Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài giảng "Thuốc cố sáp" dưới đây để nắm bắt được đặc điểm, tác dụng, chỉ định, phối hợp thuốc liễm hãn. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn đang học chuyên ngành Y học.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Thuốc cố sáp
- Thuè c c è s ¸p
I.Thuèc liÔm h·n (cÇm må h«i):
A.Må h«i:-§îc tiÕt tõ tuyÕn må h«i
-BÞ chi phèi bëi hÖ TK thùc vËt, TKT¦, chøc n¨ng “ t©m
chñ h∙n”.
-Chøc n¨ng sinh lý: tiÕt må h«i th¶i nhiÖt ®iÒu hoµ
th©n nhiÖt.
-BÖnh lý: +rèi lo¹n TK TV Chøng: hµn h·n (tù h·n),
nhiÖt h·n , ®¹o h·n, må h«i bµn tay, bµn ch©n; v« h·n
+sèt cao, chuyÓn ho¸ c¬b¶n t¨ng.
B. Thuè c liÔm h∙n: thu gi÷må h«i khi rèi lo¹n TKTV.
1.§Æc ®iÓm: tÝnh b×nh, vÞ chua, QK: t©m ,. ..+
2.T¸c dông – chØ ®Þnh: CÇm må h«i, trÞ triÖu chøng:
må h«i ra qu¸ møc b×nh thêng: tù h·n, ®¹o h·n…
3.Phèi hîp thuèc: +thuèc trÞ Ng/ n:
-Tù h·n ( hµn) +thuèc cã biÓu liÔm h·n.
-§¹o h·n ( nhiÖt) +thuèc bæ t©m ©m, thanh t©m…
+Thuèc an thÇn
- VÞ thuèc liÔm h·n.
Ngò vÞ tö (chua, «n; QK: t©m, can, tú phÕ, thËn)
CN-CT: -CÇm må h«I TrÞ : må h«I nhiÒu.
-Bæ thËn TrÞ: tiÓu nhiÒu, ®¸I dÇm, di méng tinh
-ChØ ho TrÞ: ho khan, ho phÕ t¸o.
-Sinh t©n dÞch TrÞ t©n dÞch hao tæn.
3.C¸c vÞ thuèc kh¸c:
Ma hoµng c¨n, ngò béi tö, t¸o nh©n, b¹ch thîc, s¬n thï du,
liªn nhôc…
- Thuèc cè tinh s¸p niÖu.
Thuèc cã t¸c dông trÞ chøng tiÓu tiÖn nhiÒu, di tinh, di niÖu.
1.§Æc ®iÓm: vÞ chua, tÝnh b×nh / «n / l¬ng; QK : thËn, …+
2.T¸c dông – chØ ®Þnh: cè tinh, s¸p niÖu, trÞ triÖu chøng:
-TiÓu tiÖn: nhiÒu, kh«ng tù chñ, ®¸i th¸o, ®¸i ®êng.
-Di, méng, ho¹t tinh.
-KhÝ h ( ®íi h¹)
3.Phèi hîp thuèc: thuèc trÞ ng/n:
-ThËn d¬ng h +thuèc bæ thËn.
-ThËn ©m h +thuèc bæ thËn ©m.
-ThÊp nhiÖt ( viªm, nhiÔm khuÈn) +thuèc thanh nhiÖt
4.Cæ ph¬ng: B¸t vÞ gia gi¶m, lôc vÞ gia gi¶m, bæ thËn cè tinh
hoµn.
5.Chó ý:- tr¸nh nhÇm lÉn víi chøng viªm tiÕt niÖu ( tiÓu buèt, d¾t)
- VÞ thuèc cè tinh s¸p niÖu
1.S¬n thï du (chua, ch¸t; «n; QK: can, thËn).
CN-CT:-cè tinh s¸p niÖu -->TrÞ: tiÓu nhiÒu, di tinh, kinh nhiÒu.
-Bæ can thËn TrÞ: liÖt d¬ng, ®au lng, gèi; ï tai…
-CÇm må h«i trÞ: må h«I nhiÒu
2.KhiÕm thùc ( ngät, ch¸t; b×nh ; QK: thËn, tú)
CN-CT: -Bæ thËn, cè tinh: trÞ di tinh, b¹ch ®íi, tiÓu nhiÒu
-KiÖn tú TrÞ : tiªu ch¶y,
-CÇm må h«i.
3.Kim anh tö ( Chua, ch¸t;b×nh; QK: thËn, phÕ tú)
CN-CT:-Cè thËn s¸p tinh TrÞ: di tinh, xÝch b¹ch ®íi, tiÓu nhiÒu.
-CÇm tiªu ch¶y TrÞ: tiªu ch¶y, lþ.
Chó ý: bá h¹t.
4.VÞ kh¸c: tang phiªu tiªu, phóc bån tö.
- Thuèc s¸p trêng chØ t¶
A.Chøng tiªu ch¶y: -do nhiÒu nguyªn nh©n.
-YHCT: h - thùc, hµn - nhiÖt PP trÞ kh¸c nhau.
B. Thuèc s¸p trêng chØ t¶: cÇm chøng tiªu ch¶y
1.§Æc ®iÓm: vÞ chua, tÝnh b×nh/ «n; QK: ®aÞ trêng, tú, vÞ.
2.T¸c dông – chØ ®Þnh: cÇm tiªu ch¶y, trÞ triªô chøng:
-Tiªu ch¶y mÊt níc ( hµn / nhiÖt)
3.Phèi hîp thuèc: +thuèc trÞ ng/ nh:
-Tú vÞ h hµn +kiÖn tú, «n trung, ho¸ thÊp.
-ThËn d¬ng h +bæ thËn d¬ng.
-ThÊp nhiÖt ( nhiÔm khuÈn) +thuèc thanh nhiÖt t¸o thÊp …
4.Cæ ph¬ng: b×nh vÞ t¸n, ho¾c h¬ng chÝnh khÝ t¸n…
5.Chó ý: kh«ng dïng khi nhiÔm khuÈn / ruét ( cÊp), lþ trùc khuÈn.
- VÞ thuèc s¸p trêng chØ t¶
1.Ngò béi tö ( chua , ch¸t; b×nh; QK: ®¹i trêng, phÕ, thËn)
CN-CT: -CÇm tiªu ch¶y trÞ tiªu ch¶y.
-CÇm må h«I trÞ må h«I nhiÒu.
-S¸t khuÈn TrÞ môn nhät, viªm r¨ng lîi…
2.¤ mai ( chua, ch¸t; b×nh; QK: tú, can , phÕ).
CN-CT: -CÇm tiªu ch¶y TrÞ: tiªu ch¶y, lþ.
-CÇm må h«i.
-Sinh t©n dÞch, chØ kh¸t.
-S¸t trïng TrÞ: giun ®òa.
3.VÞ kh¸c: æi, sim, liªn nhôc…