Bài giảng Thuốc trừ thấp

Chia sẻ: Tiểu Vũ | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

123
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài giảng "Thuốc trừ thấp" dưới đây để nắm bắt được những nội dung về công dụng, phân loại của thuốc trừ phong thấp, thuốc trừ phong thấp. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn đang học chuyên ngành Y dược.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Thuốc trừ thấp

Thuèc trõ thÊp (Trõ phong thÊp, trõ thñy thÊp) A- Thuèc Trõ phong thÊp: • Ch÷a bÖnh do phong, thÊp x©m ph¹m phÇn c¬nhôc, g©n x¬ng, kinh l¹c g©y ra, chøng tú • Gåm c¸c bÖnh vÒ khíp nh viªm khíp d¹ng thÊp, tho¸i hãa khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, lo·ng x¬ng, dÞ øng ngøa..v. • Thuèc cã t¸c dông chØ th«ng, t¸n hµn, t¸n nhiÖt, trõ thÊp, trõ phong th c©n, th«ng kinh ho¹t l¹c • Liªn quan ®Õn tú, can, thËn • PH thuèc: Tïy theo nguyªn nh©n cã thÓ phèi hîp víi c¸c thuèc: Thuèc ho¹t huyÕt; Thuèc lîi niÖu; KiÖn tú Bæ can huyÕt; Bæ thËn; Th«ng kinh ho¹t l¹c 2/08 1
1- Hy thiªm He rba s ie ge s be ckiae S ie ge s be ckia orie ntalis L. Hä cóc As te race ae TVQK: §¾ng, cay, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, thanh nhiÖt gi¶i ®éc, b×nh can h¹ ¸p CT: • C¸c chøng phong thÊp ®au nhøc khíp x¬ng ch©n tay tª mái, viªm khíp cÊp, viªm ®a khíp d¹ng thÊp, ®au d©y thÇn kinh. Phèi hîp xÝch ®ång Nam, ngu tÊt, kª huyÕt ®»ng, tôc ®o¹n, ngò gia b× • Cao huyÕt ¸p hoa m¾t, chãng mÆt, nhøc ®Çu, mÊt ngñ. Phèi hîp hße hoa, h¹ kh« th¶o, long ®ëm th¶o, nhä nåi, chi tö, hoµng cÇm. • Môn nhät lë loÐt, chµm, v¶y nÕn, tæ ®Øa, sèt rÐt. Phèi hîp hoµng b¸, kÐ ®Çu ngùa, kim ng©n, thæ phôc linh, th¬ng truËt. • LiÒu dïng: 8-16g • KK: Ngêi h hµn kh«ng dïng. 2/08 2
2- Tang ký sinh R am e lus Loranthi Loranthus paras iticus (L.) Me rr. Hä Loranthace ae TVQK: §¾ng, b×nh, can, thËn CN: Bæ can thËn, trõ phong thÊp m¹nh g©n x¬ng, an thai, h¹ ¸p lîi s÷a, an thÇn. CT: - §au lng mái gèi, phong tª thÊp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do can thËn h. PH tôc ®o¹n, cèt to¸i bæ, kh ¬ng ho¹t, ®éc ho¹t (®éc ho¹t ký sinh thang) • Cao huyÕt ¸p, thiÓu n¨ng m¹ch vµnh, cholesterol trong m¸u cao ë ngêi cao tuæi, thêi kú tiÒn m·n kinh. PH ngu tÊt, hoµng cÇm, ®an s©m, thiªn ma, c©u ®»ng • HuyÕt h ®éng thai, cã thai ra m¸u. Phèi hîp víi A giao, ng¶i diÖp, b¹ch truËt, ®¶ng s©m. • Suy nhîc thÇn kinh, chãng mÆt ï tai, håi hép mÊt ngñ. PH t¸o nh©n, kØ tö, long nh·n, l¹c trªn. • ThiÕu s÷a, Ýt s÷a. PH th«ng th¶o, xuyªn s¬n gi¸p, Ých mÉu. • LiÒu 8-12g • KK: Ngêi m¾t cã mµng méng kh«ng dïng. 2/08 3
3-Ngò gia b×h¬ng Cote x Acanthopanacis acule ati Acanthopanax acule atus s e e m ; Zanthoxylum Trifolium L., A. gracilis tylus W .W . S m ith. Hä Nh©n s ©m Araliace ae . TVQK: Cay, «n, can, thËn. CN: Bæ can thËn, bæ khÝ huyÕt, trõ phong thÊp. CT: • TrÎ em chËm biÕt ®i, trÝ tôª chËm ph¸t triÓn, chËm mäc r¨ng, thÞt teo nhÏo, b¹i liÖt, hoÆc chøng liÖt d¬ng, di tinh, hiÕm muén do thËn d¬ng h, g©n x¬ng mÒm yÕu do thËn h. PH ba kÝch, d©m d¬ng, thá ty tö. • §au x¬ng khíp, thÊp khíp cÊp, m¹n tÝnh, tho¸i hãa khíp, lo·ng x¬ng, ch©n tay tª mái, ®au nhøc do phong thÊp. PH ®éc ho¹t, kh¬ng ho¹t, ngu tÊt, cèt to¸i bæ, méc qua. 2/08 4
• C¬thÓ suy nhîc mÖt mái, håi hép trèng ngùc do khÝ huyÕt h. PH nh©n s©m, ®¶ng s©m, thiªn mªn kiÖn, ®inh l¨ng. • LiÒu dïng 6-12g • KK: Ngêi ©m h háa vîng kh«ng dïng • Ngò gia b×ch©n chim Schefflera heptaphylla (L.) Prodin, t¸c dông kh«ng m¹nh b»ng. 2/08 5
4-Th¬ng nhÜ tö (KÐ ®Çu ngùa) Frucctus xanthii Xanthium s trum arium L., s yn x.japhonicum widde r, x.s ibiricum patrin e x widde r. Hä cóc As te race ae TVQK: §¾ng, cay, «n, phÕ, thËn, tú. CN: Trõ thÊp, tiªu phong, gi¶i ®éc gi¶i dÞ øng (chÈn) CT: • ThÊp khíp, viªm khíp ch©n tay co qu¾p do phong. PH ngu tÊt, hy thiªm, thæ phôc linh, l¸ lèt, cµ gai leo. • Môn nhät, mÈn ngøa, dÞ øng, viªm mòi, viªm xoang do phong. PH t©n di, b¹ch chØ, b¹c hµ, c¸t c¸nh, kim ng©n, h¹ kh« th¶o. • Ch÷a tæ ®Øa, eczema, phong chÈn. PH tú gi¶i, khæ s©m, xµ sµng, chi tö hoµng b¸. • Ch÷a biÕu cæ, thñy thòng. PH tr¹ch t¶, h¹ kh« th¶o. • LiÒu 6-12g • KK: HuyÕt h kh«ng dïng, kh«ng cã phong tµ kh«ng dïng. 2/08 6
5- Uy linh tiªn R adix cle m atis Cle m atis chine ns is os be e k. S yn C. m inor L. Hä R am unculace ae . TVQK: Cay mÆn, «n, bµng quang CN: Khu phong, trõ thÊp chØ thèng CT: • Phong thÊp ®au nhøc khíp x¬ng ch©n tay co qu¾p (thiªn vÒ phong) ®au d©y thÇn kinh cæ tay, c¸nh tay, h«ng. PH quÕ chi, b¹ch phô, ®éc ho¹t, tang ký sinh, ngu tÊt, xuyªn khung. • Phï thòng, hoµng ®¶n, ®êm r·i kÐo lªn ngùc g©y ho hen suyÔn. PH m· ®Ò, c¸t c¸nh, ma hoµng, tang b¹ch b×. • Ch÷a hãc x¬ng c¸ phèi hîp sa nh©n. • LiÒu dïng : 4-12g • KK: Ngêi khÝ huyÕt 2/08 h kh«ng dïng. 7
6-§éc ho¹t R adix Ange licae pube s ce ntis Ange lica pube s ce ns Ait. Hä Apiace ae . TVQK: Cay ®¾ng, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, t¸n hµn gi¶i biÓu. CT: • §au nhøc khíp x¬ng, ®au lng, gèi ®Æc biÖt ë nöa ng êi díi do phong thÊp hµn. PH tang ký sinh, tÇn giao, tÕ t©n, phßng phong (§éc ho¹t ký sinh thang) • C¶m hµn, ®au ®Çu, mái toµn th©n. PH ma hoµng, xuyªn khung, sinh kh¬ng. • Viªm phÕ qu¶n m¹n, b¹ch ®iÒn phong, v¶y nÕn. • LiÒu dïng: 6-12g • KK: §éc ho¹t cay, «n, t¸n, t¸o kh«ng dïng cho ngêi ©m h, huyÕt h. • thiªn vÒ phong, nöa ngêi díi, phèi hîp kh¬ng ho¹t nöa ngêi trªn. 2/08 8
7-Thiªn niªn kiÖn (S¬n thôc) R hiz om a Hom alom e nae Hom alom e na arom atica S chott. S yn H. occulta (Lour.) S chott; H. Tonkine ns in Engl. Hä r¸y Arace ae . TVQK: Cay, ®¾ng, mïi th¬m, «n, can, thËn CN: Trõ phong thÊp, th«ng kinh ho¹t l¹c, tiªu ®¹o, t¸n hµn. CT: • §au khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn, ®èi víi ngêi giµ yÕu. PH kh¬ng ho¹t, tÕ t©n, ®ç träng, ngu tÊt • C¶m hµn, ®au mái ngêi, ng¹t mòi. PH b¹ch chØ, sinh kh¬ng, tÝa t« • Ch÷a ®Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu, nh¹t måm do hµn thÊp ø trÖ ë tú vÞ • Ngoµi ra ch÷a chµm, viªm da thÇn kinh. PH th¬ng truËt. • LiÒu dïng: 6-12g • KK: Kh«ng dïng cho ngêi ©m h háa vîng, h¸o kh¸t, t¸o bãn. • Th¬m m¸t thêng ng©m rîu ®Ó ®iÒu h¬ng • §äc thªm: d©y ®au x¬ng, hæ cèt, tÊn giao, m· tiÒn, méc qua 2/08 9
B¶ng tãm t¾t chøc n¨ng trõ phong thÊp Tªn thuèc VÞ TÝnh Quy C«ng n¨ng kinh Hy thiªm § ¾ng Hµn, Can, Trõ phong chØ thèng cã Ýt thËn Gi¶i ®éc trÞ nhät ®éc Tang kÝ § ¾ng B×nh Can, Trõ phong chØ thèng sinh thËn Dìng huyÕt an thai Ngò gia Cay ¤n Can, Trõ thÊp chØ thèng b× h¬ng thËn Tr¸ng cèt ch÷a mÒm nhòn 2/08 10
Th¬ng Ngät ¤n, PhÕ Trõ thÊp chØ thèng nhÜ tö cã Ýt Tuyªn phÕ th«ng mòi ®éc Tiªu phong chØ ngøa Uy linh Cay, ¤n Bµng Trõ phong chØ thèng tiªn mÆn quang Lîi thÊp tho¸i hßang § éc häat Cay ¤n ThËn Trõ phong chØ thèng T¸n hµn gi¶i biÓu 2/08 11
Thiªn niªn Cay, ¤n Can, Trõ phong thÊp kiÖn ®¾ng thËn T¸n phong hµn , th¬m Tiªu ®¹o TÇn giao ®¾ng B×nh VÞ, Trõ phong chØ thèng ®¹i Thanh nhiÖt tho¸i chng trµng, can, ®ëm M· tiÒn ®¾ng Hµn, Can, Häat l¹c chØ thèng rÊt tú Tr¸ng g©n ch÷a mÒm ®éc nhòn Trõ phong chØ kinh T¸n ø tiªu thòng 2/08 12
B¹ch hoa Ngät, ¤n, Can Häat l¹c chØ thèng xµ( r¾n) mÆn cã Trõ phong chØ kinh ®éc Tiªu phong chØ ngøa X¬ng Cay H¬i Can, Ho¹t l¹c gi¶m ®au hæ «n thËn Tr¸ng cèt ch÷a mÒm nhòn. Méc qua Chua H¬i Tú, Trõ thÊp chØ thèng ch¸t «n vÞ, Th c©n chØ kinh can, phÕ 2/08 13
B- Thuèc trõ thñy thÊp ( P. h¬ng hãa thÊp, lîi thñy thÈm thÊp, trôc thñy) • Chñ yÕu lo¹i bá thÊp ø trÖ ë bªn trong c¬thÓ. • ThÊp ø ®äng ë kh¾p n¬i (tú vÞ, phÕ, c¬nhôc kinh l¹c), g©y c¶n trë lu th«ng khÝ huyÕt • ThÊp chuyÓn hãa thµnh ®µm, Èm, kÕt hîp víi hµn, nhiÖt, phong, chÈn, loa lÞch ®Ó g©y bÖnh. • §µm: T©m, phÕ, vÞ, ngùc sên, nghÞch lªn (huyÒn v ng) • Èm: Trµn c¬nhôc, Ngùc sên, Tú vÞ • §µm ®iÒu trÞ dai d¼ng khã kh¨n h¬n Èm. • ThÊp thêng liªn quan chÆt chÏ 3 t¹ng: tú, phÕ, thËn. • Dïng thuèc cÇn phèi hîp: Thuèc thanh nhiÖt, trõ hµn, kiÖn tú, th«ng phÕ, bæ thËn cho thÝch hîp. • Kh«ng dïng kÐo dµi lµm hao tæn tinh dÞch. • Chia 3 lo¹i: Hãa thÊp, 2/08 Lîi thÊp, Trôc thñy. 14
1- Hãa thÊp: • VÞ thuèc cay, mïi th¬m, tÝnh «n, tØnh tú hãa thÊp (kiÖn tú hßa vÞ ®Ó hãa thÊp) dïng khi hµn thÊp träc ¶nh hëng tú vÞ, g©y ra tøc ngùc, ®Çy bông, buån n«n ¨n kÐm, kh«ng kh¸t, thÝch uèng nãng ®¹i tiÖn láng. • Phèi hîp vÞ thuèc : - Thanh nhiÖt t¶ háa, thanh nhiÖt gi¶i thö - Thuèc tiªu ®¹o, thuèc hµnh khÝ - Thuèc gi¶i biÓu hµn, nhiÖt - Bæ khÝ 2/08 15
1-Ho¾c h¬ng He rba pogos te m i Pogos te m on cablin (Blanco.) Be nth s yn P. patchouli pe ll. Hä Lam iace ae . TVQK: Cay, mïi th¬m h¾c, «n, phÕ, tú, vÞ CN: T¸n thö thÊp, hßa tú vÞ. CT: • Ngo¹i c¶m hµn thÊp, c¶m n¾ng vÒ mïa hÌ, ®au ®Çu tøc ngùc, ®Çy tríng bông, tiªu ch¶y, n«n möa, sèt nãng, rÐt, ho¾c lo¹n. PH b¹ch chØ, tÝa t«, hËu ph¸c, b¸n h¹. • N«n, ®au bông, tríng bông, s«i bông ¨n kh«ng tiªu do hµn thÊp, khÝ trÖ ë tú vÞ. PH hËu ph¸c, méc h¬ng, chØ thùc, th¬ng truËt. b¸n h¹ • Viªm xoang mòi m·n tÝnh, chµm. PH ®¹i hoµng, hoµng tinh, t¹o phµn. • liÒu dïng 6-12g • KK: Ngêi ©m h, hµo khÝ kh« kiÖt kh«ng dïng. 2/08 16
2- Sa nh©n (xu©n sa nh©n) Fructus Aononi Am om um longiligulare T.L.W u( tÝ m ) A.villos um Lour. (tr¾ng). Hä Zingibe race ae . TVQK: Cay, mïi th¬m, «n, tú, vÞ, thËn. CN: T¸n hµn, thÊp, hµnh khÝ, khai vÞ tiªu thùc, an thai («n trung t¸n hµn, hµnh khÝ hßa vÞ tiªu thùc) CT: • §Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu, n«n, nÊc, Øa ch¶y, ngùc sên ®Çy tøc do hµn thÊp khÝ trÖ ë tú vÞ. PH méc h ¬ng, b¸n h¹, trÇn b×, chØ thùc. • Øa ch¶y m¹n, î h¬i, viªm ®¹i trµng m¹n, lÞ m¹n, nh¹t måm miÖng kh«ng muèn ¨n do tú vÞ h hµn. PH b¹ch truËt, ®¶ng s©m, th¬ng truËt. • §au nhøc x¬ng khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do phong thÊp hµn thÊp. PH ®éc ho¹t, kh¬ng ho¹t, ng« thï. 2/08 17
• §éng thai do khÝ trÖ. PH tr ma c¨n, ng¶i diÖp. • H¬i hen, tøc ngùc khã thë do hµn thÊp ø trÖ ë phÕ. PH c¸t c¸nh ma hoµng. • LiÒu dïng: 4-6g • KK: ©m h háa bèc kh«ng dïng. • Ph©n biÖt x¸c sa nh©n, sa nh©n 2/08 18
3-Th¬ng truËt R hiz om a Atractylodis Lance ae . Atractylode s Lance a (Thunb.) DC. Hä cóc As te race ae . TVQK: Cay, ®¾ng, «n, tú vÞ CN: KiÖn tú r¸o thÊp, trõ phong thÊp, ph¸t h·n, minh môc CT: • Rèi lo¹n tiªu hãa ®Çy tríng bông ¨n kh«ng tiªu n«n möa, nÊc, Øa ch¶y do hµn thÊp thùc chøng. PH hËu ph¸c, sa nh©n, ngò vÞ, ho¾c h¬ng. • Øa ch¶y m¹n, lþ m¹n, ®¹i trµng m¹n, ¨n kÐm do tú vÞ h hµn. PH b¹ch truËt, ®¶ng s©m, trÇn b×, hËu ph¸c (B¹ch truËt t¸n) 2/08 19
• C¶m hµn sî l¹nh nhøc ®Çu, kh«ng cã må h«i do phong hµn. PH b¹ch chØ, kh¬ng ho¹t tÕ t©n, cao b¶n. • Viªm khíp, ®au d©y thÇn kinh ngo¹i biªn do phong hµn thÊp, phèi hîp tÇn giao, tú gi¶i, méc qua, tang ký sinh. • Ho, tøc ngùc khã thë, viªm ®êng h« hÊp do hµn thÊp g©y trë ng¹i phÕ. PH hËu ph¸c, c¸t c¸nh, ma hoµng. • Qu¸ng gµ, gi¶m thÞ lùc. PH cóc hoa, kû tö. • LiÒu dïng 4-12g • KK: ©m h huyÕt thiÕu, t¹ng nhiÖt kh«ng dïng. 2/08 20