Bài giảng Sẹo hẹp thanh - khí quản do TS Quách Thị Cần biên soạn cung cấp cho các bạn những kiến thức về giải phẫu thanh quản, giải phẫu khí quản, nguyên nhân gây sẹo hẹp thanh khí quản, chẩn đoán và phương pháp điều trị đối với bệnh nhân bị sẹo hẹp thanh khí quản.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Sẹo hẹp thanh - khí quản - TS Quách Thị Cần
- SẸO HẸP THANHKHÍ QUẢN
TS Quách Thị Cần
- SẸO HẸP THANHKHÍ QUẢN
SHTKQ là hậu quả của nhiều nguyên nhân khác nhau
Hơn 100 năm qua ở các nước phát triển nguyên nhân
SHTKQ đã chuyển từ chấn thương trực tiếp và nhiễm
trùng sang chấn thương do nội khí quản và mở khí
quản
Y văn thế giới đã đề cập đến nhiều phương pháp điều
trị sẹo hẹp song chưa có 1 phương pháp nào hoàn thiện
cho các bệnh nhân
Việt Nam: Nhiều bệnh nhân được cứu sống từ các
phòng cấp cứu nội khoa nên tỷ lệ sẹo hẹp thanh khí
quản gặp càng nhiều hơn
- LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
Thế giới
1927 Galebsky đặt ống nong thanh quản
Thập niên 50 Conley nối tậntận khí quản
1956 Rethi đặt ống nong dài hạn TKQ
1965 Montgomery đặt ống nong chữ T
Thập niên 70 Grillo dựng mảnh ghép tự thân
và kết hợp đặt ống nong
1997 Stern sử dụng Laser CO2 xử lý sẹo hẹp
- LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
Việt Nam
1968 1990 Đặng Hiếu Trưng: Xử lý SHKQ do vết
thương chiến tranh
1987 Phạm Thắng: Khó rút ống sau MKQ
1996 2001 Quách Thị Cần: Nguyên nhân SKTKQ và
điều trị
2002 Phạm Thanh Sơn: Cắt nối khí quản tậntận
2003 Phạm Khánh Hoà: Nghiên cứu về nguyên nhân
và điều trị SHTKQ
- GIẢI PHẪU THANH QUẢN
Tầng trên thanh môn
Tiền đình thanh quản
Băng thanh thất
Buồng thanh quản
- GIẢI PHẪU THANH QUẢN
Tầng thanh môn
Dây thanh
Khe thanh môn
Tầng dưới thanh
môn
ít giãn nở
Tổ chức dưới niêm
mạc lỏng lẻo dễ phù
nề
- GIẢI PHẪU KHÍ QUẢN
Hình trụ dẹt ở sau
Gồm 1420 vòng sụn
Chiều dài mỗi đốt sụn
6mm
Có thể co giãn 50% chiều
dài
- GIẢI PHẪU KHÍ QUẢN
Liên quan của khí quản
- SINH LÝ THANH QUẢN
Chức năng bảo vệ
Ngăn dị vật không rơi vào đường thở
Niêm mạc tiết các globulin miễn dịch: IgA
Chức năng hô hấp
Là đường dẫn khí
Niêm mạc làm ẩm, làm ấm không khí hít vào
Chức năng phát âm
Là kết quả của sự kết hợp 3 quá trình cơ bản: Luồng thở
phát âm, rung động của dây thanh và điều tiết rung thanh
- NGUYÊN NHÂN GÂY SHTKQ
1. Đặt ống NKQ có Cuff gây tổn thương TKQ
Tổn thương do áp lực của Cuff
Thời gian đặt ống
Tình trạng thanh quản lúc đặt ống
Đặc tính của ống NKQ
Chấn thương do di chuyển của ống NKQ
Hội chứng trào ngược
- NGUYÊN NHÂN GÂY SHTKQ
1. Đặt ống NKQ có Cuff gây tổn thương TKQ
Dây thanh
Mảnh mô hạt
ỐNG NKQ
Các điểm tì
- NGUYÊN NHÂN GÂY SHTKQ
2. Do mở khí quản
Lỗ mở khí quản
Sau khi mất thêm sụn
Sẹo hẹp khí
quản
Sẹo hẹp khí quản tại lỗ mở khí quản
- NGUYÊN NHÂN GÂY SHTKQ
2. Do mở khí quản
Sẹo hẹp khí quản do Cuff của canule
- NGUYÊN NHÂN GÂY SHTKQ
3. Do chấn thương
Tai nạn giao thông
Tai nạn lao động
Tai nạn sinh hoạt
* Cơ chế: Chấn thương Vỡ khung sụn, tụ máu khoang
TQ
Phản ứng viêm (vô trùng hoặc hữu
trùng)
Xơ sẹo Tái sinh các sợi tạo keo, co kéo
- NGUYÊN NHÂN GÂY SHTKQ
4. Các nguyên nhân do viêm nhiễm: Viêm thanh quản,
bạch hầu thanh quản, lao, sởi…
5. Một số nguyên nhân khác: Trào ngược dạ dày thực
quản, bỏng hoá chất, bỏng nước sôi, hoặc sau phâu
thuật vào vùng TKQ…
- CHẨN ĐOÁN SHTKQ
Chẩn đoán SHTKQ mắc phải dựa vào:
Tiền sử liên quan đến chấn thương TKQ
Thăm khám lâm sàng: Khó thở, khàn tiếng, hoặc
khó rút ống thở sau đặt NKQ hoặc MKQ
Triệu chứng X quang: Phim cổ nghiêng phần mềm
TKQ và CT Scaner hoặc MRI
Soi TKQ trực tiếp để đánh giá tổn thương
- PHÂN LOẠI SHTKQ
1. Theo mức độ tổn thương (Myer Cotton)
ĐỘ Từ Đ ến
ĐỘ I Không tắc Tắc 50%
ĐỘ II Tắc 51% Tắc 70%
ĐỘ III Tắc 71% Tắc 99%
ĐỘ IV T¾c ho µn to µn
2. Vị trí tổn thương
Thanh quản (Trên TM, TM, dưới TM)
Khí quản(Cao, trung bình, thấp)
Phối hợp thanh quản và khí quản
- Một số hình ảnh thu được qua nội soi ThanhKhí quản
Sẹo hẹp thanh quản U hạt khí quản
- Một số hình ảnh thu được qua nội soi ThanhKhí
quản
Sẹo hẹp HTM Cotton IV Sẹo hẹp HTM theo chiều ngang
- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Một số hình ảnh thu được qua Xquang và CT Scaner