Thuèc chØ huyÕt Thuèc chØ huyÕt
I Khø ø c hØ huyÕt: I Khø ø c hØ huyÕt: : ho¹t huyÕt khø ø ®Ó chØ huyÕt *CN*CN: ho¹t huyÕt khø ø ®Ó chØ huyÕt *CT*CT: :
- Ch¶y m¸u do sang chÊn (chÊn th¬ng) - Ch¶y m¸u do sang chÊn (chÊn th¬ng) - Ch¶y m¸u d¹ dµy, ®êng ruét, trÜ - Ch¶y m¸u d¹ dµy, ®êng ruét, trÜ - TiÓu tiÖn ra m¸u do sái - TiÓu tiÖn ra m¸u do sái - Kh¸i huyÕt, ch¶y m¸u cam - Kh¸i huyÕt, ch¶y m¸u cam Dïng khi bÞ ch¶y m¸u do tho¸t qu¶n Dïng khi bÞ ch¶y m¸u do tho¸t qu¶n
1.1. Tam thÊt 1.1. Tam thÊt Radix Notginseng Radix Notginseng
11
Panx notginseng (Burk) F.H Chen. Hä Araliaceae Panx notginseng (Burk) F.H Chen. Hä Araliaceae cam, khæ, «n. Can, vÞ *TVQK: cam, khæ, «n. Can, vÞ *TVQK: : Khø ø chØ huyÕt, tiªu sng chØ thèng *CN*CN: Khø ø chØ huyÕt, tiªu sng chØ thèng
+ ChØ huyÕt: chÊn th¬ng; d¹ dµy, ®êng ruét, trÜ, *CT*CT:: + ChØ huyÕt: chÊn th¬ng; d¹ dµy, ®êng ruét, trÜ, lÞ; tiÓu ra m¸u do sái; b¨ng huyÕt, rong huyÕt; sau khi lÞ; tiÓu ra m¸u do sái; b¨ng huyÕt, rong huyÕt; sau khi ®Î ra m¸u nhiÒu; c¸c vÕt th¬ng ch¶y m¸u (r¾c); xuÊt ®Î ra m¸u nhiÒu; c¸c vÕt th¬ng ch¶y m¸u (r¾c); xuÊt huyÕt nh·n tiÒn phßng huyÕt nh·n tiÒn phßng
+ ChØ thèng: chÊn th¬ng sng ®au; ø huyÕt g©y + ChØ thèng: chÊn th¬ng sng ®au; ø huyÕt g©y
®au; c¬n ®au th¾t ngùc. Phèi hîp ®au; c¬n ®au th¾t ngùc. Phèi hîp
+ Lµm tiªu tan ung nhät sng ®au, khèi u. Phèi häp + Lµm tiªu tan ung nhät sng ®au, khèi u. Phèi häp + TrÞ bÖnh m¹ch vµnh. Phèi hîp + TrÞ bÖnh m¹ch vµnh. Phèi hîp + ChÊn th¬ng sä n·o ø huyÕt. Phèi hîp + ChÊn th¬ng sä n·o ø huyÕt. Phèi hîp + Lipit huyÕt cao. Phèi hîp + Lipit huyÕt cao. Phèi hîp + LoÐt d¹ dµy t¸ trµng. Phèi hîp + LoÐt d¹ dµy t¸ trµng. Phèi hîp + Bæ huyÕt. Phèi hîp + Bæ huyÕt. Phèi hîp LiÒu 4-12g/ ngµy LiÒu 4-12g/ ngµy
2
*Kiªng kÞ: phô n÷ cã thai ngêi ©m h kh«ng cã trÖ *Kiªng kÞ: phô n÷ cã thai ngêi ©m h kh«ng cã trÖ
2- Bå hoµng 2- Bå hoµng Pollen Typhae Pollen Typhae
Typha orientalis G.A Stuart; T. augustifolia I. Typha orientalis G.A Stuart; T. augustifolia I. Hä h¬ng bå Typhaceae Hä h¬ng bå Typhaceae cam, b×nh. Can, t©m bµo, tú *TVQK:: cam, b×nh. Can, t©m bµo, tú *TVQK : ho¹t huyÕt khø ø chØ huyÕt, cè s¸p, lîi tiÓu *CN*CN: ho¹t huyÕt khø ø chØ huyÕt, cè s¸p, lîi tiÓu + chØ huyÕt: Thæ huyÕt, niÖu huyÕt, tiÖn huyÕt, *CT*CT: : + chØ huyÕt: Thæ huyÕt, niÖu huyÕt, tiÖn huyÕt,
b¨ng lËu, nôc huyÕt, lÞ huyÕt, chÊn th¬ng ch¶y m¸u do b¨ng lËu, nôc huyÕt, lÞ huyÕt, chÊn th¬ng ch¶y m¸u do huyÕt ø. Phèi hîp huyÕt ø. Phèi hîp
+ ChØ thèng: ung nhät sng ®au; t©m phóc thèng; ®au + ChØ thèng: ung nhät sng ®au; t©m phóc thèng; ®au
3
bông kinh, ®au bông sau sinh. Phèi hîp bông kinh, ®au bông sau sinh. Phèi hîp
+ Cao huyÕt ¸p. Phèi hîp + Cao huyÕt ¸p. Phèi hîp + Mì trong m¸u cao. Phèi hîp + Mì trong m¸u cao. Phèi hîp + BÖnh m¹ch vµnh. Phèi hîp + BÖnh m¹ch vµnh. Phèi hîp LiÒu 10-15g/ngµy LiÒu 10-15g/ngµy * Kiªng kÞ: phô n÷ cã thai, ngêi ©m h kh«ng cã trÖ * Kiªng kÞ: phô n÷ cã thai, ngêi ©m h kh«ng cã trÖ
II Thanh nhiÖt l¬ng huyÕt c hØ huyÕt II Thanh nhiÖt l¬ng huyÕt c hØ huyÕt Ch÷a c¸c chøng ch¶y m¸u do huyÕt nhiÖt Ch÷a c¸c chøng ch¶y m¸u do huyÕt nhiÖt
1- Tr¾c b¸ch diÖp 1- Tr¾c b¸ch diÖp
Cacumen Platycladi. Platycladus orientalis (L.), Franco. Cacumen Platycladi. Platycladus orientalis (L.), Franco. Hä hoµng ®¶n Cupressaceae Hä hoµng ®¶n Cupressaceae khæ, s¸p, hµn. PhÕ, can, tú *TVQK:: khæ, s¸p, hµn. PhÕ, can, tú *TVQK : l¬ng huyÕt chØ huyÕt, lµm mäc tãc ®en *CN*CN: l¬ng huyÕt chØ huyÕt, lµm mäc tãc ®en + ChØ huyÕt: thæ huyÕt, niÖu huyÕt, tiÖn huyÕt, *CT*CT:: + ChØ huyÕt: thæ huyÕt, niÖu huyÕt, tiÖn huyÕt,
trÜ huyÕt, b¨ng lËu, kh¸i huyÕt, ch¶y m¸u ®êng tiªu hãa trÜ huyÕt, b¨ng lËu, kh¸i huyÕt, ch¶y m¸u ®êng tiªu hãa do nhiÖt. Phèi hîp do nhiÖt. Phèi hîp + ch÷a sãi tãc (ng©m cån 700 b«i). Phèi hîp + ch÷a sãi tãc (ng©m cån 700 b«i). Phèi hîp + BÖnh zona, phèi hîp hoµng liªn, h.hoµng, kh. phÊn b«i + BÖnh zona, phèi hîp hoµng liªn, h.hoµng, kh. phÊn b«i
4
LiÒu 10-15g/ngµy LiÒu 10-15g/ngµy *Kiªng kÞ: ngêi thÓ hµn kh«ng dïng *Kiªng kÞ: ngêi thÓ hµn kh«ng dïng
2- Hße hoa 2- Hße hoa
Flos Styphnolobii japonicii Flos Styphnolobii japonicii Styphnolobium japonicum (L.) Schott; Styphnolobium japonicum (L.) Schott; Syn Sophora japonica L. Hä ®Ëu Fabaceae Syn Sophora japonica L. Hä ®Ëu Fabaceae : khæ, l¬ng. Can, ®¹i trµng *TVQK: khæ, l¬ng. Can, ®¹i trµng *TVQK : l¬ng huyÕt, chØ huyÕt, thanh can háa *CN*CN: l¬ng huyÕt, chØ huyÕt, thanh can háa *CT*CT: :
- ChØ huyÕt: TiÖn huyÕt, trÜ huyÕt, nôc huyÕt, niÖu - ChØ huyÕt: TiÖn huyÕt, trÜ huyÕt, nôc huyÕt, niÖu huyÕt, kh¸i huyÕt, b¨ng lËu, lÞ huyÕt, ch¶y m¸u ®êng tiªu huyÕt, kh¸i huyÕt, b¨ng lËu, lÞ huyÕt, ch¶y m¸u ®êng tiªu hãa do nhiÖt. Phèi hîp hãa do nhiÖt. Phèi hîp
- Chøng hoa m¾t, chãng mÆt, nhøc ®Çu, m¾t ®á do - Chøng hoa m¾t, chãng mÆt, nhøc ®Çu, m¾t ®á do
can nhiÖt. Phèi hîp can nhiÖt. Phèi hîp
- V¶y nÕn. Phèi hîp - V¶y nÕn. Phèi hîp - Cao huyÕt ¸p. Phèi hîp - Cao huyÕt ¸p. Phèi hîp - Môn nhät do nhiÖt. Phèi hîp - Môn nhät do nhiÖt. Phèi hîp - C¸c bÖnh vÒ gan. Phèi hîp - C¸c bÖnh vÒ gan. Phèi hîp
5
LiÒu dïng: 8-16g/ngµy LiÒu dïng: 8-16g/ngµy *Kiªng kÞ: ngêi tú vÞ h hµn Øa ch¶y kh«ng dïng. *Kiªng kÞ: ngêi tú vÞ h hµn Øa ch¶y kh«ng dïng.
3- Cá nhä nåi 3- Cá nhä nåi Herba Ecliptae Herba Ecliptae
Eclipta prostrata (L) L. Hä cóc Asteraceae Eclipta prostrata (L) L. Hä cóc Asteraceae : Cam, toan, hµn. Can, thËn *TVQK: Cam, toan, hµn. Can, thËn *TVQK : l¬ng huyÕt, chØ huyÕt, bæ can thËn, Ých *CN*CN: l¬ng huyÕt, chØ huyÕt, bæ can thËn, Ých *CT*CT::
- ChØ huyÕt: nôc huyÕt, tiÖn huyÕt, niÖu huyÕt, - ChØ huyÕt: nôc huyÕt, tiÖn huyÕt, niÖu huyÕt, trÜ huyÕt, kh¸i huyÕt, tö ban, b¨ng lËu, ch¶y m¸u ®êng trÜ huyÕt, kh¸i huyÕt, tö ban, b¨ng lËu, ch¶y m¸u ®êng tiªu hãa do nhiÖt tiªu hãa do nhiÖt
- §au lng r©u tãc b¹c sím, chãng mÆt, ï tai gèi - §au lng r©u tãc b¹c sím, chãng mÆt, ï tai gèi mÒm yÕu, r¨ng lung lay do thËn h, ©m h g©y nªn mÒm yÕu, r¨ng lung lay do thËn h, ©m h g©y nªn
- Ch÷a môn nhät do huyÕt nhiÖt - Ch÷a môn nhät do huyÕt nhiÖt
6
LiÒu 6-12g/ngµy LiÒu 6-12g/ngµy *Kiªng kÞ: tú vÞ h hµn Øa ch¶y kh«ng dïng *Kiªng kÞ: tú vÞ h hµn Øa ch¶y kh«ng dïng
III KiÖn tú c hØ huyÕt III KiÖn tú c hØ huyÕt Thuèc kiÖn tú + thu liÔm ®Ó chØ huyÕt Thuèc kiÖn tú + thu liÔm ®Ó chØ huyÕt
1- ¤ tÆc cèt 1- ¤ tÆc cèt
Os Sepiae. Sepia esculenta Hoyl. Hä mùc nang Sepiidae Os Sepiae. Sepia esculenta Hoyl. Hä mùc nang Sepiidae hµm, «n. Can, thËn *TVQK:: hµm, «n. Can, thËn *TVQK liÔm huyÕt, chØ huyÕt, liÔm sang, cè kinh chØ ®íi, chÕ *CN*CN:: liÔm huyÕt, chØ huyÕt, liÔm sang, cè kinh chØ ®íi, chÕ
toantoan
7
*CT: *CT: + ChØ huyÕt: thæ huyÕt, lËu huyÕt, nôc huyÕt, trÜ huyÕt, + ChØ huyÕt: thæ huyÕt, lËu huyÕt, nôc huyÕt, trÜ huyÕt,
tiÖn huyÕt. Phèi hîp tiÖn huyÕt. Phèi hîp + B¹ch ®íi khÝ h. Phèi hîp + B¹ch ®íi khÝ h. Phèi hîp + VÕt loÐt l©u liÒn miÖng. Phèi hîp + VÕt loÐt l©u liÒn miÖng. Phèi hîp + §au d¹ dµy do thõa toan. Phèi hîp + §au d¹ dµy do thõa toan. Phèi hîp *Kiªng kÞ: ngêi ©m h nhiÖt kh«ng dïng *Kiªng kÞ: ngêi ©m h nhiÖt kh«ng dïng Kh«ng dïng kÐo dµi g©y t¸o bãn Kh«ng dïng kÐo dµi g©y t¸o bãn LiÒu dïng 5-9g/ngµy LiÒu dïng 5-9g/ngµy
Tãm t¾t thuèc chØ huyÕt Tãm t¾t thuèc chØ huyÕt - Thanh nhiÖt chØ huyÕt: : - Thanh nhiÖt chØ huyÕt Tr¾c b¸ch diÖp, hße, nhä nåi, ®¹i kÕ + TNLH Tr¾c b¸ch diÖp, hße, nhä nåi, ®¹i kÕ + TNLH bå hoµng, tam thÊt + HH - Khø ø chØ huyÕt: bå hoµng, tam thÊt + HH - Khø ø chØ huyÕt: : thuèc bæ khÝ + cè s¸p KiÖn tú nhiÕp huyÕt: thuèc bæ khÝ + cè s¸p - - KiÖn tú nhiÕp huyÕt - - Cè s¸p (thu liÔm) chØ huyÕt: Cè s¸p (thu liÔm) chØ huyÕt: ¤ tÆc cèt, long nha th¶o, b¹ch cËp + thuèc cè s¸p ¤ tÆc cèt, long nha th¶o, b¹ch cËp + thuèc cè s¸p ng¶i diÖp + trõ hµn + kiÖn tú - ¤n kinh chØ huyÕt:: ng¶i diÖp + trõ hµn + kiÖn tú - ¤n kinh chØ huyÕt
8