Bài giảng Triệu chứng học bệnh đường mật - BS. Nguyễn Việt Thành

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:73

Thêm vào BST

Báo xấu

146
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Triệu chứng học bệnh đường mật do BS. Nguyễn Việt Thành biên soạn bao gồm những nội dung về triệu chứng cơ năng; tiền sử; khám thực tế; cận lâm sàng; các hội chứng bệnh đường mật; giải phẫu đường mật. Bài giảng hữu ích với các bạn chuyên ngành Y và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Triệu chứng học bệnh đường mật - BS. Nguyễn Việt Thành

TRIỆU CHỨNG HỌC BỆNH ĐƯỜNG MẬT BÁC SĨ NGUYỄN VIỆT THÀNH
 Triệu chứng bệnh đường mật là các triệu chứng gây ra do rối lọan chức năng của túi mật do sỏi, do tắc mật (sỏi hoặc k) và hoặc rối lọan chức năng của cơ vòng Oddi.  Các triệu chứng này gồm buồn nôn, nôn, đau (đau quặn gan), các rối lọan khác của đường tiêu hóa (biếng ăn),vàng da (tiểu vàng, phân bạc màu, ngứa, sụt cân, sốt  Điển hình: buồn nôn, nôn, đau hạ sườn phải 23 giờ sau ăn nhiều mỡ ở phụ nữ > 40 t, mập, nhiều con.  Tuy nhiên, triệu chứng thường không điển hình: o Đau thượng vị thay vì đa hạ sườn phải, o Sự liên quan đến bửa ăn xuất hiện sau ănthường cho thấy triệu chứng do nguyên nhân từ đường mật.
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG  Đau quặn mật: triệu chứng chính. Đau ở bụng trên. Kiểu xuyên hoặc căng. Cảm giác thường khó mô tả. Khởi phát đột ngột, kéo dài 15pnhiều giờ, rồi chấm dứt đột ngột. Danh từ “quặn” nhưng thường đau liên tục hơn. Đau do tắc nghẽn dòng chảy của mật, căng chướng lòng ống mật, biểu hiện LS giống nhau giữa tắc ở ống túi mật hoặc ở OMC. Khi tk tạng bị kích thích nhiều hơn, đau lan lên vai P hoặc xuơng bả vai P và kèm buồn nôn/nôn.
Chuyển hóa bilirubin
 Vàng da: bili chuyển hóa và vận chuyển chủ yếu ở hệ gan mật. Da bắt màu vàng khi bili./ht > 3 mg/dl.  Vàng dađau: tắc bán cấp của ống mật. Ơû bn già, tắc bán cấp có thể không đau. Viêm gan siêu vi cấp hiếm khi đau kiểu mật.  Vàng dakhông đau: gợi ý tắc mật do ung thư. VD khởi phát từ từ và tăng dần. Có thể kèm chán ăn, sụt cân, phân lỏng hoặc mềm không có mật. Có thể do nguyên nhân ngòai đường mật gồm tăng sản xuất (huyết tán, truyền máu, sinh hồng cầu không hiệu quả) hoặc giảm thanh lọc bilirubin (bệnh Gilbert, CriglerNajar, DubinJoohnson).
 Vd do sỏi ống mật chủ: vd thóang qua+ sốt + đau = tam chứng Charcot  Vd khởi phát từ từ tăng dầnsụt cân = k  Vd sau cắt túi mật = sót sỏi, tổn thương ống mật
TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG  Sốt: thường gặp trong viêm đm, áp xe gan, viêm TM, viêm gan…  Ngứa do ứ mật là tc phiền hà nhất. Không giúp phân biệt nguyên nhân do gan hoặc do mật. Tăng về đêm.  Mệt mỏi: khởi phát âm thầm, theo sau là ngứa, vàng da, thường gặp ở bệnh của ống mật trong gan (xơ gan mật nguyên phát, primary sclerosing cholangitis)  Sụt cân: do ăn không đủ, kém hấp thu mỡ (ứ hoặc tắc mật kéo dài)  Tc khác: không dung nạp mỡ, nhiều hơi, khó tiêu, đầy bụng
TIỀN SỬ  Uống rượu  Viêm gan: ts tiêm chích, truyền máu, nghề nghiệp liên quan với máu.  Mổ sỏi mật, viêm tụy…  Nhiễm độc, thuốc độc cho gan….
TOÀN THÂN  Bn đau quặn mật: lo âu, không có tư thế giảm đau, nhăn nhó.  Quằn quại, vã mồ hôi: bệnh nặngcấp. Tuy nhiên viêm phúc mạc, bn có thểû nằm im, mặt lo âu, môi khô, lưởi dơ, hơi thở hôi….  Dấu sinh tồn:  Bình thường.  Sốt: viêm hoặc nhiễm trùng.  Kèm với đau, có thể mạch nhanh, cao huyết áp.  Mạch nhanh, hạ huyết áp= sốc nhiễm trùng, mất nước.
KHÁM THỰC THỂ TOÀN THÂN  Vàng daniêm: kết mạc mắt, dưới lưởi. Kết mạc mắt vàng: bili>2,5 mg/dl => 58% vàng lớp cũng mạc  Sao mạch  Xuất huyết dưới da: suy gan, tắc mật kéo dài  Phù
 Da: ở bn da sáng, màu da có thể gợi ý nguyên nhân:  Da vàng rơm= tăng bili gián tiếp  Da màu cam: bệnh tế bào gan  Xanh lá cây đậm= tắc mật kéo dài.  Da dễ bầm: rl đông máu trong xơ gan.  Ưù mật:dấu gãi ở da, tăng melanin, xanthomas ở mi mắt, gân duỗi.
Vàng kết mạc
VD
NT vàng
KHÁM BỤNG  Khám gantúi mật  Túi mật tovàng da: tắc mật do k  Túi mật tokhông vàng da: u túi mật, tắc ống túi mật mạn tính  Khám các điểm đau: Murphy, tam giác chauffardRivet, sườn ức  Nghiệm pháp:  Rung gan, ấn kẻ sườn  Murphy  Báng bụng  Tuần hoàn bàng hệ  Lách tovú nữ hóateo tinh hoànlòng bàn tay son
Báng bụng (Ascites)
CHỨC NĂNG GAN CẬN LÂM SÀNG  Họai tử tế bào gan: AST, ALT, LDH  Tắc mật: AP, GGT, bilirubin,  Tổng hợp protein: Albumin, Globulin, yếu tố đông máu (VIII, vit K)  Xét nghiệm khác:  Huyết thanh chẩn đoán viêm gan  AFP  CEA
CHỨC NĂNG GAN CẬN LÂM SÀNG Aminotransferase: Aspartate aminotransferase (AST), Alanin aminotransferase (ALT)  enzymes nội bào tham gia vào chuyển hóa acid amin. Được giải phóng vào máu khi màng tế bào gan bị hư hại.  AST có ở gan, cơ tim, cơ xương, thận, nảo, tụy, phổi, bạch cầu, hồng cầu vời nồng độ giảm dần theo thứ  ALT: chủ yếu trong cytosol của tb gan nhưng cũng có số lượng nhỏ trong thận, cơ xương, cơ tim.  ALT đặc hiệu cho tế bào gan hơn.