Ắ Ắ

Ắ Ắ

R N C N R N C N

Ọ Ậ Ọ Ậ

Ụ Ụ

M C TIÊU H C T P M C TIÊU H C T P

1.1. Phân lo i ạ

ắ ợ Phân lo i ạ đưđư c các loài r n ắ ợ c các loài r n

ộ ộ ắ ắ Phân bi 2.2. Phân bi ợ ắ đđ c và r n không  t ệ đưđư c r n  ợ ắc r n  t ệ c và r n không đđ cộcộ

ứ ứ ợ ợ

ị Phân  tích  đưđư c  các  tri u  ch ng  lâm  sàng  khi  b   ệ ệ ị c  các  tri u  ch ng  lâm  sàng  khi  b   3.3. Phân  tích  ộ ắ r n ắr n ắ đđ c c n ộ ắc c n

4.4. Hi u ểHi u ể đưđư c  các  tri u  ch ng  lâm  sàng  c a  r n  c  các  tri u  ch ng  lâm  sàng  c a  r n

ủ ắ ủ ắ ứ ứ ợ ợ ệ ệ

c n.ắc n.ắ

5.5. X  trí ửX  trí ử c nắc nắ

ạ ạ ị ắ ị ắ ờ ờ úng cách t đđúng cách t ệ ệ i hi n tr i hi n tr ưư ng sau khi b  r n  ng sau khi b  r n

ẻ ị ắ ắ ạ ệ ẻ ị ắ ắ ạ ệ ị đđúng cách tr  b  r n c n t ề ị ề úng cách tr  b  r n c n t Đi u tr   6.6. Đi u tr ệ ệ i b nh vi n i b nh vi n

7.7. Li

ừ ắ ắ ừ ắ ắ ợ ợ ệ ệ ệ ệLi t kê  t kê đưđư c các bi n pháp phòng ng a r n c n. c các bi n pháp phòng ng a r n c n.

1. CÁC LÒAI R NẮ 1. CÁC LÒAI R NẮ

ọ ắ ụ  H  r n l c ọ ắ ụ H  r n l c ổ ọ ắ  H  r n H ổ ọ ắ H  r n H ể ọ ắ  H  r n bi n ể ọ ắ H  r n bi n ọ ắ ưư cớcớ  H  r n n ọ ắH  r n n  H  TrọH  Trọ ăănn ắ  Nhóm r n không  ắ Nhóm r n không

đđ cộcộ

Ổ R N H  CHÚA

Ổ Ấ Ắ R N H  Đ T

Ổ R N H  MÈO

Ắ Ắ

Ổ Ổ R N H  HÀNH R N H  HÀNH

Ạ R N C P NIA

Ạ R N C P NONG

Ắ Ộ Ắ Ộ R N Đ C R N Đ C

R N L C C

Ư MỜ

R N L C XANH MI N NAM

Ắ Ộ Ắ Ộ R N Đ C R N Đ C

Ụ R N L C TÍM

R N CHÀM QU P

Ắ Ắ

Ể Ể

R N BI N R N BI N

ẮR N LÀNH R N LÀNH

R N ROI M  NH N

R N NẮ

Ư C ( BÔNG SÚNG )

ẮR N RÁO R N RÁO

ẮR N RÂU R N RÂU

Ắ Ộ Ắ Ộ

Ậ Ậ

Ệ Ệ 2. NH N DI N R N Đ C 2. NH N DI N R N Đ C

 R n ắR n ắ đđ c :ộc :ộ

ắ ặ ỡ ắ ặ ỡ

ầ ầ ệ ệ ệ ớ t rõ r t v i thân ệ ớ t rõ r t v i thân

ế ế ấ ưưng phù, xu t huy t hay  ng phù, xu t huy t hay  ấ

 Màu s c s c s Màu s c s c s  Đ u hình tam giác, phân bi Đ u hình tam giác, phân bi ố  Có h  má  ốCó h  má  ộ  Có 2 móc  ộc dài Có 2 móc đđ c dài ắ  R n lành: ắR n lành: Không móc đđ cộcộ  Không móc  ắ  nờ ơơi c n không s  Sau 2 gi ắi c n không s Sau 2 gi  nờ h ai tọ ử h ai tọ ử

Ọ Ắ Ọ Ắ

CCƠƠ QUAN N C R N  QUAN N C R N

3. LÂM SÀNG 3. LÂM SÀNG

ọ ọ

ổ ổ ố t ố t

ệ ệ ệ ệ ầ ầ

ị  Không b  chích n c : ị Không b  chích n c : ạ  T ng tr ng t T ng tr ng t ạ ứ  Tri u ch ng do s  hãi Tri u ch ng do s  hãi ứ ứ ứ  Tri u ch ng do s Tri u ch ng do s ứ ứ

ợ ợ ơơ c u sai l m  c u sai l m

ứ ứ

ứ ứ ưưng phù n ị ắ ng phù nơơi b  c n i b  c n ị ắ

ơơ th  :ể th  :ể ọ  Khi n c vào c ọ Khi n c vào c ắ  Đau ngay t c kh c Đau ngay t c kh c ắ  Ng a ngáy tê r n, s Ng a ngáy tê r n, s  V t thếV t thế

ầ ầ ươương lan nhanh ng lan nhanh

3. LÂM SÀNG 3. LÂM SÀNG

ề ạ ế ắ i v t c n ề ạ ế ắ i v t c n

ươương  ngứng  ngứ

ấ ấ ễ ễ

ổ ạ  T i ch  : ổ ạ T i ch  : đđ cộcộ ấ  D u móc  ấD u móc  ứ ầ  Tê r n ng a ngáy Tê r n ng a ngáy ứ ầ  Đau nhi u t Đau nhi u t ng phù lan r ngộ  SSưưng phù lan r ngộ  SSưưng to các h ch tạ ng to các h ch tạ ưư cớcớ  B m, bóng n ầB m, bóng n ế ọ ử  Xu t huy t h ai t Xu t huy t h ai t ế ọ ử ổ ạ  Nhi m trùng t i ch Nhi m trùng t ổ ạ i ch

3. LÂM SÀNG 3. LÂM SÀNG

au b ngụ đđau b ngụ

 Toàn thân : Toàn thân : ị ồ  Bu n nôn, ôn ói, khó ch u,  Bu n nôn, ôn ói, khó ch u,  ị ồ ỉ  Hoa m t, chóng m t, x u Hoa m t, chóng m t, x u ỉ ế ắ ơơi khác ả  Ch y máu v t c n và n i khác Ch y máu v t c n và n ế ắ ả ố ệ ơơ, s p mi, khó nói khó nu t ụ ủ  Ng  gà li , s p mi, khó nói khó nu t t c Ng  gà li ụ ố ệ ủ t c ỏ ể  Ti u ểTi u ể đđ , ti u máu ỏ ể, ti u máu

ắ ắ ặ ặ

Ộ Ộ

Ứ Ứ

CÁC H I CH NG CÁC H I CH NG

LieätLieät Trc khaùc Trc khaùc Loøai raén Loøai raén

LuïcLuïc Taïi Taïi  choå choå ++++++ (­)(­)

Roái loïan ñoâng  Roái loïan ñoâng  maùumaùu

++ (+)(+)

+/­+/­ (+)(+)

Hoå vaø Hoå  Hoå vaø Hoå  chuùa chuùa Caïp nong Caïp nong Caïp nia Caïp nia

Raén bieån Raén bieån Raén bieån Raén bieån (­)(­) (+)(+)

Tieåu naâu Tieåu naâu Suy thaän Suy thaän

Ậ Ậ

Ệ Ệ

Đ  Đ

BN NAM 13 TU I,  BN NAM 13 TU I,  Ị Ắ Ị Ắ

Ắ Ở Ắ Ở

Ả Ả

Ổ Ở ƠƠN DN DƯƠƯƠNG, NH P VI N 3 NGÀY SAU  NG, NH P VI N 3 NGÀY SAU  Ổ Ở KHI B  R N CHÀM QUAP C N  KHI B  R N CHÀM QUAP C N

BÀN CHÂN PH I.  BÀN CHÂN PH I.

Ắ Ắ

Ắ Ắ

Ụ Ụ R N L C C N R N L C C N

Ế Ế

Ế Ế

CHÂN PH I SẢ

Ấ CHÂN PH I SẢ ƯƯNG TO, XU T HUY T, LAN Đ N ĐÙI Ấ NG TO, XU T HUY T, LAN Đ N ĐÙI

Ổ Ổ Ấ Ấ Ế Ế Ạ Ạ      XU T HUY T T I CÁC CH  CHÍCH XU T HUY T T I CÁC CH  CHÍCH

4. X  TRÍỬ4. X  TRÍỬ

ạ ạ

ệ ệ

ưư ng :ờng :ờ  T i hi n tr T i hi n tr ệ ấ  Tr n an b nh nhân ệ ấ Tr n an b nh nhân

 Đ t b nh nhân n m t Đ t b nh nhân n m t

 PhPhơơi bày n

ặ ệ ặ ệ ằ ằ ạ ạ ổ ổ i ch i ch

i bày nơơi c nắi c nắ

ộ  B t ấB t ấ đđ ng chi và  ộng chi và ặ ặt chi  đđ t chi đđó th p hấó th p hấ ơơn timn tim

 R a s ch v t th R a s ch v t th

 Chuy n ể

ử ạ ử ạ ế ế ươươngng

s  y tở ế Chuy n ể đđ n cến cế ơơ s  y tở ế

4. X  TRÍỬ4. X  TRÍỬ

ệ ệ

ạ ạ

 T i hi n tr T i hi n tr

ưư ng :ờng :ờ

không nên làm  không nên làm

ễ ễ

ấ ấ

ả ạ  r ch da và hút: ch y máu, nhi m trùng,  ạ ả r ch da và hút: ch y máu, nhi m trùng,  ọ đđ c.ộc.ộ ọ ng h p thu n c  ttăăng h p thu n c

ắ ắ

 đđ p th o d ảp th o d

ả ưư c.ợc.ợ

 garrot garrot

BĂNG ÉP BĂNG ÉP

BĂNG ÉP BĂNG ÉP

BĂNG ÉP BĂNG ÉP

4. X  TRÍỬ4. X  TRÍỬ

ệ ệ ạ ệ ạ ệ

Ọ Ộ Ọ Ộ Ấ Ấ Ậ Ậ T i b nh vi n :  T i b nh vi n :     LÀM CH M QUÁ TRÌNH H P THU N C Đ C        LÀM CH M QUÁ TRÌNH H P THU N C Đ C

ế ế

ươươngng

ắ ắ đưđư c lòai r n : c lòai r n :

ộ ộ

ắ  R n lành : ắR n lành : ữ ạ  R a s ch v t th ữ ạ R a s ch v t th  Theo dõi Theo dõi ừ ố  SAT ng a u n ván ừ ố SAT ng a u n ván ợ ị  Không xác  ợ ịnh  Không xác đđ nh  ưư r n ắ r n ắ đđ cộcộ ử  X  trí nh ửX  trí nh ể  Theo dõi sát  ể xác  Theo dõi sát đđ  xác

ị ị ắnh r n  đđ nh r n

ắ ắ đđ c hay r n lành ắ c hay r n lành

4. X  TRÍỬ4. X  TRÍỬ

ế ế

ọ ắ  Huy t thanh kháng n c r n ọ ắ Huy t thanh kháng n c r n

ễ ễ

ố  Kháng sinh ch ng nhi m trùng ố Kháng sinh ch ng nhi m trùng

ừ ố  Ng a u n ván ừ ố Ng a u n ván

ề ề

ề  Truy n huy t t ề Truy n huy t t

ế ươương tng tươươi hay truy n máu  ế i hay truy n máu

ổ ợ ổ ợ

ấ  H  tr  hô h p ấ H  tr  hô h p

ớ ớ

ồ ứ ồ ứ

BBưư c 1 : Khám lâm sàng và h i s c  c 1 : Khám lâm sàng và h i s c  nhanh : nhanh :

ộ ộ

ấ ấ

ễ đđ c th n kinh ầc th n kinh ễ ấ ấ

ệ ệ

ủ ủ t hô h p và hành t y t hô h p và hành t y

ế ắ ắ  Khám v t r n c n ế ắ ắ Khám v t r n c n  Khám toàn thân : Khám toàn thân :  d u nhi m  d u nhi m   li li ấ ủ ơơ  d u h y c ấ ủ d u h y c

ề ề ứ ứ

ặ ộ ặ ộ

ở ở

ế ế

ả ả

t n i khí qu n n u ng đđ t n i khí qu n n u ng

ưưng ng

ố ố

ề ề

ị ệ  Đi u tr  tri u ch ng: ị ệ Đi u tr  tri u ch ng: ấ  suy hô h p : th  oxy,  ấ suy hô h p : th  oxy,  th  ởth  ở ố ị ố  s c : truy n d ch ch ng s c ị ố ố s c : truy n d ch ch ng s c

ề ề

ế ặ ươươi ho c huy t  ế ặ i ho c huy t

ạ ạ

ắ ắ

ố ạ đđông máu: truy n máu t  r i lo n  ố ạ r i lo n  ông máu: truy n máu t    ttươương tng tươươi i đđông l nh, tiêm b p vitamine K1 5­10mg ông l nh, tiêm b p vitamine K1 5­10mg

ạ ắ ạ ắ

ớ BBưư c 2 : Xác  ớc 2 : Xác

ị ị nh lo i r n : đđ nh lo i r n :

ế ắ ế ắ

ớ ệ ớ ệ

 N u r n ch t  N u r n ch t

ợ ế đưđư c mang t ợ ế c mang t

ệ ệ i b nh vi n i b nh vi n

ả ủ ả ủ

ệ ệ

ạ ạ

c a  n n  nhân,  tri u    c a  n n  nhân,  tri u

ứ ự  CCăăn  c   s   mô  t ứ ự n  c   s   mô  t ứ ứ ứ ứ

ộ ộ

ch ng và h i ch ng lâm sàng. ch ng và h i ch ng lâm sàng.

ớ ớ

ế ế

ọ ắ BBưư c 3 : Huy t thanh kháng n c r n ọ ắ c 3 : Huy t thanh kháng n c r n

ễ ễ

ị ị

ế ế

huy t  thanh  ho c  huy t  t   huy t  thanh  ho c  huy t  t

 HTKNR :  là globuline mi n d ch  HTKNR : là globuline mi n d ch  ế ừ ế ừ ch   t ch   t ự ự

ợ ợ

ễ ễ

ằ ằ

ợ đưđư c tinh  ợc tinh  ế ươương ng  ặ ế ặ ị ặ ừ đđã ã  đưđư c  mi n  d ch  b ng  ị ặ ừ c  mi n  d ch  b ng

ng a,  ho c  c u  ng a,  ho c  c u  ặ ặ

ọ ủ ọ ủ

ộ ộ

ạ ắ ạ ắ

ủ ủ

ề ề

n c c a m t ho c nhi u ch ng lo i r n. n c c a m t ho c nhi u ch ng lo i r n.

ớ ớ

ế ế

ọ ắ BBưư c 3 : Huy t thanh kháng n c r n ọ ắ c 3 : Huy t thanh kháng n c r n

Ị Ị Ỉ Ỉ CH  Đ NH DÙNG HTKNR: CH  Đ NH DÙNG HTKNR:

toàn thân: toàn thân:

ả ể ầ ể ầ ả ả

 ch y máu (rl ảch y máu (rl

m, gi m ti u c u) đđm, gi m ti u c u)

 li li

ệ ụ ệ ụ ệ ệ ấ ấ t: s p mi...li t: s p mi...li t hô h p. t hô h p.

 tim m ch: lo n nh p, s c, cao ha. tim m ch: lo n nh p, s c, cao ha.

ố ố ạ ạ ạ ạ ị ị

suy th n.ậ  suy th n.ậ

 ti u Hb, myoglobine. ểti u Hb, myoglobine.

ớ ớ

ế ế

ọ ắ BBưư c 3 : Huy t thanh kháng n c r n ọ ắ c 3 : Huy t thanh kháng n c r n

Ỉ Ỉ

Ị Ị

ạ ạ t t CH  Đ NH DÙNG HTKNR:   CH  Đ NH DÙNG HTKNR: ổ ổ i ch : i ch :

ề ề

ộ    ssưưng n  lan r ng, nhanh. ộ ng n  lan r ng, nhanh.

ọ ạ    ssưưng d c h ch lympho. ọ ạ ng d c h ch lympho.

CCĐ HTKNR: CCĐ HTKNR:

ề ử ị ứ ề ử ị ứ

ậ ậ

ớ ẩ  c n th n khi s  d ng cho bn có ti n s  d   ng v i  ớ ẩ c n th n khi s  d ng cho bn có ti n s  d   ng v i

ế ế

ử ụ ử ụ ự ự

huy t thanh ng a. huy t thanh ng a.

ờ ờ

ị ắ ị ắ

sau khi b  c n.  sau khi b  c n.

Ệ Ệ

ớ  cho s m 24 gi ớ cho s m 24 gi    HTKNR HI N CÓ: HTKNR HI N CÓ:

 Pasteur nha trang: h  ổ

ấ ụ Pasteur nha trang: h  ổ đđ t, l c tre. ấ ụt, l c tre.

ế ế

ạ ạ

ấ ấ

ổ ổ đđ t, h  chúa.  GS Ki m: chàm qu p, h   ổt, h  chúa. ổ GS Ki m: chàm qu p, h

Tai Bi n :ế Tai Bi n :ế

ả ệ ớ ả ệ ớ

ả ứ ả ứ

 ph n  ng ph n v  s m ph n  ng ph n v  s m

ể ể

ậ ậ

ố  s t cao, có th  gây co gi ố s t cao, có th  gây co gi

t. t.

ả ứ ả ứ

ộ ộ

ế ế

ệ ệ

 Ph n  ng mu n ( b nh huy t thanh) Ph n  ng mu n ( b nh huy t thanh)

ỨĐÁP  NG HTKNR ĐÁP  NG HTKNR

ừ ừ ả ả Ch y máu: ng ng trong vòng 30 phút. 1.1. Ch y máu: ng ng trong vòng 30 phút.

2.2. Đông máu bình th

ờ ờ Đông máu bình thưư ng trong 3­9 gi ng trong 3­9 gi ờ ờ . .

4.4. Khác:Khác:

ệ ệ ể ả ể ả Li 3.3. Li ệ ệ t: có th  c i thi n trong 30 phút. t: có th  c i thi n trong 30 phút.

(cid:0)

ổ ổ

ỏ ỏ

ồ ồ

ế ế

ạ ạ

ế ế T ng tr ng: kh e, h t nôn, h t bu n nôn. T ng tr ng: kh e, h t nôn, h t bu n nôn.

(cid:0) HA: bình th

ờ HA: bình thưư ng trong 60 phút. ờng trong 60 phút.

(cid:0)

ồ ồ

ầ ầ

ờ ờ

Ly gi Ly gi

ừ i cả ơơ, h ng c u ng ng trong vài gi ừ i cả , h ng c u ng ng trong vài gi

ớ ớ

ị ổ ợ BBưư c 4 : Đi u tr  h  tr   ề ị ổ ợ ề c 4 : Đi u tr  h  tr

ễ ễ ố  kháng sinh ch ng nhi m trùng : ố kháng sinh ch ng nhi m trùng :

 vi trùng có th  g p là vi trùng G (­) , G (+) , y m khí vi trùng có th  g p là vi trùng G (­) , G (+) , y m khí

ể ặ ể ặ ế ế

 Kháng  sinh  s   d ng  Kháng  sinh  s   d ng  Gentamycine, Flagyl… Gentamycine, Flagyl…

ử ử ụ ụ :  Cefotaxim,  Bristopen,  :  Cefotaxim,  Bristopen,

 phòng ng a u n ván phòng ng a u n ván

ừ ố ừ ố

ả ả ệ ưư c ớc ớ đđi n gi ệ i n gi i, th i, th ng b ng ằ ăăng b ng ằ

ị ề  đđi u tr  khác:  ị ề i u tr  khác:  ề ềki m toan, dinh d ki m toan, dinh d ỉ ề ề ỉ i u ch nh n đđi u ch nh n ợ ỡ ưư ng thích h p ợ ỡ ng thích h p

ị ạ ị ạ

ớ ớ

ề BBưư c 5 : Đi u tr  t ề c 5 : Đi u tr  t

ổ ổ i ch  :  i ch  :

ế ế

ế ắ NNơơi v t c n : ế ắ i v t c n : ng tránh vi trùng y m khí ăăng tránh vi trùng y m khí

ả ả

ệ ệ

ế ế

ứ ứ

ả ả i  i

ể ể

ệ ệ

ứ ứ

ổ ổ

ươương  ng t n th ng  ng t n th

ụ ụ

ầ ầ

ắ ọ ữ  c t l c, r a thay b ắ ọ ữ c t l c, r a thay b ở  n u có tri u ch ng chèn ép khoang, ph i m  khoang gi ở n u có tri u ch ng chèn ép khoang, ph i m  khoang gi ủ ủ áp.  Bi u hi n lâm sàng c a chèn ép khoang : áp.  Bi u hi n lâm sàng c a chèn ép khoang : ươươngng ữ ộ  đđau d  d i không t ữ ộ au d  d i không t  y u cếy u cế ơơ trong vùng khoang chèn ép  trong vùng khoang chèn ép ỗ ụ đđ ngộngộ au các cơơ trong khoang khi du i th    đđau các c ỗ ụ  trong khoang khi du i th   ộ ủ ả ạ ả  gi m  nh y  c m  c a  vùng  da  ph   thu c  th n  kinh  ả ộ ủ ả ạ gi m  nh y  c m  c a  vùng  da  ph   thu c  th n  kinh  ạ ạch y qua vùng chèn ép khoang ch y qua vùng chèn ép khoang

ng rõ r tệ ấ ăăng rõ r tệ ấ

ễ ễ

ặ ặ

ờ ắ  s  n n vùng khoang th y c ờ ắ s  n n vùng khoang th y c ạ ả đđo n chi ế  n u nhi m trùng quá n ng ph i  ạo n chi ả ế n u nhi m trùng quá n ng ph i

ị ạ ị ạ

ớ ớ

ề BBưư c 5 : Đi u tr  t ề c 5 : Đi u tr  t

ổ ổ i ch  :  i ch  :

ị ắ ổ ị ắ ổ

ọ ọ

ế ế

ắ ắ

N u b  r n h  phun n c vào m t :  N u b  r n h  phun n c vào m t :

ớ ắ ớ ắ ị ị ớ ưư ng nợng nợ ớ ớ ớ ưư c l n  ớ ớc l n

 ttưư i m t và màng niêm d ch v i l i m t và màng niêm d ch v i l ho c b t c  dung d ch nào s n có. ho c b t c  dung d ch nào s n có.

ặ ấ ứ ặ ấ ứ ẵ ẵ ị ị

ỏ ỏ ả ả ị ị

ẹ  Nh   dung  d ch  Adrénaline  0,5%  làm  gi m  nh   ẹ Nh   dung  d ch  Adrénaline  0,5%  làm  gi m  nh   ớ s  ựs  ự đđau au đđ n và viêm ớn và viêm

 Nên dùng kháng sinh nh  m t nh Nên dùng kháng sinh nh  m t nh

ỏ ắ ỏ ắ

ể ể

ạ ạ ặ ặ ưư  Tétracycline,   Tétracycline,  ừ ừ   phòng  ng a  viêm  nhãn  Chloramphénicol  …đđ   phòng  ng a  viêm  nhãn  Chloramphénicol  … ờ ầ ờ ầ c u ho c m  giác m c. c u ho c m  giác m c.

ớ ớ

ứ ăăng và  ứ ng và  ứ ứ

ụ ồ BBưư c 6 : Ph c h i ch c n ụ ồ c 6 : Ph c h i ch c n ị ề ị ề i u tr  di ch ng đđi u tr  di ch ng

ứ ứ

ế ế

 N u có di ch ng N u có di ch ng

5. PHÒNG NG AỪ 5. PHÒNG NG AỪ

Ể Ị Ắ Ể Ị Ắ

Ấ Ừ Ấ Ừ

Ố Ố

Ắ Ắ

T T NH T Đ NG Đ  B  R N C N      T T NH T Đ NG Đ  B  R N C N

ụ ậ ụ ậ

ớ ớ

Gây ti ng ế  Gây ti ng ế

ộ ộng tr đđ ng tr

ưư c khi vào b i r m c khi vào b i r m

 Tránh

a tay vào các hang h cố Tránh đưđưa tay vào các hang h cố

 Phát quang n

Phát quang nơơi  i

ở ố đđii ở ố i  , l i  , l

ế đđi ban  ạ  H n ch   ế ạ H n ch

i ban đđêmêm