Bài giảng Thuốc trừ thấp

Thuèc trõ thÊp

(Trõ phong thÊp, trõ thñy thÊp) A- Thuèc Trõ phong thÊp: • Ch÷a bÖnh do phong, thÊp x©m ph¹m phÇn c¬ nhôc,

g©n x¬ng, kinh l¹c g©y ra, chøng tú

• Gåm c¸c bÖnh vÒ khíp nh viªm khíp d¹ng thÊp, tho¸i

hãa khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, lo·ng x¬ng, dÞ øng ngøa..v.

• Thuèc cã t¸c dông chØ th«ng, t¸n hµn, t¸n nhiÖt, trõ

thÊp, trõ phong th c©n, th«ng kinh ho¹t l¹c

• Liªn quan ®Õn tú, can, thËn • PH thuèc: Tïy theo nguyªn nh©n cã thÓ phèi hîp víi c¸c

thuèc:

Thuèc ho¹t huyÕt; Thuèc lîi niÖu; KiÖn tú Bæ can huyÕt; Bæ thËn; Th«ng kinh ho¹t l¹c

2/08

1

1- Hy thiªm He rba s ie ge s be ckiae

S ie ge s be ckia orie ntalis L. Hä cóc As te race ae TVQK: §¾ng, cay, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, thanh nhiÖt gi¶i ®éc, b×nh can h¹ ¸p CT: • C¸c chøng phong thÊp ®au nhøc khíp x¬ng ch©n tay tª mái, viªm khíp cÊp, viªm ®a khíp d¹ng thÊp, ®au d©y thÇn kinh. Phèi hîp xÝch ®ång Nam, ngu tÊt, kª huyÕt ®»ng, tôc ®o¹n, ngò gia b×

• Cao huyÕt ¸p hoa m¾t, chãng mÆt, nhøc ®Çu, mÊt

ngñ. Phèi hîp hße hoa, h¹ kh« th¶o, long ®ëm th¶o, nhä nåi, chi tö, hoµng cÇm.

• Môn nhät lë loÐt, chµm, v¶y nÕn, tæ ®Øa, sèt rÐt. Phèi hîp hoµng b¸, kÐ ®Çu ngùa, kim ng©n, thæ phôc linh, th¬ng truËt. • LiÒu dïng: 8-16g • KK: Ngêi h hµn kh«ng dïng.

2/08

2

2- Tang ký sinh R am e lus Loranthi

Loranthus paras iticus (L.) Me rr. Hä Loranthace ae TVQK: §¾ng, b×nh, can, thËn CN: Bæ can thËn, trõ phong thÊp m¹nh g©n x¬ng, an thai,

h¹ ¸p lîi s÷a, an thÇn.

CT: - §au lng mái gèi, phong tª thÊp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do can thËn h. PH tôc ®o¹n, cèt to¸i bæ, kh ¬ng ho¹t, ®éc ho¹t (®éc ho¹t ký sinh thang)

• Cao huyÕt ¸p, thiÓu n¨ng m¹ch vµnh, cholesterol trong

m¸u cao ë ngêi cao tuæi, thêi kú tiÒn m·n kinh. PH ngu tÊt, hoµng cÇm, ®an s©m, thiªn ma, c©u ®»ng

• HuyÕt h ®éng thai, cã thai ra m¸u. Phèi hîp víi A giao,

ng¶i diÖp, b¹ch truËt, ®¶ng s©m.

• Suy nhîc thÇn kinh, chãng mÆt ï tai, håi hép mÊt ngñ.

PH t¸o nh©n, kØ tö, long nh·n, l¹c trªn.

• ThiÕu s÷a, Ýt s÷a. PH th«ng th¶o, xuyªn s¬n gi¸p, Ých

mÉu.

• LiÒu 8-12g • KK: Ngêi m¾t cã mµng méng kh«ng dïng. 3

2/08

3-Ngò gia b× h¬ng Cote x Acanthopanacis acule ati Acanthopanax acule atus s e e m ; Zanthoxylum Trifolium L., A. gracilis tylus W .W . S m ith. Hä Nh©n s ©m Araliace ae .

TVQK: Cay, «n, can, thËn. CN: Bæ can thËn, bæ khÝ huyÕt, trõ phong thÊp. CT: • TrÎ em chËm biÕt ®i, trÝ tôª chËm ph¸t triÓn, chËm mäc r¨ng, thÞt teo nhÏo, b¹i liÖt, hoÆc chøng liÖt d¬ng, di tinh, hiÕm muén do thËn d¬ng h, g©n x¬ng mÒm yÕu do thËn h. PH ba kÝch, d©m d¬ng, thá ty tö.

• §au x¬ng khíp, thÊp khíp cÊp, m¹n tÝnh, tho¸i hãa khíp, lo·ng x¬ng, ch©n tay tª mái, ®au nhøc do phong thÊp. PH ®éc ho¹t, kh¬ng ho¹t, ngu tÊt, cèt to¸i bæ, méc qua.

2/08

4

• C¬ thÓ suy nhîc mÖt mái, håi hép trèng ngùc do khÝ huyÕt h. PH nh©n s©m, ®¶ng s©m, thiªn mªn kiÖn, ®inh l¨ng.

• LiÒu dïng 6-12g • KK: Ngêi ©m h háa vîng kh«ng dïng • Ngò gia b× ch©n chim Schefflera heptaphylla (L.) Prodin,

t¸c dông kh«ng m¹nh b»ng.

2/08

5

4-Th¬ng nhÜ tö (KÐ ®Çu ngùa) Frucctus xanthii

Xanthium s trum arium L., s yn x.japhonicum widde r, x.s ibiricum patrin e x widde r. Hä cóc As te race ae

TVQK: §¾ng, cay, «n, phÕ, thËn, tú. CN: Trõ thÊp, tiªu phong, gi¶i ®éc gi¶i dÞ øng (chÈn) CT: • ThÊp khíp, viªm khíp ch©n tay co qu¾p do phong. PH

ngu tÊt, hy thiªm, thæ phôc linh, l¸ lèt, cµ gai leo.

• Môn nhät, mÈn ngøa, dÞ øng, viªm mòi, viªm xoang do phong. PH t©n di, b¹ch chØ, b¹c hµ, c¸t c¸nh, kim ng©n, h¹ kh« th¶o.

• Ch÷a tæ ®Øa, eczema, phong chÈn. PH tú gi¶i, khæ

s©m, xµ sµng, chi tö hoµng b¸.

• Ch÷a biÕu cæ, thñy thòng. PH tr¹ch t¶, h¹ kh« th¶o. • LiÒu 6-12g • KK: HuyÕt h kh«ng dïng, kh«ng cã phong tµ kh«ng

dïng.

2/08

6

5- Uy linh tiªn R adix cle m atis

Cle m atis chine ns is os be e k. S yn C. m inor L. Hä

R am unculace ae .

TVQK: Cay mÆn, «n, bµng quang CN: Khu phong, trõ thÊp chØ thèng CT: • Phong thÊp ®au nhøc khíp x¬ng ch©n tay co qu¾p (thiªn vÒ phong) ®au d©y thÇn kinh cæ tay, c¸nh tay, h«ng. PH quÕ chi, b¹ch phô, ®éc ho¹t, tang ký sinh, ngu tÊt, xuyªn khung.

• Phï thòng, hoµng ®¶n, ®êm r·i kÐo lªn ngùc g©y ho hen suyÔn. PH m· ®Ò, c¸t c¸nh, ma hoµng, tang b¹ch b×.

• Ch÷a hãc x¬ng c¸ phèi hîp sa nh©n. • LiÒu dïng : 4-12g • KK: Ngêi khÝ huyÕt h kh«ng dïng.

2/08

7

6-§éc ho¹t R adix Ange licae pube s ce ntis

Ange lica pube s ce ns Ait. Hä Apiace ae . TVQK: Cay ®¾ng, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, t¸n hµn gi¶i biÓu. CT: • §au nhøc khíp x¬ng, ®au lng, gèi ®Æc biÖt ë nöa ng êi díi do phong thÊp hµn. PH tang ký sinh, tÇn giao, tÕ t©n, phßng phong (§éc ho¹t ký sinh thang)

• C¶m hµn, ®au ®Çu, mái toµn th©n. PH ma hoµng,

xuyªn khung, sinh kh¬ng.

• Viªm phÕ qu¶n m¹n, b¹ch ®iÒn phong, v¶y nÕn. • LiÒu dïng: 6-12g • KK: §éc ho¹t cay, «n, t¸n, t¸o kh«ng dïng cho ngêi ©m

h, huyÕt h.

• thiªn vÒ phong, nöa ngêi díi, phèi hîp kh¬ng ho¹t nöa

ngêi trªn.

2/08

8

7-Thiªn niªn kiÖn (S¬n thôc) R hiz om a Hom alom e nae

Hom alom e na arom atica S chott. S yn H. occulta (Lour.) S chott; H.

Tonkine ns in Engl. Hä r¸y Arace ae .

TVQK: Cay, ®¾ng, mïi th¬m, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, th«ng kinh ho¹t l¹c, tiªu ®¹o, t¸n hµn. CT: • §au khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, ®èi víi ngêi giµ yÕu. PH

kh¬ng ho¹t, tÕ t©n, ®ç träng, ngu tÊt

• C¶m hµn, ®au mái ngêi, ng¹t mòi. PH b¹ch chØ, sinh kh¬ng, tÝa

t«

• Ch÷a ®Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu, nh¹t måm do hµn thÊp ø trÖ ë

tú vÞ

• Ngoµi ra ch÷a chµm, viªm da thÇn kinh. PH th¬ng truËt. • LiÒu dïng: 6-12g • KK: Kh«ng dïng cho ngêi ©m h háa vîng, h¸o kh¸t, t¸o bãn. • Th¬m m¸t thêng ng©m rîu ®Ó ®iÒu h¬ng • §äc thªm: d©y ®au x¬ng, hæ cèt, tÊn giao, m· tiÒn, méc qua

2/08

9

B¶ng tãm t¾t chøc n¨ng trõ phong thÊp

Tªn thuèc VÞ C«ng n¨ng

TÝnh Quy kinh

Can, thËn Trõ phong chØ thèng Gi¶i ®éc trÞ nhät

Hy thiªm § ¾ng Hµn, cã Ýt ®éc

Tang kÝ sinh

§ ¾ng B× nh Can, thËn

Trõ phong chØ thèng Dìng huyÕt an thai

Cay ¤n

Ngò gia b× h¬ng Can, thËn

Trõ thÊp chØ thèng Tr¸ng cèt ch÷ a mÒm nhòn

2/08

10

Ngät PhÕ

Th¬ng nhÜ tö

¤n, cã Ýt ®éc Trõ thÊp chØ thèng Tuyªn phÕ th«ng mòi Tiªu phong chØ ngøa

¤n

Uy linh tiªn Cay, mÆn Bµng quang Trõ phong chØ thèng Lîi thÊp tho¸i hßang

§éc häat Cay

¤n ThËn

Trõ phong chØ thèng T¸n hµn gi¶i biÓu

2/08

11

¤n

Thiªn niªn kiÖn Can, thËn

Cay, ®¾ng , th¬m Trõ phong thÊp T¸n phong hµn Tiªu ®¹o

TÇn giao ®¾ng B×nh VÞ,

Trõ phong chØ thèng Thanh nhiÖt tho¸i chng

®¹i trµng, can, ®ëm

M· tiÒn ®¾ng Hµn,

Can, tú

rÊt ®éc

Häat l¹c chØ thèng Tr¸ng g©n ch÷a mÒm nhòn Trõ phong chØ kinh T¸n ø tiªu thòng

2/08

12

Can

B¹ch hoa xµ( r¾n) Ngät, mÆn

¤n, cã ®éc Häat l¹c chØ thèng Trõ phong chØ kinh Tiªu phong chØ ngøa

Cay

X¬ng hæ H¬i «n Can, thËn

Ho¹t l¹c gi¶m ®au Tr¸ng cèt ch÷a mÒm nhòn.

Méc qua Chua

ch¸t H¬i «n Trõ thÊp chØ thèng Th c©n chØ kinh

Tú, vÞ, can, phÕ

2/08

13

B- Thuèc trõ thñy thÊp ( P. h¬ng hãa thÊp, lîi thñy thÈm thÊp, trôc thñy) • Chñ yÕu lo¹i bá thÊp ø trÖ ë bªn trong c¬ thÓ. • ThÊp ø ®äng ë kh¾p n¬i (tú vÞ, phÕ, c¬ nhôc kinh l¹c),

g©y c¶n trë lu th«ng khÝ huyÕt

• ThÊp chuyÓn hãa thµnh ®µm, Èm, kÕt hîp víi hµn,

nhiÖt, phong, chÈn, loa lÞch ®Ó g©y bÖnh.

• §µm: T©m, phÕ, vÞ, ngùc sên, nghÞch lªn (huyÒn v

ng)

• Èm: Trµn c¬ nhôc, Ngùc sên, Tú vÞ • §µm ®iÒu trÞ dai d¼ng khã kh¨n h¬n Èm. • ThÊp thêng liªn quan chÆt chÏ 3 t¹ng: tú, phÕ, thËn. • Dïng thuèc cÇn phèi hîp: Thuèc thanh nhiÖt, trõ hµn,

kiÖn tú, th«ng phÕ, bæ thËn cho thÝch hîp. • Kh«ng dïng kÐo dµi lµm hao tæn tinh dÞch. • Chia 3 lo¹i: Hãa thÊp, Lîi thÊp, Trôc thñy. 2/08

14

1- Hãa thÊp: •

VÞ thuèc cay, mïi th¬m, tÝnh «n, tØnh tú hãa thÊp (kiÖn tú hßa vÞ ®Ó hãa thÊp) dïng khi hµn thÊp träc ¶nh hëng tú vÞ, g©y ra tøc ngùc, ®Çy bông, buån n«n ¨n kÐm, kh«ng kh¸t, thÝch uèng nãng ®¹i tiÖn láng. Phèi hîp vÞ thuèc :

• - Thanh nhiÖt t¶ háa, thanh nhiÖt gi¶i thö - Thuèc tiªu ®¹o, thuèc hµnh khÝ - Thuèc gi¶i biÓu hµn, nhiÖt - Bæ khÝ

2/08

15

1-Ho¾c h¬ng He rba pogos te m i

Pogos te m on cablin (Blanco.) Be nth s yn P. patchouli pe ll.

Hä Lam iace ae .

TVQK: Cay, mïi th¬m h¾c, «n, phÕ, tú, vÞ CN: T¸n thö thÊp, hßa tú vÞ. CT: • Ngo¹i c¶m hµn thÊp, c¶m n¾ng vÒ mïa hÌ, ®au ®Çu tøc ngùc, ®Çy tríng bông, tiªu ch¶y, n«n möa, sèt nãng, rÐt, ho¾c lo¹n. PH b¹ch chØ, tÝa t«, hËu ph¸c, b¸n h¹.

• N«n, ®au bông, tríng bông, s«i bông ¨n kh«ng tiªu do

•

hµn thÊp, khÝ trÖ ë tú vÞ. PH hËu ph¸c, méc h¬ng, chØ thùc, th¬ng truËt. b¸n h¹ Viªm xoang mòi m·n tÝnh, chµm. PH ®¹i hoµng, hoµng tinh, t¹o phµn. liÒu dïng 6-12g KK: Ngêi ©m h, hµo khÝ kh« kiÖt kh«ng dïng.

2/08

16

• •

2- Sa nh©n (xu©n sa nh©n) Fructus Aononi

Am om um longiligulare T.L.W u( tÝ m ) A.villos um Lour.

(tr¾ng). Hä Zingibe race ae .

TVQK: Cay, mïi th¬m, «n, tú, vÞ, thËn. CN: T¸n hµn, thÊp, hµnh khÝ, khai vÞ tiªu thùc, an thai («n trung t¸n hµn, hµnh khÝ hßa vÞ tiªu thùc) CT: • §Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu, n«n, nÊc, Øa ch¶y, ngùc sên ®Çy tøc do hµn thÊp khÝ trÖ ë tú vÞ. PH méc h ¬ng, b¸n h¹, trÇn b×, chØ thùc.

• Øa ch¶y m¹n, î h¬i, viªm ®¹i trµng m¹n, lÞ m¹n, nh¹t måm miÖng kh«ng muèn ¨n do tú vÞ h hµn. PH b¹ch truËt, ®¶ng s©m, th¬ng truËt.

• §au nhøc x¬ng khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do

phong thÊp hµn thÊp. PH ®éc ho¹t, kh¬ng ho¹t, ng« thï.

2/08

17

• §éng thai do khÝ trÖ. PH tr ma c¨n, ng¶i diÖp. • H¬i hen, tøc ngùc khã thë do hµn thÊp ø trÖ ë phÕ. PH

c¸t c¸nh ma hoµng.

• LiÒu dïng: 4-6g • KK: ©m h háa bèc kh«ng dïng. • Ph©n biÖt x¸c sa nh©n, sa nh©n

2/08

18

3-Th¬ng truËt R hiz om a Atractylodis Lance ae .

Atractylode s Lance a (Thunb.) DC. Hä cóc As te race ae . TVQK: Cay, ®¾ng, «n, tú vÞ CN: KiÖn tú r¸o thÊp, trõ phong thÊp, ph¸t h·n, minh môc CT: • Rèi lo¹n tiªu hãa ®Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu n«n möa, nÊc, Øa ch¶y do hµn thÊp thùc chøng. PH hËu ph¸c, sa nh©n, ngò vÞ, ho¾c h¬ng.

• Øa ch¶y m¹n, lþ m¹n, ®¹i trµng m¹n, ¨n kÐm do tú vÞ h hµn. PH b¹ch truËt, ®¶ng s©m, trÇn b×, hËu ph¸c (B¹ch truËt t¸n)

2/08

19

• C¶m hµn sî l¹nh nhøc ®Çu, kh«ng cã må h«i do phong hµn. PH

b¹ch chØ, kh¬ng ho¹t tÕ t©n, cao b¶n.

• Viªm khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do phong hµn thÊp, phèi

hîp tÇn giao, tú gi¶i, méc qua, tang ký sinh.

• Ho, tøc ngùc khã thë, viªm ®êng h« hÊp do hµn thÊp g©y trë ng¹i

phÕ. PH hËu ph¸c, c¸t c¸nh, ma hoµng. • Qu¸ng gµ, gi¶m thÞ lùc. PH cóc hoa, kû tö. • LiÒu dïng 4-12g • KK: ©m h huyÕt thiÕu, t¹ng nhiÖt kh«ng dïng.

2/08

20

B¶ng tãm t¾t tÝnh n¨ng ph hãa thÊp

vÞ C«ng n¨ng

VÞ thuèc TÝn h Quy kinh

¤n

Ho¾c h¬ng PhÕ, tú, vÞ

Cay, th¬m, h¾c T¸n thö thÊp Hßa tú vÞ, chØ n«n, chØ thèng

¤n

H¬ng nhu Cay, th¬m PhÕ, vÞ

T¸n thö thÊp Hßa tú vÞ, chØ n«n, chØ thèng

¤n

Sa nh©n Cay, ch¸t Hµnh khÝ chØ thèng ¤n tú chØ Èu, chØ t¶

Tú, vÞ, thËn

2/08

21

¤n

Cay, ®¾ng Tú, vÞ

Th ¬ng truËt Trõ thÊp chØ thèng KiÖn tú chØ t¶ T¸n hµn gi¶i biÓu

Ngät H¬i

BiÓn ®Ëu «n Tú, vÞ

Hãa thÊp tiªu thö KiÖn tú hßa vÞ, chØ t¶ Gi¶i ®éc

Cay B×nh PhÕ,

MÇn tíi Hãa thÊp gi ¶i biÓu KiÖn vÞ tiªu thùc vÞ

2/08

22

2 - Thuèc thÈm thÊp lîi niÖu Ngät, nh¹t, hµn, t¸c dông thÈm thÊp lîi niÖu ®Ó ch÷a: • C¸c chøng phï thòng • TiÓu kh«ng th«ng (chøng l©m) do nhiÖt. • Chøng thÊp nhiÖt (tú, vÞ, can, t©m, thËn) • Phong thÊp • Tú h tiÕt t¶ • Sèt cao, t¨ng huyÕt ¸p, c¸c chøng do ®µm thÊp g©y ra * Phèi hîp: víi thuèc trÞ nguyªn nh©n • NhiÖt: Thanh nhiÖt t¶ háa, thanh nhiÖt gi¶i ®éc, thanh

nhiÖt t¸o thÊp

• ThÊp khíp: Thuèc trõ phong thÊp • H : Bæ tú vÞ, bæ thËn, tuyªn phÕ. * KK: BÝ tiÓu tiÖn do thiÕu t©n dÞch, Di tinh ho¹t tinh do

thÊp nhiÖt kh«ng dïng.

2/08

23

1-Tr¹ch t¶ (m· ®Ò níc) R hiz om a Alis m atis

Alis m a plantago – aquatica L. Hä Alis m atace ae TVQK: Ngät, hµn, thËn, bµng quang. CN: Lîi thñy thÈm thÊp, thanh thÊp nhiÖt CT: • Phï thòng, chøng l©m, viªm ®êng tiÕt niÖu, viªm thËn, cæ trøng. PH M· ®Ò, cá tranh, phôc linh, hoµng b¸. • Øa ch¶y cÊp, m¹n tÝnh do thÊp nhiÖt hoÆc tú h. PH

thuèc thanh nhiÖt t¸o thÊp, trõ hµn, kiÖn tú.

• Hoa m¾t chãng mÆt, nhøc ®Çu håi hép do thñy Èm ë

t©m. PH ®an s©m, ®¨ng t©m th¶o, méc th«ng.

• Di tinh do ©m h háa vîng, suy nhîc thÇn kinh g©y nªn.

PH sinh ®Þa, tri mÉu, kim anh.

• Cao huyÕt ¸p, lipit m¸u cao. PH thæ phôc linh, tú gi¶i,

b¹ch truËt, c©u ®»ng.

2/08

24

• LiÒu dïng: 8-16g • KK: T©n dÞch hao tæn, mÊt m¸u nhiÒu kh«ng nªn dïng.

2- Sa tiÒn tö (h¹t m· ®Ò) S e m e n plantaginis

Plantagom ajor L. Hä m ∙ ®Ò Plantaginace ae . TVQK: Ngät, hµn, can, thËn, phÕ, bµng quang. CN: Thanh nhiÖt lîi thÊp, thanh can minh môc, thanh phÕ

chØ kh¸i.

CT: • TiÓu buèt, d¾t, khã, ®á, ®ôc, viªm ®êng tiÕt niÖu, sái

thËn, bµng quang, viªm thËn do thÊp nhiÖt. PH cá tranh, kim tiÒn th¶o, rau dõa níc, biÓn sóc, b¹ch linh.

• Tiªu ch¶y, lþ, viªm ®¹i trµng cÊp, m¹n do thÊp nhiÖt. PH

hße hoa, hoµng b¸, b¹ch linh, s¬n tra.

• Ho ®êm nhiÒu tøc ngùc khã thë do phÕ nhiÖt. PH m¹ch

m«n, tang b¹ch b×.

2/08

25

• §au m¾t ®á, sng ®au, ch¶y níc m¾t do can nhiÖt. PH

tang diÖp, cóc hoa, h¹ kh« th¶o, th¶o quyÕt minh.

• Cao huyÕt do can vîng, ®µm thÊp. PH cóc hoa, tang ký

• T¸o bãn, viªm loÐt d¹ dµy, viªm gan. PH ®¹i hßang, b¹ch

• Tinh tñy kÐm khã cã con, hiÕm muén do thËn h. PH

m¹nh h¬n.

2/08

26

3- ý dÜ (Bo bo)

S e m e n coixis . Coix lacrym a jobi L. Hä lóa Poace ae . TVQK: Ngät, ®¹m, h¬i hµn, tú vÞ, phÕ, can, thËn. CN: KiÖn tú, trõ thÊp, bµi nïng, lîi s÷a. CT: • Phï thòng tiÓu khã, tiÓu d¾t, viªm ®êng tiÕt niÖu bµng quang. PH hoµng b¸ cá tranh, kim ng©n hoa, kim tiÒn th¶o

• §au nhøc x¬ng khíp, thÊp khíp, do phong thÊp. PH méc

th«ng, ngu tÊt, ®éc ho¹t.

• PhÕ ung (¸p xe phæi) trêng ung, môn nhät vÕt th¬ng cã mñ ®Ó lo¹i trõ mñ. PH c¸t c¸nh, b¹ch chØ, lµ dÊp c¸, ®¬ng qui.

• MÊt s÷a, Ýt s÷a sau khi sinh. PH mãng dß, xuyªn s¬n

gi¸p.

2/08

4- Kim tiÒn th¶o (v¶y rång) Herba Desmodii Desmodium styracifolium (osb.) Merr. Syn D.retroflexum

DC. Hä Fabaceae.

TVQK: Ngät, ®¾ng, b×nh (m¸t), can, thËn, ®ëm, bµng

quang.

®éc.

CT: • Sái tiÕt niÖu, viªm bµng quang, tiÕt niÖu, thËn, phï

thòng, tiÓu kh«ng th«ng do thÊp nhiÖt. PH sa tiÒn tö, h¶i kim sa, ®«ng qui tö, ngu tÊt.

• Sái mËt, gan, ®êng mËt, viªm gan vµng da cæ tríng.

• Môn nhät, mÈn ngøa do thÊp nhiÖt, háa ®éc, nhiÖt

2/08

5- Thá phôc linh (Khóc kh¾c)

Baill. Ex Gagne p. Hä khóc kh¾c S m ilacace ae .

TVQK: Ngät, ch¸t, b×nh, can, vÞ, thËn. CN: Trõ phong thÊp, thanh nhiÖt gi¶i ®éc CT: - ThÊp khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, ch©n voi, thÊp tim ®au nhøc x¬ng khíp do phong thÊp. PH huyÒn s©m, m¹ch m«n, hy thiªm, ngu tÊt, th¬ng nhÜ tö.

qu¶ng vµo x¬ng cã mñ, lao h¹ch, quai bÞ, viªm thËn, viªm loÐt d¹ dµy, ho viªm häng do thÊp nhiÖt, háa ®éc g©y nªn. PH kim ng©n, liªn kiÒu, m· ®Ò, cá tranh, bå cu vÏ, rung róc.

• TiÓu ®êng. PH sinh ®Þa, tri mÉu … • Gi¶i ®éc thñy ng©n. • LiÒu dïng 15-30g • KK: Kh«ng uèng níc trµ khi dïng thuèc. • §äc méc th«ng, ®¨ng t©m th¶o, th«ng th¶o, r©u ng«, tú gi¶i,

phôc linh

2/08

29

B¶ng tãm t¾t tÝnh n¨ng thuèc tT lîi niÖu

VÞ TÝnh Quy kinh C«ng n¨ng

VÞ thuèc

Tr¹ch t¶ Lîi thñy thÈm thÊp Thanh nhiÖt trõ thÊp

Ngät Hµn ThËn, bµng quang

Sa tiÒn tö

Ngät Hµn Can, thËn, bµng quang, phÕ

2/08

30

PhÕ, th©n, tú

Lîi niÖu tiªu thòng Trõ thÊp chØ thèng Bµi nïng tiªu nhät KiÖn tú chØ t¶

B×nh

Kim tiÒn th¶o Ngät, ®¾ng

Lîi thÊp bµi th¹ch Thanh can ®ëm Thanh nhiÖt gi¶i ®éc

Can, thËn, ®ëm, bµng quang

B×nh

Ngät, ch¸t

Thæ phôc linh Can, vÞ, thËn Trõ phong thÊp Thanh nhiÖt gi¶i ®éc

2/08

31

B¹ch linh Ngät,

nh¹t B×nh

Hµn PhÕ, vÞ

Th«ng th¶o Ngät, nh¹t

§¾ng Hµn T©m,

Méc th«ng

phÕ, tiÓu trêng, bµng quang

2/08

32

Tú gi¶i §¾ng B×nh Can, vÞ

Lîi niÖu trõ thÊp träc Trõ thÊp chØ thèng

Ngät Hµn T©m,

Ngät Hµn TiÓu tr

êng, bµng quang

3- Thuèc trôc thñy (§äc)

Bài giảng Thuốc trừ thấp

2/08

1

2/08

2

2/08

2/08

4

2/08

5

2/08

6

2/08

7

2/08

8

7-Thiªn niªn kiÖn (S¬n thôc) R hiz om a Hom alom e nae

Hom alom e na arom atica S chott. S yn H. occulta (Lour.) S chott; H.

Tonkine ns in Engl. Hä r¸y Arace ae .

TVQK: Cay, ®¾ng, mïi th¬m, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, th«ng kinh ho¹t l¹c, tiªu ®¹o, t¸n hµn. CT: • §au khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, ®èi víi ng­êi giµ yÕu. PH

kh­¬ng ho¹t, tÕ t©n, ®ç träng, ng­u tÊt

• C¶m hµn, ®au mái ng­êi, ng¹t mòi. PH b¹ch chØ, sinh kh­¬ng, tÝa

t«

• Ch÷a ®Çy tr­íng bông ¨n kh«ng tiªu, nh¹t måm do hµn thÊp ø trÖ ë

tú vÞ

2/08

9

§ ¾ng B× nh Can, thËn

2/08

10

§éc häat Cay

2/08

11

2/08

12

2/08

13

14

2/08

15

2/08

16

2/08

17

2/08

18

2/08

19

• C¶m hµn sî l¹nh nhøc ®Çu, kh«ng cã må h«i do phong hµn. PH

b¹ch chØ, kh­¬ng ho¹t tÕ t©n, cao b¶n.

• Viªm khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do phong hµn thÊp, phèi

hîp tÇn giao, tú gi¶i, méc qua, tang ký sinh.

• Ho, tøc ngùc khã thë, viªm ®­êng h« hÊp do hµn thÊp g©y trë ng¹i

phÕ. PH hËu ph¸c, c¸t c¸nh, ma hoµng. • Qu¸ng gµ, gi¶m thÞ lùc. PH cóc hoa, kû tö. • LiÒu dïng 4-12g • KK: ©m h­ huyÕt thiÕu, t¹ng nhiÖt kh«ng dïng.

2/08

20

2/08

21

2/08

22

2/08

23

2/08

24

2/08

25

2/08

26

2/08

2/08

2/08

29

2/08

30

2/08

31

2/08

32

2/08

33

TVQK: Cay, ®¾ng, mïi th¬m, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, th«ng kinh ho¹t l¹c, tiªu ®¹o, t¸n hµn. CT: • §au khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, ®èi víi ngêi giµ yÕu. PH

kh¬ng ho¹t, tÕ t©n, ®ç träng, ngu tÊt

• C¶m hµn, ®au mái ngêi, ng¹t mòi. PH b¹ch chØ, sinh kh¬ng, tÝa

• Ch÷a ®Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu, nh¹t måm do hµn thÊp ø trÖ ë

b¹ch chØ, kh¬ng ho¹t tÕ t©n, cao b¶n.

• Ho, tøc ngùc khã thë, viªm ®êng h« hÊp do hµn thÊp g©y trë ng¹i

phÕ. PH hËu ph¸c, c¸t c¸nh, ma hoµng. • Qu¸ng gµ, gi¶m thÞ lùc. PH cóc hoa, kû tö. • LiÒu dïng 4-12g • KK: ©m h huyÕt thiÕu, t¹ng nhiÖt kh«ng dïng.