờ ế ệ ấ
ặ
ộ
ố t), t là B “Pháp kinh” (Hàn) do Lí
“Th t pháp” (T ). Đ c bi Khôi biên so nạ
ủ
ồ
ặ
ạ
N i dung c a “Pháp kinh” g m có 6 ch
ng: Đ o pháp, t c
ư
ộ
ố
ươ ạ pháp, b pháp, t p pháp, b i pháp
ộ pháp, t
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ộ ả
ị ng chính tr xã h i nh
Các t ưở
ư ưở t ế
h
ố ổ ng đ n pháp lu t Trung Qu c c
ậ đ iạ
ứ
Nhà Tây Chu còn đ t ra
ặ ị
ễ
ị
ễ
ễ
ễ ị
ự Ngũ L ,ễ d a trên t , gia l , cát l
ư ưở t ễ , tân l
ng “đ c ,
tr ”, “nhân tr ”: hung l
ố
ử ậ
ặ
ổ ử ậ
tr ”, “l quân lễ Th i Chi n qu c: th i k “bách gia tranh minh”. ờ ỳ ế ờ H t ủ ệ ư ưở ng Nho giáo c a Kh ng T t T t ặ ư ưở ng M c gia do M c T sáng l p Phái Đ o gia do Lão T sáng l p ử ạ Thuy t Pháp tr ị ế
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ọ
ị
ế H c thuy t pháp tr
ươ
ườ
i
ả ứ
ứ
ạ
ng ph t. ợ
ứ ứ ứ ế
ượ
Pháp: pháp lu t, ậ Th : nhà vua ph i có uy quy n ề ả ế Thu t: ph ệ ậ ậ ng pháp ngh thu t qu n lý con ng Căn c vào tài năng đ b nhi m ch c quan ể ổ ệ Căn c vào công vi c đ đ t ch c quan ệ ể ặ Căn c vào hi u qu công vi c đ th ệ ể ưở ả ệ Thuy t Pháp tr c a Hàn Phi T t ị ủ ạ
ệ
ấ
ả
ố
ử ỏ c ra phù h p và đ ầ i hi u qu . Nhà T n th ng nh t Trung
ụ áp d ng mang l Qu cố
ThS. Pham Thi Phuong Thao
ủ
ậ
ặ
2. Đ c đi m chung c a pháp lu t
ể ươ
ph
ổ ạ ng Đông c đ i
ỉ
ầ
ậ
ờ ố
ự
ộ
ề ủ ế
Pháp lu t đi u ch nh h u h t các lĩnh v c trong đ i s ng ế ự
ề
ị
ự xã h i ch y u là v hình s , ít quy đ nh v dân s .
ụ
ồ
ậ ạ
ừ
ắ
ị
ề Pháp lu t mang tính đ ng thái ph c thù Hình ph t mang tính tr ng tr nên r t nghiêm kh c, dã ấ
ẳ
man, hà kh c.ắ ậ ậ ượ
ưở
Pháp lu t công khai th a nh n s b t bình đ ng ừ Pháp lu t đ ủ ự
ng c a các quy
ị
ị đ nh tôn giáo và h t
ậ ự ấ ị ả c xây d ng ch u nh h ng chính tr . ả ừ
ụ ể
ư
ệ ư ưở t • Pháp lu t mang tính mô t
t ng hành vi c th , ch a có
ậ ầ t m khái quát.
ThS. Pham Thi Phuong Thao
Ậ
ƯƠ
PHÁP LU T PH
Ổ Ạ NG TÂY C Đ I
ậ
ạ ổ ạ 1. Pháp lu t Hy L p c đ i
ậ ậ
ổ ạ 2. Pháp lu t La Mã c đ i ơ ờ ỳ ộ 2.1 Pháp lu t La Mã th i k c ng hòa s
kỳ
ờ ỳ ộ
ậ
2.2 Pháp lu t La Mã th i k c ng hòa h u
ậ ỳ ở k tr đi
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ậ
ộ
ị
ộ
ị ị ị
ạ ổ ạ 1. Pháp lu t Hy L p c đ i Ngu n lu t ậ ồ Các đ o lu t do H i ngh công dân thông qua ậ ạ Các t p quán pháp ậ N i dung Quy đ nh v dân s ự Quy đ nh v hình s ự Quy đ nh t
ề ề ố ụ t ng
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề
ị
ự
Quy đ nh v dân s
ề ư ữ
ấ
ồ
ệ
Quy n t
h u bao g m: đ t đai, nô l
, súc
v t. ậ
ề
ư ữ
ượ
ả
ệ ằ c b o v b ng nhi u
h u đ
Quy n t ệ
ạ ấ
ắ
ề bi n pháp khác nhau, hình ph t r t hà kh c.
ể ả
ự
ề
ả
ệ
ồ
Quy đ nh v cho vay n ng lãi. ề ặ ị Quy đ nh v đi u ki n đ đ m b o th c ệ ề ị ợ hi n h p đ ng
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ị
ự
Quy đ nh hình s
ứ
ệ
ữ ố
ạ
ộ
ạ
Đã có ý th c phân bi
t gi a c ý ph m t
i và vô ý ph m
i.ộ t
ậ
ừ
ị
ế
ườ
ậ ự ả ạ i. Ho c m t ng
ồ t ng ề
ế i khác thì ng ế
ườ
ườ ợ i v ngo i tình, ch ng gi ộ ặ ườ ườ i gi ế ẽ ườ ị ế t ch t s có quy n gi i b gi
t tình đ ch thì không i thân ể ả i kia đ tr
t ng
Pháp lu t th a nh n s tr thù máu. Ví dụ: Ng ị ử ộ b x t ủ c a ng thù.
ề ộ
ố
i ch ng tôn giáo
ạ
ụ
ủ
ả
ậ
ộ
ng hình ph t ph thu c vào h u qu , vai trò c a
Quy đ nh v t ị Vi c l ệ ượ ị ừ t ng b cáo trong v án.
ụ ắ
ạ ấ
ạ
ạ
ụ
Hình ph t r t hà kh c: hình ph t chính và hình ph t ph
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ố ụ
ị Quy đ nh t
t ng
ẩ ế
ướ ề ư ứ
ệ
ự
Ti n hành th m tra tr ử c khi xét x . Các bên đ u có quy n đ a ra ch ng c ứ ề Vi c xét h i ti n hành công khai ỏ ế Khi xét x , các bên ph i th khai trung th c và có ề ả ử cho mình. ế c ti n hành b ng vi c b phi u
Vi c đ nh t
ệ ế ằ ỏ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ư ẽ quy n đ a ra lý l ộ ượ ị ệ i đ kín.
ậ
ờ ỳ ộ
ơ Pháp lu t La Mã th i k c ng hòa s k ỳ
ể
ặ
ậ
ả
Đ c đi m c a Lu t 12 b ng ủ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ậ
Lu t 12 b ng
ề ố ụ
ị
t ng.
ữ ị
ả ữ ữ
ệ ữ
ẹ
ị
ả B ng 1 và b ng 2: Nh ng quy đ nh v t B ng 3: Nh ng quy đ nh v n . ề ợ B ng 4: Nh ng quy đ nh v m i quan h gi a cha m và ề ố
ị ị ị ị
ữ ữ ữ ữ ữ
ơ ả
ề ổ
ị
ứ
B ng 5: Nh ng quy đ nh v th a k ề ừ ế B ng 6: Nh ng quy đ nh v tài s n ả ề B ng 7: Nh ng quy đ nh v b t đ ng s n. ề ấ ộ ả B ng 8: Nh ng quy đ nh v hành chính ề B ng 9: Nh ng quy đ nh c b n v t
ộ ch c b máy nhà
n
ễ
.
ươ
ị
ả ả ả con. ả ả ả ả ả cướ ả ả ả
B ng 10: Nh ng quy đ nh v tang l ữ ị ề B ng 11: Nh ng quy đ nh v hôn nhân gia đình ề ữ ị B ng 12: Nh ng quy đ nh v t ề ộ ị ữ ả ạ ng Th o ThS. Ph m Th Ph
ạ i ph m.
ộ
ả
ậ
N i dung Lu t 12 b ng
ạ
ạ i ph m và hình ph t
Quy đ nh v dân s ự ề ị Quy đ nh v tài s n ả ề ị Quy đ nh v h p đ ng ồ ề ợ ị Quy đ nh v th a k ề ừ ế ị Quy đ nh v hôn nhân gia đình ề ị Quy đ nh v t ề ộ ị Quy đ nh t ố ụ ị t ng
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ừ
ậ
ề ệ
ệ
ề
ằ
Th a nh n và b o v quy n t
ả V tài s n ề ư ữ ả h u b ng nhi u bi n
pháp khác nhau
ả
ượ
Vi c s d ng khai thác tài s n c a mình không đ
c
ả ủ
ạ
ủ ườ
ệ ử ụ ươ
ng h i cho tài s n c a ng
i khác.
gây ph
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ợ ồ V h p đ ng
ồ
Nguyên t c chung
ắ ườ
ạ ợ ề
ả
ả
ề : các lo i h p đ ng đ u ứ (Đi u 1, 5b B ng 6)
i làm ch ng
ph i có ng
ợ ồ
ể
c chuy n giao khi ng
ườ ỏ
ủ
ề
ả
i bán
H p đ ng mua bán ượ ề ở ữ i Quy n s h u đ ằ ả ề mua đã tr ti n hay b ng cách nào đó th a ườ ầ (Đi u 11 b ng mãn nhu c u c a ng 7).
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ợ ồ V h p đ ng
ợ
H p đ ng vay ồ Lãi su t: 1%/tháng. ấ
ợ ượ
ộ ậ ả
ả
ợ
c coi là m t v t b o đ m cho h p
ồ
Thân th con n đ ể đ ng vay
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ừ ế
ị
ế ượ ự
ể ạ
ừ ế
ấ
do đ l
ậ c t
i th a k cho b t
ứ ườ ắ i s p ch t đ i nào.
ệ
ả
ồ
ả
ợ ữ và c nh ng món n
ế ế
ưở
ừ
ườ
Tài s n th a k bao g m c nô l ế ể ạ i. ượ c h
ng th a k n u ng
i cha
ưở
Quy đ nh v th a k Hai hình th c: theo pháp lu t và theo di chúc. M t ng ộ ỳ ườ k ng ừ ế ả ườ i ch t đ l do ng Con cái không đ ng.
không cho h
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề
ị
Quy đ nh v hôn nhân gia đình
ườ
ưở
ề
ệ
Hôn nhân theo đ ng c p ấ ẳ Quy n gia tr ủ ề ng c a ng i đàn ông Ng ườ i cha có quy n bán con làm nô l
.
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ộ
ạ ề ộ ả (Đi u 10, 12, 14 B ng 8)
ị Quy đ nh v t T i xâm ph m tài s n ạ
ộ
ả
ạ i ph m và hình ph t ả , xâm ph m ạ ề ế ộ ạ , xâm ph m ch đ xã h i
ề
ề
ả
ả
ề mùa màng (Đi u 24b B ng 8) (Đi u 26 B ng 8, Đi u 5 B ng 9)
.
ụ
ả
ậ
ồ
Pháp lu t th a nh n hình th c “đ ng thái ph c thù” (tr thù ứ
ậ ằ
ừ ngang b ng).
Hình ph t r t dã man ạ ấ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ố ụ
ị Quy đ nh v t
t ng
Ch đ nh t ế ị
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ố ụ ự ườ t ng dân s : r m rà, máy móc
ậ Nh n xét
ả
ế
ờ
B lu t ph n ánh quan h kinh t
ộ xã h i th i
ộ ậ ỳ ầ ủ ề ộ
ệ k đ u c a n n c ng hòa.
ả
ậ
ơ
Nhìn chung, Lu t 12 b ng còn s khai
ộ ỹ
ạ
Trình đ k thu t l p pháp còn h n ch . ế ậ ậ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ờ ỳ ộ
ậ
ậ
2.2 Pháp lu t La Mã th i k c ng hòa h u ỳ ở k tr đi
Bao g m th i k c ng hòa th i h u k (TK III
ậ ồ ờ ỳ
ỳ ộ ờ ỳ ờ ủ TCN I SCN) và th i k quân ch (TK I V).
ể ề
ẽ hàng hóa phát tri n m nh m . ộ
N n kinh t ạ ế Lãnh th đ qu c La Mã r ng l n. ố ổ ế Quan h nô l ệ ngày càng phát tri n. Pháp lu t có s k th a ự ế ừ ậ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ớ ể ệ
ậ
ờ ỳ ộ
ỳ ở
ậ
Pháp lu t La Mã th i k c ng hòa h u k tr đi
ế
ệ
ở
ỉ các t nh.
ậ
ệ ố
ủ
ậ
ậ
Ngu n lu t ậ ồ Quy t đ nh c a hoàng đ La Mã. ủ ế ị Quy t đ nh c a Vi n nguyên lão. ủ ế ị Quy t đ nh c a Tòa án. ủ ế ị Các quy t đ nh c a các quan thái thú ủ ế ị T p quán pháp Các công trình h th ng hóa lu t pháp c a các lu t gia
La Mã
ề ậ
ứ
ủ
ậ
Các công trình nghiên c u v lu t pháp c a các lu t gia
ổ ế n i ti ng.
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ậ
ờ ỳ ộ
ỳ ở
ậ
Pháp lu t La Mã th i k c ng hòa h u k tr đi
ộ
ị ự
ề
ụ
N i dung Quy đ nh v dân s ề V quy n s h u ề ở ữ Quy đ nh h p đ ng và trái v ồ ợ ị Quy đ nh th a k ừ ế ị Quy đ nh hôn nhân gia đình ị Quy đ nh v hình s ề ị Quy đ nh t ố ụ ị t ng
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ự
ề ở ữ
ề
V quy n s h u
ượ
ờ
ượ ậ
ậ ị
ệ ơ
ể c chuy n nh ng, theo th i hi u, ấ ế chi m h u, sáp nh p, tìm th y kho báu, v t b đánh r i, hoa l
i t c.
Phát sinh: khi đ ữ ợ ợ ứ i, l ề ở ữ
ộ ố ườ
ế
ấ
ợ
Quy n s h u b h n ch trong m t s tr ị ạ
ng h p nh t
ị đ nh
Ví dụ: do yêu c u canh tác
ầ ườ
ở ể ẫ
ướ ườ
ướ
ử ụ nông thôn và s d ng n ộ c qua ru ng ng
c i
i ta có th d n n
ướ
ề
ứ
ố ở thành ph , ng ặ ặ ố khác ho c đ t ng n ủ ở ữ ề ả ấ ặ ả ạ ậ i v t, ho c yêu c u ch m d t hành vi gây thi
c qua sân hàng xóm. Đ b o đ m quy n s h u: ch s h u có quy n yêu ở ữ ệ ầ t
ể ả ầ c u tr l h iạ
ở ữ
ướ
ở ữ
Đ i v i đ t đai: s h u nhà n
ở c, s h u công xã và s
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ố ớ ấ ữ ư nhân. h u t
ề ở ữ
ề
V quy n s h u
ự
ề
ề ử ụ Quy n s d ng ố và ý mu n th c ệ hi n quy n đó ả ố ớ đ i v i tài s n ườ ủ i khác c a ng trao cho mình ữ ể ế chi m gi , đ ụ ụ ph c v cho ả chính b n thân mình
ữ ề ế quy n chi m h u
ề ử ụ quy n s d ng ề ở ữ Quy n s h u
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ạ ị quy n đ nh đo t
ị
ề ợ ồ Quy đ nh v h p đ ng và trái vụ
Đi u ki n có hi u l c c a h p đ ng
ệ ự ủ ợ ồ ề ệ
ả ượ ừ ố
H p đ ng ph i do s th a thu n c a hai bên, ậ ủ ự ỏ ồ ợ Không đ ự ượ c dùng vũ l c. c l a d i, không đ Ph i phù h p v i quy đ nh c a lu t pháp ậ ủ ợ ả
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ớ ị
ị
ề ợ ồ Quy đ nh v h p đ ng và trái vụ
ạ ợ ồ
ồ ứ ủ ợ
ợ ợ ệ ế t
ề ể ờ
Phân lo i h p đ ng Căn c vào hình th c c a h p đ ng: ứ H p đ ng mi ng ồ H p đ ng vi ồ Căn c vào th i đi m phát sinh quy n và nghĩa v ụ ứ ủ c a các bên H p đ ng th c t ự ạ ồ ợ i Các lo i h p đ ng th a thu n ậ ồ ạ ợ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ỏ
ị
ạ ợ ồ
ề ợ ồ Quy đ nh v h p đ ng và trái vụ Trái vụ: Xu t hi n khi có s vi ph m h p đ ng. ự ệ ấ
Bi n pháp đ b o đ m trái v : c m c v t, b o lãnh
ụ ầ ố ậ ả
ườ ệ ủ c a ng ả ể ả i trung gian.
Trái v có th b đình ch
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ể ị ụ ỉ
ị
ề ợ ồ Quy đ nh v h p đ ng và trái vụ
ườ
ọ
ị
H y b h p đ ng ủ ỏ ợ ồ Khi có s nh t trí c a hai bên, ủ ự ấ Ng ắ ợ ặ
ả i m c n g p ph i thiên tai đ ch h a.
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề ừ ế
ị
Quy đ nh v th a k
Hai hình th cứ : Th a k theo di chúc Th a k theo pháp lu t. ậ Pháp lu t không quy đ nh th a k theo t ng ph n ầ ị
ừ ế ừ ế ậ ừ ế ừ
Phát sinh khi ng
ườ ừ ế ừ ậ ậ ố i nh n th a k tuyên b nh n th a
k .ế
Quy đ nh di n và hàng th a k tài s n ả
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ừ ế ệ ị
ề
ị
Quy đ nh v hôn nhân gia đình
ồ
ả ề
ổ ữ ộ ổ ổ
Nguyên t cắ : Hôn nhân m t v m t ch ng ộ ợ ộ Ph i có s t ệ ự ự nguy n Đi u ki n k t hôn ế ệ Là công dân La Mã Có s nh t trí c a gia đình. ủ ự ấ Đ tu i: nam 14 tu i n 12 tu i.
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ề
ị
Quy đ nh v hôn nhân gia đình
V tài s n
ủ ả ồ
ả ố
ợ ả : tài s n c a v ch ng là tài s n riêng ề ờ ọ ệ bi t. M i chi phí trong th i gian chung s ng do ồ ườ ng i ch ng gánh vác.
V ch ng ph i có nghĩa v chung th y v i nhau
ủ ớ ợ ồ ụ ả
Ng
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ườ ủ ề i cha không có quy n bán con c a mình
ề ủ
ấ
ắ
ị Quy đ nh v hình s Mang tính ch t trì tr b o th và kh c nghi ệ ả
ự ệ t
ổ ế
ự
ộ
Hình ph t: đ c đoán tàn b o, ph bi n là c c hình và ạ
ụ
ạ nh c hình
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ố ụ
ị Quy đ nh t
t ng
ặ
ữ
ụ
ẩ
t (30 40 th m phán): nh ng v án
H i đ ng tòa án đ c bi ệ ấ ự ở ấ c p cao nh t.
ộ ồ hình s
ượ
ử
ự
Các quan ch c hành chính đ ứ
ụ c xét x các v án hình s và
dân s . ự
ẩ
ượ
ằ
ị
ươ
c xác đ nh b ng ph
ng pháp rút thăm.
Th m phán đ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ậ
ề Đánh giá chung v pháp lu t La Mã
ạ ế
ể
ộ
ậ
Lu t dân s c a La Mã đ t đ n trình đ phát tri n cao
ấ ổ ể
ự ủ và mang tính ch t c đi n
ệ
ế
ạ
ầ
ộ
ỉ
Ph m vi đi u ch nh: r ng và sâu, h u h t các quan h xã
ấ
ề ộ h i lúc b y gi
ờ .
ỹ
K thu t l p pháp cao ậ ậ
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ử ủ
ậ
ị
Ý nghĩa l ch s c a lu t pháp La Mã
Lu t pháp là m t y u t ố
ộ ế ố ế ẩ thúc đ y kinh t hàng hóa
ể ậ ủ ế c a đ qu c La Mã phát tri n.
K thu t l p pháp La Mã mang tính c đi n ổ ể
ị
ươ
ạ ThS. Ph m Th Ph
ả ng Th o
ậ ậ ỹ
