intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Suy thận mạn - Đặng Thị Việt Hà

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST
Báo xấu
1
lượt xem 0
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Suy thận mạn, được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp sinh viên có thể trình bày được triệu chứng lâm sàng và biến chứng của suy thận mạn; chẩn đoán đợc giai đoạn của bệnh thận mạn tính; trình bày đợc điều trị bảo tồn suy thận mạn. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Suy thận mạn - Đặng Thị Việt Hà

  1. 10-Nov-16 Suy thËn m¹n Môc tiªu 1. Tr×nh bµy ®Ưîc triÖu chøng l©m sµng vµ biÕn ĐẶNG THỊ VIỆT HÀ chøng cña suy thËn m¹n. Bộ môn Nội tổng hợp Đại học Y Hà nội 2. ChÈn ®o¸n ®îc giai ®o¹n cña bÖnh thËn m¹n tÝnh 3. Tr×nh bµy ®îc ®iÒu trÞ b¶o tån suy thËn m¹n thÕ nµo lµ bÖnh thËn m¹n tÝnh BÖnh thËn ®îc coi lµ m¹n tÝnh khi cã 1 trong 2 tiªu chuÈn sau Suy thËn m¹n tÝnh ( Chronic renal failure ) hay bÖnh thËn giai ®o¹n cuèi ( End-Stage –Renal –Disease- ESRD) 1. Tæn th¬ng thËn kÐo dµi trªn 3 th¸ng dÉn ®Õn sù ®îc coi lµ mät vÊn ®Ò søc kháe cã tinh toµn cÇu thay ®æi vÒ cÊu tróc hoÆc rèi lo¹n chøc n¨ng cña thËn. cã thÓ lµm gi¶m møc läc cÇu thËn hoÆc kh«ng -Mü c¸c nhµ khoa häc ưíc tÝnh r»ng sè người ®îc thÓ hiÖn ë tæn th¬ng m« bÖnh häc, biÕn ®æi vÒ m¾c suy thËn m¹n tÝnh ®ßi hái ph¶i ®iÒu trÞ läc sinh hãa m¸u, níc tiÓu hoÆc h×nh th¸i cña m¸u hoÆc ghÐp thËn sÏ t¨ng tõ 340.000 thËn qua chÈn ®o¸n h×nh ¶nh . n¨m 1999 lªn ®Õn 651.000 vµo n¨m 2010. - 2. Møc läc cÇu thËn díi 60ml/phót/1.73m2 liªn tôc trªn 3 th¸ng, cã thÓ cã tæn th¬ng cÊu tróc thËn ®i kÌm hoÆc kh«ng. thÕ nµo lµ suy thËn m¹n tÝnh Mét sè yÕu tè gîi ý tÝnh chÊt m¹n tÝnh. -Thêi gian xuÊt hiÖn c¸c triÖu chøng GFR < 60 mL/min/1.73m2 Kh«ng cã dÊu hiÖu cña c¸c nguyªn nh©n cÊp tÝnh kh¸c dÉn ®Õn  3 th¸ng t×nh tr¹ng suy gi¶m MLCT vµ/ hoÆc -ThËn teo nhá trªn chÈn ®o¸n h×nh ¶nh Tæn th¬ng thËn trªn > 3 th¸ng -BiÕn chøng vÒ thÇn kinh -BiÓu hiÖn da, niªm m¹c vv Tæn thư¬ng thËn gåm: Protein niÖu, Trô niÖu, BiÕn ®æi h×nh ¶nh thËn, BiÕn lo¹n ure&creatinin, DÊu hiÖn sinh thiÕt 1
  2. 10-Nov-16 C¬ chÕ sinh bÖnh 1. Møc läc cÇu thËn gi¶m -Tænth¬ng khëi ph¸t ë cÇu thËn, hÖ m¹ch thËn, - MLCT ®îc ®o b»ng ®é th¶i s¹ch Creatinin néi sinh hay ë tæ chøc èng kÏ thËn > nephron th¬ng tæn nÆng (Creatinin clearance). -Chøc n¨ng cña thËn chØ ®îc ®¶m nhiÖm bëi c¸c nephron - B×nh thêng MLCT : nguyªn vÑn cßn l¹i. 120ml/ph (MLCT=120ml/ph) hoÆc 2ml/gi©y. -Khèi lîng nephron chøc n¨ng bÞ tæn th¬ng nhiÒu, Creatinin m¸u trung b×nh lµ 1mg/dl (0,8- 1,2 mg/dl) G©y c¸c biÕn lo¹n vÒ níc, tuÇn hoµn, h« hÊp, tiªu ho¸, = 88 micromol/lit (70-130 Mmol/l). thÇn kinh ®iÖn gi¶i 2.T¸i hÊp thu vµ bµi tiÕt ë èng thËn rèi 4. Lo·ng x¬ng trong suy thËn m¹n. lo¹n 3. Cêng cËn gi¸p tr¹ng thø ph¸t : -Lo·ng x¬ng trong suy thËn m¹n chñ yÕu lµ do chËm qu¸ tr×nh t¹o x¬ng vµ khiÕm khuyÕt trong qu¸ tr×nh -Gi¶m s¶n xuÊt 1,25 dihydroxycholecalciferol cña èng thËn muèi khãang hãa cña x¬ng. -Gi¶m canxi vµ t¨ng phosphor m¸u, -Do ¶nh hëngbëi nhiÒu yÕu tè kh¸c: -Gi¶m kh¶ n¨ng ®¸p øng cña x¬ng víi parathyroid hormone (PTH) + Gi¶m phospho m¸u -Thay ®æi qu¸ tr×nh chuyÓn hãa Vit D vµ kh¸ng víi calcitriol + Thay ®æi qu¸ tr×nh tæng hîp còng nh trëng thµnh cña collagen -T¨ng sinh c¸c tÕ bµo cña tuyÕn cËn gi¸p +Vai trß cña toan chuyÓn hãa trong suy thËn m¹n.. -Thay ®æi qu¸ tr×nh gi¸ng hãa PTH trong suy thËn m¹n -BÊt thêng trong qu¸ tr×nh ®iÒu hßa bµi tiÕt PTH bëi canxi ion hãa 5. ThiÕu m¸u 6. T¨ng tiÕt vµ t¨ng ho¹t tÝnh renin ThiÕu m¸u lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh Ngoµi h©u qu¶ cña t¨ng nång ®é renin vµ ho¸t tÝnh cña chÊt m¹n tÝnh . renin g©y t¨ng huyÕt ¸p , qu¸ tr×nh t¨ng tiÕt rennin cßn dÉn ®Õn: C¸c yÕu tè g©y nªn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u : -T¨ng Angiotensin I vµ II trong m¸u t¸c ®éng trùc tiÕp lªn -Tæng hîp Erythropoietin t¹i thËn gi¶m . cÇu thËn , gian m¹ch thËn vµ lµm nÆng thªm t×nh trang tæn th¬ng nhu m« thËn s½n cã. -§êi sèng hång cÇu gi¶m ë bÖnh nh©n suy thËn m¹n còng lµ mét yÕu tè lµm nÆng thªm t×nh tr¹ng thiÕu m¸u. -T¨ng Aldosterone m¸u g©y gi÷ muèi vµ níc, t¨ng aldosterone cßn g©y t¨ng nhanh x¬ hãa cÇu thËn , -XuÊt hiÖn trong m¸u mét sè yÕu tè øc chÕ ho¹t tÝnh cña ph× ®¹i thÊt tr¸i... Erythropoietin lµm nÆng thªm thiÕu m¸u. 2
  3. 10-Nov-16 1. Suy thËn m¹n do viªm thËn bÓ thËn m¹n - Cã thÓ mét bªn, thËn bÖnh teo nhá. NÕu kh«ng ®iÒu trÞ tèt sÏ Gi¶i phÉu bÖnh häc trong suy thËn m¹n nhiÔm khuÈn c¶ 2 thËn do l©y lan ngîc dßng. Khi bÞ c¶ 2 bªn g©y suy thËn th× 2 thËn teo nhá , kh«ng ®Òu nhau. Tuú theo nguyªn nh©n g©y bÖnh vµ giai ®o¹n suy thËn mµ tæn th¬ng m« bÖnh häc sÏ kh¸c nhau. MÆt thËn gå ghÒ, låi lâm øng víi sÑo nhu m«. 2 nhãm nguyªn nh©n chÝnh g©y suy thËn m¹n ë ViÖt nam CÇu thËn chøa ®Çy chÊt gièng collagen hoÆc bÞ hyalin ho¸, èng thËn trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i. cã nhiÒu b¹ch cÇu. Chç nhu m« sÑo ho¸ èng thËn (èng gãp) thêng chøa chÊt d¹ng keo ®ång nhÊt. -Tæ chøc kÏ x¬ ho¸, cã nhiÒu tÕ bµo lympho, t¬ng bµo. -Trêng hîp thËn ø mñ, thËn to h¬n b×nh thêng, nhu m« cã khi cßn rÊt máng vµ bÞ huû ho¹i, thËn kh«ng cßn chøc n¨ng. 2. Suy thËn m¹n do bÖnh cÇu thËn m¹n tÝnh -Kho¶ng 10 - 20% trêng hîp thËn kh«ng teo nhá, cã khi h¬i to h¬n b×nh thêng mÆc dï bÖnh ®· kÐo dµi nhiÒu n¨m vµ chÕt v× suy thËn. - §a sè c¸c trêng hîp thËn bÞ teo nhá ®Òu c¶ 2 bªn, ë giai ®o¹n cuèi thËn c©n nÆng kho¶ng 40 – 50 g vá thËn hÑp, mµu x¸m hoÆc cã nèt ®á tr¾ng xen nhau (trêng hîp cã t¨ng huyÕt ¸p nÆng). BÖnh nh©n cã tiÒn sö héi chøng thËn h, vá thËn thêng cã c¸c chÊm mµu vµng, ®µi thËn b×nh thêng biÓu hiÖn l©m sµng cña suy thËn m¹n 1. Phï 2. ThiÕu m¸u 3. T¨ng huyÕt ¸p 4. Suy tim 5. XuÊt huyÕt 6. Ngøa -Lµ biÓu hiÖn ngoµi ra thêng gÆp, do l¾ng ®äng calci trong da. §©y lµ triÖu chøng gîi ý cña cËn gi¸p tr¹ng thø ph¸t. 7. Chuét rót -Thêng xuÊt hiÖn ban ®ªm cã thÓ lµ do gi¶m natri vµ calci m¸u 8.Viªm thÇn kinh ngo¹i vi -Tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh gi¶m (díi 40m/gi©y), bÖnh nh©n cã c¶m gi¸c r¸t báng ë ch©n, kiÕn bß, c¸c triÖu chøng nµy lµ khã ®iÒu trÞ kÓ c¶ läc m¸u ngoµi thËn 9. H«n mª -H«n mª do urª m¸u cao. BÖnh nh©n cã thÓ cã co giËt, rèi lo¹n t©m thÇn ë giai ®o¹n tiÒn h«n mª. 3
  4. 10-Nov-16 BiÓu hiÖn cËn l©m sµng cña suy thËn m¹n 5. Rèi lo¹n canxi vµ phospho m¸u -Khi calci m¸u t¨ng, phospho m¸u gi¶m cêng cËn gi¸p tr¹ng thø ph¸t. 1. Møc läc cÇu thËn gi¶m -PTH m¸u t¨ng -Møc läc cÇu thËn gi¶m mét c¸ch tõ tõ theo thêi gian , khi møc läc cµng 6. BÊt thêng vÒ thÓ tÝch vµ thµnh phÇn níc tiÓu gi¶m nhiÒu suy thËn cµng nÆng. ThÓ tÝch níc tiÓu: 2. Nit¬ phi protein m¸u cao Cã giai ®o¹n níc tiÓu nhiÒu 2 – 3 lit/ngµy. -Urª, Creatinin, Acid uric m¸u t¨ng, urª m¸u thêng phô thuéc -NhÊt lµ do viªm thËn bÓ thËn m¹n. chÕ ®é ¨n vµ qu¸ tr×nh gi¸ng ho¸ cña c¬ thÓ -§¸i nhiÒu vÒ ®ªm lµ dÊu hiÖu cña suy thËn m¹n. (nhiÔm khuÈn, xuÊt huyÕt, mÊt níc, thêng t¨ng nhanh) -Suy thËn m¹n nÆng, níc tiÓu vÉn ®îc 500 – 800ml/24h. -Cã ®¸i Ýt, v« niÖu lµ cã ®ît cÊp, hoÆc lµ suy thËn m¹n giai ®o¹n cuèi. 3. Kali m¸u t¨ng Protein niÖu: ë suy thËn m¹n giai ®o¹n 3 -4 bao giê còng cã nhng kh«ng cao. -Khi suy thËn nÆng cã kÌm theo toan m¸u hoÆc kh«ng, hoÆc ®ît cÊp cña suy thËn m¹n tÝnh thêng lµm cho kh¶ n¨ng ®µo th¶i Kali kÐm dÉn tíi NÕu lµ viªm thËn bÓ thËn th× chØ trªn dưíi 1g/24h. Kali m¸u t¨ng, ®©y lµ mét cÊp cøu néi khoa cÇn ph¶i sö trÝ nhanh vµ kÞp thêi. -NÕu lµ viªm cÇu thËn m¹n th× protein niÖu thưêng lµ 2 – 3 g/24h. 4. PH m¸u gi¶m Hång cÇu niÖu: NÕu cã ®¸i m¸u ph¶i nghÜ ®Õn sái thËn tiÕt niÖu. ChÈn ®o¸n §îc ph¸t hiÖn qua kh¸m ®Þnh kú ®Ó theo dâi bÖnh lý thËn tiÕt niÖu -Trong viªm cÇu thËn m¹n còng cã hång cÇu trong níc tiÓu, m¹n tÝnh, hay khi t×m kiÕm nguyªn nh©n thiÕu m¸u, t¨ng huyÕt ¸p nhng khi ®· cã suy thËn m¹n do viªm cÇu thËn m¹n th× Ýt gÆp ®¸i m¸u. hoÆc ®Õn c¬ së y tÕ v× c¸c biÕn chøng cña suy thËn m¹n. 1. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh: B¹ch cÇu niÖu vµ vi khuÈn niÖu: -Cã trong trêng hîp suy thËn do viªm thËn bÓ thËn m¹n. -Ph¶i kh¼ng ®Þnh ®îc møc läc cÇu thËn gi¶m hoÆc qua chØ sè creatinin vµ c¸c yÕu tè ph¶n ¸nh tÝnh chÊt m¹n tÝnh cña bÖnh. Cã thÓ gÆp ®¸i ra mñ . - ChÈn ®o¸n cã suy thËn: dùa vµo sù suy gi¶m møc läc cÇu thËn -Trô niÖu: Cã trô h¹t hoÆc trô trong tuy nhiªn kh«ng ph¶i bao giê còng thÊy trô niÖu ë bÖnh nh©n suy thËn m¹n do bÖnh lý cÇu thËn. Creatinin m¸u > 110 Micromol/l lµ gi¶m MLCT trªn thùc hµnh l©m sµng CÇn lu ý r»ng khi møc läc cÇu thËn gi¶m díi 50% creatinin huyÕt thanh -Urª vµ crªatinin niÖu gi¶m: Cµng suy thËn nÆng urª vµ crªatinin míi b¾t ®Çu t¨ng cao h¬n gi¸ trÞ b×nh thêng. niÖu cµng thÊp - ChÈn ®o¸n tÝnh chÊt m¹n tÝnh: dùa vµo mét sè biÓu hiÖn sau: L©m sµng: Cã tiÒn sö bÖnh thËn tiÕt niÖu hoÆc cã liªn quan tíi thËn tiÕt niÖu, da vµ niªm m¹c nhît, cã thÓ cã xuÊt huyÕt díi da, t¨ng huyÕt ¸p... ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh: -XÐt nghiÖm: -Ph¶i kh¼ng ®Þnh ®îc møc läc cÇu thËn gi¶m hoÆc qua chØ sè creatinin vµ c¸c yÕu tè ph¶n ¸nh tÝnh chÊt m¹n tÝnh cña bÖnh. Sè lîng hång cÇu gi¶m, suy thËn cµng t¨ng thiÕu m¸u cµng nÆng, thiÕu m¸u b×nh s¾c, ®«i khi triÖu 1.ChÈn ®o¸n cã suy thËn: dùa vµo sù suy gi¶m møc läc cÇu thËn chøng thiÕu m¸u bÞ lu mê ( bÖnh thËn ®a nang) 110 Micromol/l lµ gi¶m MLCT trªn thùc hµnh l©m sµng CÇn lu ý r»ng khi møc läc cÇu thËn gi¶m díi 50% creatinin huyÕt thanh Gi¶m kÝch thíc thËn : míi b¾t ®Çu t¨ng cao h¬n gi¸ trÞ b×nh thêng. -Trong viªm cÇu thËn m¹n -Nhu m« thËn máng, gi·n ®µi bÓ thËn trong ø níc thËn do sái. 2. ChÈn ®o¸n tÝnh chÊt m¹n tÝnh: - L©m sµng: Cã tiÒn sö bÖnh thËn tiÕt niÖu hoÆc cã liªn quan Mét sè trêng hîp kh¸c thÊy kÝch thíc thËn kh«ng tíi thËn tiÕt niÖu, da vµ niªm m¹c nhît, cã thÓ cã xuÊt huyÕt díi da, gi¶m mµ ngîc l¹i t¨ng lªn ( thËn ®a nang, bét thËn, t¨ng huyÕt ¸p... thËn ø níc, ®¸i th¸o ®êng vµ t¾c tÜnh m¹ch...) - Mét sè marker cña t×nh tr¹ng m¹n tÝnh: PTH, beta 2-M...lo·ng x¬ng.. 4
  5. 10-Nov-16 2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt 2.2.Chó ý ph©n biÖt gi÷a ®é suy thËn vµ giai ®o¹n trong 2.1.CÇn ph©n biÖt víi ®ît cÊp cña suy thËn m¹n: suy thËn m¹n tÝnh -Dïng tõ “®é” ®Ó diÔn ®¹t møc ®é nÆng hay nhÑ cña t×nh tr¹ng -§ît cÊp cña suy thËn m¹n tÝnh: suy thËn vµo thêi ®iÓm ®îc kiÓm tra. §é suy thËn thêng +BÖnh nh©n cã bÖnh thËn m¹n tÝnh , cã thÓ cã suy thËn m¹n, chØ ®¬n thuÇn dùa trªn nång ®é creatinin m¸u. tuy nhiªn v× mét lý do cÊp tÝnh n¸o ®ã nh: mÊt níc, nhiÔm trïng, dïng c¸c thuèc ®éc cho thËn sÏ lµm cho suy thËn n¨ng lªn . Dïng côm tõ “giai ®o¹n” ®Ó nãi lªn tÝnh chÊt m¹n tÝnh cña bÖnh. DÊu hiÖu gîi ý cÇn cÇn dùa vµo: -ChØ cã thÓ ng¨n ngõa hoÆc lµm chËm l¹i sù tiÕn triÓn cña t×nh +Møc ®é thiÕu m¸u kh«ng t¬ng xøng víi møc ®é suy thËn. tr¹ng suy thËn m¹n tÝnh +MÆc dï suy thËn nÆng nhng trªn siªu ©m kÝch thíc thËn kh«ng teo nhá, kh«ng mÊt hoµn toµn gianh giíi tñy vµ vá thËn, nhu m« thËn kh«ng x¬ hãa nhiÒu thÓ hiÖn b»ng møc ®é c¶n ©m ( trong trêng hîp nguyªn nh©n suy thËn m¹n do viªm cÇu thËn.) 3. ChÈn ®o¸n giai ®o¹n suy thËn Møc ®é suy thËn vµ gi¶m Ht Héi ThËn häc Hoa kú (2002) bÖnh thËn m¹n tÝnh  GFR (MLCT) Gi¶m Hct (nam) (nữ) 70-80 -0.1% -.03% 60-69 -0.1% -0.3% 50-59 -0.4% -0.7% 40-49 -0.3% -2.2% 30-39 -1.6% -2.9% 20-29 -2.6% -3.8%
  6. 10-Nov-16 5.ChÈn ®o¸n biÕn chøng 5.2. BiÕn chøng ë phæi 5.1. BiÕn chøng tim m¹ch -Phï phæi, viªm phÕ qu¶n, viªm phæi vµ trµn dÞch mµng phæi lµ nh÷ng biÕn chøng còng thêng gÆp ë bÖnh nh©n suy thËn m¹n. Nh÷ng biÕn chøng trªn hÖ tim m¹ch lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tö 5.3. Rèi lo¹n níc, ®iÖn gi¶i vµ th¨ng b»ng kiÒm toan vong chÝnh (40-60%). C¸c biÕn chøng gåm cã: -Rèi lo¹n níc - ®iÖn gi¶i nh Natri, Kali, Canci rÊt thêng gÆp trong suy thËn m¹n . - Hay gÆp nhÊt vµ còng lµ biÕn chøng nguy hiÓm nhÊt lµ t¨ng kali m¸u -T¨ng huyÕt ¸p gÆp ë 80-90% -Viªm mµng ngoµi tim vµ trµn dÞch mµng ngoµi tim do t¨ng ure m¸u. 5.4. Thay ®æi vÒ huyÕt häc -Ph× ®¹i thÊt tr¸i vµ suy tim tr¸i lµ mét trong nh÷ng nguyªn -ThiÕu m¸u lµ mét biÓu hiÖn thêng xuyªn cña suy thËn m¹n nh©n tö vong cña bÖnh nh©n thËn nh©n t¹o chu kú. vµ lµ mét trong c¸c yÕu tè gãp phÇn lµm gia t¨ng t×nh tr¹ng suy tim Suy m¹ch vµnh,bÖnh lý van tim, rèi lo¹n nhÞp tim 5.5.Rèi lo¹n lipid m¸u do rèi lo¹n ®iÖn gi¶i (t¨ng kali m¸u), suy tim, bÖnh m¹ch vµnh. -Ngay tõ giai ®o¹n suy thËn nhÑ cã thÓ thÊy thµnh phÇn cña apoprotein thay ®æi. T¨ng lipid m¸u chñ yÕu lµ t¨ng triglycerid. 5.6. Lo¹n dìng x¬ng -Tæn th¬ng lo·ng x¬ng xuÊt hiÖn ë giai ®o¹n sím cña suy thËn m¹n.ë giai ®o¹n thËn nh©n t¹o chu kú hÇu hÕt c¸c bÖnh nh©n ®Òu cã tæn th¬ng vÒ x¬ng. §iÒu trÞ suy thËn m¹n 5.7. BiÕn chøng thÇn kinh 5.7.1. Tæn th¬ng thÇn kinh trung ¬ng §Ó ®iÒu trÞ suy thËn m¹n cã 2 biÖn ph¸p c¬ b¶n: 5.7.2. Tæn th¬ng thÇn kinh ngo¹i biªn 5.8. BiÕn chøng tiªu ho¸ + §iÒu trÞ b¶o tån : Khi MLCT >15 ml/phót -Vµo giai ®o¹n cuèi ch¸n ¨n lµ triÖu chøng phæ biÕn, nhÊt lµ ®èi víi thøc ¨n chøa nhiÒu protein. Cã thÓ cã biÓu hiÖn ®au bông + §iÒu trÞ thay thÕ: Khi MLCT
  7. 10-Nov-16 Tại sao phải quan tâm đến ăn uống?  Khi thận suy: không có khả năng loại bỏ các chất dư thừa ChÕ ®é ¨n  Ăn uống đúng: - Làm chậm tiến triển bệnh đến giai đoạn cuối (phải lọc máu) - Tránh được những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng - Duy trì tình trạng dinh dưỡng tốt làm giảm tỷ lệ tử vong Mét chÕ ®é ¨n hîp lý cho bÖnh nh©n suy thËn m¹n ph¶i ®¶m Các thành phần dinh dưỡng b¶o ®îc c¸c nguyªn t¾c sau: Một chế độ ăn uống tốt, hợp lý bao gồm các + H¹n chÕ ®¹m, cho ®ñ protein tèi thiÓu cÇn thiÕt, ®Æc biÖt nhóm thực phẩm chính và các yếu tố dinh c¸c acidamin thiÕt yÕu. dưỡng: + Giµu nÆng lîng b»ng thøc ¨n Ýt ®¹m ®Ó gi¶m bít qu¸ 1. Chất đạm ttr×nh gi¸ng ho¸ trong c¬ thÓ. 2. Chất dường, bột + §ñ vitamin vµ c¸c yÕu tè vi lîng 3. Chất béo 4. Muối + §¶m b¶o c©n b»ng níc, muèi, Ýt toan Ýt phosphat 5. Ka-li + ChÕ ®é biÕn hîp khÈu vÞ. 6. Can-xi, phốt-phát 7. Nước b. N¨ng lîng Chất đạm + Cần 35 – 40 kcal/ kg c©n nÆng mçi ngµy  Giúp cơ thể tăng trưởng, duy trì sự khỏe + Dïng c¸c chÊt bét Ýt ®¹m nh khoai t©y, khoai sä, khoai lang, mạnh của các tổ chức khoai s¾n, bét s¾n, miÕn dong.  Thay thế những tế bào mất mỗi ngày -C¬m nªn ¨n Ýt v× 1 l¹ng g¹o cho trªn 7 gam ®¹m.  Cung cấp năng lượng: 1g cho 4 Kcal + Dïng dÇu, mì, b¬, ®êng, mËt ®Ó ®a thªm calo vµ chÕ  Chất đạm được ăn vào sẽ tạo ra urê, thận biÕn thøc ¨n. suy không thải được urê nên urê tích tụ -Cã x¬ v÷a ®éng m¹ch ho¹c t¨ng cholesterol m¸u h¹n chÕ mì vµ chÊt bÐo xuèng kho¶ng 15 g/ngµy trong máu 7
  8. 10-Nov-16 Lượng đạm trong 100g thực phẩm Chất đạm Thực phẩm Lượng đạm Thức ăn Lượng đạm Thức ăn Lượng đạm Thịt bò 23g Cá thu 18g Gạo tẻ 8g Từ động vật: thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa, phomát Thịt heo 20g Cá trê 16g Bánh mỳ 8g nạc Từ thực vật: gạo, bánh mì, ngũ cốc, rau, trái Thịt gà 20g Cua 17g Mỳ sợi 11g cây, các loại hạt (các loại đậu, mè, hạt Thịt đùi 20g Lươn 18g Bột mỳ 10g điều) ếch Cá bống 16g Tôm 18g Khoai tây 2g Cá chép 16g Trứng gà 15g Khoai sọ 1,8g Cá rô 19g Gạo nếp 8,6g Khoai lang 0,8g Chất béo Muối  Là nguồn cung cấp năng lượng cao: 1g  Khi bệnh nhân suy thận ăn nhiều muối: cho 9 kcal - Gây khát nước: uống nhiếu nước  Nên dùng dầu thực vật thay cho mỡ động - Có thể gây phù, cao huyết áp vật: dầu đậu nành, dầu đậu phộng, dầu - Có thể gây khó thở mè, dầu oliu  Thức ăn có nhiều muối: thức ăn đã chế biến, đóng hộp, cá khô, rau muối, bánh qui mặn, nước mắm Kali Canxi và phốt phát  Là chất giúp cho thần kinh và cơ hoạt  Can-xi và phốt-phát là chất khoáng rất cần động tốt thiết cho xương  Khi thận suy không thải được kali, làm  Thận suy không thải được phốt phát làm kali máu tăng, có thể gây ngừng tim phốt phát máu tăng, giảm can xi làm cho  Thiếu kali cũng có hại xương bị yếu, dễ gẫy  Thức ăn nhiều kali: chuối, cam, bưởi, mít,  Thức ăn có nhiều phốt phát; sữa, phomát, mãng cầu, đu đủ, nhãn, trái bơ, sầu riêng, kiwi, rau lá màu xanh đậm, nấm, khoai tây, gan, óc, cá (cá ngừ, cá hồi, cá mòi), lòng khoai sọ, đậu đỏ trứng, các loại đậu, hạt 8
  9. 10-Nov-16 Nước c. Vitamin -Dïng rau qu¶ Ýt ®¹m vµ kh«ng chua nh:  Là thành phần quan trọng trong cơ thể: bÇu, bÝ, da chuét, xµ l¸ch, rau c¶i , b¾p c¶i, su hµo, cµ rèt, nh·n, chiếm 60% trọng lượng cơ thể na, mÝa, ®u ®ñ chÝn, quýt ngät, mÝa, da hÊu.  Thận suy không thải được nước gây ứ -Khi cã thiÓu niÖu, v« niÖu th× bá rau qu¶. nước trong cơ thể, gây phù, cao huyết áp, -Bæ sung viªn ®a sinh tè nh ;homtamin, belaf , Vitamin E khó thở (chèng gèc tù do), siderfol (chèng thiÕu m¸u).  Nước có trong các loại nước uống và thức ăn, các loại trái cây và rau chứa rất nhiều nước Chế độ ăn cho bệnh nhân Ví dụ 1: thực đơn cho bệnh nhân 40 tuổi, cân năng 50kg, suy thận mạn giai đoạn II suy thận mạn chưa lọc máu  Nguyên tắc 1. Đạm: 0,6g x 50(kg) = 30 đạm (120 Kcal): ăn 1 trong các thức ăn sau: - Ít đạm, dùng đạm có giá trị cao (đạm động vật): - 150g thịt bò hoặc thịt heo hoặc thịt gà 0,4 – 0,8g/kg/ngày - 200g cá - Giàu năng lượng: 30-35 Kcal/kg/ngày - 200g trứng (4quả trứng) 2. Năng lượng: 35 Kcal x 50(kg) = 1750 Kcal - Chất béo chiếm khoảng 25% năng lượng 3. Chất béo: dầu, bơ thực vật: 50g (450 Kcal) - Đảm bảo cân bằng nước, điện giải: ít muối, ít 4. Chất đường, bột: khoảng 300g – 350g: các thức kali, ít phốt phát, đủ can xi ăn: - Đủ sinh tố và khoáng chất - Gạo, mỳ, khoai - Nếu không ăn đủ: ăn thêm bánh kẹo ngọt, trái cây §iÒu trÞ b¶o tån Môc tiªu HA Khèng chÕ THA -ThËn lµ thñ ph¹m g©y ra THA nhng còng l¹i lµ n¹n nh©n 1. THA – STM-protein niÖu
  10. 10-Nov-16 Thuèc h¹ ¸p Chọn loại thuốc phù hợp cho từng bệnh nhân cụ thể dựa Chèng nhiÔm khuÈn vµ gi¶i quyÕt c¸c æ ho¹i tö hoÆc xuÊt huyÕt vào tình trạng tim mạch Sö dông kh¸ng sinh trong STM cÇn chó ý dïng c¸c 1)Tác dụng trên TK trung ¬ng: kh¸ng sinh Ýt ®éc cho thËn. kh«ng ¶nh hëng ®Õn chøc n¨ng thËn Aldomet 250 mg:2-4 viªn /24h Kh«ng dïng c¸c chÊt ®éc cho thËn 2)Thuèc chÑn dßng calci: Nifedipin (Retard hoÆc LP) 20 mg, Loxen, amlor + Thuèc cã thñy ng©n, cã kim lo¹i nÆng, lîi tiÓu hypothiazid. 3)-Thuốc chẹn AT1:Aprovel- Micardis… + Kh¸ng sinh c¸c nhãm Aminosid, gentamicin, amikacin, tetracyclin, cephalosporin) 4.ChÑn Beta ph¶i gi¶m liÒu. Betalock- betalock zoc 50 mg + C¸c thuèc gi¶m miÔn dÞch nh Cyclosporin. 5.Thuốc giãn mạch :Minipress, Hydralazin… + Thuèc gi¶m ®au nh Indometacin. 6. -Nhãm thuèc øc chÕ men chuyÓn :cã t¸c dông gi·n m¹ch ®i ë cÇu thËn nªn rÊt lîi cho sù tíi m¸u ë thËn chú ý g©y tăng Kali m¸u Chèng thiÕu m¸u do suy thËn m¹n TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN THIẾU MÁU -Bï ®ñ s¾t, acid folic, vitamin B12, B6 nh: siderfol, venofer.. Tiêu chuẩn chẩn đoán thiếu máu ( KDIGO 2012 và VUNA 2013) ở người trên 15 tuổi mắc BTMT : -Tiªm erythropoietin (Eprex, Epogen....( khi Hb < 10g/dl) - Nồng độ Hb < 130g/l ở nam giới. - Nồng độ Hb < 120g/l ở nữ giới. -LiÒu dïng = 2000U x 2 – 3 lÇn/tuÇn, tiªm díi da hoÆc TM. Phân loại mức độ thiếu máu dựa vào nồng độ Hb máu -Khi Hemoglobin lªn ®Õn 120g/lÝt th× gi¶m liÒu. - Mức độ nhẹ: Hb ≥ 90 g/l. -LiÒu duy tr× thêng lµ 1000 U x 2 lÇn/tuÇn. - Mức độ vừa: 60 ≤ Hb < 90 g/l. - Mức độ nặng: Hb < 60g/l. -Môc tiªu: Hematocrit 33-36% Nồng độ Hb đích ở BTMT có sử dụng Erythropoietin đã lọc máu hay chưa lọc máu nên duy trì ở mức 110-120 g/l, không nên lớn hơn 130 g/l. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN THIẾU SẮT TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN THIẾU SẮT - Công thức tính độ bão hòa transferrin Độ bão hòa transferrin (%) =(100 x Sắt huyết thanh - Phân loại mức độ sắt huyết thanh ((µg)⁄dL))/(TIBC (µg)⁄(dL) Sắt (µmol/l) Nam Nữ  Trong đó: TIBC (Total Iron Binding Capacity): khả năng gắn sắt Thấp < 8,1 < 5,4 toàn phần có giá trị bình thường: 240 - 450 µg/dl Trung bình 8.1 – 28.6 5.4 – 28.6 Transferrin huyết thanh (g/l) = 0.007 x TIBC (µg/dL) Cao > 28.6 > 28.6 Công thức đổi đơn vị giá trị sắt: mg/dl x 0.179 = µmol/l - Công thức tính độ bão hòa transferrin theo tiêu chuẩn của labo - Phân loại ferritin theo guideline K/DOQI (2006) khoa hóa sinh Bệnh viện Bạch Mai: Mức độ Ferritin (ng/ml)  Độ bão hòa transferrin (%) = (Sắt huyết thanh ((µmol)⁄l))/(Transferrin huyết thanh (mg⁄(dl))) x 398.2% Thấp < 100  Độ bão hòa transferrin bình thường: 20 – 30% Trung bình 100 - 500 Cao ≥ 500 10
  11. 10-Nov-16 C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ thay thÕ MỤC TIÊU ĐiỀU TRỊ THIẾU SẮT suy thËn m¹n giai ®o¹n cuèi ( sẽ giảng bài riêng)  Theo KDOQI năm 2006 : -Thiếu sắt tuyệt đối: TSAT < 20% và ferritin huyết thanh < 100 ng/ml - Thiếu sắt chức năng: TSAT < 20% và ferritin huyết thanh > 100 ng/ml  Theo KDIGO 2012 và VUNA 2013: - Mục tiêu điều trị bổ sung sắt Duy trì TSAT > 30% và ferritin huyết thanh > 500 ng/ml - Nên bổ sung sắt đường uống hoặc đường tĩnh mạch nếu TSAT < 30% và ferritin < 500 ng/ml 11
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1