Thở máy cho bệnh nhân
bệnh lý thần kinh-cơ
Ths. Bs Vũ Đình Thắng
Đặc điểm bệnh lý TK - cơ
Chiếm số ít trong BN thở máy
Chiếm số lớn trong BN thở máy lâu dài
Chức năng phổi thường bình thường
Suy hô hấp do yếu cơ
Cài đặt máy thở dễ hơn các nhóm B khác
Phân loại bệnh lý TK-cơ (chia 2 nhóm theo sinh lý bệnh)
Nhóm khởi phát nhanh (vài ngày vài tuần):
Gồm:
Bệnh nhược cơ
HC Guillain-Barré
Liệt cơ do dùng thuốc giãn cơ trong ICU
Đặc điểm:
Tổn thương tủy cổ
Có thể trở lại tình trạng tự thở được trước đó
Không có bệnh lý phổi
Thở máy với VT lớn ( > 15 ml/kg nặng) Áp lực đường thở đỉnh thường < 30 cmH2O
Phân loại bệnh lý TK-cơ (chia 2 nhóm theo sinh lý bệnh)
Nhóm khởi phát từ từ:
Gồm:
Đặc điểm:
Yếu cơ từ từ (tháng năm), không hồi phục Nhiều đợt thở máy trong quá trình B do NK phổi cấp và các bệnh lý cấp tính khác Phụ thuộc máy thở vào giai đoạn nặng của bệnh Thở máy KXL tốt Thường không có bệnh lý phổi
Loạn dưỡng cơ Xơ cứng cột bên teo cơ Biến dạng lồng ngực: vẹo xương sống, gù, gù vẹo… Sau bại liệt
Chỉ định thở máy
Khi có giảm thông khí cấp tính
Giảm thông khí từ từ tiến triển đến khi cơ thể
không còn bù trừ được
Đặc điểm và cơ chế SHH
Cơ chế:
Giảm thông khí phế nang toàn bộ tăng PaCO2 giảm PaO2 (theo pt khí phế nang)
Đặc điểm:
Oxy máu:
BT giảm O2 không quan trọng, dễ dàng sửa chữa bằng FiO2
CO2:
Tăng do yếu cơ HH, không do bệnh lý phổi dễ dàng sửa
Khi có bệnhlý phổi kết hợp giảm O2 đáng kể
chữa bằng thở máy không xâm lấn hoặc xâm lấn
Cài đặt máy thở
Đặc điểm
Thường chọn mode thể tích
VT lớn nhưng AL phế nang thấp < 30 cmH2O
FiO2 chỉ cần thấp
Thường thở theo máy
VT, tần số, tốc độ dòng đỉnh, thời gian thở vào
chọn ở mức BN dễ chịu
Thở máy xâm lấn Cài đặt ban đầu ở BN thể tích phổi bình thường
Cài đặt Đề nghị
Mode A/C (CMV)
Kiểm soát thể tích/áp lực
Thể tích hoặc áp lực
Tần số 10 lần/ph
Thời gian thở vào
1 giây
15 mL/kg giữ Pplateau <30 cmH2O VT
PEEP 5 cmH2O
21% FiO2
Dạng sóng dòng khí Hình vuông or giảm dần
Thở máy xâm lấn Cài đặt ban đầu ở BN thể tích phổi giảm (gù vẹo…)
Cài đặt Đề nghị
A/C (CMV) Mode
> 15 lần/ph Tần số
Kiểm soát thể tích/áp lực Thể tích hoặc áp lực
≤10 mL/kg giữ Pplateau < 30 cmH2O VT
Thời gian thở vào
PEEP ≤ 1 giây (tốc độ dòng đỉnh 60 L/ph với thông khí thể tích) 5 cmH2O
Thường < 50% FiO2
Dạng sóng dòng khí Hình vuông or giảm dần
Thở máy không xâm lấn
Qua mask mũi or mask mặt
Tốt trong trường hợp SHH tiến triển từ từ và
không có giảm thể tích phổi
Cài đặt:
Mode: BiPAP (S/T)
IPAP: 8 – 15 cmH2O
EPAP: 5 cmH2O
FiO2: 21 – 40%
Monitoring
Khí máu ĐM
VT, f, dạng thông khí, dung tích sống (VC), AL hít
vào tối đa (Pimax) cho biết thời điểm bắt dầu
thở máy và bắt đầu cai máy:
VC < 10 mL/kg + Pimax < - 20 cmH2O thở máy
VC > 15 mL/kg + Pimax > - 30 cmH2O bỏ máy
Vấn đề bỏ máy
Thở máy lâu dài ở những B không thể đảo ngược
Tổn thương tủy cổ cao
Bệnh or giai đoạn B đảo ngược được cai máy:
Xơ cứng cột bên teo cơ giai đoạn cuối
Bằng máy thở:
– Mode PSV: giảm dần Psupport – Mode SIMV: giảm dần tần số SIMV
Bằng thở tự nhiên thời gian tăng dần
Chú ý:
– Tập luyện nhưng BN không bị đẩy vào tình trạng mệt cơ thêm làm biến đổi
dạng thông khí, VC và Pimax giảm or tăng CO2
Mở KQ với ống cỡ to
Thở máy KXL vào ban đêm:
Chỉ định bất cứ khi nào XN trong ngày mà PaCO2 > 45 mmHg Làm tăng khả năng hoạt động và khả năng chịu đựng stress
Luyện tập cơ HH:
Tóm tắt Đa số BN có B TK – cơ không có bệnh lý phổi
Chia thành 2 nhóm:
Khởi phát cấp, có thể đảo ngược
Khởi phát và tiến triển từ từ không thể đảo ngược
Yếu cơ tiến triển từ từ thở máy KXL tốt
Thở máy xâm lấn được chỉ định cho đợt SHHC
Những người không duy trì PaCO2 < 45 mmHg trong ngày ứng viên cho thở máy KXL ban
đêm lâu dài
Tài liệu tham khảo
Dean R. Hess, Robert m. Kacmarek. Essential
of mechanical ventilation. Second edition.
McGraw-Hill 2002; 35:332-340.
Tobin M J. Principle & Practice of Mechanical
Ventilation. Secon edition. McGraw-Hill 2006
